Norðurland - 09.08.1902, Blaðsíða 3

183
Nl.
gaman og gleði sé á boðstólum. Sjálf-
um finst honum mun meiri þroski
koma fram í söguleikunum. Fer hann
þar og nærri um orsakir þesea alþýðu
smekks hjá oss, sem sé skortur á alvar-
legri sjónspilalist .og kunnáttu allri er
þar að lýtur. Óskar hann því innilega
þess, að land vort mætti seni allra fyrst
eignast afða og lœrða leikendur, því
fremur sem landar vorir séu listhæfari
og gáfaðri en alment gerist í útléndum.
.,Hér þarf — segir hanri — þing og stjórn
að koma til sögunnar og veita drjúgum
fé ef duga skal." Um indriða Einarsson
segir hann, að enginn íslendingur kunni
á við hann að ko/na leik fyrir á sviði
og alt sem að sjálfri sýningunni snertir,
en að öðru leyti, hvað efni og stíl viðyíkur
ber hann mest lof á beztu leiki eftir M. J.,
og um leikinn „Jón Arason" segir hann:
„Leikurinn fylgir sögunni eins og bezt iná
verða, og tel eg hann mikið listaverk
(Drama af Rang) og höfund hans sann-
nefnt harmsöguskáld. Persónurriar eru
oftast vel ákveðnar og samkvæmar sér
sjálfum, og efnið svo tilkomumikið, að
það hrífur þaun sem les, enda er málið
og stíllinn að sama skapi. Auk þess hefir
hinn dramatiski stígandi frá byrjun til
leiksloka tekist svo vel að leikurian hlyti
að gera nrikil áhrif, væri hann sýndur af
æfðum meisturum, hvort heldur væri
heima eða erlendis. Um hinn Iitla lyr-
iska tækifærisleik „Aldamót'1 eftir sama
fer hann og rniklum lofsorðum. Meistari
Kiichler tileinkar heftið Matthíasi, og
má vel vera, að sumum þyki, að lnarin
Indriði hafi hlotið æði mikið um fram
maklegleik af lofi höfundarins, og er
það þá á hans ábyrgð. Hitt vildi eg
sagt hafa, að hvað senr finHa mætti að
röksemdum herra Kilchlers ætti eHgiifn
Islendingur, sem ritar leikspil, eða vill
dærna um þá list, að ganga fram hjá
þessari bók hans, heldur lesa hana vand-
lega. Höfundur á, eins og herra Poest-
ion, nriklar þakkir skilið af oss, ekki
einungis fyrir hinn hlýja velvildaranda
til vor, sem hvergi leynir sér og engir
hleypidómar eða ofmetnaður skemnrir,
heldur er hann vanur og þvældur rit-
höfundur, sem alla æfi hefir fengist við
bókfræði og listarit.
Hæfileika (competence) fagurfróðra rit-
höfunda má lengi meta og samanbara,
en hvað sem hver dænrir um þennan
höfund, hygg eg að trauðla geti satn-
vizkusamari mann eða óhlutdrægari.
^ M-J.
Vatnsveitingar
inn í hús á Oddeyri og Torfunefi eru
nú í vændum. Fyrir síðustu helgi áttu
borgarar þar fund nieð sér til þess að
koma því máli áleiðis. Nefnd var kosin
á fundinum: Eggert Laxdal kaupmaður,
Þorv. Davíðsson kaupmaður og Aðal-
steinn Halldórsson vélastjóri, og henni
falið að koma málinu í framkvæind,
og þá sérstaklega leita undirtekta bæjar-
stjórnarinnar. Nefndin skrifaði bæjar-
stjórninni og spurðist fyrir hjá henni,
hvort hún vildi gangast fyrir fyrirtæk-
inu og taka lán til þess. Jafnframt lét
nefndin þess getið, að hún óskaði að
fullnaðarframkvæmdir yrðu í málinu þeg-
ar í haust.
Bæjarstjórnin tók málinu vel; kvaðst
að vísu ekki búast við, að hún gæti
fengið lán rneð löngum afborgunarfresti
í skyndi, en ef nefndin útvegaði bráða-
birgðalán, vildi bæjarstjórnin taka fyrir-
tækið að sér, svo fljótt sem afborgunar-
lán fengist til langs tíma, gegn því, að
húseigendur, sem vatnsveitinguna not-
uðu, skuldbindi sig til að greiða skatt,
sem*hrykki fyrir afborgun, vöxtum og
viðhaldi, eftir árlegri niðurjöfnun.
Borgarafundur var svo aftur haldinn
á miðvikudaginn. Sömu menn voru þá
endurkosnir til þess að hafa alla fram-
kvæmd í rnálinu og bætt við þeim Jóni
Norðmann verzhmarstjóra og Bjarna Ein-
arssyrri skipasmið. Nefnd þessi á meðal
aiiiiiars að útvega bráðabirgðalánið, svo
að fyrirtækið konrist í framkvæmd í haust,
og hún saindi þegar skjal til undirskrifta
fyrir húseigendur til ábyrgðar á láninu.
Flelzt er við því búist, að brunnur
verði grafinn uppi á brekkunni út og
upp undan húsi Júlíuss Sigurðssonar
anitsskrifara, og vatnið leitt úr honum,
þannig að önnur pípan gangi ofan aðal-
götuna á Oddeyri, hin suður Hafnar-
stræti að syðsta húsi á Torfunefi. Einn
krani á svo að verða í hverju húsi; en
að öðru leyti kostar hver vatnsveitinguna
uni sitt hús, eftir því, sem honum þykir
bezt og hagfeldast.
Vatninu verður því að eins veitt inn
í þvergöturnar á Oddeyri, að fullur helm-
ingur húseigenda í götunni vilji taka
þátt í fyrirtækinu, eða að húsin séu næstu
hús við aðalvatnsleiðsluna, og fer hún
þá svo langt eftir göturini, sein þau hús-
iri eru í óslitinni röð.
Kosttiaðurinn við fyrirtækið er áætl-
aður 5000 krónur. 10%, 500 kr, er ætlað
að nægi fyrir árlegum kostnaði, afborg-
un og vöxtum. Takí'30 húseigendur þátt
í kostnaðinum, verður hann um 17 kr.
á hvern þeirra til jafnaðár á ári, 12‘/2
kr., ef 40 eru, en 10 kr. ef þeir eru 50.
Fáist lánið til 28 ára, eins og lán til al-
mennings þarfa hafa oft fengist, verður
gjaldið lægra.
Gjaldið fyrir vatnið. hvílir á húseig-
anda; sétt þeir fleiri eri einn um sama
hús, borga þeir það að sjálfsögðu báðir
eða állir, eftsr því sem niðurjöfnun verður.
Flfgandi hefir ábyrgð á vatnsveiting-
unni uin hús sitt.
Auðvitað er ekki unt að ákveða kostn-
aðinn nákvæmlega fyrir fram, svo að ein-
hverju dálítlu getur munað. En þeir, sem
bezt hafa kynt sér málið, ftillyrða, að
niiLið verði það ekki.
Hér er um mjög þarft fyrirtæki að
tefla og óskandi og vonandi, að því reiði
vel af. Auk þeirra stórkostlegu þæginda
og þess þrifnaðarauka, sem því er sam-
fara að þurfa ekki annað fyrir vatninu
að hafa en snúa krana hér og þar inni
í húsi sínu, er þetta vafalaust mesta heilsu-
bótarráðstöfun. Hingað til hefir mjög
verið kvartað undan vatninu á Oddeyri.
Jarðvegur er þar sendinn og gljúpur,
svo að bæði fer sjóvatn þar ofan í jarð-
veginn í flóði og ýmis konar óþverri,
og seitjar svo smátt og smátt ofan í brunn-
aiw. Gott neyzluvatn er eitt af aðalskil-
yrðunum fyrir góðri heilsu manna, og
nú er það í vændum í þessum hluta
Akureyrarbæjar.
Vonandi kemst sams konar hreyfing á
innan skamms í innbænum.
Tööum sínum
munu menn alment hafa náð inn að
mestu eða öllu leyti þessa viku.
Loftritun til Islands
Samgöngumálaráðherrann danski hefir
fengið einhverja málaleitan frá Marconi-
félaginu í Lundúnum og frá þýzku loft-
ritunarfélagi um að setja ísland í loft-
ritunarsamband við önnur lönd; ákveðið
tilboð virðist ekki hafa komið. En víst
er um það, eftir því sem oss er ritað
úr Reykjavík, að málafærslumaður Einar
Benediktsson, sem kom frá Englandi
til Reykjavíkur í síðasta mánuði, hefir
fundið að máli forstöðumann Marconi-
félagsins, og hafði forstöðumaðurinn
talið félagið fúst til þess að koma á
toftritunarsambandi milli Hjaltlands og
íslands, ef alþingi vildi semja um þetta.
Hr. E. B. fekk svo í þingbyrjun yfir-
lýsing frá öllum eða flestum þingmönn-
um og sömuleiðis frá ritst. ísafoldar
og einhverjum fleiri blaðamönnum um
það að þeir vildu styðja að slíkum
samningum, og hefir von um, að samn-
ingur þessi takist eða að minsta kosti
að ákveðið tilboð komi frá félaginu.
Yfirlýsing þingmanna og blaðamanna
sendi hann til Englands um mánaða-
mótin síðustu.
Stjórnarbótin
l.andshöfðingi lýsti yfir því á þing-
inu fyrir stjórnarinnar hönd, að enga
breytingu mætti gera á stjórnarbótar
frumvarpi hennar, ekki einu sinni neina
orðabreyting, iiema full vissa væri fyrir
því, að ekki fælist þar í nokkúy hin
minsta efnisbreyting. Framsögumenn
beggja flokka, Lárus H. Bjarnason og
Guðl. Guðmundsson, kváðu þá upp úr
um það afdráttarlaust, að áform þeirra
hvorutveggja væri að samþykkja frum-
varpið óbreytt. L. H. B. var með nokk-
urar ýfingar, en Guðl. G. lét sem hann
heyrði það ekki, svo að ekki varð af
neinni eldkveikju í það sinn.
Skúlamálið nýja
Eftir fregnum, sem vér höfum fengið
úr ísafjarðarsýslu, er búist þar við því,
að vel geti svo farið, að álíka eldur
kvikni þar út af hinu nýja Skúlamáli,
\
sem þar er á ferðinni og gert er að
umræðuefni hér í blaðinn, eins og út
af Skúlamálinu gamla. Gengið er að
því visu þar vestra, að úr því að rann-
sókn er hafin á annað borð, muni ekki
síður rannsakað atferli sýslamanns-
manna en hinna, og getum að því leitt,
að ýmislegt muni þá koma upp úr kaf-
inu, sem fremur sé sögulegt en sem
fegurst afspurnar. Sýnishorn af því,
sem á góma ber, sjá röenn í grein Sk.
Th. í ísafold, þar sem hann segir það
almælt, að einn þeirra, er yfirheyrður
var, Hjálmar bóndi Jónsson á Stakka-
dal, hafi borið fyrir rétti, að af hálfu
hans, (Sk. Th.) og flokksbræðra hans
»hafi engu ólöglegu verið við sig beitt,
en að á hinn bóginn hafi einn af at-
kvæðasmölum Hafsteins sýslumanns
boðið sér 50 kr., ef hann vildi kjósa
Hafstein; en þetta segir sagan, að
sýslumanni hafi láðst að bóka, eða
álitið það málinu óviðkomandi.* —
Þingmenn ísfirðinga hat'a að sögn
kært sýslumann H. Hafstein fyrir amt-
manni og sýslumaður ætlaði til Reykja-
víkur í tilefni af þeirri kæru. Málshöfð-
un sögð í vændum gegn þeim frá sýslu-
manni.
Svo menn sjá að ekki horfir friðvæn-
tega.
Vatnavoöann
í Landeyjum hefir ekki tekist að
hefta, þótt tilraun væri til þess gerð
undir forystu K. Zimsens mannvirkja-
fræðings. Vatnið reyndist óviðráðan-
legt.
Mannalát.
Síra Pétur Ouðmundsson, fyrv. Gríms-
eyjar prestur, andaðist í gærmorgun
að heimili sínu á Oddeyri úr taugaveiki.
»Norðurland« getur hans nákvæmar
síðar.
í gærmorgun lézt hér á spítalanum
Jakobína Vilhjálmsdóttir frá Nesií Höfða-
hverfi, tæplega tvítug stúlka. Faðir
hennar og Sigurður læknir Hjörleifs-
son komu með hana hingað kvöldinu
áður. Skurður var enginn gerður; til
þess bar andlátið of brátt að.
Uppgjafaprestur síra Þorke/l Bjarna-
son frá Reynivöllum lézt í Reykjavík
25. júlí. Hann var fræðimaður mikill,
áhugamaður um landsmál, enda lengi
alþingismaður og merkismaður f hví-
vetna. Eftir hann liggur töluvert af rit-
um sögulegs efnis (Islandssagan, Sið-
bótarsagan m, m.).
Úr Skagafiröi
ritað »Norðurl.« 2. þ. m.: »Fisk- og
síldarafli hefir verið góður hér í firðin-
um síðara hluta júlí, enda vel þegið
eftir hina fenglitlu Drangeyjar-vertíð,
er að þessu sinni mun hafa talið Skag-
firðingum það í einingum þúsunda, er
hún í fyrra gaf þeim í jafnmörgum
tugum þúsunda. Annars eru ekki glögg-
ar aflaskýrslur gefnar enn. — Her geng-
ur mikil vesöld, kvef í öðru veldi.c
■
Prófastur
er skipaður í Strandasýslu síra Eirík-
ur Gíslason á Prestbakka.
þilskipin. *
Þessi hákarla og fiskiskip hafa kom-
ið inn síðan er »Norðurl.« skýrði síð-
ast frá: »Brúni« (Chr. Havsteen), tæp
2000 fiskjar; »Christjan« (Chr. H.), 46
tn. lifrar; »Skjöldur« (Chr. H.), 11, 500
fiskjar; »Gestur« (Jón Antonsson) tæp
7000 fiskjar.
Siglingar.
Seglskipið »lngeborg« kom 1. þ. m.
með trjávið til Höepfners verzlunar.
Kolaskipið, »Marts«, kom til Gránu-
t'élags 2. þ. m.
»Skálholt« kom að sunnan og vest-
an 5. þ. m. Hafði hvergi séð haffs.
»Vesta« kom að sunnan 8. þ. m.
lslenzkt Pensionat
Hjá frú Björg Andersen Dahl-
inann, Ole Suhrsgade, nr. 16 3. sal,
Khöfn, geta íslendingar fengið góðan
kost og húsnæði við vægu verði.
fsláttartjesta kaupir und-
irritaður á næstkomandi
hausti.
‘8/6 1902.
Jóh. Gristensen.