Lögrétta - 06.02.1929, Blaðsíða 3

LÖGRJETTA
1
fór jeg alfarinn úr föðurhúsum í
Norðurlandi og árið eftir til ann-
ars lands, í þungum hug — til að
nema læknisfræði. — 1890 kom
jeg snöggvast heim, og þá var
blíðusumar og þjóðin aftur í besta
skapi. Síðan 1894 hef jeg átt
heima á höfuðbóli þjóðarinnar og
er kunnugt um hvað gerst hefur
Þjóðin var í hafti, erlendu
valdahafti. Það losnaði hún við
1904, þegar æðsta stjóm landsins
var flutt inn í landið.
Allir vita að á þeim 25 árum,
sem síðan eru liðin, hafa fram-
farir þjóðarinnar orðið margfalt
greiðari en á hinum 30 undan-
fömu árunum (1874—1904).
þessu mikla frelsisspori 1904 var
þó ekki fagnað sem við hefði mátt
búast. Viðburðurinn gleymdist
fljótt í hörðum deilum um innan-
landsmál. En jeg fæ ekki betur
sjeð en að þær hörðu deilur, sem
þá hófust hafi orðið þjóðinni til
góðs — jeg veit ekki hvers vegna
menn eru að tala um frið. Lífið er |
þó barátta, og þar sem engin bar- j
átta er manna í milli, þar er ekk- ■
ert líf, ekkert þjóðlíf.
1918.
Það er stundinn sagt, að þjóðin
hafi látið sjer fátt um finnast
fullveldisfenginn 1918. Við vitum
líka allir, að það var ekki fullur
fengur.
En þó finst mjer sem sjóndeild-
arhringur þjóðarinnar hafi aldrei
vikkað eins mikið í einni svipan
eins og þá.
Áður horfðum við ekki út fyrir
landsteinana, að heita mátti.
Nú horfum við, hugsum og svif-
um um öll höf veraldar — undir i
íslensku merki.
G. B.
----o----
Erlendar bælcur.
Ýms merk sögurit önnur en i
um styrjöldina, sem nýlega er get- ,
ið, eru nýkomin, aðgengileg fyrir j
allan almenning mentaðs fólks,
auk margvíslegra sjerfræðirita.
Sjerstaklega er víða um lönd !
mikill áhugi manna á æfisögum j
og hafa ýmsir nýir æfisöguritar- j
ar getið sjer heimsfrægð. Meðal j
þeirra er einna helstur Þjóðverj- j
inn Emil Ludwig, sem áður er I
getið í Lgrj. Hann hefur skrifað J
stórt rit um Napóleon (m. a. ný- j
komið á dönsku) fjörlega og vel j
skrifað og læsilegt, þótt ekki þyki !
í því mikið af nýjum heimilda- j
rannsóknum eða athugunum. j
Um bókmentir og bókmenta- j
fræði kemur alt af út mesti urm-
ull af ritum. Þeim, sem hafa á- j
huga á að kynnast dálítið erlend-
um nútímaskáldskap má benda á j
fremur ódýrar (kr. 2.25—4.50) j
sænskar bækur í safninu Natur \
och Kultur um enskar, þýskar j
og franskar bókmentir eftir
Brunius, Kiintzel og Strömberg.
Um Selmu Lagerlöf, sem hjer er
allmikið lesin, er nýkomin bók j
eftir þýskan prófessor, Walter A.
Berendsohn (fæst á dönsku kr.
6.50). Bókin er gefin út í tilefni
af sjötíu ára afmæli Selmu
Lagerlöf. Um ítalska stómmála-
manninn Cavour er nýkom-
Páll á Hjálmsstððum
Jeg hef einn í langri lest
lötrað bragavöllin.
Harpan þín mig hresti best,
hetjan upp við fjöllin.
Rjúfa ljestu þagnarþing
þrumu- og elfarhljóma.
Yfir var og alt í kring.
eldað morgunljóma.
Láttu, skáld, þín bragabál
blossa dögum öllum.
Hertu norrænt stuðlastál,
stefjað út úr fjöllum.
Jón Magnússon,
in bók eftir Paléologue (fæst á
sænsku á kr. 6.50) og um Clé-
manceau eftir Clément. Hermenn
og stjómmálamenn og listamenn
hafa lengi verið helstu hetjur
æfisöguritaranna. En það er vit-
anlegt að nú, ef til vill fremur en
nokkru sinni áður, eru það einnig
aðrir menn, sem ráða gangi mál-
anna í veröldinni og það eru auð-
mennimir. Það er því oft mjög
fróðlegt að kynnast lífi þeirra,
enda hefur líf ýmsra þeirra oft
verið hið æfintýralegasta, er þeir
hafa hafist af sjálfum sjer. Ný-
lega er t. d. komin bók um John
Pierpont Morgan, sem lýsir vei
uppgangi hans og áhrifum og
fjármálavaldinu í Ameríku
(Harry Smith: J. P. M. Der
Weltbankier, 7 Rm.). Um Roth-
schilds-ættina, eina helstu auð-
mannaætt Evrópu, er einnig ný-
komin fróðleg bók (Corti: Das
Haus Rothschild in der Zeit sei-
neir Blute, 14 Rm.).
Hitt og jþetta
—
Svo að segja hvert mannsbam
hjer þekkir Munckhausen og ein-
hverjar af lygasögum hans, sem
eru heimsfrægar. En maðurinn,
sem þær em kendar við er sann-
söguleg persóna og á nú að fara
að reisa honum minnismerki í
Bodenwerder í Hannover í Þýska-
landi, þar sem hann átti heima.
Minnismerkið á að vera einskonar
gosbrunnur og sýnir styttan
Munckhausen eins og hann segir
frá sjer í einni sögu sinni, sitj-
andi á stríðsfáki sínum, sem hann
er að brynna. En er honum þykir
klárinn drekka mikið og lengi
lítur hann við og sjer að vatnið
rennur jafnótt aftur úr honum,
því bakhlutinn og afturfætumir
höfðu verið höggnir alveg af hon-
um fyrir löngu, án þess að
Munckhausen tæki eftir því. —
Múnckhausen, sem var fæddur
1720 og dó 1791, sagði sögur sín-
ar vinum sínum við skál og birti
sjálfur nokkrar þeirra á prenti
1781. Þær sögur þýddi svo Raspe
á ensku og endurbætti, en skáld-
ið Búrger þýddi þá þýðingu aftur
á þýsku og jók hana, en hlaut
af óþökk Múnckhausens sjálfs.
En í þeirri mynd hafa þær orðið
frægastar. .
Nýlega fór fram einkennileg
hjónavígsla í Englandi. Brúðurin,
sem var alþekt hefðarmey, ljet
fyrst bíða lengi eftir sjer í kirkj-
unni og þegar hún loksins kom,
hafði hún með sjer annan mann
en þann, sem auglýst var að hún
I ætlaði að giftast. Sagði hún, að
hún hefði skyndilega orðið þeim
j náunga afhuga og tekið hinn í
staðinn. Þegar á veitslustaðinn
kom, eitt af helstu hótelum Lund-
úna, var gestum tilkynt, að
! veitslan hefði á síðustu stundu
I verið flutt á annað hótel.
| Þjóðverji einn, dr. Frank, kvað
nýlega hafa fundið upp pappír
sem ekki getur brannið. Hann
er búinn til á venjulegan hátt, og
úr venjulegum efnum, en farið
með hann á sjerstakan efnafræði-
legan hátt, sem gerir hann eld-
tryggan.
Heimkoma Vestur-íslendinga.
Fulltrúar heimferðamefndar þjóð-
ræknisfjelagsins era nú famir á-
leiðis vestur aftur, eftir að hafa
verið hjer önnum kafnir við ýms-
an undirbúning heimferðarinnar
og við fundahöld sem að henni
lúta. Þeir gera ráð fyrir því, að
heim hingað komi að ári að
minsta kosti 400 manns og máske
uppundir 800. Þeir koma hingað á
sínu eigin skipi 2—3 dögum áður
en hátíðahöldin byrja og dvelja í
Reykjavík í 5—6 daga og verða
þá til húsa í Landsspítalanum.
En ekki þarf að efa að reykvísk
heimili sýni þeim þar að auki
alla gestrisni. Að loknum hátíða-
höldunum gera Vestur-íslending-
arnir ráð fyrir því að ferðast um
landið, eftir því sem hvem og
einn langar til, til fomra stöðva
og til vina og vandamanna. Alls
er gert ráð fyrir því, að þeir geti
verið hjer 6 vikur, en þá sækir
skip þeirra þá aftur. En þeir sem
vilja vera lengur. geta það einn-
ig, því farseðill gestanna gildir í
eitt ár með tilteknum amerískum
skipum. Gert er ráð fyrir því, að
í förinni verði bæði ungir og
gamlir og ætti hún að geta orðið
hin ánægjulegasta.
Norrænt stúdentamót á að halda
hjer 1930.
„Lausar skrúfur“, dramatiskt
þjóðfjelagsæfintýri í 3 þáttum
heitir gamanleikur, sem nú er
byrjað að sýna hjer í Reykjavík.
Að honum stendur H.f. Reykja-
víkurannáll, sem áður hefur sýnt
hjer ýmsa gamanleiki, Spánskar
nætur og Haustrigningar.
„Dularfulla flugvjelin“ eða
galdraljósin svonefndu eru enn á
sveimi. öðru hvoru gefur sig fram
fólk hingað og þangað hjer í ná-
grenninu, og segist hafa sjeð und-
arleg Ijós í lofti og jafnvel heyrt
þyt. Síðast hefur frjetst til þess af
Kjalarnesi. Mönnum kemur ekki
saman um það, hvað hjer muni
vera á ferðinni. Sumir telja, að
um missýningar einar eða hugar-
burð muni vera að ræða. Aðrir
álíta að um bíla- eða skipaljós sje
að ræða, en því neita sjónarvott -
arnir -afdráttalaust. Aðrir halda
að þetta sjeu eðlileg ljósfyrir-
brigði í loftinu, en sjaldgæf. Loks
telja sumir, að hjer muni vera um
að ræða skeytasendingar frá öðr-
um stjömum, líklega Mars og
Vesalingamir
era allir komnir út.
Ljóðmæli Sigurj. Friðjónssonar.
Endurminningar
sr. í'riðriks Friðsrikssonar.
Æfisaga Krists, eftir Papini.
Eggert Ólafsson
eftir Vilhj. Þ. Gíslason.
Bókaverslun
ÞORSTEINS GÍSLASONAR
Lækjargötu 2.
benda á, að samskonar fyrirbrigði
hafi sjest í Frakklandi og verið
skýrð þar þannig.
Sigurður Guðmundsson rektor á
Akureyri hefur verið hjer um
tíma á heimleið frá útlöndum. En
erlendis hefur hann verið síðan i
haust til þess að kynna sjer skóla-
mál.
Dáin er 30. þ. m. hjer í bænum
frú Sigrún Gestsdóttir frá Fossi
í Vopnafirði, ekkja Stefáns Ei-
ríkssonar myndskera, dugnaðar-
kona. Hún andaðist í svæfingu á
spítala.
Dáin er á gamlárdag s. 1. í
Langrath í Manitoba frú Margrjet
Finnbogadóttir frá Suðurreykjum
í Mosfellssveit.
„Stjöraur öræfanna“, leikrit
eftir Guðm. Kamban, er nú verið
að sýna á norræna leikhúsinu í
Liibeck. Dr. Domfes forstjóri
Leikhússins hefur þýtt leikinn.
Hann hefur ekki verið sýndur fyr
en nú, en er nokkurra ára gamall.
Laust prestakall er Sandakall 1
! Dýrafirði og umsóknarfrestur til
15. mars. Sr. Þórður Ólafsson
hefur fengið lausn frá 1. júní n.
komandi.
Samsæti var þeim dr. Rögn-
valdi Pjeturssyni og Þorvaldi syni
hans og Jóni J. Bíldfell haldið á
Hótel Island 3. þ. m. og var þar
góður gleðskapur og margar ræð-
ur fluttar.
Hestur var einn dráttur á
hlutaveltu hjer nýlega og hlaut
hann kona hjer á Laugaveginum.
Hjálparstöð fyrir bamshafandi
konur er stofnuð hjer.
Mislingar stinga sjer nú niður
hingað og þangað.
Inflúensa eða kvefpest gengur
nú allvíða hjer.
Á Mýrunum hefur orðið vart
nokkurrar lungnabólgu í sauðfje
og fórust t. d. 20—30 kindur á
einum bæ og 40 á öðram að sögn.
Búnaðarfjelagið hefur falið dr.
Lotz á Hvanneyri og Ásgeiri
dýralækni Ólafssyni að rannsaka
veikina.
Meiðyrðamál stendur yfir milli
Akureyrarblaðanna, Norðlings og
Verkamannsins. Stefndi ritstjóri
Norðlings Vkm. fyrir ummæli er
hann taldi ærðmeiðandi.
Búnaðarþingið er komið saman
hjer í Rvík og ræðir ýms merk
mál.
Magnús Guðmundsson fyrrum
ráðherra er fimtugur í dag.
Walter flugstjóri kemur hingað
| innan skamms til þess að undir-
búa flug 1 sumar.
Skjaldarglímu Ármanns vann
j Jörgen Þorbergsson 1. þ. m. Verð-
! laun fyrir fegurðarglímu hlaut
hann og Vagn Jóhannsson.
Prentsm. Acta.