Lögrétta - 15.05.1929, Qupperneq 2

LÖ GRJETTA
LÖGRJETTA
3
LÖGRJETTA
Útgefandi og ritstjári:
porsteinn Oislason
pingholtflfitrœti 17. Sími 178.
TnnKnimta ofl nfgmtfUJfl
i Leekjargðtu t Simi 185.
margir Indverjar hafa snúist á
móti Nehru-uppkastinu og finna
því einkum það til foráttu, að
það geri ráð fyrir því, að völdin
fari öll í hendur Hindúa og sje
iDa sjeð fyrir rjetti minnihluta
þjóðemanna.
Sá, sem nú ber hæst merki
hinna ungu þjóðemissinna heitir
Pandit Jawaharlal, ungur maður,
sonur Nehrus, en andstæðingur
þeirra miðlunarleiða, sem faðir
hans og Gandhi vilja fara,
Pandit Jawaharlal, er af mörgum
talinn hinn mildi framtíðarleið-
togi indverskrar sjálfstæðisbar-
íttu. Gandhi fór um hann mjög
íofsamlegum orðum á síðasta
fíokksþinginu í Kalkutta Hann
beitir öllu afli sínu, sagði hann,
til þess að finna ráð til að ljetta
af okkur þvi oki, sem þjakar okk-
ur, er óðfús að bæta úr sívax-
andi neyð almennings, jafnóþolin-
móður gagnvart okkar eigin auð-
valdsherrum, sem em blóðsugur
almennings og gagnvart þeim,
sem stjórna þessu landi og em
blóðsugur þess, eins og Salisbury
fávarður sagði. Hann er á móti
þessari ályktun (Nehrus og
Gandhis), en hann vill ekki skapa
óþarfa beiskju. Jeg fixm ekki til
sömu tortrygni og hann gegn
áSyktuninni, en jeg finn með hon-
um til sorgarinnar útaf neyð
fandsins og vesaldómi, sem bugar
cdckur og eyðileggur“. Svo sagði
Gandhi og Pandit svipar að ýmsu
leyti til hans. Hann er alinn upp
í allsnægtum, en lifir nú í fá-
tækt á verkamannavísu og þvær
sjálfur daglega hinn einfalda fatn-
að sinn eins og þeirra er siður.
Af öðrum helstu leiðtogum í
opinberu lífi Indlands nú má
nefna Muhammed Ali, foringja
múhameðsmannaflokksins, Subhas
Bose, einn af leiðtogum Bengala
og Nimbkar jafnaðarmannafor-
ingja og Lala Lájput.Rajs, sem
nú er nýlega dáinn, ágætur mað-
ur og auðugur, sem gaf alt sitt
í þjónustu sjálfstæðismálsins.
Hann skrifaði snjalt svar við
ihinni átakanlegu bók ungfrú
Mayo um hið hörmulega siðferðis-
og heilbrigðisástand á Indlandi
og er lesendum kunnugt af fyrri
frásögn sumt af þeim lýsingum.
Þessum og öðrum hinum helstu
leiðtogum gengur oft illa að koma
sjer saman, einkum Hindúum og
Múhameðsmönnum og það nota
Bretar sjer. Deilurnar eru út af
trúmálum og þjóðernismálum, á
yfirborðinu að minsta kosti og út
af stjórnarfarslegri afstöðu trúar-
og þjóðflokkanna. Því er nauð-
synlegt, að kunna nokkur skil á
þeim málum.
Ibúar þeirra indversku ríkja,
sem eru undir handarj aðri Breta,
eru um 318 miljónir. Þeir tala
mörg ólík tungumál og játa mis-
munandi trú. Hindí er útbreidd-
asta málið, talað af 97—98 mill-
jónum. Það mál vill Gandhi gera
að opinberu máli í stað enskunn-
ar, en hafa annars fult málafrelsi.
Bengalir eru margir á móti þessu,
en bengalska er næst útbreiddasta
málið, talað af c. 50 miljónum
manna. Annars eru í ríkipu níu
mál, sem hvert um sig er talað
af fleiri en 10 miljónum manna,
telúgú t. d. af 24 milljónum.
Enskumælendur eru eins og dropi
í hafinu innan um þessi ósköp, að-
eins 308 þúsundir. En þar sem
enska er opinbert mál ríkjanna
skrifa hana auðvitað og tala fleiri,
eða um 21/2 milljón. Að þvi er
til trúarinnar kemur eru Hindúar
einnig flestir, þeirra trú játa
216—217 milljónir. Múhameðs-
trúamienn eru næstflestir, undir
70 milljónir, þá Búddhatrúarmenn
undir 12 milljónir og svo kristnir
menn um 5 milljónir (og fjöl-
mennastir þeirra rómversk ka-
þólskir, en lúterskir þeir fimtu í
röðinni, c. 250 þúsund). Aðrir
trúarflokkar eru fúmennari, Sikh-
ar c. 3Y2 milljón, Jainatrúarmenn
c. 11/4 milljón o. s. frv. Af þess-
um manngrúa var tatlið, fyrir fá-
um árum, að einungis 23 milljónir
væru læsar, langflest karlmenn og
tiltölulega langflestir kristnir
menn (285 af þúsundi, móts við
75 af Hindúum, 68 af Sikhum og
54 af Múhameðsmönnum). Tals-
vert er samt gert til þess að
bæta úr þessu af Bretum. 1 ríkjun-
um voru til skamms tíma nærri
240 þúsund allskonar skólar með
ca. IO1/2 miljón nemendum. Blaða-
og tímaritaútgáfa er allmikil.
Árið 1925—6 komu út á fimtánda
þúsund bækur á indverskum
málum og á þriðja þúsund bækur
á ensku og öðrum evrópumálum
og í Bombay voru gefin út 1350
blöð og tímarit.
Af þessu má nokkuð sjá glund-
roðann í indverskum málum og
erfiðleikana á samstarfinu gegn
Bretum, enda halda Bretar uppi
veldi sínu í Indlandi með fremur
litlum herafla. Þeir hafa >ar að-
eins 60 þúsund bretska hermenn
og að auki nærri 170 þúsund
manna indverskan her. Fólkið er
líka fremur friðsamt bændafólk,
því um 230 miljónir lifa á land-
búnaði, en víðast vesælum og úr-
eltum. Bretar hafa gert talsvert
mikið fyrir indverskt atvinnulíf
og mentamál og veitt nokkrar
stjómarfarslegar ívilnanir á síð-
ari ánim, t. d. stofnað löggjafar-
þing. Æðsti maður í landinu
sjálfu er varakonungurinn og
heitir sá Irwing lávarður, sem
nú gegnir því embætti og er
brimbrjótur Breta austur þar,
því á honum skella flestar öldur
þjóðernishreyfingarinnar. Það er
sennilegast, að undan þeirri
hreyfingu verði Bretar að láta
að meira eða minna leytí, ekki
síst ef Indverjamir geta sam-
einast stjómarfarslega að ein-
hverju eða öllu leyti og fara sjálf-
ir að berjast á móti ýmsri gam-
alli neyð og menningarleysi, eins
og stjettaskiftingu, bamahjóna-
böndum og óþrifnaði, hvort sem
leiðtogamir verða þá Gandi, Pan-
| dit Jawaharlal eða einhverjir
i aðrir.
Síðustu fregnir.
í Lítáen eru nokkurar viðsjár
og var Woldemaras nýlega sýnt
banatilræði. Bandaríkjamenn eru
að láta smíða tvö loftskip, fyrir
100 farþega hvort, til póst- og
mannflutninga milli U. S. A. og
Hawaieyja og á að kosta 4 mill-
jónir dollara hvort. Þeir vilja
einnig gjaina kaupa Zeppelin
greifa af Þjóðverjum, til ferða
milli Los Angeles og Honolulu.
Spánverjar hafa í hyggju, að
leggja jámbrautargöng undir
Gibraltarsund. Norðmenn hafa
innlimað Jan Mayen. Streeruwitz
hefur myndaff stjóm í Austur-
ríki og eru kristil. jafnaðarm.
flestir í stjóminni. Prússastjóm
hefur bannað kommunistafjelög.
'T'
Um skólatkýrslur.
Það er orðin venja, að flestii
skólar, þeir að minsta kosti, sem
eitthvað vilja láta að sjer kveða,
gefa út skýrslur um starfsemi
sína, oftast einu sinni á ári. í
skýrslum þessum er ýmislegur
fróðleikur, sem að haldi má koma
og einnig fánýtur samtíningur,
sem fáum er til gagns eði gam-
ans. Skýrsluformin eru einnig
nokkuð mismunandi úr garði
gerð, svo að ekki fæst af þeim
einum fullur samanbur*'ar á
skólahaldinu. Óþarflegu rúmi er
eytt í gagnslitlar endurtekningar
á efnum, sem lítið breytast frá ári
til árs (t. d. margt í kenslu-
skrám), en stiklað á öðru, sem
engu ófróðlegra er að fá vitneskju
um(t. d. fjelagslíf, náms- og rekst-
urskostnaður, og jafnvel, ef unt
er á nokkurra ára fresti, skýrslur
um það, hvað nemendur tnka fy-
ir að námi loknu).
Um þetta má uð vísu deila til
og frá, hvemig haga eigi slík.rí
skýrslugerð, en um hitt verður
eigi deilt, að skýrslumar em að
öðru leyti mjög óhönduglega úr
garði gerðar. Þeim er peðrað útí
pjesum og kvemm og er engu lvk-
sra en að skólamir sjeu að kepp-
ast um það að skýrslurnar verði
sem ólíkastar að öllum frágangi.
Allir þeir, sem þurft hafa að
nota skólaskýrslur þekkja óþæg-
indin af þessu, það þarf að leita
á mörgum stöðum og þessir bækl-
ingar týnast öllum bókum fremur.
Málið er að vísu ekki tiltakan-
legt stórmál, en samt er það
nokkurs virði að eiga sem hag-
anlegastan og auðveldastan að-
gang að skýrslum um þessi efni
eins og nokkuð má sjá á því,
DOSTOJEWSKl; Glæpor og refsing.
— En drottinn minn dýri, hvaða erindi eigið þjer,
hver emð þjer, hvað viljið þjer?
— Fyrirgefið þjer, Aljona Ivánovna ... þjer þekkið
mig, Raskolnikof ... hjer er, ... jeg kem til yðar með
veð, sem jeg bar í tal við yður fyrir nokkrum dögum.
Hann rjetti henni veðið. Gamla konan leit á litla böggul-
ínn, en horfði svo undireins aftur beint framan í hinn
dboðna gest. Hún horfði á hann hvast og rannsakandi og
aragnaráð hennar varð illyrmislegt og tortrygnislegt. Hún
gtóð svona í heila mínútu. Honum virtist hann meira að
segja geta lesið úr augunum vaxandi hæðni, rjett eins og
hún hefði sjeð hvernig í öllu lá. Hann fann, að hann var
að því kominn að gugna, að óttinn var að yfirbuga hann,
að hann mundi ekki finna annað ráð vænna en að flýja,
ef hún hjeldi áfram að stara svona á hann í hálfa mínútu
enn.
— Hversvegna horfið þjer svona á mig. Eins og þjer
þekkið mig svo sem ekki, sagði hann alt í einu og reidd-
ist líka. Ef þjer viljið þetta veð, þá hirðið þjer það, ef
ekki, þá get jeg farið eitthvað annað, mig gildir það al-
veg einu. Hann sagði þessi orð næstum því óafvitandi,
alt í einu. Gamla honan varð auðsjáanlega rólegri þegar
hún heyrði hvað gesturinn var ákveðinn.
— Já, af hverju, vinur minn, veður hann inn svona
skyndilega, hm! Hvað er það? spurði hún og virti fyrir
gjer veðið.
— Vindlahylki úr silfri, jeg mintist á það síðast.
Hún rjetti út hendina.
— Af hverju er hann svona fölur. Og hendur hans
skjálfa. Kemur hann máske beint úr baði, vinurinn, hm!
— Jeg hef hithasótt, svaraði hann spunastuttur.
Maður verður ósjálfrátt fölur ... þegar ekkert er til að
borða, bætti hann við og gat varla lokið við setninguna.
Aftur varð hann magnstola. En svarið virtist sannleik-
anum samkvæmt og gamla konan tók við veðinu.
— Hvað er þetta? spurði hún og horfði spyrjandi í
augu hans og vóg veðið í hendi sjer.
— Verðmætur hlutur ... vindlahylki ... úr silfri ...
sjáið þjer sjálfar.
— Cjá ... Það er sjálfsagt selt - sem - silfur ...
það er svei mjer reirt utan um það.
Hún sneri sjer út að glugganum þegar hún reyndi
að leysa bandið — þrátt fyrir hitasvækjuna voru allir
gluggar hennar lokaðir — og í nokkrar sekundur leit hún
af honum. Hann hnepti frá sjer frakkanum og lyfti öx-
inni upp úr lykkjunni. Hann tól: hana ekki fram, en
hjelt henni með hægri hendi undir frakkanum. Hendur
hans voru algerlega afllausar. Hann fann sjálfur hvemig
þær lömuðust óðfluga, urðu dauðar og stirðar. Hann ótt-
aðist það, að öxin kynni að renna úr greipum hans ofan á
gólfið ... alt í einu sortnaði honum fyrir augum.
— Já, hvemig hafið þjer eiginlega vafið utan um
þetta? hrópaði gamla konan og hreyfði sig eins 0g hún
ætlaði að snúa sjer að honum.
Ekkert augnablik mátti fara forgörðum. Hann tók
öxina alveg fram, næstum því án þess að vita af sjálfum
sjer, hóf hana á loft með báðum höndum og ljet hana
áreynslulaust, næstum ósjálfrátt falla á skallann niður í
höfuð gömlu konunnar. Honum virtist hann ekki hafa
beitt neinu afli. En öxin var varla fallin þegar kraft-
amir komu. Gamla konan var berhöfðuð eins og hún var
vön, og gráýrða þunna hárið gljáði af feitri, þykkri olíu,
því var bmgðið í eina fljettu, mjóa eins og rottuhala og
fest upp í hnakkann með gömlum homkambi. Af því að
hún var svo lítil hafði höggið hitt hana beint í hvirfilinn.
Hún æpti, en mjög lágt, og hneig umsvifalaust til j arðar,
um leið og hún lyfti báðum höndum upp til höfuðsins.
Hún hjelt ennþá á „veðinu“ í annari hendinni. Svo sló
hann af öllu afli aftur og enn einu sinni, altaf með skall-
anum á öxinni beint á miðjan hvirfilinn. Blóðið streymdi
út, eins og úr brotnu glasi og líkaminn slóst við gólfið og
sneri andlitinu upp. Hann gekk skref aftur á bak og
laut svo yfir andlit hennar. Hún var dáin. Galopnu aug-
un stóðu langt fram, eins og þau væra að springa út úr
að til skólamála er nú árlega eytt
úr ríkissjóði 1 milj. 150 þús. kr.,
svo að einungis sje litið á fjár-
hagshliðina. Skólaskýrslumar eiga
að sýna það hvernig á fje þessu
er haldið og hvem uppeldisárang-
ur það ber. En þær gera það
ekki eins og þær gætu.
Skólaskýrslumar mætti bæta
stórlega með þvi að safna þeim
öllum saman í eina bók. Á þessu
ætti að geta orðið nokkur spam-
aður, móts við það að gefa út
margar bækur eins og nú er gert.
En sparnaðurinn er samt ekki að-
alatriðið heldur þægindin sem af
því hljótast, að geta gengið að
víðtækum og áreiðanlegum fróð-
leik um öll skólamál þjóðarinnar
á einum og sama stað á hverju
ári (eða annaðhvort ár). Flestir
íslensku skólamir era nú ríkis-
skólar, eða styrktir af ríkinu og
ætti kenslumálastjóminni því að
vera í lófa lagið, að safna skýrsl-
um frá þeim öllum, og mætti
jafnvel skylda aðra skóla til þess
að gefa líkar skýrslur um það,
sem þjóðfjelagið telur sjer nauð-
synlegt að vita um þá. í þessari
sameiginlegu skýrslu ætti að vera
yfirlit um bama- og unglinga-
fræðsluna og sjálfstæðar skýrsl-
ur forstöðumannanna um hvern
einstakan af framhaldsskólunum.
á hvaða sviði sem er. En þær
skýrslur ætti að samræma, svo
að yfirlitið yrði sem glegst og
taka ekki, til spamaðar og hægð-
arauka, nema það eitt, sem nauð-
synlegt er. Hinsvegar mætti auka
gildi bókarinnar og prýða hana
með hæfilegum greinum um nýj-
ungar, sem orðið hefðu á því
tímabili, sem bókin nær yfir og
gætu jafnframt fylgt þeim mynd-
ir af t. d. nýjum skólahúsum eða
merkum skólamönnum, sem dáið
hefðu, látið af störfum eða átt
einhverja hátíðisdaga í starfi
sínu.
Bók eins og þessi mundi verða
til bóta frá því sem nú er fyrir
alla aðilja, kennara, löggjafa
nemendur, kjósendur, en samt
verða ódýrari en sá dreifingur
sem nú er á skýrslugerðunum.
Þess vegna er því skotið hjer til
rjettra hlutaðeigenda að koma
við fyrsta tækifæri á laggimar
slíkri Árbók íslenskra skóla.
Vþg.
----o---
Passíusálmarnir.
Passíusálrnar Hallgríms Pjet-
urssonar hafa verið gefnir út
næstum 50 sinnum á íslensku,
fyrst 1666, síðast í fyrra. Þeir
hafa trívegis verið þýddir á lat-
ínu og úrval úr þeim á ensku og
dönsku og einstakir sálmar á
fleiri mál. Eiginhandrit sr. Hall-
giims að þeim er hjer og
talið einn af helstu dýr-
m
gripum Landsbókasafns-
sem kemur út í Hankow og
Shanghai og verða sálmamir
sungnir við guðsþjónustur aust-
ur þar. Ó. Ó. telur þýðinguna vel
af hendi leysta.
Hjer kann að vísu enginn nein
veruleg skil á kínverskri tungu
og að því leyti út af fyrir sig
er tilgangslítið að segja frá slíkri
bók hjer. En hinsvegar era Pass-
íusálmamir svo alkunn og vin-
sæl bók, að margir munu fagna
því að þeim sje einnig á lofti
haldið með öðrum þjóðum og er
mörgum einnig forvitni á því að
sjá og heyra hvemig þeir líta út
og hljóma á svo fjarlægu máli
sem kínversku. Þess vegna er
settur hjer kafli úr kínversku
þýðingunni, mönnum til gamans,
bæði með kínversku letri og ís-
lensku. Hjer era 3 síðustu hálfu
versin úr 12. sálminum um iðrun
Pjeturs:
Ó, Jesú, að mjer snú
ásjónu þinni.
Sjá þú mig særðan nú
á sálu minni. o. s. frv.
Dr. Pilcher hefur þýtt þetta
þannig á ensku:
H
ms.
n Lord Jesus, look on me
s % thy kind face tuming
Æ * i % my soul with agony
& & m of sin is buming.
m & m Á kínversku verður þetta í þýð-
m & -g ingu Price:
m Þfa. it Kjó Djú hjang vo gvan kan
hjen tú ní tsið ræ
— Nú er einnig kom- vo sin in tsei kú tsú
in ný þýðing þeirra á kínversku,
eins og áður er stuttlega sagt
frá. Það er Ólafur Ólafsson
kristniboði, sem er hvatamaður
þeirrar þýðingar og hefur látið
sjer mjöig ant um hana. Hún er
annars eftir Harry Price og gerð
eftir hinu ensku úrvali dr. Pil-
chers og birtist í smáritasafni,
rú rann hoa shá hvai.
Kínversku leturmyndimar sýna
heil orð, en ekki stafi eða hljóð
og lesnar ofanfrá og niður eftir,
hægra megin frá á blaðinu og
byrjað aftan á bókinni, sem hjer
er kallað. Næstfremsta línan hjer
er upphaf síðasta sálmversins og
er lesin svo: Ly tsið (oft) teng
tóttunum, ennið og alt var hrokkið saman í
hrukkur, krampateygt og í*'Cí^mt.
Hann lagði öxina á 1 hjá dauðu konunni og
þreif snarlega í vasa heV&' ^ sama hægri vasann, sem
hún hafði tekið lyklana ÚJ* ÍJri-a skiftið. Hann hreyfði
varlega hendur og handlegí^ þess að atast ekki í renn-
andi blóðinu. Hann var með sjálfum sjer, hann
fann ekki framar til ne^ ^rfa eða svima, en hendur
hans skulfu ennþá. Haí»^tdst þess seinna, að hann
hafði meira að segja farið' <>Uu með einstakri athygli
og varúð, til þess að ól'^a sig ekki ... Hann náði
undir eins í lyklana, þedr eins og áður fyr í kippu
á stálhring. Hann flýtti ^ ihn í svefnherbergið. Það
var mjög lítið herbergi og1 ^ margar helgimyndir. Við
einn vegginn stóð stórt i^’.^jög hreinlegt og yfir því
silkiklædd, en bætt ábreiÓ^ ^ð vegginn andspænis stóð
dragkista. En það var hann var ekki fyr far-
inn að reyna lyklana ’ ^áargötunum en krampi
þaut um allan líkama haP5’^ hugsun greip hann aftur
að ganga frá öllu óhreyfð'l á þessu stóð aðeins and-
artak. Nú var of seint ^ Hann brosti jafnvel að
sjálfum sjer, en alt í einu Upp í honum annari ægi-
legri hugsun. Honum virti^. , ^bdilega, að gamla konan
væri enn þá lifandi, vseii/y^e komin til sjálfrar sín.
Hann gleymdi lyklum o/ ..^kistu og hentist aftur til
líksins, þreif öxina og svei$,1 ^enni ennþá einu sinni yf-
ir gömlu konunr.i. En haöí-,^ hana ekki falla. Það var
efalaust, að konan var w •_ ííann beygði sig og virti
hana fyrir sjer og sá nú ^Uega að höfuðkúpan var
brotin, meira að segja sb^ .^álítið til annarar hliðar-
innar. Hann ætlaði að þre^a henni með fingrinum, en
kipti hendinni að sjer aftUJ’"~ ^etta var alt auðsjeð. En
blóðið var runnið í dálítinÞ V ‘ Alt í einu tók hann eftir
bandi um háls hennar oí í það, en bandið var
sterkt og ljet ekki und^ g var líka stamt af blóði.
Hann reyndi að leysa það,e^ ekki. í óþolinmæði sinni
greip hann öxina til þesð { ^Sgva á bandið á sjálfum
líkarhanum, en það þorði hann ekki, og eftir langa mæðu
tókst honum að skera á bandið með öxinni án þess að
koma við líkamann, en hendur hans og öxin ötuðust í
blóði. Hann þreif bandið og sannarlega hjekk við það lítil
pyngja og svo tveir krossar, úr kýpurviði og kopar og
dýrðlingsmynd. Pyngjan var troðin og læst með blikk-
spennu. Raskolnikof stakk henni í vasann án þess að að-
gæta hana nánar, en krossana ljet hann liggja á
brjósti gömlu konunnar. Svo þreif hann öxina og geistist
aftur inn í svefnherbergið.
Á honum var einkennilegt fum og æði. Ilann tók aft-
ur til lyklanna og fór að reyna þá, en enginn þeirra gekk
að skránni, en hann reyndi aftur og aftur. Alt í einu átt-
aði hann sig og datt það í hug, að stóri lykillinn gengi
alls ekki að dragkistunni, eins og honum hafði fyrst
dottið f hug, heldur að einhverri kistu, og að í þessari
kistu væri máske alt það, sem hann leitaði. Hann skreið
tafarlaust undir rúmið, hann vissi að gamlar konur
geyma venjulega hirslur sínar undir rúminu. Og öldung-
is rjett, þar stóð allstór kista, um meterslöng með
kúptu loki, rauðklæddu og jámnegldu. Lykillinn gekk að
og kistan opnaðist. Efst lá hjeraskinnskápa rauðfóðruð
undir hvítu laki, undir henni silkikjóll, svo stórf sjal og
síðan margir klútar. Hann fór undir eins að þurka af sjer
blóðið í rauða dúkinn. — Blóð sjest ekki á rauðu, hugs-
aði hann og alt í einu var eins og hann hrykki upp. —
Guð minn góður, er jeg að ganga af göflunum? hugsaði
hann óttasleginn. En hann hafði ekki fyr tekið í klútana
en gullúr rann út úr kápunni. Svo þreif hann ofan í kist-
una báðum höndum og rótaði öllu upp. Innanum fatnaðinn
lágu allskonar gullgripir, sennilega veðsettir hlutir, arm-
bönd, festar, eymahringir, brjóstnælur og margt ann-
að þessháttar. Margir hlutirnir voru í hylkjum en um
suma var einungis sveipað blaðapappír, en vandlega og
snyrtilega og brugðið seglgami utanum. Ilann fór hik-
laust að stinga þessum hlutum í buxna- og frakkavasa
sína, hann skoðaði ekfeert, opnaði engan böggul, en þreif
þá báðum höndum. En hann komst ekki yfir margt ...
Alt í einu heyrði hann iiman úr stofunni, þar sem
gamla konan lá, hægt og silalegt skóhljóð. Hann hætti að
róta og stóð grafkyrr og þegjandi um stund. En alt var
kyrt. — Þetta var skynvilla. Þá heyrði hann mjög greini-
lega lágt vein eins og einhver væri að stynja, en þagnaði
á milli. Aftur varð dauðaþögn, ein eða tvær mínútur liðu.
Hann sat hreyfingarlaus á hækjum sínum hjá kistunni,
hjelt niðri í sjer andanum og hlustaði, spratt svo alt í
einu upp, þreif öxina og þaut út úr svefnherberginu.
í miðju herberginu stóð Lísaveta og hjelt á stóram
böggli og starblíndi á myrta systur sína, náföl og að því
er virtist svo, að hún gat engu hljóði upp komið. Þegar
hún sá hann koma hlaupandi inn fór hún að skjálfa, eins
0g í krampa og alt andlitið afskræmdist. Hún hóf aðra
hendina, opnaði munninn, en gat ekki æpt og hopaði svo
hægt inn í hornið, einblíndi á hann galopnum augunum.
En aldrei kom neitt hljóð af vöram hennar, það var eins
og hún næði ekki andanum til þess að æpa. Hann geistist
að henni með öxina. Hún setti upp skeifu, eins og hrædd
smábörn. Þessi vesalings Lísaveta var svo einföld, þræl-
beygð og buguð, að hún lyfti ekki einu sinni höndunum
til þess að verja andlit sitt, eins og einfaldast hefði þó
verið og næstum óhjákvæmilegt, þegar öxin sveif yfir
höfði hennar. Hún lyfti aðeins ofurlítið vinstra hand-
leggnum, sem laus var, eins og hún rjetti hann móti öx-
inni.
Höggið af öxaregginni lenti á miðjum hvorflinum og
klauf efsta hluta ennisins, næstum ofan undir gagnauga.
Hún fjell niður. Raskolnikof varð ær og örvita, hann þreif
böggul hennar, kastaði honum aftur og hljóp út í göngin.
Skelfingin gagntók hann meira og meira eftir þetta
alveg óvænta iporð. Hanh vildi komast burtu sem allra
fyrst. Ef hann hefði verið með sjálfum sjer og getað gert
sjer grein fyrir hinni óskaplegu sjálfheldu, sem hann var
í, og fyrir þeim viðbjóði og þeirri vitfirringu, sem hann