Lögrétta - 20.02.1929, Side 2

2
LÖGEJETTA
L Ö G R J E T T A
3
I------------------------I
LÖGRJETTA
Útgefandi og ritstjóri:
porsteinn Gíslason
pingholtsstræti 17. Sími 178.
Innheimta og afgrciðsla
i Lækjargötu 2. Sími 185.
Cr---------—-------------------
skoðuð frá sjónarmiði heildarirm-
ar.
Þar að auki verður að minnast
þess, að mikill hluti þess auðs,
sem stjórnmálamennimir reikna
með, er þannig lagaður að ómögu-
legt er að skifta honum. Hann er
verðmæti sem myndast á sjer-
stakan hátt fyrir hefð eða skoð-
anir manna eða annað. Nýlega var
t. d. handrit af gömlu skáldriti
selt fyrir 16 þúsund pund. Hvaða
skiftiverðmæti til útrýmingar á
fátækt er fólgið í þessu gamla
handriti? Ekkert.
Nei. Fátækt er skortur. Pen-
ingar eru ekkert nema viðskifta-
miðill og eru gagnslausir án
þeirra hluta, sem skifst er á. Með
öðrum orðum: úrlausnarefni fá-
tæktarinnar er úrlausnarefni
framleiðslunnar. Fátæktinni verð-
ur ekki útrýmt með öðru en auk-
inni framleiðslu. Framleiðsluaukn-
ingin hefur þegar orðið til þess að
minka fátæktina, en framleiðslan
er enn ekki orðin nógu mikil. Það
er fjarstæða að láta sjer detta það
í hug, að nokkumtíma verði fram-
leiðslan svo takmarkalaus, að allir
geti haft þrotlaust af öllu. En
það er vel hægt, ef skynsamlega
er á haldið, að framleiða nóg af
nauðsynjum til þess að öllum líði
vel, til þess að enginn verði fá-
tækur.
Síðustu fregnir.
Trotsky hefur nú verið gerður
| útlægur úr Sovjet-sambandinu.
Hefur hann beiðst dvalarleyfis í
í Þýskalandi. Þjóðabandalagið hef-
ur fyrir nokkru skipað nefnd til
þess að athuga ýms landhelgis-
mál. Verður haldinn alþjóðafund-
ur um þessi efni árið 1930. Stjóm-
| in í Júgóslavíu er nú að reyna að
j jafna ágreiningsmálin við ná-
, grannana. ítalska ríkið greiðir
' páfanum ls/4 miljarða líra í
; skaðabætur fyrir þann hluta hins
| gamla kirkjuríkis, sem Ítalía fær
■ við hina nýju samninga um end-
urreisn Vatikanríkisins. Alþjóða-
fundur mun eiga að hefjast bráð-
lega um takmörkun vígbúnaðar á
sjó. Stórráð Hjálpræðishersins
hefur sett Booth hershöfðingja af
í annað sinn og kosið Higgins í
hans stað. Ný sykurtegund hefur
fundist í plöntum, eins og síkórí-
um og georgíum.
----o----
Jón Bjarn son
frá Kleppjárnsreykjum,
læknir í Borgarfjarðarhjeraði.
„Drjúpir nú í raunum Reyk-
holtsdalur, orpinn fönnum yfir
öðlings líki“. Það eru nú liðin
fjörutíu og sex ár síðan þjóð-
skáldið Steingrímur Thorsteins-
son komst þannig að orði. Kvað
hann þá um aldavin sinn nýlátinn,
Þórð Þórðarson prófast í Reyk-
holti. Þótti þá mörgum að skáld-
ið hefði sannmæli sungið og orð
hans vera töluð frá hugum þeirra
og hjörtum, sem þá bygðu Reyk-
holtdal. Þegar síminn flutti hing-
að þá sorgarsögu á öðrum degi
þessa nýbyrjaða árs, að Jón lækn-
J ir Bjamason hefði látist í Reykja-
j vík þann dag, þá var eins og sann-
! indin í orðum skáldsins ómuðu í
j eyrum manna skýrara en áður, alt
! frá því þau voru sungin. En nú
: var það ekki Reykholtsdalur einn
1 sem í raunum draup, því auk nán-
! ustu ástvinanna, er það alt Borg-
í arfjarðarhjerað, sem saknar hins
góða manns og má segja að við
lát hans hafi orðið hár hjeraðs-
brestur.
Jón læknir kom hingað ungur
og óþektum vorið 1921. Hjer átti
hann ekki ættmenn eða æskuvini,
er bæru hann á höndum og styddu
! hag hans og álit, en eigin verð-
í leikar hans nægðu vel til þess að
hann vann undantekningarlaust
allra hylli. Meðal annara frjetta,
sem jeg skrifaði í Vesturheims-
blaðið Lögberg, gat jeg þess eitt
sinn, að svo væri Jón læknir
Bjamason heppinn í því að líkna
og lækna, að engu væri líkara en
að einhver hulin heilladís væri þar
í verki með honum. Þetta var ekki
eins manns álit í augnablikshrifn-
ingu, því af bestu sannfæringu
hefðu allir hjeraðsbúar skrifað
undir þennan dóm. Þessi skoðun
náði líka lengra en um það læknis-
hjerað, sem hann var skipaður yf-
ir. Það voru ekki fá tilfelli, að
hann væri sóttur um óraveg í aðr-
ar sýslur. Vora þess nokkur dæmi,
að ekki varð betur sjeð, en við
slík tækifæri bjargaði hann mönn-
um frá bráðum bana.
Það er fyrst eftir það að bygð-
ur er hjer læknabústaður á Klepp-
jámsreykjum, fyrir atbeina hjer-
aðsbúa, sem hann gat notið
sinnar góðu listar við handlækn-
ingar. Þar var sjúkraskýlið fyrir
hendi með hinum miklu þægind-
um hverahitans. — Þau fjögur ár
sem hann dvaldi hjer á Klepp-
jámsreykjum, kom víst ekkert
tímabil, að þar væru ekki sjúk-
lingar undir læknishendi og stund-
um fleiri en hentugt rúm leyfði.
Voru sumir þeirra, að því er virt-
ist, að bana komnir, en læknuðust
að fullu fyrir hinar happasælu
læknishendur. Þess má geta, að
aðeins ljetust tveir menn, er
fluttir voru á þessu tímabili að
sjúkraskýlinu. Var annar þeirra
aldraður, sá hafði ólæknandi
krabbamein í maga, hinn var svo
aðframkominn af brjósthimnu-
bólgu, að hann ljest á fyrsta
sólarhring, er -hann dvaldi undir
læknishendi.
Alt þetta sjúka fólk er bar
gæfu til þess að fá fullan bata á
margskonar meinum, er sammála
um það, að meiri umönnun geti
ekki móðir fyrir barni borið, en
þá sem þessi nærgætni læknir ljet
þeim í tje. Var það meir af vilja
en mætfi þegar hann klæddist
helsjúkur til þess eins að veita
umbúnað sjúklingum sínum, og
lagði þannig líf sitt við þeirra líf.
Sjálfur leit Jón læknir svo á
verk sín, sem sannmentuðum
mönnum er títt. Hann áleit þau
ekkert hámark fullkomnunar.
Honum var fjærri skapi að trana
sjer fram. Og honum var það
skapraun ef traust það er til hans
var borið, sem læknis, yrði til
þess að með því bæri skugga á
starfsbræður hans.
Meðal annars sem sýndi hans
miklu skapfestu og viljaþrek, var
það hve hann hjelt sjer strang-
lega frá ofnautn víns. Hneigð til
vínsins hugsa jeg að hann hafi
þó ekki haft minni en ýmsir þeir
er þar hafa hrasað á hálli braut.
Þeir sem minnast þess, að hafa
hitt á lækna ölvaða um of, er líf
manna lá við, geta ekki annað en
verið hverjum lækni þakklátir,
sem gætir hófsins vandlega, og
meðal annars ber þessum mæta
manni þakklæti fyrir glæsilegan
sigur í þeim efnum.
Jón læknir beitti öllum sínum
staðföstu og góðu gáfum til þess
að auðga anda sinn að öllu því
nýjasta og besta er blöð og tíma-
rit höfðu að flytja í þarfir lækn-
islistarinnar. Var honum ánægju-
efni í því, að fræða gesti sína um
alt slíkt þegar annir leyfðu. —
Landsmál og búnaðarframfarir
voru honum líka hugleikin um-
talsefni, þótt alt það er við kom
hans eigin verkahring skipaði
jafnan öndvegi í huga hans.
Það er ekki meining mín með
þessum línum að skrifa hjer
neitt æfisögubrot. Til þess er jeg
alt of ókunnur, enda efast jeg
ekki um að það verði rækilega
gert af þeim sem til þess eru
mjer færari. Jeg veit það eitt, að
Jón læknir var af góðu bergi
brotinn. Faðir hans var Bjarni
prófestur í Steinnesi, sonur Páls
bónda á Akn. Voru þeir báðir
hjeraðshöfðingjar í Húnaþingi. 1
Steinnesi var Jón læknir fæddur
7. október 1892. Þar lifði hann
sín bemsku- og æskuár og er ekki
að efa að viskan og vinsældir hafi
fylgt honum frá blautu bams-
beini.
Hún verður lengi minnileg
skammdegisnóttin, hlýja og
myrka, þegar Jón læknir var bor-
inn í sjúkrarúmi af bræðram sín-
um og nágrönnum, frá heimili
sínu. Þá voru menn á milli vonar
og ótta. Til Reykjavíkur var hald-
ið í þeirri von, að læknishjálp
væri hugsanleg. Nú er fregnin
fengin um önnur úrslit. Sjálfur
vissi hann víst betur en aðrir
hvað líklegast var í þeim efnum,
en beið með rósemi og hetjulund
og ljet ekkert æðraorð heyrast.
Nú grúfir sorgarþögn yfir
heimilinu þar sem hann starfaði
bæði mikið og vel, þar sem f jöldi
gesta hafði mætt fádæma risnu,
þar sem konan ung og fríð, að-
stoðaði mann sinn við líknarstörf-
in og ljet ekki sitt eftir liggja að
gleðja með lipurð sinni og Ijúf-
lyndi og þar sem barnahópurinn
ljek sjer við húsið og gerði mönn-
um aðkomuna hlýja og heillandi.
En yfir minningum læknisins
látna er blítt og bjart, sem kvaddi
heiminn í blóma lífsins og eftir-
ljet niðjum sínum hið góða mann-
orð sem öllum er til fyrirmyndar.
Kr. Þ.
---o---
Óöinn
Óðinshefti er nýkomið, síðustu
blöð 24. árgangsins. 1 því eru, eins
og venjulega, margai- myndir og
fróðlegar greinir, kvæði og tvö
sönglög. Era þau bæði við kvæði
Þ. G. við vígslu Laugarvatnsskól-
ans, hið fyrra eftir Pál ísólfsson
og hið síðara eftir Sigv. Kalda-
lóns. Fyrst í heftinu er mynd og
grein um fullveldisminninguna 1.
des. s. 1. Þá er grein um Harald
Bjömsson leikara með 3 myndum.
í Óðni hafa oft komið myndir af
leikurum og leiksýningum síðasta
aldarfjórðunginn og munu ekki
annarsstaðar samankomnar fleiri
þessháttar myndir og era þær
merkileg gögn, sem sjá má af
ýmislegt um sögu leiklistarinnar
hjer betur en lýst verður með orð- |
um. Þess má einnig minnast að
það var í grein í Óðni, að Indriði
Einarsson setti einna fyrst og
ákveðnast fram kröfuna um þjóð-
leikhús, sem nú er farið að fram-
kvæma.
Óðinn hefur einnig flutt mikið
af myndum og greinum, sem bók-
mentir snerta. 1 þessu hefti eru
myndir af þremur þjóðkunnum
skáldum og greinar um þá, en þeir
eru G.G.Hagalín, Sigurj. Friðjóns-
son og Gestur Pálsson. En G. P.
hefur eins og vaknað til nýs lífs
í meðvitund manna við hina nýju
útgáfu Þorst. Gíslasonar á Rit-
safni hans, sem orðið hefur mjög
vinsælt, enda óvenju ódýr bók.
Þá eru, eins og venjulega í
Óðni, ýmsar myndir merkra og
dugandi manna úr ýmsum stjett-
um og greinar um þá, um Krist-
ján Hítardalsráðsmann, Eggert
á Meðalfelli og Elínu konu hans,
j um Kristján á Árgilsstöðum og
Eyrúnu konu hans, um Eyjólfs-
staðahjónin í Vatnsdal, um Jón
og Þórunni á Hlíðarenda, um
Samúel Jónsson trjesmið og konu
hans og um Jóhann Kr. Briem.
Fleiri slíkar greinar eru í heftinu
og allar með myndum. Einnig eru
þar myndir af Laugarvatnsskól-
anum, hæðakort af íslandi o. fl.
Ein lengsta greinin í heftinu er
„Dálítið brot úr hjeraðssögu
Borgarfjarðar" eftir Kristleif á
Kroppi, hinn mesta fróðleiks-
mann á þessa hluti. Fylgja henni
einnig myndir af Pjetri og Stein-
unni Sívertsen og Torfa Sívertsen
og Þóranni Ríkarðsdóttur. Það er
mikið safn og merkilegt, sem á
þennan hátt hefur komið í Óðni
um íslenska mannfræði, auk alls
annars efnis, og er hann líka mjög
vinsælt rit og frágangur allur
hinn vandaðasti. J.
----o-----
Norðmenn hafa nú komið á hjá
sjer lögákveðnu mati á meðala-
lýsi, sem ætlað er til útflutnings.
Góður Guð launi öllum þeim,
er sýndu mjer og syni mínum
samúð og hjálp við fráfall og
jarðarför manns míns, Hallbjam-
ar Erlendssonar, Skógum.
Ósk Pjetursdóttir.
Þingtíðindi
Þing var sett 15. þ. m. að lok-
inni guðsþjónustu í Dómkirkj-
unni, þar sem sr. Hálfdán Helga-
son predikaði. Eftir að forsætis-
ráðherra hafði lesið konungsboð-
skap og sett þingið var fundum
frestað vegna fjarveru ýmsra
þingmanna. — Forsetakosningar
fóru svo fram 18. þ. m. 1 samein-
uðu þingi var kosinn forseti
Magnús Torfason með 18 atkv.,
Jóh. Jóhannesson fjekk 15, Ásg.
Ásgeirsson 1 og 6 seðlar voru auð-
ir. 1 efri deild var Guðmundur í
Ási endurkosinn forseti með 8
atkv. en Halldór Steinsson fjekk
6. 1 neðri deild var Ben. Sveinsson
einnig endurkosinn forseti með 13
atkv. en Hjeðinn Valdimarsson
hlaut 4 atkv., Magn. Guðmunds-
son 1 og 7 seðlar voru auðir.
Þingstörf era ekki byrjuð enn
fyrir alvöru, en nefndir hafa þeg-
ar verið kosnar.
Nefndir.
í efri deild: Fjárhagsnefnd:
Bjöm Kristjánsson, Jón Þorláks-
son, Ingvar Pálmason, Jón Bald-
vinsson og Jón Jónsson.
Fjárveitinganefnd: Jóhannes
Jóhannesson, Ingibj. H. Bjama-
son, Einar Árnason, Páll Her-
mannsson og Erlingur Friðjóns-
son.
DOSTOJEWSKI: Glæpur og refsing.
aðeins einu sinni í viku, að hún kom til hans með hrís-
sóflinn. Nú stóð hún frammi fyrir honum.
— Drattastu nú á fætur! Ligðu ekki þaraa stein-
sofandi, kallaði hún til hans. — Klukkan er tíu. Hjerna
kem jeg með teið, viltu ekki tesopa? Þú ert ekkert nema
beinin og bjórinn. Leigjandinn glenti upp augun og fór
hrollur um hann. En hann þekti Nastasju undir eins.
— Er teið frá húsmóðurinni, spurði hann um leið og
hann reis upp við dogg, úrvinda og silalega.
— Frá húsmóðurinn? Við hvað áttu Hún setti fyrir
hann sína eigin beigluðu tekönnu og lagði hjá henni tvo
óhreina sykurmola.
— Heyrðu, Nastasja, gerðu svo vel, sagði hann um
leið og hann þreif í vasa sinn, hann hafði sofið í fötun-
um, og tók upp nokkra koparskildinga. — Farðu og kauptu
fyrir mig dálítið brauð, kauptu líka svolítið bjúga, af því
ódýra.
— Brauð skaltu fá undir eins, en viltu ekki ögn af
ketsúpu í staðinn fyrir bjúgað. Það eru leyfar síðan í
gær. Hún er ágæt. Jeg tók hana frá handa þjer, en þú
komst svo seint. Ketsúpan er góð. Þegar hún hafði sótt
súpuna, settist hún á stokkinn hjá honum og fór að masa
Hún var úr þorpinu og málgefin eins og allar þorpsstú'k-
ur.
— Praskovia Pavlovna ætlar að kæra þig fyri lög-
reglunni, sagði hún. Hann varð skuggalegur á svipinn.
— Fyrir lögreglunni. Hvað á það að þýða? — Þú ' o gar
ekki og hipjar þig ekki úr greninu. Þú ferð víst nnr-' irn
það, hvað hún ætlar sjer. — Fjandinn fiarri mjer, u'”laði
í honum. Nei, það getur ekki orðið af því núna. Núna
kemur það mjer . . . Hann sat þögull amhvrtak. Ilún er
fífl, sagði hann upphátt. í dag fer jog ofan og tnla við
hana. — Já, hún er svona ámóta fíf! rins og jeg. P!n þú.
spekingurinn, flatmagar þama eins og drusla og hefst
ekki út úr þjer grænn eýrir! Hjer r " ei^ va-srii eiit-
hvað að myndast við það, að segia til börmm, en nú ertu
steinhættur að hræra legg eða lið. — T'v"ð veitst þu mn
það? nöldraði hann. — Jæja, hvað gerirðu eiginlega? —
Jeg vinn. — Vinnur? Vinnur hvað? — Jeg hugsa, svar-
aði hann alvarlega og þagnaði. Nastasja fór að skellihlæja.
Hún var ein af þeim, sem hlæja að öllu. Ef einhver sagði
henni eitthvað spaugilegt fjekk hún undireins furðuleg-
asta hláturkast og hristist öll lengi á eftir. — Þú hefur þá
líklega hugsað handa þjer heila hrúgu af peningum, stundi
hún loksins upp. — Skólaus getur maður ekki kent. Ann-
ars hræki jeg á þessa barnakenslu. — Menn hrækja ekki
í brunninn sinn. — Barnakensla er borguð með kopar-
skildingum. Hvað aðhefst jeg með þessum koparhlunkum,
sagði hann gremjuþrunginn, eins og hann væri að svara
sjá’fs síns hugsunum. — Þetta er þá aleigan? Hann horfði
einkennilega á hana. — Já, aleiga mín, sagði hann ákveð-
inn og þagnaði svo. — Jæja, þú ert ekki á marga fiska,
maður getur orðið hræddur um þig. Á jeg svo að sækja
fyrir þig brauðið? — Þú um það. — Já, því var jeg búin
að gleyma. í gær, þegar þú varst að heiman, kom brjeí
til þín. — Brjef? Til mín? Frá hverjum? — Jeg veit ekki
frá hverjum það er? Jeg borgaði póstmanninum þrjá
kópeka, fæ jeg þá aftur? — Fáðu mjer það, í guðs bæn-
um, fáðu mjer það, hrópaði Raskolnikof í ákafri æsingu,
— guð minn góður. Eftir andartak kom hún með brjefið.
öldungis rjett, það var frá móður hans, úr Rjæsanhjerað-
inu. Hann fölnaði þegar hann tók við því. Það var langt
síðan hann hafði fengið brjef — en nú var það annað, sem
var honum áhyggjuefni. — Nastasja, farðu, í guðs bæn-
um. Hjerna eru kópekarnir þínir, en farðu, farðu, gerðu
það fyrir mig.
Brjefið skalft í höndum hans. Hann vildi ekki opna
þáð svo hún sæi. Hann vildi vera einn með þessu brjefi.
Þegar Nastasja var farin bar hann það fljótt að vöram
sjer og kysti það. Svo virti hann lengi fyrir sjer utaná-
skriftina, þessa elskulegu, sjerkennilegu og hallandi
stafagerð móður sinnar, sem hann kannaðist svo vel við.
Einu sinni hafði hún sjálf kent honum lestur og skrift.
Iíann hik-’ði enn, það var eins og hann óttaðist eitthvað.
Loksins braut hann innsiglið.’e^ta var stórt, þungt brjef,
tvær þjettskrifaðar, stórar
„Elsku Rodia minn“, st'^Si móðir hans, „nú eru
liðnir tveir mánuðir síðan jeftalaoi við þig í brjefi. Mjer
hefur líka verið þessi tími k)|r®ði — já, marga nóttina
hef jeg legið andvaka í myr lriU yfir kvíðafullum hugs-
unum mínum. Þú munt ekki fía^a mig fyrir þessa ósjálf-
ráðu þögn. Þú veist hvað mj« ^ykir vænt um þig. Þú ert
mjer og Dúnju eitt og alt á !'rðinni, von okkar og vörn.
Hvemig heldur þú að mjer h
ll liðið, þegar jeg komst að
því að þú hafðir fyrir mörgt1 ftiánuðum þurft að hætta
háskólanámi vegna efnaleysisað þú hafðir einnig orðið
að sjá af kenslu þinni og öðr|rri tekjum. Hvernig átti jeg
að styðja þig af þessum tv1 kundruð rúblum, sem jeg
hef árlega í eftirlaun? Fimatl rúblumar sem jeg sendi
þjer fyrir fjóram mánuðum jeg eins og þú vissir að
fá ljeðar út á launin mín hjá1 aUpmanninum hjema, hon-
um Vassili Ivanovitsch Vakahúu. Hann er mesti öðlingur
og var vinur föður þíns. Veg a tess að hann átti þannig
kröfu til nokkurs af launum ^nam, varð jeg að bíða þang-
að til skuldin var greidd og þí'* Sat ekki orðið fyr en núna
og það er orsök þess, að jeg ekki getað sent þjer neitt
svo lengi. En nú get jeg afV ’ kjálpað þjer, lof sje guði.
Og yfirleitt getum við nú gl^st af því, að hamingjan er
svolítið með okkur og flýti jd’ hijer nú að skýra þjer fra
því.
Fyrst skaltu vita það, k» Rodia, að systir þín hefur
nú aftur búið hjá mjer í hálf^' ahnan mánuð og ætlum við
aldrei framar að skilja. Drotní 3ie l0f fyrir það, að þjáning-
um hennar er nú lokið. En jef ®tla að segia þjer frá öllu
í rjettri röð, þú átt að vita d > sen. fyrir hefur komið og
það, sem við höfum leynt þi£ ^'Ugað til.
Þegar þú skrifaðir mjer 1 a$ fyrir tvcimur mánuðum,
að þú hefðir heyrt það utan a5ier, hvað Dúnja hefði þurft
að þola á heimili hr. Svidrigail(||fs, 0g heimtaðir að jeg gæfi
þjer nákvæmar upplýsingar hverju gat jeg þá svarað
þjer? Ef jeg hefði opinberað !,íer allan sannleikann hefð-
ir þú ekki hirt um neitt og lagt upp í hina löngu ferð hing-
að til okkar, þó þú hefðir þurft að fara fótgangandi. Svo
vel þekki jeg í þjer skapið og það, hvað þjer þykir vænt
um systir þína. Sjálf var jeg full örvæntingar, en hvað átti
jeg að gera? Þar að auki þekti jeg þá ekki allan sannleik-
ann sjálf. Ógæfan var sú, að í fyrra, þegar Dúnja varð
kenslukona á þessu heimili, tók hún við hundrað rúblum
fyrirfram, sem síðan áttu að borgast smásaman af mán-
aðarkaupinu. Þess vegna gat hún ekki farið úr stöðunm
fyr en skuldin var greidd. Nú get jeg hreinskilnislega
sagt þjer upp allan sannleikann, elsku Rodia minn. Þessa
upphæð tók hún til þess, að geta sent þjer sextíu rúblum-
ar, sem þjer bráðlá þá á og þú hafðir einnig fengið frá
okkur árinu áður. Við leyndum þig þessu þá og sögðum
að peningarnir væru hluti af þeirri upphæð, sem Dúnia
hefði sparað áður. Þetta var í rauninni ósatt. Jeg segi
Þjer nú upp alla söguna eins og hún gekk. af því að hagur
okkar hefur nú, fyrir guðs hjálp, skyndilega snúist til
betri vegar, 0g tii þess að þú getir vitað, hvað Dúnju þvk-
ir vænt um þig 0g hvað hún er góð í sjer.
Sannleikurinn er sem sje sá, að hr. Svidrigailof fór
undir eins að umgangast hana dónalega og ávarpaði hana
ókurteislega og háðulega undir borðum. . . . En jeg ætla
ekki að rekja hveft smáatriði í þeirri ömurlegu sömi. Það
mundi æsa þig til einskis gagns og nú er þessu lokið, t
stuttu máli, þrátt fyrir vingjamlegt viðmót og elsku^ená
Mörtu Petróvna, konu Svidrigailofs og annars heir'i'ís-
fólks, varð lífið henni þungbærara dag frá degi. O- hað
varð henni beinlínis hrrðilegt þegar Svidrigailof gnf sig
Bakkusi á vald, samkvæmt gömjum hermenskuvana
En hvað skeði ekki? Hugsaðu þjer það, að þessi frá-
vita maður hafði lenvi alið næstum ótemjandi ástvíðu til
að eignast Dúniu ov levnt henni undir yfirskyni ókurii-isi
og fyrirlitningar Ef ’Hl vil1 skammaðist hann sín 'r’r:'ir
það, eða ofbauð það. að hann. sem kominn var á efw' ár
og var fjölskyldumaðu1”, skyldi hafa svo fávíslegav til-
hneigingar. Ef til vill var honum illa við Dúnju þessvegna
í hjarta sínu, ellegar hann ætlaði að reyna að dylja sjálf-
an sig og aðra sannleikanum með dónaskapnum. En
hvemig svo sem því var farið, þá gat hann að lokum ekki
á sjer setið. Hann gerðist svo djarfur að gera Dúnju bein-
línis smánarlegt tilboð, lofaði henni ýmsum launum, meira
að segja því, að yfirgefa alt og flýja með henni til ein-
hvers þorps eða til útlandsins. Þú getur farið nærri um
það, þvílíkar þjáningar fóra nú í hönd fyrir hana. Hún
gat ekki farið úr stöðunni umsvifalaust, ekki aðeins vegna
skuldarinnar, en einnig vegna Mörtu Petróvna, því hana
hefði hlotið að gruna eitthvað, ef hún hefði horfið svona
skyndilega. Það var hætta á hjónadeilum og opinberu
hneyksli. Af ýmsum ástæðum varð hún því að ákveða
það, að vera kyr á þessu hræðilega heimili í næstu sex
vikurnar. Þú þekkir Dúnju og veitst hvað hún er skvn-
söm og skapföst. Hún getur þolað margt, jafnvel í ítr-
ustu neyð og hættu finnur hún hjá sjer nóg göfuglyndi
til þess að standa staðföst. Til þess að hlífa mjer við ótta
og angist sagði hún mjer ekki aukatekið orð um þetta,
þó við skrifumst oft á.
Málalokin komu samt vonum fyr. Marta Petróvna
heyrði það einu sinni af hendingu, hvemig maðurinn henn-
ar þrábað Dún.ju. Hún skildi hvað ljótt var á seiði og
skelti undireins allri skuldinni á Dúnju. Úr þessu varð
óskaplegt rifrildi í garðinum. Marta Petróvna fór meira að
segja í handalögmál. Hún vildi engum sönsum taka, grjet
og veinaði í heila klukkustund og skipaði Dúnju að lokum
að fara umsvifalaust aftur til bæjarins. Hún ljet svo aka
henni af stað í einföldum flutningavagni og á hann var
einnig slengt öllum eigum hennar á rúi og stúi, nærfatn-
aði og öðrum fötum.Þar að auki fór að hellirigna og svona
varð Dúnja, í smán og angist, að fara sautján mílur í opn-
um vagni sem bóndi ók. Gættu nú að því, hverju jeg hefðí
getað svarað brjefi þínu fyrir tveimur mánuðum. Jeg var
sjálf að bugast af örvæntingu. Bannleikann þorði jeg ekki
að segja þjer, hann hefði einungis orðið þjer til angurs
og kvala og kvíða, til hvers var það? En jeg gat ekki fylt