Lögrétta - 06.04.1927, Blaðsíða 4

4
LÖGRJETTA
en væri að efninu til fullkomið
vantraust. Atvinnum.ráðh. sagði,
að hversu sem færi um rnálið í
þetta sinn, væri ekki um að ræða
nema álit annarar deildarinnar,
enda mætti íhaldsflokkurinn vel
við una það traust, sem síðasta
landskjör hefði sýnt að hann
nyti hjá kjósendum. Forsætis-
ráðherra kvað eðlilegast að van-
trauststill. kæmi sjálf til at-
kvæða. En ef hin till væri sam-
þykt, yrði að líta svo á, samkv.
henni sjálfri og skýringum aðal-
flutningsmanns, að það væri við-
urkent, gagnstætt ummælum H.
V., að stjómin væri fullkomin
þingræðisstjóm, og að fylgis-
menn hennar hjetu stjóminni
hlutleysi til næstu kosninga.
Úrslitin urðu þau, að till.
þeirra Framsóknarm. var samþ.
með 14 atkv. (Frams. og Frjáls-
lyndir) gegn 13 (Ihaldsm.) en
H. V. sat hjá, en hans till. kom
ekki til atkvæða.
Herragarðurinn og presf ssetrið.
Kemur út í þessum mánuði. Verð fyrir áskrifendur: Á vanaleg-
an pappír kr. 4,00. Á glanspappír, bundið í skinn kr. 30,00. (Á glans-
pappír verða prentuð aðeins 10 eintök tölusett og eru 5 stk. óseld).
í bókabúðum kostar bókin kr. 10,00. Þeir sein panta bókina utan
af landi verða að líta eina krónu fylgja pöntun, annars ekki tekin
til greina — Sömuleiðis verða pautanir að vera komnar útgáfuimi í
hendur í síðasta lagi 1. maí 1927.
Bókaforlag'ið.
Reykjavík.
m Bfi
Útaf grein hr. Guðm. Davíðs-
sonar á Hraunum um orðabókar-
málið hefur hr. Jóhannes L. L.
Jóhannsson, sem hefur styrk
þann, sem nú er veittur til orða-
bókarundirbúnings, beðið Lögrj.
að geta nokkurra atriða til
árjettingar. Telur hann að grein
hr. G. D. „sýni feiknamikinn áhuga
og rjettan skilning þessa ágæta
fræðimanns á því hvílíkt nauð-
synjamál þetta sje“. Samt kveðst
hann ekki geta verið honum sam-
mála um eitt atriði, s. s., um
skipulag orðabókarstarfsins.
Hann telur, að það mundi tefja
fyrir starfinu og minka trygg-
ingu þess, að það yrði vel unnið,
ef því yrði skift milli margra
manna, sem dreifðir væru víðs-
vegar um land. Stjórn verksins
myndi á þennan hátt verða ó-
þarflega erfið og allmikil vinna
fara forgörðum fyrir tvíverknað
eða margverknað. Aðalstarfið
við orðabókina telur hann að
vinna þurfi á einum og sama
stað og þá eðlilegast að valinn
yrði sá staðurinn, þar sem bestur
er bóka- og handritakostur, s. s.
Reykjavík. Vill hr. J. L. L. J.
því láta setja hjer upp sjerstaka
skrifstofu, sem hafi orðabókar-
verkið með höndum. Telur hann
að þar eigi að starfa fimm menn
fastir, forstöðumaður, helst
nokkuð ungur, vel hæfur og
lærður málfræðingur, og honum
til aðstoðar fjórir menn og
þyrftu ekki nauðsynlega nema
tveir þeirra að vera útlærðir mál-
fræðingar, hinir tveir færir og
duglegir skrifstofumenn. Þessir
menn telur hann að lokið gætu
verkinu á 15 árum; enda væri
þetta einkastarf þeirra. Segir
hann að þetta sje vægt í lagt um
mannafla miðað við það, sem
aðrar þjóðir hafi þurft fram að
leggja til samskonar starfa. Vill
hann að forstöðumaður færi ut-
an nokkum tíma til þess að
kynna sjer nýjustu vinnubrögð í
þessum efnum, helst hjá Crai- (
gie, sem nú er prófessor í Chi-
cago, sjálfur stórlærður maður
og orðabókarfrömuður og góður
íslandsvinur. Kostnað við þetta
skrifstofuhald álítur hann 24
þús. kr. á ári, með því að for-
stöðumaður hafi 4000 kr., að-
stoðarmennimir 3500 og 3000 kr.,
húsaleiga o. sl. 3000 kr. og ýms
hjálp út um land, þ. á. m. orða-
söfnun úr talmáli, 4000 kr.
Þetta verða á 15 árum 360 þús.
kr. En kostnaðinn við útgáfuna
sjálfa áætlar hann 120 þús. kr.
eða alls 480 þús. kr. kostnaður
við verkið og fer það nærri áætl-
un hr. G. D. Segist hr. J. L. L. J.
sjálfur hafa farið þess á leit að
orðabókarstarfinu yrði þannig
hagað, sem nú var lýst, en jafn-
an verið synjað. En nú kveðst
hann vænta þess, að mönnum
fari að skiljast það, þvílíkt þjóð-
þrifamál hjer sje um að ræða
og hrindi því betur og rösklegar
áleiðis en orðið er.
Leikhúsið.
Eins og fyr hefur verið getið
stuttlega mintist Leikfjelagið 30
ára afmælis síns með leiksýn-
ingum fjögur kvöld í röð. Voni
þá leiknir fyrst franski leikurinn
Æfintýrið, þá Afturgöngur Ib-
sens, Vetraræfintýri Shakes-
peare’s og Á útleið eftir Stutton
Vane. Afturgönguraar hafa síð-
an verið leiknar oftar.
Um það gæti sitt sýnst hverj-
um hvaða leikrit helst ætti að
sýna við svona tækifæri, þó vel
vel sje það að vísu til fundið, að
hafa slíka flokkssýningu. Eins
má samt sakna og það er, að
ekkert íslenskt leikrit skuli hafa
verið sýnt. íslensk leikrit hafa
verið og eiga að vera svo mikill
þáttur í starfsemi fjelagsins, að
vel hefði átt við að undirstrika
það, með því að sýna eitthvert
þeirra nú, enda em til ýms
prýðileg íslensk leikrit. Um með-
ferð þessara afmælisleika er fátt
að segja nýtt, því þeir hafa ver-
ið leiknir til skams tíma, —
nema Afturgöngumar, og nú að
mestu leyti í sama formi og áð-
ur. En leikendaskifti urðu í
nokkram hlutverkum og spiltu
sumir til frá því sem fyr var og
ljeku illa, enda undirbúningslitl-
ir. En í heild sinni fóra leik-
sýningarnar vel úr hendi og var
vel tekið og sýndu vinsældir
Leikfjel. Hefur það einnig haldið
uppi merkilegri starfsemi, stund-
um við misskilið lof, stundum
við vanþakklæti og lengstum
launalítið, en við vaxandi skilning
og áhuga á leikment. Væra ýms-
ir leikendumir þess maklegir, að
þeirra væri minst rækilega á
þessu afmæli, s. s. frú Guðrún
Indriðadóttir, Ágúst Kvaran og
Friðf. Guðjónsson. Indriði Waage
sýndi einnig með sýningum þess-
um dugnað og hæfileika þar sem
hann ljek umfangsmikil hlutverk
öll kvöldin, og hafði auk þess
leikstjóm á hendi. í Afturgöng-
umfór hann með erfitt nýtt hlut-
verk, skýrt og af skilningi. Var
honum sem formanni fjelagsins
fagnað að leikslokum.
Hreindýrin
Lögrj. hefur nokkram sinnum
flutt greinar um hreindýr og
hreindýrarækt. Er nú allmikill
áhugi á þeim málum meðal
ýmsra hjer. I þessu sambandi
getur það því verið fróðlegt að
vita nokkur deili á breindýra-
rækt annarsstaðar og hefur
áhugasamur lesandi Lögrj. í
Bandríkjunum sent henni grein
úr Boston-blaði einu, þar sem
sagt er frá hreindýrahjörðum í
Alaska, eftir skýrslu til Landa-
fræðifjelagsins í Washington frá
Carl J. Loman í Teller, sem er
einn af brautryðjendum hrein-
dýraræktarinnar þar. Fyrsti
hreindýraflokkurinn var fluttur
til Teller í júlí 1892, það voru
162 dýr. Á næstu áram vora
enn flutt inn 1118 dýr frá
Síberíu. Þessar hjarðir hafa auk-
ist svo, að nú eru í Alaska 350
þús. hreindýr, og era um 70 af
hundraði eign eskimóa. Era þau
höfð í stóram hjörðum og þykja
hin arðvænlegustu og era mjög
harðfeng. En landið sem þau eru
höfð á þykir ekki hæft til annara
nota, en hreindýrabeitar, en er
gott til hennar og sagt að þar
gætu þrifist hreindýr miljónum
saman. Hreindýrarækt hófst
um þessar slóðir fyrir atbeina
einstakra manna (dr. Sheldon
Jackson) en fjekk síðar stjómar-
styrk. Hreindýrakjöt er nú mik-
ið notað til manneldis í Banda-
ríkjunum einkum í Seattle og
Minneapolis, og flutt þangað
fryst frá Alaska.
Velos
skilvindan
g'óða er hljóðlítil og ljett í
snúningi.
Skilur sjerlega vel, einföld
og hæg í hreinsun og end-
ist ágætlega.
Fæst í 3 stærðum.
No. 0 skilur 65 lítr.
— 1 — 120 —
— 2 — 220 —
Velox
strokknrinn
strokkar rjómann á 15—20
mínútum. 3 stærðir 5, 10 og
15 lítra.
YarahJutir
áwalt fyrirliggjandi.
V erelun
Reykjavfk.
Fjórir togarar, þrír þýskir og
einn hollenskur, hafa verið tekn-
ir fyrir Suðurlandi nýlega. Tók
óðinn 2 og Fylla 2. Sektir nema
um 50 þús. kr.
Refsivist á íslandi 1761—1925
heitir rit eftir Björa Þórðarson,
sem nýkomið er út og er það
fyrsta ritgerðin, sem veitt hefur
verið doktorsnafnbót fyrir í lög-
fræði hjer við háskólann. Dokt-
orsprófinu er nýlokið og voru
andmælendur af deildarinnar
hálfu ól. Lárusson og Magnús
Jónsson. Fundu þeir, eins og
venja er sitthvað að ritinu, en
luku lofsorði á það í heild.
Slys. 30. f. m. fanst einn af
tollvörðum bæjarins, Valdemar
Daðason ú flæðarmálinu 1 Effers-
ey, skotinn í höfuðið. Óvíst er
talið hvemig þetta slys hefur
borið að höndum. — Nýlega fjell
9 ára drengur útaf bryggju á
Siglufirði og druknaði.
Guðmundur Kamban hafði
fyrstu leiksýningu sína 3. þ. m.
og vora sýndir Vjer morðingjar
og ljek hann sjálfur aðalhlutverk-
ið. Fór leikurinn prýðilega úr
hendi og var vel tekið. Verður
leiksýningar þessarar nánar geb-
ið síðar.
Bátur fórst af Eyrarbakka 5.
þ. m. og fórast 8 menn. Bátur-
ínn hjet Framtíðin, 10 smál.
vjelbátur.
Prentsm. Acta.