Norðurland - 26.08.1905, Blaðsíða 1

50. blað.
jNýir kaupendur
að 5. árgangi
Jíorðurlands
fá, ef þeir óska pess, blaðið ó-
keypis frá miðjum pessum mán-
uði, ennfremur hina ágætu sögu
SPÆJARINN.
Hún er 386 péttprentaðar bls.
Kjósi peir pað heldur, stend-
ur peim til boða, meðan upp-
lagið hrekkur, að fá einhvern
einn af eldri árg. blaðsins, en
senda verða peir pá 50 aura
í burðargjald, ef blaðið parf að
senda með póstum.
NORÐURLAND
er einna ódýrast blaða hér á
landi, kostar aðeins
NT 3 kr. árg. “W
í næsta árgangi verður fyrir-
taks skemtileg saga.
*,.♦ ,*,t -XJtzz-XZNi
Ritsíminn á þingi.
Þær fréttir höfum vér síðastar af
ritsímamálinu, að fjárlögin voru af-
greidd úr neðri deild eftir miðnætti
aðfaranóttina 15. þ. m. og þar á meðal
fjárveitingarnar til ritsímans. Með stjórn-
inni greiddu 17 þingmenn atkvæði og
voru þeir þessir:
Árni Jónsson, Björn Bjarnarson, Egg-
ert Pálsson, Guðl. Guðmundsson, Guðm.
Björnsson, H. Hafstein, Hannes Þor-
steinsson, Hermann Jónasson, Jóhannes
Ólafsson, Jón Jónsson, Jón Magnússon,
Lárus H. Bjarnason, Magnús Krist-
jánsson, Pétur Jónsson, St. Stefánsson
Eyf., Tr. Gunnarsson, og Þórh. Bjarnar-
son.
Móti ritsímasamningnum greiddu
þessir atkvæði:
Björn Kristjánsson, Einar Þórðarson,
Magnús Andrésson, Ólafur Briem, Ó-
lafur Ólafsson, Ólafur Thorlacius, Skúli
Thoroddsen, og Stefán Stefánsson þing-
maður Skagfirðinga.
Við þessa sfðustu umræðu hélt meðal
annara Magnús Andrésson snjalla og
eindregna ræðu fyrir stefnu minni
hlutans, sérstaklega frestun málsins.
Ráðherrann flutti þar þá kynlega
kenningu, að þó að loftskeytin fengj-
ust fyrir ekkert, væri sjáifsagt að ganga
að ritsímasamningnum.
Lengra sýnist ekki verða komist í
þeirri vitleysu.
Umræðurnar höfðu endað á mjög
fruntalegri skammarræðu, sem Her-
mann hélt, með mútubrigzlum til minni
hlutans o. s. frv. Framsóknarmönnum
var bannað að svara með meiri hluta
samþykt um að umræðum skyldi þá
lokið.
Minni hlutinn hafði við 3. umræðu
enn komið með tillögu um loftskeyta-
samband til Reykjaness og ritsíma
Ritstjóri: Sigurður Hjörleifsson, læknir.
Akureyri, 26. ágúst 1905.
til Reykjavíkur og alla leið þaðan til
Seyðisfjarðar. Með því móti hefðum
vér haft einir yfirráðin yfir öllu hrað-
skeytasambandinu,en alt hraðskeytasam-
bandið hefði orðið oss um 12,500 kr.
ódýrara á ári um 20 ár, en samband
það, sem oss er ætlað.
Framhaldsnefndarálit minni hlutans
endar á þessum orðum:
»Við fáum eigi skilið, að nokkur
íslendingur geti sætt sig við það, að
verja árlega minst 12,500 kr. til þess
að kaupa á þjóðina þær ófrelsisviðjar,
sem ritsímasamningurinn leggur henni
á herðar, því að sannarlega væri miklu
stærri upphæð til þess gefandi að
losna við þau böndin.«
\
Sannyrði um hraðskeyíamálið.
Nú heyrist varla um annað talað í
sveitinni en gerðir þingsins í sumar.
Menn bíða skjálfandi eftir úrslitum
ýmsra mála; sérstaklega er það hrað-
skeytamálið, sem margir kvíða fyrir að
þingið muni flaska á, óttast að sumir
þingmennirnir láti ríg og flokksfylgi
ráða meiru um atkvæði sitt en rólega
og skynsamlega athugun málsins.
Hverju má annars trúa í þessu rit-
símamáli? Svona spyrja um þessar
mundir margir Eyfirðingar, þeir sem
hlýddu á það sem ráðherrann sagði
okkur og sem hafa heyrt um flest það
sem fram er komið í málinu síðan,
heyrt hve vel gekk að koma á hrað-
skeytasambandinu frá Englandi til
Reykjavikur, heyrt um tilboðin og
trygginguna sem boðin hefir verið.
í tilefni af þessum spurningum og
fleiri þvílíkum leyfi eg mér að skýra
hér frá ummælum eins íslendings í
Vesturheimi, er ferðaðist hér um
snemma í þessum mánuði. Þessi mað-
ur er Villijálmur Jóhannsson háskóla-
kennari í Boston. Hann er stórment-
aður maður, og stendur algerlega utan
við alla íslenzka pólitík. Eg fæ því
ekki betur séð en að upplýsingar hans
og ummæli hafi meira gildi en upp-
lýsingar sumra blaðanna hér á landi.
Ummæli hans eru í fám orðum
þessi:
1. Fréttasamband íslands verður mörg-
um pörtum dýrara ef sími er not-
aður, en ef fengin verða þráðlaus
skeyti.
2. Loftskeytin munu reynast þjóðinni
tryggari og gagnlegri.
3. I.oftskeytin virðast nú vera búin
að ná þeirri fullkomnun að þeim sé
fyllilega treystandi.
Eg spurði hann að vegna hvers loft-
skeytin mundu reynast tryggari. Vegna
þess, sagði hann, að svo mikil hætta er
á því að þráðurinn slitni, en örðugt að
gera við þessi símaslit.
í heiminum er ekki tii nema 1 fé-
lag (enskt), sem gerir við þessi síma-
slit og aðkallið að því er svo mikið
að það kemur ekki í verk öllum þeim
aðgerðum, sem á þarf að halda, nógu
fljótt.
Til sönnunar því hve oft gengi seint
að fá gert að þráðum, sagði hann
mér frá því að í desember. síðastl.
hefðu tveir af þráðunum yfir Atlanzhaf
slitnað. Félagið var óðara beðið að
gera við þá, en þá voru öll skip þess
bundin við aðgerðir, hér og þar, svo
það varð fyrst í aprílmánuði að 2 skip
voru send til þess að gera að þessum
þráðum.
En hvernig gekk svo aðgerðin?
í júnímánuði s. 1. koma skipin að
landi í Ameríku til þess að fá sér vist-
ir og hafa þá hvorugt slitið fundið.
Þetta er á sama tíma sem háskóla-
kennarinn er að leggja upp í þessa
íslandsferð sína, svo hann á tal um
þetta við yfirmann skipsins, er segir
honum að vel megi kalla að gangi ef
lokið verði við að tengja saman þræð-
ina í október í haust.
Hvað skyldi ganga langur tími til
þess að gera við þráð, sem lægi til
Islands, þegar þræðir Ameríkumanna
liggja í lamasessi í 10 mánuði?—Það
getur hver sem vill áætlað.
Af þessum ástæðum sagði hann að
loftskeytin reyndust tryggari, því þó
eitthvað yrði að útbúnaðinum, sem vel
gæti komið fyrir, tæki það mjög lítinn
tíma að gera að þeim áhöldum.
Hvernig stendur á því að það þarf
svona langan tíma til þess að endur-
bæta þráð sem slitnar? spurði eg hann.
Hann benti mér þá á það, að af
því að þræðirnir lægju við botninn,
hætti þeim við að sandverpast þar
sem sandbotn væri, og því gengi oft
mjög illa að finna þræðina, sem ekki
væru nema um 8 þuml. 1' þvermál.
Líkt væri ástatt þar sem dýpi væri
mikið eða botninn óhrein. En svo væri
ekki nóg með það að þráðurinn find-
ist, því þegar hann væri dreginn upp
slitnaði hann oft í sundur, og þegar
hann svo næðist upp, sé það oft fjarri
slitinn og þurfi því að sleppa honum
þar niður aftur og ná í hann á öðrum
stað og svona gangi þetta koll af kolli,
unz slitin finnist og hægt sé áð tengja
þau saman, sem auðvitað taki mislang-
an tíma eftir staðháttum.
Eg spurði hann þá : »Hversvegna
brúkið þið Ameríkumenn þræði en ekki
loftskeyti fyrst þau eru svona mikið
álitlegri.
»Vegna þess,« sagði hann, »að áður
en loftskeytin komu til var þráður kom-
inn inn á nálega hvert efnaheimili í
Vesturheimi, svo við höfum þeirra ekki
þörf, en nú er þessi útbúnaður kom-
inn á öll stærri skip sem ganga yfir
hafið. Skipin taka á móti fréttum úr
öllum áttum, á nótt sem degi, og
ber ekki á öðru, en að það sé alt
trygt og áreiðanlegt.
Eg bið Norðurland að flytja les-
endum sínum þessar línur. í mínum
augum hafa ummæli þessa manns svo
mikið sönnunargildi, af því hann er
ekkert riðinn við flokkafylgið hér á ís-
landi og af því eg veit að það eitt
vakti fyrir honum að fræða um þetta
j IV. ár.
••
Ollum þeim, sem í orði eða verki
sýndu okkur hluttekningu í veik-
indum og við fráfall Ingibjargar
dóttur okkar, vottum við okkar inni-
legasta, hjartans þakklæti.
Jakobína Jónsdóttir.
Sigurður J. B. Jónsson.
mál eins og önnur, er íslendingum
mætti að gagni verða.
Varðgjá 20. ágúst 1905.
Stefán Stefánsson.
\
Ritsímasamningurinijogþjóðin.
Húnvetningar hafa sent suður til
þings áskoranir urn að hafna ritsíma-
samningnum við St. n. — Kjósendur
f sýslunni eru eitthvað um hálft fimta
hundrað, en undir áskoranirnar höfðu
skrifað eitthvað á fjórða hundrað kjós-
enda og hafði þó ekki náðst til allra
þeirra kjósenda er vissa var um að
mundu vilja taka þátt í undirskrift-
unum. Var maður sendur gagngert
með þær suðui.
Mjög hafði mörgum Húnvetningum
þótt leitt — er oss skrifað úr Húna-
vatnssýslu —, að þeir fengu engan
pata af fundi þeim, er sunnlenzku
bændurnir héldu í Reykjavík. Enginn
vafi á þvf, að fjöldi þeirra hefði þá
riðið suður til þess að sækja fundinn.
Skagfirðingar hafa líka sent fjöl-
mennar áskoranir til þingsins um að
hafna ritsímasamningnum. I einum
hreppi höfðu um fjörutíu kjósendur
skrifað undir. Meðal áskrifenda eru
að sögn ýmsir menn er áður hafa
talið sig í heimastjórnarflokknum og
greitt atkvæði með þingmannsefnum
hans.
Hér á Akureyri reyndu stjórnarliðar
að safna undirskriftum undir áskorun
til þingsins um að ganga að ritsíma-
samningnum. Fremur hafði sú smölun
gengið illa, margir sem fylgdu stjórn-
inni hér við síðustu kosningar, höfðu
þverneitað að skrifa undir. Aftur voru
sendar héðan áskoranir frá nálægt
sjötíu kjósendum um að ganga ekki
að ritsímasamningnum.
„Ekki þeirra kjósendur".
Alþingismennirnir, sem bændurnir af
Suðurlandi heimsóttu nýlega í Reykja-
vík höfðu það á eftir sér til huggunar,
að þessir menn hefðu ekki verið þeirra
kjósendur við síðustu kosningar.
Af því drógu þeir þá höfðingmann-
lega ályktun að þeir væru þá ekki
heldur fulltrúar þeirra og sjálfsagt
væri að virða óskir þeirra að vettugi.
Fróðlegt verður nú að heyra um
undirtektir þingmannanna í Húnavatns-
sýslu, þegar áskoranirnar til þingsins
og þeirra koma suður. Þeir finna víst
í þeim áskorunum æði mörg nöfn
þeirra manna, er kusu þá við síðustu
kosningar.