Lögrétta - 15.01.1924, Síða 3

LÖGRJETTA
s
Trið Kristjaníublaðið skýlaust ját-
-að, að hann væri nýguðfræðing-
\ir, og prentað þau orð með feitu
letri, til þess að kirkjulýður Björg
vinar vissi, á hverju hann mætti
-eiga von; því að blaðinu var
kunnugt um, að jeg ’hafði gefið
hiskupi, eft.ir beiðni hans, ádrátt
nm að prjedika þar í dómkirk-
jnnni daginn eftir komu mína
þangað. En annars var blaðið þá,
’Og eins eftir komu mína þangað,
mjög vinsamlegt í minn garð, —
'þótt ekki tækist betur með mynd-
dna áf mjer, sem blaðið flutti og
-áður hefir verið drepið á.
Prá brautarstöðinni ók jeg svo
með biskupi heim til hans. Fjekk
jeg þar hinar ástúðlegustu við-
~tökiir og naut þar mikillar gest-
risni og eískúsemi þeksa 5 daga,
!sem jeg dvaldist í Björgvin. —
Biskupsbústaður fylgir enginn em-
bætti Björgvinarbiskups. — Hann
býr í leiguíbúð í svo nefndri
Kiausturgötú. f katólskum sið var
þar í bænum sjerstakúr „bisk-
upsgarður“, en hann var með sam-
þýkki Ólafs bisknps Þorkelssonar
'.-íðasta kaþólska Björgvinarbisk-
Ttps) rifinn til grunna 1531, og
stldrei bvgður upp aftur.
Peter Hogmestad, en svo heitir
biskupinn, er bóndason frá Ilögna-
Biskupsfrúin er einnig af bænda^
fólki komin, hin mesta ágætis-
kona. Bisknp er lágnr meðalmaður
•á hæð, en allþjettvaxinn. Hann
var upphaflega prestur og síðan
um nokkur ár kennari við safn-
•aðar-prestaskólann í Kristjaníu,
uns hann gerðist Björgvinarbisk-j
up. Hann fylgir hinni íhaldssömu
■stefnu í guðfræði og kirkjumálum. j
Hn hann er vel mentaður og á
gott bókasafn. Honum var vel
kunnugt um, að jeg fylgdi ann-
tari stefnu en hann í guðfræðiuni,
•en þátt fyrir þann stefnumun fórj
lið besta á með, okkur. Jeg varð j
•ekki var við neina dómsýki hjá|
honum, miklu fremur var auðheyrt
á öllu tali hans, að hann kaun-
aðist við, að aðrar skoðanir en þær,
^sem hann hallast áð, gætu átt sánia
rjett á sjer og lians eigin. En j
<einmitt á því sást best, hve ment- *
aður maður hann er. pví að vonju-j
lega er dómsýki manna ög ofstæki .
■sprottið af mentnnarskorti. Yfir-
höfuð að tala fjekk jeg á honum
þvímeiri mætur.sem jeg var lengur
að samvistum við hann. Honum er
nijög hlýtt til íslands og íslend-
fnga og hefir mikinn hug á að
*ækja oss heim eitthvert næsta
úrið. Hann er málstreitumaður
niikill — les íslensku og skilnr
vel — og heitur þjóðernismaður
•eins og margir Norðmenn eru um
þessar mundir. Hann var sýnilega
allmikill dáandi færeyska kongs-
bóndans .Tóh. Patursonar,'er þá var
staddnr í Naregi og hjelt fyrir-
lestra um „færeyska málið“, en
Paturson vill, að því er virðist,
leysa Pæreyjar úr öllu sambandi
■við Dani og koma þeim í nán-
ara samband við Noreg. Hefir
Paturson því alt annað en „háa
-stjörnn" í Danmörku um þessar
mundir, enda ekki við öðru að bú-
jast. En því fer þá líka fjarri, að
meiri hluti Pæreyinga sje á hans
bandi í þeim málum. Á „græn-
lenska málið“ man jeg ekki til
jeg heyrði biskup minnast, en
jeg geri ráð fyrir, að hann líti
á það sömu augum og allur þorri
landa hans gerir um þessar
Wiundir.
llerslunarskóli
og
Samvinnuskóli.
Jeg geri ráð fyrir að grein sú
er „Samvxhnumaðnr“ ritar í síð-
asta. blaði ,.Tímans“ (1. tbl. þ. á.)
um „að kaupmannaskólinn vilji
komast á landssjóð“ eins og höf.
orðar það -— eigi að vera einskon-
ar svar gegn tillögum mínum í
„Mrgbl“ 3. þ. m. (50. tbl. 11. árg.)
um sameiningu á Yerslunarskólan-
um og Samvinnuskólanum hjer í
bæ. En þó að þéssi grein samvinnn
manns sje í ranninni ekki annað'
eni útursnúnmgur á grein minni'
vil jeg víkja að lienni örfáum
erðum.
Samvinnumaðurinn bvrja.r grein
sina á því og vill auðsjáanlega
koma þeirri skoðun inn lijá les-
endum „Tímans“ að tilgangurinn
með grein minni sje sá, að stuðla
að því, að hætt sje *að styrkja
samvinnufræðslu í landinu með
því að hún sje óþörf og ekki holl
fvrir kaupinannastjettina. pessi
tilraun samvinnumanns til þess að
rangfæra orð mín, er annaðhvort
bygð á algerðum misskilningi á
grein minni, eða þá á þeirri skoð-
un hans, að alt megi bjóða les-
endum „Tímans“ þeim, er ekki
önnur blöð lesi. Hver sæmilega
greindur maður sem les „Mrgl.“-
grein mína hlutdrægnislaust, og
satt vill segja, hlýtur sem sje að
lvannast við það, að þar er á eng-
an hátt sveigt að samvinnustefn-
unni og heldur ekki að samvinnu-
skólanum. Grein mín er þar alger-
lega hlutlaus. par er ekki aðains
haldið fram þeirri skoðun minni,
cr vera mun nokkuð almenn bæði
meðal kaupmanna, og einnig sam-
vinnumanna, að kostnaðarminna
sje og að öllu leyti heppilegra
að hafa í Reykjavík einn versl-
unarskóla heldur en tvo, og hvergi
nokkurstaðar er það nefnt í grein
minni að gera eigi slíkan skóla
að ríkisskóla og eigi heldur ei' að
því vikið að samvinnufræðsla eigi
að hverfa úr sögunni. pvert á
nióti; því þó að samvinuuinaður
bregði mjer um „ónóga greind
og þekkingu“ þá er jeg þó ekki
svo skýni skroppinn að láta mjer
detta í hug, a.ð það gæti verið
grundvöllur fyrir samkomulagi
um sameiningu skólanna að hætta
við kenslu í samvinnufræðum,
enda. tel jeg verslunarefnum það
mjög holt að fá sem ýtarlegastu
almenna fræðslu um alt það, er að
heilbrigðri kaupfjelags- og sam-
vinnuverslun lýtur.
Um það get jeg verið samvinriu-
manni samdóma, að rekstnr einka-
skóla hafi reynst ódýrari en rekst-
ur ríkisskóla. Svo mun einnig
reynast nm rekstur flestra fyrir-
tækja. En það var lireinn óþar-fi
af samvinnumanni að fara nokkuð
út í þá sálma. Til þess gaf grein
mín ekkert tilefni.
pá eru bollaleggingar sam-
vinnumanns um kostnað við skóla-
húsbyggingu eigi síður ástæðu-
lausar. pað dettur víst engum
heilvita manni í hug að fara að
leggja út í kostnaðarsama skóla-
hússbyggingu, eins og nú standa
sakir með fjárhag landsmanna.
— pað yrði vitanlega beldur
hvorki örðngra nje kostnaðarsam-
ara að leigja skólaherbergi eftir-
leiðis fyrir einn verslunarskóla
lieldur en tvo.
Eigi var heldur brýn nauðsyn
á að setja kostnaðinn við bygg-
ingu læknisbústaðs á Yífilsstöðum
í samband við mál það, sem hjer
er um að ræða, enda hefir það
áður verið kunngjört lesendum
„Tímans“ hvað húsið yfir Sigurð
á Yífilsstöðum“ hafi kostað.
Vel veit jeg það að þingið get-
ur hvorugan skólann lagt niður,
hvorki verslunarskólann nje sam-
vinnuskólann. En þingið getur
liinsvegar að sjálfsögðu með styrk-
veitingum sínum til skóla þessara
haft áhrif á það, að fjárframlögin
úr ríkissjóði komi að sem mestum
notum, og að sem heppilegast fyr-
irkomulag sje á skólaháldinu.
Síst af öllu er það á viti bygt
hjá samvinnumanni, að tillögur
mínar um sameiningu beggja skól-
anna muni baka landinu mikil út-
gjöld. Finst mjer það liggja nokk-
urnveginn í augum uppi, að svo
þurfi ekki að vera, heldur ein-
mitt hið gagnstæða. Mjer skilst
ekki betur en að kostnaðurinn við
emn verslunarskóla sameinaðan
hljóti að verða íninni en við tvo,
sinn í hvoru lagi, og að þaraf leið-
andi megi komast af með minni
fjárveitingu úr ríkissjóði til skól-
anna sameinaðra heldur en sitt í
hvoru lagi.
Hitt er vitanlega mergurmn
málsins, hvort koma megi slíkri
sameiningu á án tjóns fyrir skól-
ana sjálfa og kenslugreinar þær,
scm þar eru bendar og kenna
þarf. Og það er skoðun mín, að
svo ætti að vera, ef eigi! brestur
góðan vilja hjá aðilum þeim, er
að háðum skólunum standa.
Bið jeg menn vel að gæta þess,
að samvinnumaður gerir eigi
minstu tilraun til að sýna fram
á að jeg fari skakt í því, að mjög
vel geti sameinast í einum skóla
kensla í öllum þeim fræðigeinum
er liverju verslunarmannaefni er
nauðsjn að fá þekkingu á, hvaða
verslunarstörf sem hann -svo býr'
sig undir, eða kann að gegna síð-
ar í lífi sínu.
Yænti jeg því að samvinna geti
trkist um sameiningu beggja skól-
anna og að aldrei komi til þess,
að heiðraður samvinnumaður sá, er
í ,,Tímann“ ritar, kafni undir
nafni í þeirri samvinnu.
— Kveðjusendingum samvinnu-
manns til kanpmannastjettarinnar
hirði jeg ekki að svara frekar.
pajr snerta lítið spurninguna um
haganlegt fyrirkomulag á verslun-
arskólamálum vorum.
Yerslunar mað ur.
-------x-------
DAGBÓK.
11. jan.
Kosning til bæjarstjórnar á að fara
fram í Hafnarfirði á morgun. Pjóra
bæjarfulltrúa á a'ð kjósa. Tveir listar
liafa komið fram, borgaralisti, sem á
eru Aug. Mygenring alþm., Ásgrímur
Sigfússon verslunarm., pórarinn Eg-
iisson útgerðarm. og Jón Einarsson
verkstjóri. Hinumegin er verkamanna-
listi, og eru á honum Davíð Krist-
jánson bæjarfulltrúi, Guðm. .Tónsson
verkstjóri, Kjnrtan Olafsson verka-
maður og Jón Jónasson.
Alfadans íþróttamanna fór fram í
gær. Mannfjöldinn :i vellinum mun
liafa verið meiri, en dæmi ern til
áður. * • ,,
li'. jan.
Hjónaband. Gefin voru saman í
Ljónaband, fimtudaginn 4. þ. m. af
sjera Arna Björnssyni: ungfirú pór-
unn E. Kolbeins frá Bygggarði og
I
Aðalfundur í Flóaáveitufjelaginu verður haldinn í fundarhús-
inu á Stokkseyri, mánudaginn 11. febniar næstkomandi, <*g hefst
kl. 1 e. h. — Dagskrá eftir áveitulögunum.
7. jan. 1324.
PJELAGSSTJÓRNIN-
H.tf. Eimskipaffjelag Islands.
Aðalfundur.
Aðalfundur Illutafjelagsins Einiskipafjelag íslands verður haivi-
inn í Kaupþingssalnum í hiisi fjelagsins i "Reykjavík, laugardagkm >
28. júní 1924 og hefst kl. 1 e. h.
DAGSKRÁ:
1.
2.
3.
4.
5.
(i.
Stjórn fjelagsins skýrir frá hag þess og framkvæmdum á liönu
starfsári, og frá starfstilhöguninni á yfirstandandi ári,' og' ástæð-
um fyrir henni, og leggur fram til úrskurðar endurskoðaða reksti-
arreikninga til 31. desember 1923 og efnahagsreikning með at-
hugasemdum endurskoðenda," svörum stjómarinnar og tillögurn
til úrskurðar frá endurskoðendunum.
Tekin ákvörðun um tillögur ■stjóraarinnar um skiftingu ársarðsins.
Kosning fjögra manna í stjórn fjelagkins, í stað þeirra sem úr
ganga samkvæmt fjelagslögumun.
Kosning eins endurskoðanda í stað þess er frá fer, og eins vará-'
endurskoðanda.
Tillögur til lagabreytinga.
Umræður og atkvæðagreiðsla um önnur mál, sem npp kunna að
verða borin.
Þeir einir geta sótt t'undinn, sem hafa aðgöngumiða. Aðgöngu-
miðar að fundinum verða afhentir hluthöfum og umboðsmönnuirt
hlutliafa á skrifstofu fjelagsins í Reykjavík, dagana 25. og 26. júm
næstb. Menn geta fengið umboð t.il þess að sækja fundinn hjá hluta-
fjársöfnurum fjelagsins um alt land, og afgreiðslumönnum þess, svo
og á aðalskrifstofu fjelagsins í Re.ykjavíb.
Reykjavík. 10. janúar 1924.
STJÖRNIN.
DÁNARFREGN.
sjera Sigurjón Áruason frá Görðum,
nú settum presti í Vestmannaeyjum.
Dæmafá sala. Á fimtudaginn seldi
Valpole afla sinn í Englandi, aðeins
990 kassa, fvrir 1967 sterl. pd. Er
það nær því eins dæmi, að svo hátt
verð hafi fengLst fyrir ekki raeiri
afla, þar sem hann var nær aljur
stórfiskur.
13. jan.
Bæjarvinnan í Kringlumýri. Yinna
þessi er fólgin í framrækslu á mýr-
inni. Klakinn var 7—10 þuml., eftir
landslagi. En þrátt fyrir klakahöggið
gengur vinnan sæmilega. Verkamöhn-
unum hefir verið að fjölga. Dagan
20. til 24. des. unnn 33—35 menn d
c'ag. Milli jóla og nýárs voru flesta
c'.agana. um og yfir 40. Síðan um ný-
ár hafa fleiri bætst við. Annan í nvj-
ári voru þeir 60 og næstu daga 63—
66. Viktina sem leið voru tíðast kring-
um 70 í vinnunni.
Búið var að grafa fyrir helgina
nálægt 2000 leDgdarmetra, sem eru
að rúmmáli um 6000 kúbikmetrar.
Skurðirnir að jafnaði 1.20—2 metrar
á dýpt, og breiddin að ofan 3—4.50
metrar. •— Ef vel væri, þyrfti að
halda þessu verki áfram að ræsa
mýrina, gera lokræsi og taka hana
síðan til yrkingar.
Dánarfregn. í fvrrakvöld andaðist
bjer í bænum Guðmundur Sigurðsson
frá Ofanleiti, faðir Sigurðar skrif-
stofustjóra hjá Eimskipafjelaginu,
gamall borgari og sæmdarmaður.
Fjörutíu og þriggja ára verður í
dag Sigvaldi Kaldalóns læknir og
tónskáld.
0-
porstéinn Gúðbrandsson á Kaldaðar
nesi í Strandas. andaðisit þar seint í
nóv. í hausf. Pessa manns ber að mimi
así: mörgnm framar. Hann var f. og
slinn upp á þessum sama bæ, sorrar
Guðbrands Sturlaugssonar. Einarsser
ai hins „auðga* ‘ í R-auðseyjom k
Breiðafirði. Hann var gildur bóndi i
Kaldrananesi um langt áraskeið og
nokkur ár á næsta bæ, Bjarnanesi.
Mun hann hafa verið fult sjötugur
að aldri, og lætúr eftir sig kaoo
nokkru eldri, Svanborgru Guðbrand*-
dóttur, vel skynsama og góða bú-
konu. pau áttu eina dóttur, Mar-
grjei. gifta Mattíasi Helgasyni odö-
vita, sem þar býr. — porsteins sál.
má eigi aðeins geta sem gdðs bóndc„
ei var prýði sinnar stjettar og stoð
sinnar sveitar, heldur má einnig geta
hans sem mannkostamanns, er mátti
heita hvers manns hugljúfi, baeði á
heimili sínu og utan þess, og var i
kvívetna sómi síns heimilis og sinnar
sveitar. Hann var friðarins frömuð-
ur, tryggur- og staðfastur vinur, sein
æt-íð mátti reiða sig á og engan dró
á tálar í neinu. Allir, sem kyntusrt
honum. báru honum sama vitnie-
burðinn um vandvirkni, samviskusemi
og heiðarlegheit í hwetna, bæði sem
búsföðnrs, sveitarstjóra, kirkjuhald-
ara o. fl. Hann vann mest í feyrþey
og reyndist fögur fyrirmynd í mörp-
um greinum, eða öllum, er snertu
hans verkahring.
23. des. 1923.
Saknandi vinur.
---------0-------- J
Niðurl.