Lögrétta

Issue

Lögrétta - 24.07.1918, Page 3

Lögrétta - 24.07.1918, Page 3
LÖGRJETTÁ Þakkarávarp. Jeg undirrituö votta hjer með mitt innilegasta þakklæti öllum þeim mörgu, bæði innan sýslu og utan, sem sýndu rnjer og börnum minum framúrskarandi hluttekningu og hjálp við hiö sviplega fráfall míns ástkæra eiginmanns, sjera Gísla Jóns- sonar á Mosfelli. Þessi hluttekning var svo mikil, aö engin orö geta lýst þvi nje full-þakkað. Sjerstaklega vil jeg geta 2ja minn- ingargjafa, önnur var frá vinum hans í Reykjvik og hin frá „Æsku Gríms- nesinga“, svo og allra ástlcærra sókn- arbarna hins látna, sem sýndu mjer ógleymanlega samúö, og styrktu mig og studdu i sárustu raunurn mínum. Alt þetta biö jeg algóðan guð aö Irlessa og launa fyrir mig og mina. Mosfelli, 7. júlí 1918. Sigrún Kjartansdóttir. Orðsending til Jónasar hreppstj. Halldórssonar á Hrauntúni í Þingvallasveit. Um leið og jeg þakka þjer fyrir rúninguna á sauðunum minum á sið- astliðnu vori, vildi jeg biðja þig þess, ef við lifðum framvegis og kindur frá rnjer kynnu áð bera að garði þínum, að lofa þeim að hlaupa fram hjá þjer órúnum. Jeg vil heldur láta þær vera í ullinni, ef þær ekki kom- ast vestur yíir fjöllin til Borgfirðinga, en að borga þjer 1 krónu fyrir að rýja kindina. Bjarnastöðum i Grímsnesi. Eyjólfur Símonarson. sókn hafa þeir unnið allmikið á, svo að Þjóðverjar hafa orðið að draga allan her sinn aftur norður fyrir Marne, sem yfir fljótið var kom- inn og átti að sækja þar fram austur á bóginn, eins og áður segir. I. fregn frá 22. þ. m. segir, að búist sje við árás frá Þjóðverjum annar- staðar á herlínunni, þar sem Bretar cru fyrir. Aðrar fregnir eru þær, að Japanir ætli að skerast i rnáhn í Síberíu, en óákveðið sje enn á hvern hátt það verði. Óeirðir sjeu i Tíbet og viðsjár i Suður-Afríku. Brasilía hafi ákveðið, að senda bandamönnum liðsauka til vesturvígstöðvanna. Czernin greifi vilji láta byrja friðarumleitanir með forgöngu hlutlausra þjóða. Fyrir nokkru komu fregnir um, að Nikulás fyrv. Rússakeisari hefði ver- ið rnyrtur, en voru þá bor.nar til baka. Nú segir fregn frá 21. þ. m., að hann hafi veriö skotinn í Jekaterinborg 16. maí, og önnur fregn segir, áð Bol- sjevikar hafi gert eignir hans upp- tækar. Ferð um Skaftafellssýslu 1918. Eftir G. Hjaltason. 8. Fögur fjöll og hlíðar. — Eitt hié fegursta og merkilegasta fjall á landinu þykir mjer Lómagnúpur. flann er rjett vestan við Núpsvötnin. líann sjest svo vel um alla Vestur- sýsluna nema úr Mýrdalsbygðinni. Hann er nú að vísuekkimjöghár (2500 let yfir sjó). En hann er nær stalla- laust um 1800 feta hátt standberg að sunnan, og vestan með brekkum og skriðum undir, og er þvi hæsta stand- bergið á landinu, og þó víöar sje leitað; hvergi í Noregi man jeg eftir jafnháu stallalausu standbergi. Vest- an í honum og innan til sá jeg i vor 4 háa smáfossa, alla með mjög fögr- um regnbogaböndum, sem ljómuðu langt tilsýndar, hef jeg aldrei sjeð fegri fossa-regnboga. — Þá eru Síðu- f jöllin fögur, einkum þau neðstu, bæði hjá Kirkjubæjarklaustri, Keldugnúpi og Fossi. Sljettir og sharbrattir liamr- ar, grænar brekkur undir, og fagrir íossar i hamraskörðvtnum. Fannhvít pg rauð klettafrú utan í hömrunúm, blágresi í brekkunum, sljett tún og engjar undir, og svo grashraun, sljett- ur og ár nokkttð fjær, og alstaðar endalaus hafsbrún í suðri, og jökla- keisarinn i austri, ýmist skýkrýndur, eöa albjartur við heiöbláan himinn, eða rósfagur af kvöldroðanum. — Þá er Landbrotiö. Þar eru einlægir af* langir, en oftar þó toppmyndaðir hól- ar nteð lautum í kolli, líkt og a sum- um höttum, eöa þá eins og trekt, ettt þeir því likir smá-eldfjöllttm utkoln- ttðum og 'algrömtm. Þetta er falleg- asta fjallaland í smámynd. Öræfa- jökttll keisari og Lómagnúpur kong- ur fjallanna blasa þaðan i einna fal- legastri mynd. Þá eru fagrir gras- brekkudalir við sjóinn i Vík, viö á í Kerlingardal og við stöðuvatn hjá Heiði i Mýrdal. Þá er Hjörleifs- höfði og Pjetursey, hamra- og gras- hrekkureyjar upp úr sandhöfunum, sjást þær langar leiðir. — Þá eru Ör- æfin sjálf, með himtm inndæht skóga- og- fassahltðum Skaftafells og Svína- fells, meö lindarbrekku og stallhamra tilíðunum hjá Hofi, og lágu hamta- beltunum með engjunum undir, hja Fagurhólsmýri, með útsyninu þaðati austur fyrir Hornafjörð og vestur á Mýrdalsfjöll, út og suður að Ingólfs- höfða og ttpp og norður um fann- hvitan, glampandi, eða skýklæddan Öræfajökul. — Þá er fagurt á Mýr- um. Túnin á klappa- og hamraeyj- um ttpp úr sljettlendinu milli anna. Og í Nesjum snotrar og grösugar hantrahæðir, líkar fjöllum og dölutn í smástíl, nokkttð líkt og i Landbrot- inu, en gígalaust, og svo Hornafjarð- arfjallahringurinn kring um Mýrar og Nes, samfastir jöklar, er senda 5—6 ntikla skriðjökla milli hárra fjallatinda alveg ofan i bygð, og fjallakeisarinn lengst i vestri situr við sjóinn. — Fagurt er og i Lóni, miklir tindar, og langt inn í land að sjá; verður þess getið siðar, því þar k.om jeg nú i fyrsta sinn. — 9. Grjótið fágæta. — Mörg eru mó- bergsfjöll í sýslunni, og svo blágrýti og annaað algent grjót, einnig lípa- rítj einkunt austan til í henni. — En þegar kemur austur fvrir Kvísker á Breiðamerkttrsandi, þá fer maöttr að sjá grádröfnótta og gljákornótta gab- brósteina. Dólerit eða grágrýti er stundttm líka grádröfnótt og gljá- kornótt, en dröfnttr þess og korn eru svo miklu smærri, að það er auðþekt irá gabbrói. Biá- og grágrýtið i sand- inum er einlitt að sjá, en gabbró- hnöllungarnir þekkjast vel frá því, af hestbaki, þeir ertt oft að sjá alveg eins og ýmisleg egg, dökk eða ljós- grádröfnátt, og gljákornin ertt svört, grá, hvit og græn og stundum dökk- fjólttblá; ekki hef jeg sjeð Ijósrauð korn í gabbrói, en þau eru það í graníti. — Grjót þetta er fastaberg í Miðfelli og Geitafelli í Hornafirði og fleiri fjöllum þar, eru þatt lægri en hin fjöllin. Lika er það í Hornun- iitn beggja megin við Lónið. Jeg sá það í MiS- og Geitafelli, og er það mjög ólíkt vanalegtt islensku bergi, stalla- og stuðlalaust og lítið hrufótt, fremur sljettar, hólmyndaðar klappir, er mjög hart, litið um möl og lausa- grjót i því, frernur gróðursælt. — En hvernig ætli það væri nú til bygg- inga? Utanlands er suiht gabbró haft i ker og önnur listasmiði. — Granó- fýr, sem dr. Þorvaldur kallaði framan nf stórkornóttan líparít, likan granít, en seinna hinu nafninu, sá jeg þar evstra hingað og þangað, er miklu likari líparíti en gabbrói. 10. Skógar, fásjeðar plöntur, tún og tngjar. — í Mýrdal er skógarlaust. Lítil kjarrvera í Hafursey. En aftur er mikill skógur í Skaftártungu vest- an yið fljótið, mest í Hrifunesi, nokk- uð í Flögu og Hemru, og í „Giljun- um“ austan við fljótið. Svo koma skóglausar sveitir að heita má, þang- að til í Fljótshverfi, þar er Núpstáða- skógur; þar kom jeg ekki, en stórar hríslur sá jeg þaðan. í Öræfunum eru^ mestu skógar Skaftafellssýslu: Bæj- arstaðaskógur er stórvaxnastur; i lionum eru 20—30 feta trje, bein eins og fánastengur, er hann um 300 faðma langur og 100 faðma breiður. En austur af honum inn með fjöllun- um er Hálsskógur, hann er smávaxn- ari, en miklu stærri utn sig og er i vexti. Svo er skógur enn lengra inn við jökla, er Miðfellsskógur heitir. Svo þar suður og austur af kemur Skaftafellsskógur, nær yfir mikið svæði og liggur eins og skeifa kring- um Skaftafellsfjöllin neðri, og er sumstaðar all-stórvaxinn. — Tals- verður skógur er og í Svinafelli og -tór trje þar í giljum. Talsvert kjarr cr og við Kvísker, og þar eru þyrni- rósarunnar; er hún óvíða hjerlendis. Var 1901 fundin á þrem stöðum ann- arstaðar. í Suðursveit er nokkur skógur í fjöllunum suðvestan við Kálfafellsstaö, og mig minnir, víðar þar. — í Hornafirði er smákjarr á einum 3—4 bæjum upp við jöklana. ()g í Lóni á mörguni bæjum. En lítið sá jeg alstaðar af víði og fjalldrapa. Reynitré og hríslur eru hingað og þangað í stærri skógunum, oft stór- vaxin. Klettafrú er víða í hömrum ; sá jeg hana á Siðu, i Fljótshverfi, i Öræfum og Mýrum. ár öviða ann- arstaðar á landinu. —öngótt blómstr- aður ljósberi (Múkahettan) er i Mýr- dal og Öræfum, undir Eyjafjöllum og í Fljótshlíð og líklega víöar á land- mu. — Er auðþektur frá almennum Ujósbera og öllum íslenskum blómstr- um á því, að krónublöðin, sem eru 5, fagurrósrauð, eru með 4 öngum út úr sjer, svo hvert blað er líkt hendi íneð 4 fingrum. — Stúfa er líka i sýslunni, hefur bláan blómkoll, nokk- uð líkan geldingahnapp eða fífli í lögun. —- En sumar fagrar plontur vantar nú þar, eins og annarstaðar fr.á Lóni til Borgarfjarðar stóra, t. d. þrilitu fjóluna, sem gerír svo marg- ar norðlenskar brekkur rauðbláar, t. d. i Langadal. — Flest tún í Vestur- sýslunni eru sljett áf sjálfu sjer. En '■ austursýslunni sá jeg rneira af þýfð- um túnum, og var talsvert búið að sljetta í þeim. — Engjar virtust mjer víðast hvar vera freniur sljettar, er allvíða veitt vatni á þær. Vötnin eyði- leggja þær sumstaðar, en hafa aftur aukið þær og annað graslendi sum- staðar, t. d,- á Brunasandi; hann er að gróa upp. Býlum hefur fjölgað þar. Frjettir. Tíðin hefur verið góð síðastl. viku, cn of þurviðrasamt til þess að gróðri færi fram aö mun, og lítur út fyrir að þetta ár verði óvenjulegt gras- leysisár. Skipaferðir. Botnia koin frá Khöfn 2i. þ. m. og fer aftur í dag. — Gull- toss er nú i New-York. — Sterling kom úr strandferð í gær. Dönsku nefndarmennirnir fóru beimleiðis á Fálkanum kvöldið 18. þ. m. og höfðu þar að skilnaði veitslu fyrir íslensku ráðherrana og íselnsku nefndarmennina. Fjöldi manna var á Hafnarbakkanum, er skipið fór, og kvaddi það landið með 17 fallbyssu- skotum. Skrifarar dönsku nefndarinn- ar fóru einnig út með Fálkanum, en aðrir ekki. — Dönsku nefndarmenn- irnir sendu, áður en þeir fóru, lands- spítalasjóðnum hjer 1000 kr. gjöf. Borgbjerg, einn af dönsku samn- ingamönnunum, flutti hjer skömmu áður en hann fór fróðlegt og fjörugt erindi urn jafnaðarstefnuna og rakti þar nokkuð sögu hennar og lýsti starfi hennar og stefnu. En hann er, eins og kunnugt er, aðalleiðtogi danskra jafnaðarmanna og ritstjóri höfuðmálgagns þeirra. Gísli Sveinsson sýslumaður fór hjeðan alfarinn austur til sýslu sinn- ar að alþingi loknu, 19. þ. m. Verkfræðingarnir G. Zoega, Kirk og Ben. Jónasson eru nýlega komnirúr ferðalagi um Norðurland. Hafa verið þar kuldar i júnímánuði óvenjulegir og grasvöxtur því litilf, en sjávarafli hafði verið þar um tíma með allra mesta móti. í sumar er gerð brú á Hjeraðsvötn i Hegranesinu, bogabrú hafnarstæði og fór norður á Mel- rakkasljettu. B. J. hefur yefið að mæla hafnarstæði í Flúnavatnssýslu. Nýgift eni hjer i bænum Sveinn Hallgrímsson bankagjaldkeri og frk. Anna Þorgrimsdóttir. — Á Þingvöll- um giftust fyrir nokkrum dögum Helgi Bergs verslunarmaður og frk. Elín Thorsteinsson, dóttir sjera J. Th. prests þar. — Haraldur Sigurðsson pianóleikari frá Kaldaðarnesi er ný- giftur suður í Bæheimi þýskri söng- konu, sem Dora Köcher heitir. Embættaveitingar. Bæjarfógetaem- bættið á Seyöisfirði er veitt Ara Arn- alds Húnvetningasýslumanni, en Skagafjarðarsýsla er veitt Kr. Linnet kand. jur. — Sig. Nordal liefur verið skipaður prófessor i norrænu við Há- skóla íslands í stað B. M. Olsens, Sigfús Blöndal bókavörður fer, eins cg áður er skýrt frá, utan með Botníu • dag, og var hann kvaddur með sam- sæti, sem Reykjavikurdeild Norræna stúdentasambandsins gekst fyrir. Eu . S. B. hefur staríað mikiö í þeim fje- lagsskap og var einn aðalhvatamaö- ur þess, að hann fluttist einnig hingað til lands, en hann vinnur að „andlegri og fjelagslegri einingu Norðurlanda“ og er nú allöflugur. —- í samsætinu voru rnargar ræður fluttar og sungið 3 milli. Aðalræðuna flutti prófessor Ág. H. Bjarnason fyrir minni heið- ursgestsins, og sömul. mintist pró* íessor Guöm. Finnbogason starfs hans, en heiðursgesturinn svaraði. Holger Wiehe docent talaði fyrir Is- landi, Halldór Jónasson cand. phil. fyrir minni Danmerkur, Sveinn Sig- urðsson cand. theol. fyrir minni Nor- egs, Ásg. Ásgeirsson cand. theol. minni Svíþjóðar, Björrf Oddsson stud. theol. minni Finnlands og Steindór Guðmundsson cand. theol. fyrir nor- rænni samvinnu. í samsætislok var heiðursgestinum fylgt heim og dönsku sendinefndirpii, sem þá var nýfarin um kvöldið, sent svohljóðandi loftskeyti um leið: „Norræna stúedntasambandið í Reykjavik, sem heldur nú samkvæmi, sendir hinum dönsku 'nefndarmönn- um úr samninganefndinni viröingar- fylstar kveðjur og þakklæti. — Lifi Danmörk ! — Lifi Norðurlönd! Samkvæmisnefndin.“ Næsta dag kom þráðlaust svar- skeyti á þessa leið til formanns sam- bandsins Steinþórs Guðmundssonar: ,„Dönsku nefndarmennirnirsendaNor- ræna stúdentasambandinu kveðju sína og þakklæti. Þeir vona að norræn samvinna afli sjer margra fylgis- manna á íslandi. — Lifi ísland! Hage.“ „Frances Hyde“ strandar. Skipið kom fyrir nokkrum clögum frá Eng- landi til Fáskrúðsfjaröar, fermt salti til landsstjórnarinnar, en hjelt svo til Seyðisfjarðar. Þar lenti það upp kl. 10 síðastl. mánud.kvold og segir í fregn hingað til eigenda þess, O. Johnsons konsúls og ÓI. Davíðsson* ar útg.manns, að það hafi lent upp í marbakka, er sje mjúkur sandur, og muni nást út aftur. Orsökin sje að bjöllustrengur frá stjórnpalli til vjel- arrúms hafi bilað og skipiö því ekki látið að stjórn. Skemdir hafi engar orðið á því. Skipið kom með allniikinn póst frá Englandi, sem það setti í land á Fá- skrúðsfirði, og er hann nú kominn hingað með „Sterling“. Frá útlöndum komu með „Botníu’* um 60 farþegar, þar á meðal Kl. Jóns- son fyrv. landritari, Matth. Þórðar- son frá Móum, sem nú er búsettur í Khöfn og ætlar að dvelja hjer heima um hríð, Rich. Thors framkv.stjóri og frú hans, O. Gíslason lögmaður og frú hans, frú Stefanía Guðmunds- cóttir leikkona, P. Hjaltested úrsm., Matth. Matthíasson kaupm., norski fossaverkfræðingurinn Sætersmoen, danskur blaðamaður, Helge Vellejus ritstjóri, er ætlar að feröast hjer fyrir ýms ,dönsk blöð. Inflúensu-veikin er að gera vart við sig til og frá í bænum. Farþegarnir á „Botníu“ veiktust allir á leiðinni hingað, en veikin er væg á öllum enn. Frá Khöfn er sítnað, að þar breiðist veikin meir og meir út. Kóleran. Sítnfregnir segja, að fleiri hafi veikst af henni í Stokkhólmi en um var getið í síðasta tbl. - Skipstjóraskifti. Júl. Júliníusson á i.ú að taka við stjórn á Willemoes inn- an skams, en við stjórn á „Borg“ hefur tekið í hans stað Pjetur Björns- son áður 1. stýrim. á „Gullfossi". „Þjóðólfur“. Sig. Guðmundsson magister er nú að hætta við ritstjórn hans, en við tekur Magnús Björnsson cand. phil. Kl. Jónsson fyrv. landritari kom með ,,Botníu“ um daginn, en fer aft- ur með henni út í dag. Það er ekki rjett, sem áður hefur verið sagt hjer í blaöinu, að hann sje orðinn for- maður fossafjelagsins „Titan“, og ekki heldiir að hann hafi hjá fjelag- inu þau laun, sem þar voru nefnd, en hann er í stjórn þess. 127 Fossanefndin fer til útlanda með Botníu i dag og ætlar aö skoða afl- stöðvar við fossa í Noregi o^'Svíþjóö. Einn nefndarmanna, Jón Þorláksson vcrkfræðingur, er staddur i Khöfi* Seld verslun. örum & Wulffs versl- utt á Þórshöfn á Langanesi er seld. Kaupendur eru Jón Björnsson versl- unarstj. og Jóh. Tryggvason verslun- arm. á Þórshöfn. Aðalfundur íslandsbanka var hald- inn t. júlí Formaður fulltrúaráðsins, J ón Magnússon forsætisráðherra, setti fundinn. Fundarstjóri var kosinn Eggert Brient yfirdómari. Atkvæða- miðar höfðu verið gefnir út fyrir 6203 atkvæðum. —Þetta var gert: 1) For- sætisráðh. skýrði fyrir hönd fulltrúa- ráðsins frá starfsemi bankans síðastl. ár og las upp skýrslu fulltrúaráðsins hjer aö lútandi. 2) Lagður fram reikningur áriö 1917. Tillögur um skiftingu arðsins, eins og þær eru prentaðar í reikningnum samþyktat í einu hljóði. 3) Bankastjórn gefin kvittun fyrir reikningsskilum meö öllum greiddum atkvæðum. 4. P. O. A. Andersen Statsgjældsdirektör, sem ganga átti úr fulltrúaráðinu, var end- urkosinn með öllum greiddum at- kvæðum. 5. Háyfirdómari Kristján Jónsson endurkosinn sem endurskoð- unarmaður af hulthafa hálfu. 6) Rætt var um seðlaútgáfurjett bankans. Kom öllum saman um, að hann væri allsendis ófullnægjandi til að full- nægja viðskiítaþörfinni, og að úr þessu yrði að bæta. Skoraði fundur- inn á landsstjórnina að gera nauðsyn- legar ráðstafanir til aukningar á seðlaútgáfurjettinum eftir því sem viðskiftaþörfin krefur. — Banka- stjórn jafnframt gefið samningaum- boð í þessu efni. 7) Rætt var um aukning á hlutafje bankans, sam- kværnt áðurgefinni heimild í því efni. „Óðinn“. I aprílblaði hans eru myndir af Eggerti M. Vatnsdal, setrt dainn er fyrir nokkrtt i Vesturheimi, og konu hans, Soffíu Friðriksdóttur, og hefur sjera Matth. Jochumsson skrifað um þau. Ennfrenntr myndir aí Þórði sál. Jónssyni á Laugabóli og konu hans, Höllu Eyjólfsdóttur skáldkontt, og hefur sjera Páll Ólafs- son skrifað urn þau. Kvæði eru þar eftir Guðm. Guðmundsson, Sigurjón Friðjónsson og Sig. Kristófer Pjet- ursson, grein um Dulspekissetur, eftir .Sig. Kristófer Pjetursson, og önnur um Nisbet lækni frá ísafirði, eftir A. F. B. í maíblaðinu er mynd af Sigttrði Jónssyni ráðherra, dr. Alex. Jóhatin- essyni, með grein eftir Jak. J. Smára, og Jóni sál. Kjartanssyni, með grein eftir Sig. Sigurðsson kennara á Hól- rm. 5 kvæði eru þar eftir Sigttrj. Frið- jónsson, stökur og kvæði eftir Hall- gr. Jónsson, a. b. og Fnjósk og „Krít- armolinn“, æfintýri eftir Hallgr. Jóns* son. í júlibl. er mynd af Guttormi J. Guttormssyni skáldi i Nýja-íslandi, 4 kvæði eftir hann og leikrit í ein- um þætti, sem heitir „Spegillinn“. Myndir af Benedikt G. Waage sund- kappa og Hjálmari sál. Helgasyni frá Grenjaðarstað. Vísur eftir Fnjósk. Tvö lög fylgja blöðunum, annað eftir Holger Wiehe docent við „ís- landsfjöll“ eftir Stgr. Thorsteinsson, en hitt eftir ísólf Pálsson við „Lóan er komiiT eftir Pál Ólafsson. SSHSHHBSHBIf Járrbraut er nauðsynleg. Jeg hef veriS einn af þeim mörgtt, sem hafa haft þá skoðun, að svo franit sem ísland gæti talist til að eiga nokkra siðmenningar- og fram- fara-framlíð fyrir sjer, þá yrði það sem allra lyrst að komast úr þús- und ára samgöngukyrstöðunni. Til eru að vísu nteun, sem halda því fram, að við sjeum búnir að fá stórbættar samgöngur á sjó og landi, og skoða ógreiða og illa lagða vega- spotta og tvíhjóluðu mykjukerrurnar sem stóraukin samgaungu-tæki. Jeg neita því ekki, að þetta er skárra en hitt, þegar allir flutningar urðu að gerast með reiðingshestum og á ólögðum vegum, og vel get jeg skilið, að þeim, sem notuðu þau flutn- ingatæki um langan tírna en hafa nú tekið upp kerruflutningsaðferðina,

x

Lögrétta

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Lögrétta
https://timarit.is/publication/196

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.