Lögrétta - 29.10.1919, Blaðsíða 2

2
LÖGRJETTA
LÖGRJETTA kentur út á hverjum mií-
vikudegi, eg auk þess aukablöð við og við,
V erð kr. 7.50 árg. á Islandx, erlendis kr.
10.00. Gjalddagi I. júli.
ast á milli þjóðanna. OríSið „sátt“ á
aS ritast stórum stöfum á himin okk
ar. Gremja og hatur á að hverfa úr
hjörtum okkar, og minning ófriðar-
grimdarinnar má ekki herða hjörtu
okkar gegn endurnýjung nýs lífs
meðal þjóðanna. Nei, — nú þurfa allir
menn miskunnar með, nú þarf að
íjetta hjálpandi hönd fornum vinum
og óvinum, nú þarf endurreisnarstarf
meira en nokkru sinni fyr. Fyrir þessa
kynslóð verður Evrópa, eða megin-
land hennar, stærsta starfsviðið. Og
þar verður að vinna í fje'agsanda og
tindrægni, sem nær út yfir þjóðatak-
nxörkin, vinna að sameiginlegum veh
ferðamálum mannkynsins.
Jeg vil sjerstaklega benda á Þýska-
land og Rússland. Ástandið er of al-
varlegt til þess að starfið þurfi ekki
að ná þangað líka. Evrópa getur ald-
rei verið örugg og föst, nema Þýska-
land sje það, og Stóra-Bretland getur
ÆÍdrei verið það, meðan alt er öfugt
og öndvert á næstu grösum. Rússland
er þó sennilega enn þá erfiðari og
torráðnari gáta en Þýskaland. Engin
þverúð eða fyrirfram ákveðin lögmál
mega ráða afskiftum manna af mál-
um þar. Og jeg efast stórlega um
gildi þeirrar stefnu, sem bandamenn
virðast vera að taka þar upp. Rúss-
landi verður að eins bjargað af Rúss-
um sjálfum, eftir rússneskum hug-
sjónum með rússneskum aðferðum.
Rússneska þjóðsálin er sjúk og lækn-
ast ekki nema af rússneskum meðul-
um. Herafli okkar og vopnasending-
ar geta skakkað leikinn í svip, en
að kjarna málsins kemst slíkt ekki
og læknar hann ekki.
Látið þið Rússland eiga sig, hættið
j.ið hafnbanninu og venð þið vin-
gjarnlega hlutlausir. Það getur vel
verið að eina vonin* fyrir Rússland
sje gætin og skynsöm ráðstjórn (sov-
jet-stjórn) eða að minsta kosti er
hún sennilega betri en keisarastjórn-
in, sem nú virðist stefna að. Ef við
jjurfum á annað borð nokkuð að
skifta okkur af málum Rússlands, þá
skulum við gera það eins og vinir
og hjálparmenn, en ekki eins og hern-
aðar- * og stjórnmálaandstæðingar.
Verið þið þolinmáðir yfir sjúkdómi
Rússlands, gefið því tíma til að jafna
sig og samúð og bíðið þið eftir á-
íangrinum.
Við höfum nóg að lagfæra heima
hjá okkur sjálfum. Málum sambands-
landanna er að vísu vel komið, og þau
hafa sýnt bróðurþel í stríðinu og
styrkt samúð og samvinnu alríkisins.
Ýms formatriði geta enn þá verið
óákveðin, en aðalverkinu er þar lokið.
En afstaða svo stórra flæma sem
indlands og Egiftalands er enn þá
óákveðin. Og erfiðleikarnir, sem ein-
mitt nú gera vart við sig í þessum
löndum, minna okkur á það, að eng-
um tíma ntegi glata, svo að ekki sjs
íyrir alvöru farið að reyna að leysa
þessa bnúta, og það þarf að gera það
með þeim ráðna hug, að framkvæma
einnig á þessum stöðum þau lögmál
írelsis og sjálfstjórnar, sem verður að
fara eftir, ef alríkið á að haldast i
framtíðinni. Sama fyrirkomulagið og
í sambandslöndunum (Dominions)
getur auðsjáanlega ekki staðist. En
Jjað ætti að vera kleift að koma á
j;jóðlegri heimastjórn, sem nyti að-
stoðar og ráða reyndra manna, þann-
ig að mýkri, en þó ekki framkvæmda-
minni, vinarhönd kæmi í staðinn fyr-
ir máttvana hönd embættisstjórnar
valdsins.
En mest er þó nauðsynin á úrlausn-
inni knýjandi í írsku málunum. Þau
eru orðin að opnu sári og áhrifin
breiðast út frá jxví á alt stjórnarkerfi
ckkar. Og með áhrifum sínum í Ame-
ríku er }>að nú farið að eitra lífvæn-
legustu sambönd okkar erlendis. Ef
ekk: verður ráðið fram úr írsku mál-
vnum eftir þeim grundvallarreglum
sem eru undirstaða alríkisins, þá
verður þetta alríki að hætta að vera
til. Það hefur verið gild ástæða á
rneðan á stríðinu stóð að þröngva
cngri lausn fram á málinu fyrst ír-
lendingar sjálfir vildu ekki sam-
Jykkja. En nú þarf að taka málin til
rækilegrar meðferðar fyist stríðið er
úti. Stjórnmálamenn okkar eru nú að
koma heim aftur frá París og þar
hafa þeir fengist við mál svipuð Ir-
lands-málunum og alveg eins erfið.
Þeir mega nú ekki hika við að beita
s&ma meðalinu við írland og beitt
var við Bæheim og ýmsa aðra hluta
Evrópu.
En þetta leiðir mig til þess að
segja nokkur orð um mál, sem meira
eru innlandsmál þessa lands. Nú eru
crfiðir dagar í vændum fyrir jietta
land/> nú verður reynt á þolrif þess-
arar þjóðar meira en noklcru sinni
fyr. Afskaplegasta ofviðri sögunnar
er að geisa yfir heiminn og það er
barnaskapur að halda, að við getum
sjálfir varið okkur fyrir áhrifum
þess. Stórbreytingar .eru í aðsigi og
er þegar tekið að hilla undir þær,
En engar formsetningar eða gömul
h.efð ber okkur yfir .þessa hættutima.
Síðustu frjettir.
Friðarsamningarnireru ekki gengn-
ii í gildi enn, á þann hátt, að farið
sje að framkvæma ákvæði þeirra.
Fregn frá 20. ]). m. sagði, að því væri
trestað um óákkveðinn 'tíma. Næst
var sagt, í fregn frá 24. þ. m., að yfir-
herstjórn bandamanna ætti að ákveða,
hvenær þeir gengju í gildi og jafn-
framt var það haft eftir Foch yfir-
hershöfðingja, að það mundi geta
orðið í byrjun nóvember. Ein fregn-
in, frá París, segir, að krafist sje
framsals 600 þýskra herforingja, og
er þar á meðal nefndur Ruprecht fyr-
verandi krónprins i Bayern. Fundur
mikill var haldinn nýlega i Englandi
til að ræða um þjóðabandalagið. Voru
þar margir helstu stjórnmálamenn
Breta og sendiherrar annara þjóða.
Borgarstjóri Lundúna stýrði fundi og
las upp brjef frá konungi með hvatn-
ingarorðum um stuðning við þjóða-
bandalagið. Lloyd George var ekki
á fundinum, en sendi þangað kveðju
sína og þar með þau ummæli, að allar
stjórnir bandamanna væru samhuga
um stofnun þess. En þar með er ekki
sagt, að þing Bandaríkjanna sje það,
og frá þvi hafa mótmælin komrð.
11. nóv. á að verða stofndagur þjóða-
bandalagsins, en það er ársafmælis-
dagur vopnahljesins, og b&r Asquithe
íram tillögu um það á fundinum, er
samþykt var, að dagur þessi yrði há-
tíðlegur haldinn um alt England.
Greinar hafa komið fram í Banda-
ríkjunum, eftir W. S. Sims flotafor-
ingja, merkan mann og mikils metinn,
og segir hann þar, að bartdamenn hafi
verið alveg að þrotum komnir í ó-
friðnum, er Bandaríkin gripu fram
í og sögðu Þýskalandi stríð á hendur.
Hann var sendur til Englands af
stjórn Bandaríkjanna vorrið 1917- I
Lundúnum fjekk hann þá alt annað
að heyra, bak við tjöldin, um ófrið-
arhorfurnar en það, sem haldið var
a lofti í blöðum bandamanna. Bretska
ílotastjórnin skýrði honum frá ýmsu,
sem almenningur hafði enga hug-
mynd um,- og hann sannfærðist um,
að Þjóðverjar væru í þann veginn að
vinna sigur og að bretska heimsveldið
hlyti að gefast upp eftir 4—5 mán-
uði. Jellico flotaforingi sagði hon-
um, að Bretar hefðu á undanförnum
mánuðum mist 'miklu rneira af skip-
um og vörurn í sjóinn en' frá væri
skýrt í blöðunum. Þeir gætu ekki
haldið ófriðnum áfram, ef þessu færi
fram. Þjóðverjar sigruðu, ef ekki
væri þegar í stað tekið fyrir skipa-
tiónið af völdum kafbátanna. Líka
var honum sagt, að sögurnar um það,
að bandamenn væru alt af sökkva
þýskum kafbátum, væru ósannar.
Þeir vissu ekki til, að fleiri en 54
hefðu farist, en Þjóðverjar smxðuðu
3 á viku hverri. Þeir, sem bestar
hefðu vonirnar, álitu, að Bretar gætu
haldið út til 1. nóvember 1917, en
iengur ekki. Menn vissu það áður,
að það voru Bandaríkin. sem sigur-
bn unnu. En það vissu menn ekki,
að Þjóðverjar hefðu verið svo nálægt
vullnaðaneigri sem hjer segir, vegna
kafbátahernaðarins.
Um viðureignina í Rússlandi koma
ýmsar fregnir, en allar nokkuð óljós-
ar. Judenitch hershöfðingi sækir það
fast, að ná Petrograd. Fregn frá 26.
þ. m. segir, að hann hafi náð Kron-
stadt, og hancþækið herstjórnarráð
Trotskys í Czarkoje Selo, keisara-
nöllinni gömlu í útborg sunnan við
Petrograd. En Trotsky ver borgina
enn. Sendimaður frá Judenitch kvað
vera í Lundúnum til þess að knýja
á Breta til liðveitslu, og er sagt, að
60 þús. manna her jmrfi til þess að
ná Petrograd. Það er sagt, að Finnat
sjeu ekki með í jiessari árás, enda áttu
þeir í friðarsamningum við Bolsje-
vika ásamt Eystrasaltslöndunum. En
Judenitch skorar á Norðurlönd og ná-
grannalöndin til liðveitslu. Síðustu
hersveitir Breta eru nú sagðar farn-
ar frá Arkangelsk. En her Denikins
mun alt af vera í framsókn suður í
íandi. Þó er sagt í Lundúnafregn frá
26. þ. m., að Bolsjevíkar hafi fengið
liðsauka á öllum vígstöðvunum.
Curzon er orðinn utanríkismálaráð-
lierra í Englandi, en Allenby hers-
höfðingi skipaður- yfirstjórnandi í
Egiftalandi og Súdan. — Hafnar-
verkfalli miklu er nýlega lokið í New-
York, og nýlega komin símfregn seg-
ir, að ráðstafanir sjeu gerðar í Banda-
iíkjunum til þess að hefta innflutn-
ing fólks þangað, Stjórnin í Portú-
gal hefur leyft Bandaríkjunum flota'
stöð á Azoreyjum.
Bandamenn hafá neitað' landvinn ■
ingakröfum Rúmena vestur á bóg-
inn og út af því hafa Rúmenar stöðv-
að heimflutning hers síns frá Buda-
Pest. Neita þeir því, að stjórnarráð
bandamanna hafi nokkurn rjett til
úrskurðarvalds um deilur milli þeirra
og Ungverja.
Símfregn frá 24. ]>. m. segir, að
Marconi hafi nú tekist að tala milli
Evrópu og Ameríku.
Fossamálið.
Kaflar úr ræðum Pjeturs Jónssonar
á síðasta þingi.
I.
Jeg býst við, að ef þessi tillaga*
verður samj^ykt hjer, þá sje í henni
fólgið hið eina svar, sem þingið gef-
ur við jæirri málaleitun, sem kom
til stjórnarinnar 1917, frá fjelaginu
„ísland“ um að fá leyfi til að virkja
Sogsfossana. Mjer þótti þvi ekki
fjarri, að jeg tæki nú til máls, þar
sem jeg er einn i stjórn þess fjelags,
eða rjettara sagt, að þegja ekki með
öllu. En það tek jeg fram, að jeg
hef ekkert umboð frá fjelaginu til að
íæra þingiinu nokkur skilaboð frá
því. Það sem jeg segi um afstöðu
íjelagsins er því ekki annað en get-
gátur frá mínu eigin sjónarmiði.
Jeg tók það fram áður, að mjer
sýnist þetta eignanám óþarft, því að
jeg lít svo á, að ríkið hafi óbeinan
bindrunarrjett, og að það geti kom-
ið í veg fyrir, að stærri fossar sjeu
virkjaðir af hverjum sem vill, hvort
heldur það er fossafjelagið „ísland“
cða aðrir. Þetta er og skiljanlegt, ef
litið er á frv. 1917. Þar fer fossafje-
lagið fram á heimild, sem það gat
ekki fengið nema með sjerstökum
lö'gum og samþykki stjórnarinnar.
Það er því víst, eða viðurkent að til
et hindrunarrjettur hjá ríkinu gegn
virkjun fossa. Auk þess eru nú a
döfinni hjer í deildinni þrjú sjer-
leyfislagafrv., og er ekki ólíklegt, að
eitthvert þeirra verði að lögum áður
en langt um líður; og fyr en sjer-
leyfislög eru komin í kring, geri jeg
varla ráð fyrir, að veitt verði leyfi
til að virkja fossa hjer. Því hygg jeg
algerlega óþartt, að vera nú að skipa
stjórninni að íaka fossa eignarnámi
handa landinu. Ef það verður ofan
á, að ríkið taki að sjer að virkja fossa,
getur virkjunin þó eigi bafist fyr en
málið er orðið undirbúið; rannsóknir
og átætlanir gcrðar, og fje fengið,
þá fyrst er tími til kominn, að fara
að fýamkvæma eignarnám, ef á þarf
að halda, og þá fyrst er hægt að láta
það fram fara á þann hátt, sem fyrir-
tækinu hentar best. Nú fer tillagan
fram á það, að landsstjórnin geri n ú
jiegar ráðstafanir til þess, að land-
ið nái fullum umráðum og notarjetti
á allri vatnsorku í Soginu, alt frá
upptökum þess og þar til er það fell-
ur í Hvítá, ásamt nauðsynlegum rjett-
indum á landi til hagnýtingar vatns-
orkunni. Auðvitað getur þó enginn
sagt fyrir fram, hve mikið af
vatnsorku er nauðsynlegt eða heppi-
legt að nota, nje heldur hvað mikið
af landi og landsnytjum muni þurfa
að hagnýta; það mun því mega bú-
ast við, að vissara þyki að hafa vaðið
íyrir neðan sig og taka ríflega til
af hvorutveggja. Leiðir jiað af sjálfu
sjer, að eignarnámið kostar ríkið
meira ef það er gert af handahófi;
eins og það verður að gerast, ef eftir
tillögunni er farið, heldur en ef það
er gert eftir ákveðinni áætlun. Jeg
held að tillaga þessi ætti að hljóða
sem heimild handa stjórninni, ef á
annað borð er þörf á.henni, sem jeg
lel naumast vera. í öðru lagi álít jeg,
að ef ríkið ætlar sjálft að virkja þessa
fosSa, megi það ekki dragast; það
* Ræðan er haldin við framhald
íyrri umræðu um till. til þingsálykt-
unar um eignarnám Sogsfossanna.
mundi vera óheppilegt, að hleypa
öðrum sams konar stórfyrirtækjum á
undan ríkisfyrirtækinu og geta vænt-
■anlega allir áttað sig á því. Auk þess
cr það, að þörfin á raforku handa
Reykjavík sjerstaklega og Suður-
landsundirlendinu rekur mjög- eftir
því, að sem fyrst sje tekið að virkja
Sogsfossana. Jeg sje því ekki betur
tn að um leið og ríkið tekur eignar-
námi Sogsfossana og land við þá, þá
sje ríkið neytt til þess að hefjast
handa þegar í stað, því að öll töf af
ííkisins hálfu mundi tefja fyrir öllum
íossafyrirtækjum hjer á Suðurlandi
og annarstaðar er ekki líklegt, að ráð-
ist verði í fossavirkjun í stærri stíl,
að svo stöddu. En þá dettur mjer i
hug, hvort það muni ekki verða taf-
samt fyrir ríkið að koma því fyrir-
tæki á stað, að virkja Sogsfossana
með eigin mætti. Það er hætt við, að
það mundi reynast erfitt fyrir ríkið
að útvega nægilegt fje með viðunandi
kostum og góða starfskrafta, til að
koma upp jafnstóru fyrirtæki og
hjer er um að ræða, og svo að reka
jiað. Jeg lít svo á, að ekki sje lík-
legt að hægt sje að koma upp stór-
um fossafyrirtækjum fyrir innlent fje.
Það eru atvinnuvegirnir hjer í landi,
einkum sjávarútvegur og verslun,sem
fjenu safna; en jeg geri ráð fyrir,
að þeir hafi sjálfir alveg nóg með
Jiað fje að gera, í sína eigin þágu,
jafnóðum og það kemur. Jeg hef ekki
trú á, að fje verði safnað hjer innan-
iands fyrst um sinn, til að setja i
fossafyrirtæki eða stóriðnað. EI
liugsa á til að virkja stórfossa hjer
í bráð, þá býst jeg við, að menn verði
að sætta sig við að nota aðallega til
-jjess útlent fje. Verður þá um tvo
vegi að velja, annað hvort að rikið
taki lán, ef fæst, eða þá að grípa
til þess ráðs, sem víða er notað, að
safna hlutafje til fyrirtækisins.
Jeg veit ekki hvernig takast mundi
eð fá stórlán í náinni framtíð, líklega
verður það þó örðugt, og vandkvæð*
um bundið, að fá það með viðunandi
, kjörum. Jeg hef dálitla hugmynd uiti
hversu örðugt Reykjavíkurbæ veitti
að fá tiltölulega lítið lán, til að koma
upp hjá^sjer rafmagnsstöð. Af þvt
má nokkuð ráða, að ekki muni hlaup-
ið að því fyrir landið að fá stórlán,
siálfsagt 20—30 miljónir króna eða
jtaðan af meira, til sams konar fyrir-
tækja, sent Jdó mundi ekki nægja til
að virkja nema Sogsfossana eina.
Uin aðferðin er hugsanlegra að fram-
gang geti fengið, sú, að safna hluta-
í.je utanlands og innan, og veita þann-
ig fje inn í landið. Hún á sjer mörg
fordæmi, og hefur oft lánast vel. Það
er sá kostur við þetta, að þeir, sem
fjeð leggja til, taka veðið í fyrirtæk-
inu sjálfu. Þetta mun vera sú aðferð,
sem mest hefur verið notuð í Noregi
við fossavirkjan þar í landi, og hafa
þar mörg fyrirtæki verið stofnuð á
jjessum grundvelli. Þá kem jeg aftur
að fossafjelaginu ísland; það var ein-
mitt þessi aðferð, sem þar var hugsað
að viðhafa; ]>að ætlaði að gera sig að
millilið mjlli fossaflsins og fjár-
magnsins, og tengja hvorttveggja
saman. Þessi mun og hafa verið til-
gangur þeirra annara fossafjelaga,
sem stofnuð hafa verið Iijer. Það er
margur, sem ekki hefur mikið álit
a þessum fossafjelögum, og svo var
um mig framan af, að jeg var í mikl
um vafa um, hvort fyrirtækið væri
svo nytsamt fyrir okkur, eða líklegt
að nokkuð yrði um hagkvæmar fram-
kvæmdir af þess hálfu. En fyrir þing
1917 kom það í ljós, að fjelagið hafði
náð sambandi við þá menn, sem nægi-
leg fjárráð höfðu, og hafði yfir að
ráða bestu sjerfræðikröftum í raf-
orkufyrirtækjum, sem kostur var á á
Norðurlöndum. Þá fjekk jeg trú á,
að ef til vill gæti tekist samvinna
milli j^essara manna og löggjafar-
valds vors, til jiess að gera eitthvað
verulegt úr fossahugmyndinni, sem
svo mikið og lengi hafði verið rætt
um.
Jeg geri ráð fyrir, að ef svarið til
þessara manna verður það, að þingið
samþykki þessa tillögu, þá muni með
J.ví vera slitið allri samvinnu milli
þeirra og íslenska ríkisins. En þá
álít jeg ver farið en heima setið, því
að jeg er sannfærður um, að hjer
hefði mátt koma á samvinnu, sem
bæði hefði getað verið í alla staði
tryggileg fyrir þjóðfjelagið, og ann*
ars vegar gefið möguleika, sem
ekki eru sýnilegir nú, til að fá fje
til fyrirtækisins og góða krafta tll
að framkvæma það. Jeg hugsa mjet
að líkt hefði mátt að fara eins og
kostur var á, þegar íslandsbanki var
stofnaður. Þá stóð ríkinu til boða, að
Hurðir og gluQgor
Verksmiðja
(yvifldar Drnasonar.
taka hluta í fyrirtækinu, alt að 40%
af hlutafjárupphæðinni. Líkt hefði
mátt haga til hjer; það hefði mátt
gera það að skilyrði fyrir leyfisveit-
ingunni, að ríkið hefði álíka hluta
fjárins í sínum höndum. Með þessu
og þeim sjerleyfislögum, sem sett
mundu verða, mundi svo um búið, að
landinu stæði engin hætta af fyrir-
tækinu; en hins vegar ætti það að
geta haft sama hagnað af þessu eins
og hverjum öðrum stóriðnaði, sem
hjer væri rekinn með fyrirhyggju, og
það þó því fremur, sem landið ætti
að geta haft tögl og hagldir um iðn-
reksturinn. Þetta er sú hugsun, sem
jeg vil berjast fyrir, af því að jeg
hef ekki trú á, að við sjeum þess
megnugir, að koma á stórfossarekstri
af sjálfsdáðum, og að á meðan við
getum ekki lagt, eða viljum leggja út
i samvinnu við aðra, joá muni foss-
arnir seint verða okkur fjeþúfa. Það
er nú búið að eyða svo miklum tíma
og umræðum til að undirbúa fossa-
málið, að við ættum nú að vera orðn-
ii færir um að gera ráðstafanir um
hagnýting fossaflsins í landinu, svo
sem best hentar þjóðar högum okkar
og þjóðlífi.
II.
(Við sömu umræðu).
Jeg hjelt því fram, að ef ríkið á
annað borð ætlar sjer að virkja Sogs-
fossana, Jiá sje nauðsynlegt, að það
verði gert sem fyrst, Til ]>ess taldi
jeg ástæður frá báðum hliðum, og
tók fram aðallega tvær ástæður, fyrst,
að þörfin fyrir rafmagn er svo
brýn, sjerstaklega hjer í Reykjavík,
og í öðru lagi, að þetta þyrfti að verða
á undan öðrum stór-fyrirtækjum af
sama tægi. — Jeg tók það líka fram,
fil að sýna fram á, að j)etta eignanám
cr alveg óþarft, þar til að stjórnin
hefur fengið skipun um eða heimild
þingsins til að undirbúa og vinna að
þes§u fyrirtæki. Mínar röksemdir
gengu í þá átt, að sýna fram á, að
hættulaust væri að bíða, því aflið
liggur þarna geymt í fossunum, og
að ríkið hefur sinn hindrunar-rjett, ef
á þyrfti að halda, svo að það verður
ekki notað af öðrum. Hitt hefur og
verið tekið skýrt fram af hv. 2. þm.
Arnesinga (E. A.), hve örðugt sje
að taka eignarnámi jafn óákveðinn
ldut og jíetta, sem tillagan tiltekur.
Mjer skilst, að erfitt mpni að sýna
og sanna, að það sje gert til almenn-
ingsbeilla, að taka alt það eignar-
námi, sem till. fer fram á. Jeg álít,
að eignarnámið verði því altjend að
bíða, þangað til stjórnin hefur gert
sjer grein fyrir, hvernig þetta fyrir-
tæki á að vera, og skuli framkvæm-
ast.
III.
Jeg hef hugsað mjer, að láta ekki
þessa till.* hverfa svo úr deildinni, að
jeg minnist ekki á hana, og fossamál-
ið yfirleitt. Jeg hef hvort eð er, ekki
lengt mikið umræður á Jxessu þingi.
Hv. þm. N.-Þ. (B. Sv.) var við
fyrri umræðuna að tala um þá þingm.,
sem fossafjelögin hefðu tangarhald á.
Hann fór að vísu fremur meinleysis-
legum orðum um þetta. En hv. þm.
Dalam. (B.J.) hefur aftur kveðið fast-
ara að, því hann hefur bæði talað
um þingm. og utan]>ingsmenn, sem
anetjaðir væru fossafjelögunum, og
hefur hann farið J)eim orðum um
þessa menn, eins og þeir væru ein-
hver versta tegund föðurlandssvikara
og landráðamanna. Mjer hefur fund-
ist þetta undarleg aðferð, að kasta
slíkum ásökunum út eins og í bláinn.
Iditt hefði verið sök sjer, að beina
Jjessu beint að mjer, jiví jeg veit ekki
111 að arðrir hv. þingm. sjeu riðnir
við nein fossafjelög á neinn hátt.
Það má kaiinske segja, að ‘það fje-
lag sem jeg er stjórnandi í, hafi eins
konar tangarhald á mjer, og þá er
þar að mjer að ganga. En sje verið
sS víkja þessu að öðrum líka, af ein-
livers konar hlífð við mig, svo jeg
sje ekki eins úr merktur, þá er j>að
* (Við síðari umr. um þingsálykt-
unartill. þá, sem áður er nefnd).