Lögrétta - 12.12.1922, Blaðsíða 4

%
4
LÖGRJETTA
Það er betra að horfast í augu við
það óhjákvæmilega strax, vitandi
það, að annars verður það á vegi
manns síðar, þegar ástæðumar
eru verri. Ekkert afl getur neitt
okkur til sambúðar við Breta ef
við viljum hana ekki sjálfir. 011
auðæfi Englendinga mundu ekki
nægja til þess að framkvæma laga
boð konungsins, ef við neituðum
a' hlýðnast þeim boðum“.
Skærur eru sífelt milli upp-
nelsnarhersins og stjómarhersins
írska og hafa margir látið lífið
síðustu viku. Þó virðist mótstaða
uppreisnarmanna vera að þverra.
Fyrsta verk enska þingsins nýja
verður að taka til meðferðar írsku
samningana og er víst um, að þeir
verða samþyktir í þinginu með
m'klum meiri hluta. Er hin nýja
stjórnarskipun írlands og sáttmál-
inn við England orðið að lögum.
■ • —'
Erí. símfregntr
Khöfn 5. des.
Stjómarskrá íra samþykt að fullu.
London: Enska þingið hefir nú
samþykt til fullnustu stjórnar-
skrá Irlands og gengur hún í
gfldi í dag. Er því bráðabirgða-
stjómin lögð niður. Heimastjórn-
atforinginn Timothy Healy hefir
verið útnefndur yfirlandsstjóri
írska frí-ríkisins, og er búist við,
að það muni lánast vel, því hann
hefir mikið traust allra Ira að
undanteknum þeim allra róttæk-
ustu,
Gagnbyltingahreyfingar í Grikklandi.
Belgrad: Á ýmsum stöðum í
Grikklandi hafa fylgismenn gömlu
stjómarinnar komið á gagnbylt-
iugahreyfingum.
Dýrtíðin í þýskalandi
hefir aukist í nóvembermánuði
um helming frá því í október.
Lausanneráðstefnan.
Lausanne: Skoðanamunur Þjóð-
verja og Rússa "annarsvegar og
hinna þátttakenda ráðstefnunnár
hinsvegar. fer altaf vaxandi.
Khöfn 7. des.
Bæjarstjórnarkosningar í Kristjaníu.
Kristjaníu: Bæjarstjórnarkosn-
ingar hjer hafa farið svo, að
kosnir eru 39 hægrimenn, 34 sam-
eignarmenn (Kommunistar) og 11
úr öðrum flokkum.
Bann í Tyrklandi.
London: í Tyrklandi er komið
-á algert vínbann, allur innflutn-
isigur vínanda hefir verið stöðv-
«ður og allar vínbirgðastöðvar
eiga að vera úr sögunni innan
þriggja vikna. Þar hefir og verið
lagður hár skattur á munaðarvör-
ur, 5-falt verð vörunnar á silki
og ilmvötn.
Finnland og Spánn.
Helsingfors: Spánverjar hafa
neitað að gera verslunarsamning
við Finnland meðan vínbann sje
þar.
Dardanella-sundið.
Lausanne: Curzon lávarður
hefir lagt fram uppástungur
bandamanna um framtíðarfyrir-
komulag á umráðum yfir Darda-
nella-sundinu.
i pýsku fjármálin.
Berlín: Stjómin hefir skipað
nefnd, sem enn á ný á að fjalla
um skaðabótamálið.
IslEndingar í RmEríku.
„Lögberg“ frá 26. okt. s. 1. segir
svo frá:
F. H. Fljótsdal hlotnaöist fyrir
skömmu sá heiður að vera kosinn
forseti þess fjelagsskapar, járn-
brautarþjóna í Canada, og Banda-
ríkjunum, er United Brothehood of
Way Employes and Railroad Shop
Laborers nefnist. Fjelög þessi telja
til samans yfir 400,000 meðlimi og
má því sjálfsagt vafalaust fullyrða,
að Mr. Fljótsdal hafi mest manna-
forráS þeirra Islendinga, er álfu
þessa byggja. — Mr. Fljótsdal þótti
verkamannafjelög þessi alt of
eyðslsöm; meðal annars hlaut for-
seti þeirra í árslaun 14,000 dollara.
Fyrir launalækkun og fækkun em-
bættismanna fjelaganna barðist Mr.
Fljótsdal, og til þess að sanna að
sjer væri full alvara, hefir hann
komið því til leiðar, að forsetinn, í
þetta skifti hann sjálfur, fær að-
eins 8,000 dollara um árið.
Mr. Fljótsdal er Austfirðingur,
eins og nafnið bendir til; fluttist til
Ameríku átta ára gamall, en er nú
53. Algenga bændavinnu kvað hann
hafa stundað í Minnesota, áður en
hann gekk í þjónustu járnbrautaf-
fjelagaxma.. Undanfarandi ár hefir
Mr. Fljótsdal starfað í þjónustu
þjóðeignabrautanna — Canadian
National Railways og haft umsjón
með brautum Dauphins hjeraðsins
í Manitoba; en nú lætur hann ab
sjálfsögðu af þeirri stöðu. Yerður
framtíðarheimili hans í Detroit
Mich.
Lundfesta og elja hafa rutt mörg-
um Islendingi braut í þessari vold-
ugu heimsálfu, og er Mr. Fljótsdal
einn í þeirra tölu.
— -----o—--v-
Dagbók.
6. des.
Kyljur heitir ljóðabók, sem nýkom-
ic. er út eftir Jakob Thorarensen.
pað er þriðja Ijóðabók hans, lítið
eitt stærri en Sprettir, sem kom út
lnl9. Fæst af því, sem þessi nýja
bók hefir inni að halda, hefir áður
verið prentað. Verður nánar getið
u m bókina síðar.
ísfiskssalan. Kári hefir nýlega selt
afla sinn fyrir 1274 sterlingspund.
Úr Eyjafirði var símað í gær, að
þar væri og hefði verið einmuna
tíð, sunnanvindar og hlýjur. Er þar
snjólaust nú, og mun svo vera víð-
ast á landinu.
Útsvör á Stokkseyri. Alls var
jafnað niður tæpum 24 þús. krónum.
pessir hafa hæst útsvör: Kaupfjel.
Ingólfur 4000 krónur. Verslun Magn-
úsar Gunnarssonar 1250 kr. Verslun
Jóns Jónassonar 810 kr. Verslun
A ndrjesar Jónssonar 730 kr. Heigi
Jónsson kaupfjelagsstjóri 450 krónur.
Eiríkur Eiríksson bakari 375 krónur.
Jón Sturlaugsson hafnsögumaður 345
kr. Bjami Ámason, verslun 300 kr.
Gísli Pálsson bóndi í Kakkarhjáleigu
300 kr. Sigurður Hindriksson bóndi
í Ranakoti 260 kr. Markús pórðárson
bóndi í Grímsfjósi 250 krónur. Jón
Guðmundsson Oddgörðum 260 krónur.
Sigurgrímur Jónsson, Holti 245 kr.
Bjarni Jónasson 250 krónur. pórð-
u; Jónasson bókhaldari 220 krónur.
260 gjaldendur í alt.
7 des.
Jólagjöfin. Hún er nú komin út og
er efni hennar þetta: Á bæn, mynd
eftir Guðmund Thorsteinsson, og
fylgir myndinni bæn; Úr jólakvæði,
eftir sjera Einar Sigurðsson í Hey-
dölum (Úr Vísnabók Guðbrandar
porlákssonar), fylgja tvær teikningar
kvæðinu, báðar eftir Guðmund Thor-
steinsson; Ljós og myrkur, jólasaga
eftir Aagé Barfoed, Sig. Kr. Pjet-
ursson þýddi. Sagan er með myndum;
Jólakvöld á Garðar, endurminning frá
Ameríku, eftir Magnús docent Jóns-
son; Frá ljósálfalandi, æfintýri eftir
Jóhannes Friðlaugsson frá Fjalli,
með teikningu eftir Guðmund Thor-
steinsson; Guðs friður, saga eftir
Selmu Lagerlöf, Jón Jaoobson þýddi;
Haustið nálgast, kvæði eftir Stefán
frá Hvítadal; Iðrandi syndari, munn-
mælasaga endursögð af Leo Tolstoj,
Sören Sörensen þýddi; Blindi maður-
inn og bróðir hans, saga eftir A.
Schnitzler, Stefán frá Hvítadal
þýddi; Nýtt lag eftir Þórarinn Guð-
mundsson við „Vertu, guð faðir, faðir
minn‘ ‘; annað lag eftir Sigvalda
Kaldalóns við. vísu eftir Höllu Eyj-
ólfsdóttir; þriðja lagið við Vorvísu
eftir porstein Gíslason, samið af
Lofti Guðmundssyni; Gleðin, erindi
eftir Sig. Kjr. Pjetursson; og svo
að síðustu vísubotnar og ýmislegt
smávegis. Er auðsætt af þessu að
efnið er hið fjölbreyttasta.
8 des.
4 hrefnur hefir maður einn á Ak-
ureyri, Aðólf Kristjánsson, drepið í
haust. Eru þeir farnir að stunda
hvalaveiðar upp á síðkastið, Eyfirð-
ir.gar.
Söguupplestur Jóns Björnssonar í
gærkvöld í Bárubúð var allvel sóttur
og hlýddu menn á hann með mesti
ánægju. Sögukaflarnir, sem upp voru
lesrir, þóttu góðir og mundu menn
vilja hlýða á fleiri kafla úr sög-
unni, sem mun vera löng. Höfund-
nrinn les vel upp.
9 des.
Kvæðabók Jóns Trausta er ein
merkasta bókin, sem út hefir komið
á þessu ári. Bókavinur uppi í sveit
skrifar: „Jeg vissi það ekki fyr en
jeg hafði lesið þessa kvæðAók, bve
mikið Ijóðskáld Guðmundur heitinn
Magnússon hefir verið“. — Kvæða-
bókin verður án efa mörgum kær-
komin jólagjö^
Minningarrit um Matthías Joeh-
umsson er nú komið út á Akureyri
og kemur hingað með „Goðafossi* ‘
einhvern af næstu dögum. Steingr.
læknir sonur hans hefir valið efni
í ritið og sjeð um útgáfu þess, en
útgefandi er porst. Gíslason.
-------O--------
Dómsmálafrjettir
H.f. Sill í Gatitaborg átti sumarið
1917 liggjandi í Hrísey síldartunn-
-ur salt og kol. Bað fjelagið þá
Tiljander nokkurn í Gautaborg, sem
var kunnugur um Eyjafjörð, að út-
vega kaupanda að vörunum. Hinn
4. júlí 1917 sendi Tiljander Ásgeiri
kaupm. Pjeturssyni svo hljóðandi
símskeyti. „Munuð þjer eða aðrir
vilja kaupa ca. 1000 tómtunnur, ca.
500 salttunnur, 25 tons kol, verð á
hverju fyrir sig sænskar krónur
20 — 40 — 250 gevrnt í Hrísey sím-
svar óskast“. Á. P. svaraði 5. júlí
svo: „Hefi selt Steingrími Torfa-
svni, Hafnarfirði tunnur og salt
gevmt Hrísey samkv. skilmálum yð-
ar. Tunnur og salt verða að vera í
góðu ásigkomulagi“. Þessu svarar
Tiljander með skeyti, er Á. P.
barst 14. júlí, svo: „Togarahluta-
fjelagið Sill staðfestir sölu á tóm-
tunnum, salt.tunnum, kolum og ca.
300—400 botnum, verð á hvferju
fvrir sig 20 — 40 — 250 — 1 sænsk-
ar krónur. Símsendið strax 30000
krónur, afgangur greiðist við mot-
töku í síðasta lagi V8 1917. Salt og
tunnur verða seldar eins og þær fyr-
irfinnást í geymslu í Hrísey á ís-
Gefið því gaum
hve auðveldlega sterk og særandi efni f
sápum, get komist inn i húðina um svita-
holurnar, og hve auðveldlega sýruefni þaut
sem eru ávalt í vondum sápum, leysa upp
fituna í húðinni og geta skemt fallegam
hörundslit og heilbrigt útlit. Þá munið
þjer sannfærast um, hve nauðsynlegt þaB
er, að vera mjög varkár í valinu, þegar
þjer kjósið sáputegund.
Fedora-sápan tryggir yður, að þjer eig-
ið ekkert á hættu er þjer notið hana,
vegna þess, hve hún er fyllilega hrein,
laus við sterk efni, og vel vandað til efna í hana — efna sem
hin milda fitukenda froða, er svo mjög ber á hjá FEDORA-
SÁPUNNI, eiga rót sína að rekja til, og eru sjerstakleg*
hentug til að hreinsa svitaholurnar, auka starf húðarinnar og
gera húðina mjúka eins og flauel og fallega, hörundslitinn skír-
an og hreinan, háls og hendur hvítt og mjúkt.
Aðalumhoðsmenn:
R. KJARTANSSON & C o.
Reykjavík. Simi 1004.
landi. Símsendið peningana strax“.
Á. P. símar aftur s. d. „Peningarnir
sendast á mánudag“. Sendir svo Á.
P. f. h. Stgr. T. Tiljander nefnda
upphæð, sem jafngilti 32400 dönsk-
um krónum. Nú fór svo að Steingr.
Torfason fjekk ekki afhentar nema
488 saltfyltar tunnur og 280 tómar
tunnur, og hafði hann þá greitt
5270 kr. meira en svaraði andvirði
hinna afhentu vara. Þegar hluta-
f jelagið vildi ekki endurgreiða þessa
upphæð Ijet hann fram fara kyr-
setningargjörð á eignum, sem það
átti í Hrísey, fyrir sem svaraði
nefndri kröfu ásamt kostnaði.
Mál til staðfestingar kyrsetningar-
gjörðinni var rekið á Akureyri.
Krafðist hlutafjelagið að kyrsetn-
ingargjörðin væri feld úr gildi og
algerðrar sýknunar. Kvaðst aldrei
hafa selt Stgr. Torfasyni salt eða
tunnur, heMur hafi Ásgeir Pjeturs-
son verið kaupandinn að vörubirgð-
um þeim, sem nefndar voru hjer að
ofan. Kröfu Stgr. Torfasonar sje
því ranglega beint að hlutafjelag-
inu, sem hvorki skuldi honum eða
liafi sbuldað honum nokkurn eyri.
Jafnframt höfðaði fjelagið gagn-
sókn gegn Stgr. T. og krafðist 8000
kr. bóta fvrir löghald að ófyrir-
svnju. Málinu lauk svo í undirrjetti
(bfg. Steingr. Jónsson) að löghalds
gjörðin var staðfest og h.f. Sill
dæmt til að greiða hina umstefndu
upphæð ásamt vöxtum og málskostn
aði. Þessum dómi skaut hlutafjelag-
ið til hæstarjetfar og sótti þar málið
fyrir þess hönd hrjmflm. Jón Ás-
björnsson, er gjörði allar hinar
sömu kröfur og gjörðar höfðu verið
í hjeraði. Fyrir stefnda mætti hrjm-
flm. L. Fjeldsted og krafðist stað-
festingar hins áfrýjaða dóms. Dóm-
ur undirrjettarins var staðfestur af
hæstarjetti 13. þ. m. og í forsendum
hæstarjettardómsins segir svo: Það
er viðurkent í máli þessu, að R.
Tiljander hafi haft rnnboð áfrýj-
anda til að senda Ásgeiri Pjeturs-
syni símskeytið 4. júlí 1917, og
verður að líta svo á, að með sím-
skeyti þessu hafi Ásgeir öðlast næga
heimild til að selja vörur þær, er
getur um í skeytinu, og til þess að
semja, svo sem hann gjörði við
stefnda um kaup á tunnum og salti,
er áfrýjandi átti í Hrísey.
--------o--------
Clemenceau í Ameríkuför.
Clemeneeau gamli, tígrisdýrið,
sem stundum er kallað, hefir haft
hljótt um sig upp á síðkastið og
lifað í mestu kyrð. Nú ætlar hann
að fara að hrista af sjer rykið i
Dampkjeler nye, og brukte repar-
erte med eertifikat av alle konstruk-
tioner, indbent tilbud. Laurviks Mask-
inverksted Job. Corneliussen, Larvik,
Norge.
og leggja á stað í fyrirlestrar-
ferð til Ameríku. Ségja sumir
að förin sje til þess gerð, að tala
máli Frakka við Ameríkumenn og
snpa þeim til betri vegar, svo-
að þeir hætti afskiftaleysinu unr
Evrópumál og verði greiðugri
þegar fjárbænir Evrópumanna
koma á ný vestur um haf.
Fyrsta fyrirlestur sinn heldur
Clemenceau í Metropolitan-söng-
höllinni í New York, en þaðan
fer hann til Boston og St. Louis.
Flytur hann fyrirlestrana á ensku,
en hana lærði hann fyrir 25 ár-
um er hann dvaldi í Ameríku.
Er hann hreykinn af enskukunn-
áttu sinni og ljet þess getið 1
viðtali nýlega, að Frökkum hefði
farnast illa er þeir sendu fjár-
málanefnd sína til Washington í
haust sem leið, því enginn þeirra
er sendir voru hefði kunnað
ensku. „Jeg ætla að tala þannig
við Ameríkumenn, að jeg sje viss
um, að það verði hlustað á mig,
og jeg er viss um að allir skilja
mig. Jeg hefi engan opinberan
erindrekstur með höndum. en jeg
vil reyna að sýna Ameríkumönn-
um fram á, að Frakkar eru hvorki
hernaðarsinnar eða í heimsveldis-
hug. Jeg hefi verið sjónarvottur
að tveimur þýskum innrásum í
Frakkland, og þær nægja manni
þó æfin verði löng. Mig langar
ekki að sjá þá þriðju.“
Allur ágóð'nn af fyrirlestrunum
og sex ritgerð_um sem hann skrif-
ar fyrir stórblað eitt vestan hafs,
ganga til líknarstofnana og til fje-
lagsskapar, sem starfar að auk-
inni viðkynningu Frakka og
Ameríkumanna.
Clemenceau segist ennfremur
vilja starfa að því með för sinni,
af' greiða götu bandalagi milli
Frakka. Breta og Ameríkumanna.
Segir hann það vera hugsjón sína,
að það bandalag komist á. „Jeg
álít, að samlyndi og vinátta milli
þessara þriggja ríkja sjeu undir-
staðan undir friði í Evrópu og
það ætla jeg að reyná að fá
Ameríkumenn til að skilja. Og
takist mjer það ekki, þá er mjer
þó fróun í því, að hafa reynt það“.
í för sinnj vestur ætlar Cle-
menceau að heimsækja Harding
forseta, Hughes forsætisráðberra
I og Wilson.
L