Lögrétta - 28.02.1924, Blaðsíða 3

J+t*'.
LÖGRJETTA
3
nauðsynlegur, þá er það líka oein
•og bersýnileg skylda allra að eíia
hann sem mest. pað, að þjóðfje-
lagið geti notið frelsis og fram-
fara og einstaklingar þess sam-
eiginlegrar farsældar, er það, sem
mestu varðar, enda felst tilgangur
þjóðskipulagsins vitanlega og að-
allega í því. Og þar sem friðurinn
miðar einna helst að því, að þjóð-
fjelagið fái náð þessum tilgangi
sínum, þá væri það brot á sönn-
um þjóðfjelagsskyldum að vilja
ekki efla hann eftir mætti, að jeg
ekki tali um þann, sem gerir sig
sekan í röskun hans. 1 hverju
-öðru fjelagi mundi sá, sem þannig
bryti í bág við aðaltilgang fje-
lagsins vera gerður rækur. En
þótt því sje ekki beitt og sje s.mni
lega ekki hægt að beita í þjóð-
fjelag'inu, þá er þó brotið í sjálfu
sjer hið sama. Og á þann, sem
raskar friðinum, sem frelsi og
framför þjóðfjelagsins og farsæld
■einstaklinganna hvílir svo mikil-
dega á, hlýtur dómur sögunnar og
samviskunnar að falla á þá ieið,
að hann hafi ekki reynst nýtur
þjóð sinni eða sonur ættjarðarinn-
ar. Og þótt þeir kunni að fyrir-
finnast vor á meðal, sem hirða
lítt um það að firra sig þessum
tvöfalda dómi, þá eru þeir þó
væntanlega fáir. Ættjarðarástin
diefir til þessa verið talin til hinna
æðstu kristilegu dygða. Og þótt
sú skoðun sje til, sem bera vill
brigður á ágæti hennar og teiur
hana enda ókristilega, þá býst
jeg þó við, að þeir sjeu enn og
-verði lengst af í minni hluta, sem
slíka skoðun aðhyllast. pað er að
vísu satt, að háleitasta og göfug-
asta takmark mannelskúnnar er
það, að geta innilukt alla menn
jafnt í sínum kærleiksfaðmi. En
með tilliti til spillingar mannaima
"Og þeirrar sífeldu baráttu, sem af
henrií leiðir, má ætla, að því tak-
marki veitist örðugt, og meira að
segja ómögulegt, að ná alment
hjer í heimi. Og víst er um það,
-að nær því takmarki stendur ekki
sá, sem veldur friðslitum á því
sviði, sem áhrif hans ná til held-
ur en hinn, sem kappkostar að
lifa í friði við alla menn, að því
leyti sem í hans valdi stendur.
(Róm. 12, 18.). Og sá sem elskar
ættjörð sína og stuðlar eftir mætti
að frelsi hennar og framförum,
«em og farsæld samlanda sinna,
^ann er þó áreiðanlega nær tak-
^arkinu heldur en hinn, sem ekki
^Ugsar um nema hagsmuni einnar
ákveðinnar stjettar eða jafn vel
aðeins um sinn eigin hag. Og að
®ttjarðarástin sje gagnstæð anda
eðli kristindómsins getur sá
«hki fallist á, sem nokkuð þekkir
lífssögu jesó Ktists. — pví þótt
frelsari VOr prjedikaði lítið sem
■ekkert um ættjarðarástina, þá
lagði hann með eigin dæmi sínu
fram fullkomna sönnun fyrir á-
gæti og gildi hennar. Og þarf í'
þeim efnum eigi annað en setja |
sjer fyrir sjónir mynd hans og
Ummæli á Olíufjallinu, áður en
hann ríður inn í Jerúsalem. Og
hver sem því vill leita orðum sín-
um og athöfnum eða anda stuðn-
ings í anda og eðli kristindóms-
ius, getur því ekki með nokkru
móti skotið ættjarðarástinni
fram af sjer. Hann verður að við-
urkenna það, sem órjúfanlega
skyldu, að styðja frelsi og fram-
för þjóðar sinnar og farsæld ein-
stalJinganna og þar meg þá finna
sJg knúðan til að efla hinn insta
og eiginlega grundvöll þessa ' alls
sem er friðurinn eða eindrægnin.
En sje hjer um að ræða ,ein-
falda, almenna skyldu, þá liggur
í hlutarins eðli, að hún hvílir því
ríkari á oss, sem lilotið höfum sjer-
stakt umboð til þess að stuðla
eftir megni að frelsi, framförum
og farsæld þjóðar vorrar. Vjer
ættum því í tvöfölduin skilningi
að finna oss knúða til að varð-
Jveita einingu andans í bandi frið-
I arins. Og að það sje í insta eðli
sínu ósk vor og vilji það höfum
vjer óbeinlínis sýnt með því, að
leggja leið vora um þetta heilaga
hús áður en vjer göngum að hin-
um eiginlegu störfum vorum. pví
sá guð, sem vjer allir viljum leita
fulltingis hjá í verkum vorum
er ekki ófriðarins heldur friðarins
guð. Hann býr ekki í storminum,
jarðskjálftanum nje eldinum, held-
ur þar sem hinn liægi vindblær
fer jd'ir, eins og sagan af Eiíasi
spámanni sýnir oss (1. Kon. 19.
11.-12).
Vjer þurfum því ekki að vænta
fulltingis hans hvorki í stormi of-
stækisins og óeirðanna, jarðskjálfa
æsinganna og óspektanna nje í
eldi flokkahatursins eða stjetta-
rígsins, heldur þar sem bróðurleg
eining og sanngirni kemst að, eða
lítillætið, hógværðin og langlyndið
fær að ráða. Að vísu veit jeg það
að víða muni hafa kastast í kekki
við nýafstaðnar kosningar og frið-
arins hafi þá lítið gætt vor á
meðal. Og býst jeg við því, að
það megi að nokkru leyti ielja
eðlilegt eftir því stjórnarskipunar-
lagi, sem gildir hjá vorri þjóð
eins og öðrum, enda þótt óvíst
sje að sú mikla barátta, sem háð
hefir verið hafi í raun og \mru
nokkurn árangur haft. pví það
getur alls ekki talist neitt ósæmi-
legt, að útkoman hefði orðið að
miklu leyti söm eða jöfn fyrir
báða flokka, þótt hvorutveggja
hefðu sótt mál sitt á dómþingi
þjóðarinnar með minna ofurkappi
og æsingi en raun varð á.
En þótt ófriðaröldurnar hafi
risið hátt og sennilega víðast hvar
helst til eða óþarflega hátt, þá er
vitanlega nú tími til þess kominn
að þeim lægi og hin hógværa, kyr-
láta, rólega og skynsamlega yfir-
vegun fái notið sín. Enda er eng-
inn vafi á því, að allur þorri þjóð-
arinnar ætlast til þess, af fulltrú-
um sínum að þeir fáist við málefni
hennar með friðsömum huga og
fylstu gætni. Yitanlega verður
ekki hjá því komist að sitt sýnist
hverjum því „svo er margt sinnið
sem maðurinn er.“ En þótt skoð-
anirnar reynist í ýmsum efuum
skiftar, þá er býsna mikill munur
á því, hvernig þeim er haldið
fram, hvort heldur með ofsa og
æsingi eða stillingu og hógværð.
Og árangurinn af samvinnunni
hlýtur að verða allólíkur eftir því
hvort hún byggist fremur á tví-
drægni og tortrygni eða trausti
og tiltrú. Og takist oss í þetta
sinn að byggja samvinnu vora á
grundvelli gagnkvæms trausts og
tiltrúar og þar með varðveita ein-
ingu andans í b'andi friðarins,
þá. mun sjálfur friðarins guð veita
oss sitt almáttuga fulltingi \ið
hin vandasömu störf, sem bíða
vor nú og láta þau, þrátt fyrir
ískyggilegar horfur 0g erfiða að-
stöðu verða þjóð vorri á einn eður
annan hátt til frelsis og fram-
fara og einstaklingunum til
farsældar. Ög þá munum vjer
hver einstakur ekki aðeins upp-
skera þökk og virðing þjóðar
vorrar heldur einnig þau laanin
sem mest eru verð, að fá að, kanna
í djúpi sálar vorrar eða samvitsku
sannleik þessara orða Jesii:„Sælir
eru þeir, sem friðinn semja, því
þeir munu guðs börn kallaðir
verða“ (Matt. 5. 9).
Til þessa hjálpi því góður guð
oss öUum með náðarkrafti síns
heilaga friðaranda í Jesú Knsts
blessaða nafni!
Amen!
Dr. l pdMsoh.
Fræðimanna fylking þynnist,
fallinn er Jón, oss svíður tjónið;
helst til fljótt það fyrða grætti
fallið þunga; gamla og unga
setur hljóða, helgra fræða
hnípin situr dísin vitur,
sú mun lofa aldir yfir
ýtran rekk á sökkvabekki.
Hvar má finna í fróðra manna
fjöld, þó leiti um borg og sveitir,
fræðavörð, er fylli skarðið
og fram úr dökku tímans rökkri
dragi þjóðar dulin fræði
og daufar rúnir á sagna túni
láti skína lýða sjónum
líkt og blóm í sumarljóma.
pað gjörði hann, sem ávalt unni
öidnum fræðum, og skreytti kvæðum
afrek hinna eldri manna,
ckki smá, en kunnug fáum;
engum fyrnist aðalborna
áa málið hans óbrjálað,
fyrirmynd á letralandi
leit hann Snorra tungu vorrar.
Lýðinn kvaddi lofi prýddu
ljóðasafni und Fornólfs nafni,
þulurinn hári, hróðurmæri
hans jafningi í meginkýngi,
fornra hátta, um flestar gættir
þótt fari að skygnast verar hyggnir,
ei mun finnast, öld má sanna
með eftirsjá, aS Jón er dáinn.
Sóguskildi á um aldir
í árdagsgliti fagurt ritað
nafn hans stendur, en alfrjáls andinn
æðri rúnar með ljettum brúnum
lc.s, en hjer í heimi vorum
h.aigt sje að finna nokkru sinni.
Jleð fróðum höldum í flokki skálda
hann fær nú teigað guðaveigar.
Guðl. Guðmundsson.
FRÁ DANMÖRKU.
23. febr.
Skylda danskra, íslenskra o
bretskra þegna til þess að iát
áteikna vegabrjef sín vegna ferði
laga innan þessara landa hef:
verið afnumin frá 1. marts, mt
orðsendingaskiftum milli dönsk
og ensku stjómarinnar. pó ver?
ferðamenn framvegis að sýn
vegabrjef frá landi sínu og eim
ig haldast framvegis núgildanx
reglur um, að fólk sem kemur t
að leita sjer atvinnu, verði að i
inngönguleyfi, í Stóra-Bretlanc
frá verkamálaráðuneytinu. Sei
fólk í atvinnuleit telja Breti
einnig þá, sem vinna kauplauí
til þess að fá tækifæri til að lær
málið.
Rvík 25. febr.
Endanleg úrslit lögþingiskosn-
inganna á Færeyjum eru nú kom-
in. — Hefir Sambandsflokkurinn
fengið 3,691 atkv.; við kosning-
arnar 1918 fjekk hann 2,950 at-
kvæði og 3,472 atkvæði við kosn-
ingarnar 1920. Sjálfstjórnarflokk-
i’rinn fjekk 2,390 atkvæði en 1918
fjekk hann 2,921 atkvæði og 1920
2,462 atkvæði. Samkvæmt hinum
nýju kosningalögum til lögþmgs-
ins hafa Sambandsmenn fengið 13
þingsæti, en höfðu 9 eftir kosn-
ingarnar 1918 og 10 eftir kosning-
arnar 1920. — Sjálfstjórnarmenn
fengu 10 þingsæti en höfðu á,rið
1918 11 og árið 1920 10. í hlut-
falli við atkvæðatölu áttu Sam-
bandsmenn tilkall til 15 þingsæta
gegn þeim tíu, sem Sjálfstjórnar-
menn fengu, en af fjárhagsásíæð-
um hefir talá lögþingsmanna verið
takmörkuð, svo, að þingmenn mega
ekki vera nema 23. paraf eru 3
lcosnir í aukakjördæmum, og fengu
Sambandsmenn þau öll.
tekið við manninum hefir hann verið
einangraður í sóttvarnahúsinu og
verður þar fyrst um sinn. í gær fór
fram bráðabirgðarannsókn á fólki því,
sem hann hefir einkum umgengist í
Hafnarfirði og verður það skoðað aft-
ur eftir 2—3 vikur, því þá þykir lík-
legt, að ganga megi úr skugga um
hvort það hefir smitast eða ekki.
Afnám kennaraembættisins í hag-
nýtri sálarfræði er flutt í Nd. af
Jörundi Brynjólfssyni, Bernharði Ste-
fánssyni og Ingólfi Bjarnarsyni en
ekki Tryggva pórhallssyni.
Hjónaband. 23. þ. m. voru gefin
saman í hjónaband hjer í bænum
þau ungfrú Sigurlaug Pjetursdóttir
og Björn Rósenkrans kaupm.
Niels Dungal læknir er nýkominn
til bæjarins úr all-langri dvöl er-
lendis; lengst af var hann í pýska-
landi, en einnig í Skandínavíu og
nokkuð í Póllandi.
---x---
Grl. stmfregnir
IChöfn 25. febr. FB.
Fjármálasamningur Breta og
Þjóðverja.
Símað er frá Berlín, að þýska al-
ríkisstjómin hafi gert samninga við
Breta um, að innflutningstollur sá
á þýskum vörum, sem fluttar eru til
Bretlands og nemur 26% af and-
virði vörunnar,skuli lækkaður niður
í 5%. A kaupandi vörunnar í Bret-
landi að greiða tollinn í ríkisfjár-
hirslu Breta, gegn kvittun, sem
Þjóðverjar skuldbinda sig til að
innleysa, þegar fjárhagsmálefnum
ÞjóSverja hefir verið komið í fast
horf.
Landráðaákcera.
Símað er frá Múnchen, að land-
ráðaákæran á beyerska fascistafor
ingjann Ilitler og Ludendorff hers-
höfðingja, fyrir byltinga.rtilraunina
8. nóvember í haust, komi fyrir dóm-
stólana næstu daga. Veita menn máli
þessu mikla athygli.
Olíumálið í Bandaríkjunum.
Símað er frá Washington: Olíu-
hneykslismálið færist sífelt í auk-
ana og breiðist í allar áttir. Eru all-
ar horfur á því, að allir helstu
menn stjórnarflokksins muni hljóta
hneysu af máli þessu, því Daugherty
dómsmálaráðherra hefir í yfir-
heyrslunum hótað því, að leggja öll
plögg í máli þessu fram fyrir al-
menning, án þess að taka nokkurt
tillit til þess hvað af því geti hlot-
ist fyrir samveldismannaflokkinn.
70 ára afmæli átti á sunnudaginn
Var Jón pórarinsson fræðslumálastj.
Vík, 25. febr. FB. í nálægum sve.it-
um hefir þessi vetur verið ágætur,
það sem af er; óvenjulítið gefið og
besta von um góða afkomu.
Hjer hefir aðeins einusinni gefið
á sjó, en lengi undanfarið hafa ver-
ið sífeldar ógæftir.
Kappskák. Undaníarin ár hefir
kappskák verið háð milli taflmanna
á Akureyri og í Reykjavík, og hefir
sú þraut farið fram símleiðis. Að-
faranótt sunnudagsins síðastl. fór
fram síðasta kappskákin. Keppendur
voru 11 frá hvorum. Úrslitin voru
þau, að Norðlendingar sigruðu. —
Höfðu 7 töfl móti 4.
Togararnir. Nýlega seldu afla sinn
í Englandi Leifur heppni fyrir 1080
stpd. og Skúli fógeti fyrir 1040.
Að gefnu tilefni skal þess getið, að
ummæli Morgunblaðsins þ. 23. þ. m.,
er jeg átti engan þátt í, um próf
mitt í verklegum fræðum, geta vald-
misskilningi, er jeg vil koma í veg
fyrir.
Námstími við Horsens Bygnings
Teknikum er 3 ár og jafngildir próf
þaðan prófi frá almennum verk-
fræðiskólum á pýskalandi, með ámóta
löngum námstíma. Rjettindi verk-
fræðinga frá Polyteknisk Lærean-
stalt og verkfræðinga frá Bygnings
Teknikum, eru ekki mjer vitanlega
aðgreind, enda þótt þeir fymet’ndu
hafi fullkomnari mentun.
25. febr. 1924.
Halldór Pálsson.
27. febrúar.
FB. Á fundi hins nýstofnaða
þingflokks, íhaldsflokksins, í gær-
kvöldi, var formaður kosinn Jón
porláksson alþm., en meðstjórnend-
ur Jón Magnússon og Magnús Guð-
mundsson.
-1918
og eftirköst hennar.
Lokahefti þessa rits, eftir porst.
Gíslason, kemur innan skamms
út. Áður eru komin út 3 hefti,
hvert 12 arkir, en þetta hefti
verður tvöfalt að stærð, svo að
alt ritið verður, eins og ráðgert
var í byrjun, um 60 arkir, eða ná-
lægt 960 bls.
-----o-----
DAGBÓK.
26. febrúar.
FB. Trachom-veiki fanst í fyrradag
á manni úr Hafnarfirði. Hafði hann
fengið bólgu í hvarmana og leitaði
því til augnlæknis. Maður þessi, 22
ára gamall, kom fyrir þrem mánuðum
frá Englandi. Vegna þess að spítal-
arnir hjer eða farsóttahúsið gat ekki
Áttræðisafmæli á í dag P. Nielsen,
áður verslunarstjóri á Eyrarbakka.
Hann er fæddur í Ring-Köbing á
Jótlandi, en kom hingað til lands
1872, og varð þá bókhaldari við Le-
foliisverslun á Eyrarbakka, en foi-
stjóri hennar var þá Guðmundur
Thorgrímsen, mikils metinn maður,
sem stjómaði þeirri verslun í 40 ár.
P. Nielsen kvæntist dóttur hans,
Eugeniu, 25. júlí 1880, og tók við
forstöðú verslunarinnar af tengda-
föður sínUm 1. janúar 1887. Stýrði
hann henni síðan með miklum dugn-
aði fram til 1. jan. 1910, og var hús
þeirra Nielsenshjónanna á Eyrar-
bakka annálað fyrir gestrisni og
rausn. Hvatamaður hefir Nielsen
verið að ýmsum þörfum framkvæmd-
um þar eystra. Hann stofnaði þar
ábyrgðarsjóð fyrir róðrarbáta og
kom á ýmsum umbótum í verkun
sjávarafurða. Einnig studdu þau
hjónin skólahald á Eyrarbakka og
hjálpuðu mörgum fátækum bömum
til þess að geta stundað þar nám.
Hefir Brynjólfur heitinn Jónsson frá
Minna-Núpi ritað um þau hjónin í
aprílblað Óðins 1910, og þar ern
liistpli 1314