Lögrétta - 11.02.1922, Page 4

\ I LÖOBJBTTA
Húsnæðisekla og atvinnuleysi
á Isafirði.
Vegna húanæðiseklu og almenus atvinnuleysis hjer i bænum
í vetur og yfirvofandi atvinnuleysis i vor, vill bæjarstjórnin taka
utanhjeraðsmönnum alvarlega vara fyrir að flytjast búferlum hing-
að til bæjarins, eða koma hingað til að leyta sjer atvinnu.
Um leið ekorar bæjarstjórnin á alla atvinnurekendur bæjar-
ins, stærri sem smærri, að láta bæjarmenn sitja fyrir atvinnu sem
þeir hafa ráð á.
Bæjarfógetinn á ísafirði, 6. febr 1922
Oddur Gislason.
meðal annars, sem segja má safni
Jacobsens til hróss. Þar sjest ekk-
ert af þes'su nýtísku fálmi, enginn
expressionismus o. þvl.
Það væri mikið efni í stóra bók,
ef lýsa skyldi Höfn og öllum þeim
fjársjóðum,. sem þar eru sasnan
komnir. Slíkt hefir mjer ekki kom-
ið rtil hugar, þó drepið hafi jeg
á fátt eitt, sem fyrir augun bar
í jætta sinn. Þvi miður hafði jeg
rninna gagn af þeim dögum sem
jeg dvaldi þar en jeg vildi, vegna
þess að menn voru fjarverandi,
fluttir upp í sveit í sumarhitun-
um.
--------e------,
Erl. símfregnir.
Kköfn 6. febr.
Nýr páfi.
Ratti kardináli er kjörinn páfi
-og heitir Pius ellefti.
Hörkufrost.
Hörkufrost og al-teftar innan-
lands siglingar (í Danmörku).
Lagis í sundunum Kattegat og
Skagerak.
Verkfall í Þýskalandi.
, Þýska verkfallið eykst.
-----0-----
Þingmenskuafsal.
Stjómarráðið fjekk 7. þ. rn.
svohljóðandi símskeyti:
Þareð jeg finn að theilsan leyfir
mjer ekki um sinn að taka þátt
í þingstörfum á þann hátt, sem
jeg vildi, leyfi jeg mjer hjermeð
iað tilkynna stjórnarráðinu, að jeg
legg niður þingmensku fyrir Vest-
urskaftafellssýslu kjördæmi og
vænti að aukakosning fari þar
fram sem fyrst.
Staddur í Vestmannaeyjum.
Gísli Sveinsson, sýslumaður.
--------»-------
[iiðna árið.
Sjeð frá verslunar- og viðskifta-
legu sjónarmiði byrjaði árið mjög
óhagstæðlega sjerstaklega fyrir all
an útflutning.
Afleiðingar af bankakreppunni,
sem fyrst gerði vart við sig hjer
á landi fyrripart árs 1920, urðu
nú skýnari og greinilegri, og geng-
isbreytingar svo stórstígar og
huaðfara, áð það var miklum erf-
iðleikum bundið að taka afstöðu
t*! erlendra viðskifta.
Pund ’sterling, sem hjer má nú
kalla aðalmælikvarða peninga-
gildis, hafði frá miðju sumri 1920
staðið mjög hátt, og gilti að með-
altali 23.50—25.50 ísl. kr. fyrir
pund, en upp úr áramótunum, þó
sjerstaklega í febrúar, fer pundið
mjög lækkandi, og jafnvel niður
að sannvirði.
Af fyrra árs (1920) afurðum
vorum, var talsvert óselt í byrj-
un ársins, sjerstaklega fiskur, síld
og ull, og þegiar nú hjelst í hendur
að eftirspurnin var engin, en fram
boðið talsvert, og lækkunin á pund
inu jafn tilfinnanleg, varð það
þegar sjáanlegt, upp úr áramót-
unum, að mikið tap mundi verða
á þeim ísl. afurðum, sem óseldar
voru. En því miður vanta enn
skýrslur um útflutning fyrra árs
afurðanna, en með síldinni, sem
aldrei seldist, tel jeg víst, að á-
áætla megi tap á þessum útflutn-
þetta ár, ea. þrjár miljónir.
Fiskurinn, sem undanfarið hafði
verið U ca. 250 kr. skpd., seldist
endaniega ekki yfir 170 til 180
kr., en tap það, sem fiskiútflytj-
endur, sem keypt höfðu upp af
framleiðendum, urðu fyrir, var
stórkostlegt, því þar fór saman
markaðsverðfall og tvöfalt geng-
isspursmál, sem sje lækkun punds
og spanskrar og ítalskrar myntar.
Miðað við alment verð 1920, má
áætla bap á óútfluttum fiski, sem
kemur að meira eða minna leyti
þeta ár, ca.t þrjár miljónir.
Um síldina er það skemst að
scgja, að það sem óselt var í byrj-
nr. ársins, seldist aldrei, en hlóð
á sig áframhaldandi kostnaði; en
beint tjón af þessum lið má víst
reikna 2—3 miljónir.
Lýsisverslunin, sem undanfarið
hafði verið í mestu óreiðu, fór
einnig versnandi, og bæði fyrra
árs og þessa árs byrgðir seldust
aðeins með stórtjóni.
Þá urðu landbúnaðarafurðirn-
ar, sem óseldar voru, eigi betur
úti, en svo má segja að þær væru
mest allar óseldar í ársbyrjun,
að undanteknu kjötinu, en verð-
fallið á ull og gærum stórkost-
legt. Verðfallstap á þessum út-
flutningi má eflaust reikna upp
að 3 miljónum.
Saltkjöt hefir fallið til stórra
muna; er nú eigi seljanlegt hærra
en 110—120 danskar krónur, og
því miður munu talsverðar byrgð-
ir óseldar enn.
Aftur á móti hækkaði síldar-
verðið þegar leið á haustið og
verðið ko'mist jafnvel upp í 55
aura danska, en síldin mun nú
öll seld, og mun útgerð þessi í
ár, tekin upp til hópa, hafa bor-
ið sig.
Fiskmarkaðurinn hjelst nokkurn
veginn óbreyttur til áramótanna,
þrátt fyrir nokkra stcðvun um
eitt skeið, og má víst fullyrða, að
framleiðendur hafi allir selt byrgð
ir sínar, og það sæmilegu verði,
enda þótt erlendir fiskiútflytjend-
u’ munu hafa átt ein 30 þúðund
skpd. liggjandi hjer í landi um
áramótin.
Óverkaði fiskurinn frá seinni
parti sumars og undan haustinu
roun þó enn að mestu óseldur í
höndum framleiðenda, og hefur
reynst örðugt að fá föst tilboð í
hann, enda þótt það, sem sent hef-
ir verið óselt á opinn markað, hefi
selst sæmilega, þegar tillit er tek-
ið til hins breska gengis hjer.
Ull og gærur hefur hvorttveggja
selst, sumpart til Ameríku,sumpart
1*1 Norðurl.,' en verðið h'fir verið
ligt. Meðalverðið á vorullinni mun
eigi hafa farið fram úr 2 kr. á
kíló, komið utan, en á gærum tæp
ein króna fob, en hvort tveggja
þetta mun langt undir framleiðslu-
kostnaði.
Það er því í augum uppi, að
landafurðimar hafa orðið mun ver
úti en sjávarafurðimar, sem segja
má að yfirleitt hafi selst fyrir
framleiðslukostnaði; en til að á-
adla tap landbúnaðarins hefi jeg
eigi gögn fyrir hendi, en senni-
lega er það ekki undir 2—3 milj.
Ef telja má að fmmanritaðar
tölur sjeu eigi mjög fjarri sanni,
e: þá hallinn af tveggja ára fram-
leiðslu tveggja aðalatvinnugreinia
vorra áætlaður 10—12 miljónir.
Hjer þó aðeins að' ræða um
beint framleigslutap, án þess að
tekið sje tillit til halla þess, sem
útlendir afurðakaupmenn án vafa
hofa á þessum árum, og eigi held-
ur til verðrýmunar, sem orðið hef-
ir á öllum eignum þeirra framleið-
enda, sem hjer eiga hlut að máli.
Frá byrjun viðskiftakreppunnar
og til þessa tíma hefir innflutn-
ingur til landsins verið miklum
erfiðleikum bundinn, fyrst 1920
vegna innflutningshamla og er-
lendrar gjaldeyrisvöntuniar. Inn-
fiutningshömlunum var þó að
mestu leyti af Ijett á síðasta þingi;
en þó að kanske megi áætla, að
innflutningur hafi aukist fyrst í
stað við afnám þessara hafta, er
þó hitt staðreynd, að síðari part
áisins 1921 hefur allur innflutn-
ingur stórkostlega minkað og tak-
markast, enda nú svo komið, að
jafnt innlendur sem útlendur
gjaldeyrir er lítt fáanlegur.
Þó er það svo þrátt fyrir mikl-
ar takmarkanir, að enn er það ým-
islegt flutt inn, sem betur mætti
kyrt liggja, en hjá slíku verður
aldrei komist, hverjar ráðstafau-
ii’ sem gerðar verða. Á hinn bóg-
inn hefur innflutnigur nauðsynja
ti1 þessa ætíð verið nægilegur.
Það sem aðallega hefur einkent
þetta viðskiftaár, er sú óþekta
nýjung hjer, að íslenskur gjald-
eyrir hefur losnað úr sínu fyrra
samhandi, þrátt fyrir mótspyrnu
hins opinbera og bankanna; má nú
fullyrða að sjergengi sje nú komið
á peningiagildi vort, en þetta hefir
haft þau áhrif á öll viðskifti, sem
aldrei 'hafa áður þekst hjer, og
sem enn er eigi fullsjeð fyrir end-
ann á.
Má í þessu sambandi geta þess,
að fiskverðið síðari part ársins
stjórnaðist eingöngu af gengismun
því heimsmarkaðsverðið var og er
enn svo langt fyrir neðan innlenda
verðið, ef íslensk króna hefði stað-
ið í sínu fulla gildi, eða í venju-
ltgu samræmi danskrar krónu við
pi.nd sterling.
Hve lengi hægt verður að
spyrna á móti opinberu gengi, skal
engu um spáð, en álitlegar upp-
hæðri hljóta það að vera, sem
bankarnir hafa beinlínis grætt af
þeim viðskiftamönnum sínum, sem
skuldbundnir voru að skila þeim
erlendum gjaideyri, er þeir fengu
fyrir afurðir sínar. — Vakti þessi
krafa bankanna talsverða óánægju
of’ hefur eflaust mikið ýtt undir
gengisbrask það, sem mjög svo
hefur verið áberandi rfðari part
áisins.
Það eru og einkenni þessa árs,
hve öll viðskifti hafa verið í mik-
illi óvissu og yfirleitt gengið treg-
lcga. Yfirvofandi tollsiamningar
við Spán gerðu sitt í þessa átt,
enda þótt til þessa tíma hafi bet-
ur rætst úr en áhorfðist.
Tíðarfar ársins, afli, heyskapur
og nýting, hefir alt verið betra
en í meðallagi.
Þrátt fyrir hvers konar sölu-
bæfileika, verðföll o. fl., munu þó
sskir standa svo, að nær allar af-
urðir undanfarinna ára eru nú
seldar, og því aldrei betri tæki-
færi en einmitt nú til þess að fá
heildaryfirlit yfir hag landsins
yfirleitt. Landsreikningurinn og
rtikningar bankanna ættu nú að
vera svo langt komnir, að kom-
andi þing geti fengið þá til at-
huyunar, cg vonandi snúast ein-
stakir kaupsýslumenn svo við á-
skorun Hagstofunnar, um við-
skifti þeirra við útlönd, að úr
plöggum þessum megi vinna held-
aiyfirlit yfir hag landsins, — að
minsta kosti í.t á við.
Ó. P.
(Verslunartíð.)
------o-----—
Dagbók.
7 febrúar.
Síríus á að leggja af stáð í fyrstu
ferð sína á þessu ári 3. apríl frá
Bergen. Á skipið að fara alls 8 ferðir
á árinu. Flutningsgjöld f jelagsins hafa
verið lækkuð um 25% frá því sem
var í fyrra.
Belgaum seldi afla sinn í Englandi
á laugardaginn fyrir 2236 sterlings-
pund.
„Arkir1 ‘ heitir nýtt tímarit, sem
vcrið er að byrja á hjer í bænum.
Það á að flytja skemtisögur, myndir
og ýmsan fróðleik, koma út fyrst um
sinn einu sinni á mánuði, 16 blað-
síður tvidálkaðar í stóru broti.
Ólafsmálin. Dómur er nú fallinn í
málunum út af uppreisn Ólafs Frið-
rikssonar gegn lögreglunni í nóvem-
ber í haust. Ól. Friðriksson dæmdur
í 6X5 daga fangelsi við vatn og
brauð, Hinrik Ottósson í 4X5 Idaga,
Markús Jónsson, Reiniar Eyjólfsson
og Jónas Magriússon í 3)ý5 daga.
Ásgeir Möller var 6. maðurinn, sem
mál var höfðað gegn af rjettVísinn-
a> bálfu, en hann hefir verið sýknað-
ur.
Inflúensan. Vegna þess að grunur
lf-'kur á, að inflúensan muni ef til
vill vera komin hjer í bæinn, hefir
vcrið gefin út skipun um að banna
alla dansleiki hjer í bænum og lög-
sagnarumdæminu, einnig innan fje-
laga. ,
Lord Minto heitir enskur botnvörp-
ungur, sem hingað kom á sunnudag-
ir.n. Var hann með slasaðan vjelstjóra
Gufupípa hafði sprungið og vjelstjór-
inn meiðst á höfði. Var 'hann flutt-
ur á sjúkrahús.
Pjetur gautur (Per gynt), hiðfræga
skáldrit H. Ibsens, sem Einar Bene-
diktsson þýddi á íslensku fyrir mörg-
um árum, er nú komið út í annari
útgáfu á kostnað Sigurðar Kristjáns-
senar bóksala. Fyrsta útgáfan kom
út í aðeins 30 eintökum, og var prent-
uð sem handrit, o gkostaði hvert ein-
tak 100 kr. Hefir sú útgáfa, eins og
gefur að skilja, aðeins verið í mjög
fárra manna höndum. Þessi nýja út-
gáfa er vönduð og þýðandinn hefir
endurskoðað verk sitt og breytt því
á nokkrum stöðum. Þetta er stór-
merkilegt rit, og þýðingin er bæði
mikið verk og vel af hendi leyst.
9. febrúar.
Tvær íslenskar stúlkur, sem fóru
til Ameríku með Lagarfossi um dag-
inn, fengu ekki landgöngu þar, og
komu þVí aftur með skipinu til baka.
Engin uppreisn varð í New York út
af þessu.
Ást á fangahúsinu. Nýlega kom
maður nokkur inn í búð við Grettis-
götu, og bað búðarþjóninn að lofa
sjer að skrifa brjef þar í búðinni.
Hann kvað það vellcomið og vísaði
honum á púlt innan við liorðið. Stuttu
eftir að aðkomumaður er byrjaður að
skrifa, bregður búðarþjónninn sjer 1
afherbergi eftir kolum 'í ofninn, og
var hann stutta stund burtu. Þegar
hann kemur aftur í búðina, kveðst
gesturinn verða að haetta við brjefið
— hann sje orðinn of seinn. Og
kveður og þakkar fyrir sig. Litlu
síðar tekur búðarþjónninn eftir því,
að horfinn er úr púltinu lítill pen-
ingakassi, sem í áttu að vera 100 'kr.
Hann sagði lögreglunni til þjófnað-
arins. — En sama úag og þetta gerð-
ist var manni einum slept úr fanga-
húsinu kl. 8 að morgni, sem búinn var
að vera þar tilsettari tíma í það sinn.
Lögreglan fekk þær upplýsingar, að
kassanum hefði Verið stolið kl. 10,
Hiin fek'k strax grun á þessum manní
og náðist hann kl. 12. Hann meðgekk
umsvifalaust að hafa stolið kassan-
um 2 klukkustundum eftir að hann;
fór úr fangahúsinu fyrir annan þjófn-
að. Og var því „settur inn“ upp á
nýtt. Er þetta maður, sem svo mikla
ást ber til fangahússins, að lianni
er hvað eftir annað tæplega slopp-
inn úr tugthúsinu fyrir einn þjófnað-
inn, þegar hann iiyrjar á öðrum —
sennilega til þess að komast inn aftur.
G-oðafoss kom um hádegi í gær frá
útlöndum norðan og vestan um land.
Farþegar voru margir, og voru meðal
þeirra þingmennirnir Sig. Stefánsson,-
Jón Auðunn Jónsson, Þorleifur Jóns-
son, Sveinn Ólafsson, Þorst. M. Jóns-
son, Sig. Jónsson fyrv. ráðherra, Sig-
urjón Friðjónsson, Þórarinn Jónsson,.
Einar Árnason, Guðm. Ólafsson og
Magnús Pjetursson, Einar Metúsal-
emsson heildsali, Sveinn Árnason yf-
irfis'kimatsmaður, Hermann Þorsteins-
son kaupm., Sig. Vilhjá'lmsson kaup-
fjelagsstjóri, Jón Bergsveinsson yfir-
fiskimatsmaður, Árni Jónsson kaupm.
frá Hjalteyri, Þormóður Eyjólfsson-
kaupm., Páll Halldórsson framkv.stj.
ungfrú Anna Pálsdóttir, frú Thorar-
ensen frá Siglufirði, ungfrú Kristín
Eggertsdóttir, síra Hálfdan Guðjóns-
son frá Sauðárkrúki og frú hans.
Sjötíu og sex ára afmæli átti Egg-
ert Laxdal kaupm. frá Akureyri f
gær. Hann dvelur eins og kunnugt
er hjer í bænum í vetur.
Nýja hólvirkið. f gær lagðist skip
í fyrsta sinni að nýju uppfyllingunni
að austanverðu í höfninni. Var þaði
íslands Falk.
Þingmennirnir Stefán Stefánsson
frá Fagraskógi og Jón Sigurðsson á
Reynistað koma báðir landveg að
norðan og munu koma til bæjarins
með Skildi, er hann kemur næst frá
Borgarnesi.
M. Meulenberg prestur ritar í síð-
asta tbl. Bjarma um nýlátna páfann,.
Benedikt XV., og getur þess m.
að hann hafi látið í l.jósi áhuga á
íslenskum málum, og vitnar bar f
ummæli eftir Sven ritstjóra Poulsen,.
sem áður hafa staðið í blöðum hjer.,
Ln Meulenberg prestur bætir því við,
að þetta sje engin nýjung um páf-
ar a. ,,Leo páfi XIII. hafði t. d. lagt
stund á fommál vort og kunni utan-
bókar langa kafla úr Eddu“, segir
hann. — Annars hrósar hann Bene-
dikt páfa XV. fyrir margt, en sjer-
staklega fyrir öll afskifti hans af
ófriðarmálunum.
Þingkosning í Vestur-Skaftafells-
sýslu á að fara fram 15. næsta mán-
aðar.