Lögrétta - 29.03.1924, Blaðsíða 3

sem jeg liefi kent það; en þaS
ern: Kolbeinn, og Guðmundur son-
ur hans á nftjótsvatni, og svo
Arni og Sigurður í Alviðru. pess-
ír allir menn kunna alt eins vel
og jeg þetta klakstarf, og er því
ekki að vænta að jeg komi þar
austur í þessar sýslur hjer eftir
Tfcil þessa starfs.
pórður Flóventsson
frá Svartárkoti.
■ ..-o--------
Erl. símfregnir
Khöfn, 27. mars. FB.
Poincaré segir af sjer.
Símað er frá París: Ráðuneyti
IPoincaré sagði af sjer í gær. Á-
stæðan til þess er sú, að öldunga-
■ deild þingsins samþykti lagafrum-
varp þess efnis, að menn, sem
storfuðu í þjónustu ríkisins, án
þess þó að vera embættismenn,
skyldu njóta eftirlauna. pegarfrv.
þetta hafði verið samþykt, fór
Poincaré á fund lýðvéldisforset-
ans og beiddist lausnar fyrir sig
og ráðuneytið. Var lausnarbeiðn-
:in veitt, en forseti hefir jafnframt
Ijeðið Poincaré að mynda ráðu-
meyti á ný.
(Ástæðan til lausnarbeiðni Poin-
>caré virðist ekki vera mikilvæg.
Fn öldungadeildin hefir undan-
farið verið að leika sjer að því að
stríða Poincaré, og má vera, að
liann vilji nú sýna henni, að þing-
ið geti ekki án hans verið. Eða
þ»á að ástæðan er sú, að hann vill
lireinsa til í ráðuneytinu ogbreyta
'íixm suma ráðherrana).
------o-------
Happdrætti stúdenta. pessir vinn-
angar hafa þegar verið sóttir. Mál-
verk Júl. Sveinsdóttur: Glanni, fjekk
Ríkarður Jónsson. Saumavjel fjekk
Guðr. Klemensdóttir í Tjarnargötn.
Faust,Kjartan Olafsson brunavörður.
Árin og eilífðin Jókanna Lárusdóttir,
Kerðurstíg. Málverk Ó. Túbals Bald-
ur Gr. Baldvinsson. Gull-kvenúr Ólöf
Sveinbjörnsson Túng. 600 kr. Bald-
vin Jóhannsson frá Dalvík. Loftvog,
frú Kr. Kragh- pórðarhöf'öa, mál-
verk G. Th. Ingibjörg Guðmunds-
dóttir Bergstaðastíg 20. Stykkishólm,
miálv. Eyfells, Sig. Sívertsen próf.
200 kr. Kristjana Blöndahls Dansinn
5 Hruna, Halldór M. Sigurgeirsson
Hafnarf. Eiríksjökul, málv. G. Th.,
Ólafur Jónsson, Brunnstíg, Hafnar-
firði. Riffil, Vigdís Thordersen,
Hafnarfirði. Ljóðmæli p. G., Sig.
Guöm. verslunarráðsritari- Nótt, eftir
E. .Tónsson, Lárus H. Bjarnason hrd.
Eafmagnsofn, Rób. Smith: íslendinga
sögur prúður porsteinsdóttir, Álfta-
nesi. 100 kr. sjera Ólafur Sæmunds-
son í Hraungerði. Pappírshníf, Einar
Jónsson Vík í Mýrdal. Afsteypu nr.
-5 eftir E. Jónsson, Karl Torfason
borgarstjóraskrifari.
pessi númer hafa enn ekki verið
sótt:
A. 04018 (1000 kr.).
B. 04623 (100 kr.).
C. 05677 (E- J. afsteypa nr. 4).
D. 00638 (Sjónauki).
D. 02668 (málverk eftir Kjarval).
E. 04800 (málv. eftir J. Stef.).
E. 09007 (Sambýli eftir E.H.K.).
F. 06111 (málv. Kr. Jónsd.).
H- 01549 (Nýáll eftir H. P.).
H. 04433 (málv. eftir Eyfells).
I. 02083 (Farmiði).
I. 02931 (E. J. Frummynd).
•J. 09376 (málv. eftir Ásgr. Jónss).
•-------x--------
LÖGRJETTA
Jafnaðarmadurinn.
Skáldsaga eftir Jón Björnuou
þig á sjálfum þjer. Jeg skal einskis spyrja. En
jeg skal reyna að vera þjer einhverskonar
græðsludís. Reyndu þetta, Þorbjörn! Ef það
blessast ekki, þá ferðu burtu aftur.
Þorbirni fanst, meðan Hildur talaði, að um
sig dragast ósýnilegur töfrahringur, sem hann
væri luktur í. Rödd hennar, full ástúðar og inni-
leika, augun, geislandi af móðurblíðu og skiln-
ingi þess, sem ann, andlitið, frítt, göfuglegt, al-
varlegt með silfurlitan hárkransinn umhverfis,
hlýr þrýstingur mjúkrar handarinnar •— alt
þetta vermdi hann inn að hjarta svo honum
fanst heitar lindir vilja brjótast fram. Hann
langaði til að setjast upp og halla höfðinu að
brjóstum þessarar konu og gráta út líf sitt. En
hann beit á vörina. Þó döggvuðust augu hans af
hitauppsprettunni að innan. Hann þagði íengi.
Hildur beið —- vildi lofa orðum sínum að festa
sem bestar rætur. En hún fann, að sigraði hún
ekki nú, þá yrði erindi hennar árangurslaust.
— Jeg er einskis þurfi! sagði Þorbjörn loks
og gerði rödd sína kalda. Þú býður vel, Hildur.
En jeg get ekki þegið það. Þarf þess ekki! Jeg
sagði upp rftstjóm á „Þjóðinm“ í gær, og
get því hvilt mig hjer heima — ef jeg annars
þarfnast nokkurrar hvíldar.
Hildur þagði um stund, og vissi ekki hvað
hún ætti að taka til bragðs. Hún strauk enn
kalda hönd Þorbjarnar, eins og hún vildi seiöa
hann undir ástríkisvald sitt — láta hann lúta
hjálp sinni og vernd. Hún reyndi að hor;a í
augu hans. En hann leit alt af undan.
— Einu sinni þegar þú varst lítill dreugur,
mælti Iíildur, komst þú til mín grátandi. Dreng-
irnir sem þú ljekst þjer með, höfðu meitt þig.
Þú gTjetst sárt. Jeg spurði þig, hvort þjer mundi
ekki batna, og tók þig upp í kjöltu mína. Ef jeg
fæ að vera hjá þjer, svaraöir þú. Þú satst á
skauti mjer langa stund og varíst aftur glaður.
Ilildur dró andann þungt. En þó heyrði him,
að Þorbjörn andaði enn þyngra — eins og eitt-
hvað vildi brjótast upp frá brjósti hans. Hún
hjelt, að hún væri nú að sigra, og mælti enn-
fremur:
— Mimdi nú ekki fara á sömu leið, „ef þú
fengir að vera hjá mjer.“ Nú ert þú jafn sorg-
bitinn og þegar þú komst til mín og settist á
kjöltu mjer. Komdu til mín nú eins og þú gerðir
þá — og þjer mun batna og þú munt verða
glaSur!
Hildur var orðin rjóð og heit. Annarlegur
ljómi skein úr augum hennar. Sá ljómi f jell yfir
Þorbjörn, skjálfandi inn að instu hjartarótum,
örvinglaðan, ráöþrota. Nokkur stirnd leið svo
að hann sagði ekki neitt. Metnaður og stórlæti,
vinarþörf og auðmýktartilfinning háðu stríð um
næstu svör hans. En alt í eimi stjakaði hann
Hildi fram af legubeldmum og reis sjálfur upp í
fullri hæð, rjetti úr lotnum herðunum, jafnvel
brún hárbylgjan reis á höfði hans. Hann horfði
beint og hiklaust í augun á Hildi og mælti
kaldranalega rólega:
— Það eina, sem jeg þrái, er að vera í friði
fyrir þessum svo kölluðu vinum mínum. Þið
komið hjer hvert eftir annað og talið um hjálp
og prjedildð guð og aðra vitleysu. Jeg þarf
ekki nokkurrar hjálpar með!
Þorbjöm tók að ganga um gólf eirðarlaust og
óákveðið eins og þegar Samson sat hjá lionum.
Hildur beygði höfuðið eins og í bæn, varir
hennar skulfu því líkt sem í gráti.
— Á jeg að fara, Þorbjörn? spurði hún und-
ur lágt.
— Var erindiö meira?
— Nei. Hildur stóð upp. Guð hjálpi þjer,
Þorbjörn, og vertu sæll!
— Góða nótt!
Hurðin luktist á eftir Hildi. En Þorbjörn
slökti ljósið, fálmaði sig áfram eins og blind-
ur maður að legubekknum og kastaði sjer niður
á hann. Ein einasta helsár hugsun gagntók
hann: Því gerði jeg þetta! Því gerði jeg þetta!
---------Þegar Hildur kom heim, beiö rit-
stjórinn hennar í anddyrinu. Hann liafði geng-
ið þar um gólf síðan hún fór, órór og ltvíðinn.
— HvaS segirðu, Hildur! Hvað sagði hann?
— Það sama og fyr. Hann vildi helst ekki við
okkur kannast. Og hann er orðinn eins og skuggi
af sjálfum sjer. Guð veit, hver endir verður á
sálarstríði hans.
Ritstjórinn varpaði öndinni. Það kemur mjer
ekki á óvart. Bauðstu honum að koma til okkar?
— Já! En það var eins og að höggva í klett.
Þó veit jeg, að hann þyrsti eftir að koma til
okkar.
— Hvað getur maður aðhafst, Hildur? Ein-
hversstaðar verður honum að koma frá þróttur
til að bera þetta hrun.
— En Freyja? sagði Hildur og leit spyrj-
andi á mann sinn. Hún sá bjarma upp af nýrri
von í augum hans.
— Freyja! Reynandi væri það! Ef hún að-
eins vildi tala við hann. Við skulum finna hana
strax í fyrramálið — bæði.
Freyja var nýlega klædd morguninn eftir og
sat með ljóslokkaða soninn á skauti sjer, er þau
komu, foreldrar hennar. Thordarsen var erlend-
is í skipakaupa-erindum.
— Nú ervtm við komin til að biðja þig um
hjálp, Freyja, sagði Hildur, þegar þau höfðu
setið um stund og gælt við dóttursoninn.
— Hvað er það, mamma? Get jeg lijálpað
ylckur nokkuð?
— Þú átt að tala við Þorbjöm fyrir okkur,
sagði ritstjórinn og tók hönd dóttur sinnar.
— Tala við Þorbjörn — fyrir ykkur? Hvað
eigið þið við?
— Við höldum, að Þorbjörn sje í hættu
staddur, — sálarlegri hættu, sagði ritstjcrinn.
Því miður hefir það rætst fljótar en mig varði,
það sem jeg spáði honum, þó á annan hátt væri
en jeg bjóst við. Það þarf að bjarga honum
úr þessari nýju hættu. Mamma þín hefir reynt
það — en árangurslaust. Hann var kaldur og
óþýður við hana. En hann er velkominn heim
í Suðurgötuna aftur, ef hann vill. Vilt þú reyna
að finna hann ? Þú þarft ekki að láta uppi neitt
ákveðið erindi. Hugsanlegt er, aS gamlar glæð-
uin kynnu að lifa enn, og að návist þín gæti
blásið í hann nýju lífi, nýjum andlegum þrótti.
Viltu reyna þetta, Freyja?
Freyja roðnaði niður á brjóst, og leit niður
fyrir sig. Lengi þagði hún. í fyrstu varð hún
öll heit af sælli sigurtilfinningu. Nú gæti hún
máske orðið Þorbirni bjargvættur — bætt fyrir
þá sorg, er hún hefði borið inn í líf hans —
sýnt honum, að hún hefði ékM gleymt honum.
En skyndilega fjell hún niður af þessu fagnað-
arflugi. Hvað mundi Þorhjörn segja, ef hún
kæmi til hans — hún, s!em hann mundi álíta, að
væri huglaus daðurdrós. Hún mintist síðustu
funda þeirra og varð því líkt sem kall. um
hjartað. Nei — hún gæti ekki gengið. fraraar
undir nístandi svipúhögg orða hans og augna.
Það yrði að fara eins og auðið væri. Hún gæti
ekki — gæti ekki farið þessa för. Þegar hún
leit npp, stóðu tár í augunum.
— Þetta get jeg ekki gtert, pabbi! Biddu rnig
©kki um það! Það væri árangurslaust! Jeg finn
það!
-— Jæja, bamið mitt, sagði Hildur döpur í
bragði, ef þjer finst þú ékki hafa mátt til þess,
þá skulum við ekki tala >meira um það. Guð
verður að hjálpa honum á einhvera annan hátt.
— Hugsaðu samt um þetta, sagði ritstjórinn
um leið og þau fóru.
Freyja liugsaði áreiðanlega um þetta.. Hún
gekk friðlaus um húsið. Þorbjörn fór ekki úr
huga hennar. Ætti hún ekki að fara, ef hún gæti
stráð einhverri hlýju yfir sál hans? En í hvtert
sinn, sem hún ákvað að fara, kom óttinn við að
ýfa upp gamalt sár Þorbjarnar, og hræðslan
við það að láta hann steypa yfir sig klakaköld-
um ásökunum. Nei — guð yrði að fyrirgefa
henni, ef hún gerði rangt. En hún gæti ekki
farið!
Hún reyndi að þagga þessar hugsanir niður.
Ljek við son sinn í ærslafullri gleði, fann upp á
einni vitleysunni eftir aðra, svo barnið æpti af
fögnuði. ‘Eða tók sauma sína og vann eins og líf
lægi við. En hugur hiennar var eins og hafrót,
Þannig leið dagurinn til kvölds. Þegar barnið
var sofnað og kyrt var orðið í húsinu, varð
henni þetta óbærilegt. -
Klukkan níu símaði hún til móður sinnar og
sagðist ætla að fara til Þorbjamar. Hún bað
foreldra sína að fara með sjer. Þau gætu beðið
úti á götunni meðan hún talaði við Þorbjörn.
9 v
Þau brugðu við og sóttu Freyju og gengu áí*
stað.
Þau töluðn litið á leiðinni. Þó sagði ritstjór-
inn Freyju það, að Samson skáld hefði komið
um hádegisbilið og spnrt, hvað þeim Hildi og
Þorbirni hefði farið á milli. Honum væri auð-
sjáanlega mjög umhugað nm Þorbjörn.
Þegar þau komu að húsdyram Þorbjarnar og
litu inn í anddyrið, sáu þau, að þar stóð Sam-
son skáld, húsmóðir Þorbjamar og vinnukona
hennar — og lögregluþjónn. Hann var að stinga
upp stofudyr Þorbjarnar.
Þennan sama morgun hafði Þorbjörn vaknað
eftir tveggja tíma svefn. Hann var þreyttur. og
sömu hugsanimar og haldið höfðu vöku fyrir
honum, leituðu nú á hann með vaxandi afli. Og
nú bættist það við, að hann hefði rekið Hildi frá
sjer á sömu stund og hún breiddi faðm sinn
móti honum.
Hann borðaði ekki miðdegisverð — sagðist
vera lasinn. í þess stað drakk hann nokkur glös
af ltöldu vatni. Eftir miðdegið lokaði hann dyr-
unum. Það hafði enginn neitt inn að gera. Svo
fleygði hann sjer í legubékkinn.
Nokkru síðar var drepið á dyr. Hann hreyfði
sig ekki. Þá vair barið enn fastara. Sama þögnin
inni. Og enn var barið og mest nú. Steinhljóð
inni fyrir. Þorbjörn dró aðeins andann hraðará
og kreisti saman varimar.
Eftir nokkra stund var kallað:
— Opnaðu Þorbjöm! Þú ert heima!
Röddin var Hilmars „kistils.“
Ekkert svar.
— Þetta er þýðingarlaust fyrir þig, Þor-
björn! Jeg veit, a,ð þú ert heima. Frakkinn þinn,
stafurinn og hatturinn eru hjer. Opnaðu! Ströx I
Nokkur þung högg fylgdu.
Dauðakyrð inni. .
Hilmar stóð um'stund við dyrnar, úrræðalaus.
Höfuðið seig niður á milli herðanna og „Mstijl-
inn“ þrútnaði. Hann gægðist í gegnum skráar-
gatið. LyMllinn stóð í að innanverðu. Þorbjorn
var heima.
— Þorbjörn — gerðu það fyrir íuig að opna.
Jeg þarf að tala við þig.
• Nú var rödd Hilmars svo barnslega innileg, að
Þorbjörn stóðst hana elrki. Hann reis upp e>g
opnaði. Hilmar gekk inn.
— Hvað gengur að þjar', maður*
— Jeg vil hafa frið!
— Ertu að verða — verða vitlaus, Þorbjöm?
— Hvað ætlarðu að tala við mig?
— Þú ert búinn að segja upp i’itstjórastai'f-
inu. Hvað á þetta alt, saman að þýða?
Þorbjöm svaraði ekki strax. Hann stóð álútur
við skrifborð sitt, álútur eins og þteir, sem beia
þá byrði, er þeir fá ekM undir risið. Hann var
svo náfölur, að Hilmari varð hverft við.
Þá sagði Þorbjöm:
—- Jeg hefi ekki trúna lengur. Og þá er jcg
gagnslaus.
— Trúna á hvað?
— Á sanngildi og siðferðilegt: gildi þess máls,
sem við höfum barist fyrir.
— Af hverju hefúrðu tapað trúnni á þaðf
spurði Hilmar, og steig feti nær Þorbirni.
— Af því, að hún hefur látið sjer til skammar
Augu Hilmars skutu hinum gömlu neistum,
er hann sagði:
— Þetta er óráðshjal. Þá ert ekki með öllnm
mjalla.
— Jeg hefi sjeð svo miMð, Hilmar, að við er-
um allír á villigötum. Sumir okkar vegna þess
að við erum hræsnarar. Sumir vegna hins, að
þeir eru heimsMngjar. Og það sem verra er —
við erum að gera aðra hræsnara og heimsMngja
með okkur!
Þetta kom eins og helkaldur vatnsfoss yfir
Hilmar. Honum ofbauð um stund. Þorbjom
hlyti 'að vera geggjaður. En þessi kaldi foss varð
aðeins til þess að auka eldinn, mótþróann í hon-
um. Hann baæði í borðið um leið og hann sagði :
— Hættn nú — Þorbjörn! Hvaða auðvalds-
djöfull hefur smogið inn í þig og umhverft þjjr
svona? Ætlar þú, — pú — að gugna, þegar ekM
vantar annað en herslumuninn ? Ertu orðmn
sjóðandi vitlaus! Þegar alt landið er á leiðinni
að ganga undir merM okkar — hvert smáþorp
er að lyfta undir sama bjargið og við! Hræsn-
arar! Erum við hræsnarar?? Bentu á þál
HeimsMngjar! Bentu á þá líka! Þú ert svikari