Norðurland - 17.04.1909, Blaðsíða 1

NORÐRULAND.
Ritstjóri: Sigurður Hjörleifsson. Iæknir.
17. blað. ( Akureyri, 17. apríl 1909. } IX. ár.
Símfrétt til Nl.
Reykjavík 15. apríl.
Þingið kaupir væntanlega hús
Hafsteins ráðherra fyrir 52,400 kr.
Fjárlaganefnd efri deildar fellir
stærri símalínur nýjar, nema Siglu-
fjarðarlínuna. Ýmsar flutningabraut-
ir fellir hún einnig, þar á meðal
brautina fram Eyjafjörð.
ísafold flytur ferðasögu eftir Björn
ráðherra.
Aðflutningsbannið samþykt í dag
í neðri deild við þriðju umræðu, 7
á móti.
Stjórnarbylting í Miklagarði. Her-
menn umkringja þinghúsið. Ung-
Tyrkja-stefnan talin hætt stödd. Hald-
ið er, að soldáninn sé í laumi frum-
kvöðull óspektanna.
Enska skáldið heimsfræga Swin-
burne er látið.
%
JHeiðrétting.
Nl. vill leiðrétta tilfinnanlegan mis-
skilning, er kemur fram í greininni »ís-
land fyrir íslendinga® hér í blaðinu.
Höf. nefndrar greinar leggur sem sé
svo meinlega rangan skilning í þessi
orð: ísland fyrir íslendinga, og and-
stæðan því, sem Nl. og allir aðrir
hafa skilið þau, að honum tekst að
láta hugsun þá, sem í þeim felst, líta
út sem örgustu afturhaldsstefnu, eða
fúlustu kyrstöðu tilhneigingu.
Túlkan málsins verður þá á þessa
leið hjá höf.: ísland fyrir íslendinga
merkir hið sama'og það að hlaða um
hverfis oss kinverskum múr og bægja
frá oss öllum menningar áhrifum og
straumum frá umheiminum; loka oss
inni eins og sníglar í kufungi og verða
að skrælingjum.
Ef Nl. hefði ekki þekt höf. grein-
arinnar að öllu góðu, þá hefði verið
full ástæða til að líta svo á, að hér
væri hugsunum snúið öfugt af ásettu
ráði; svo fráleit útskýring er þetta.
Reyndar kemur það líka í ljós hjá
höf., að hann er þess ekki fullviss, að
þessi skilningur sinn sé réttur. Eftir að
hafa skýrt þetta á þennan hátt, spyr
hann: »Hver er meiningin með orð-
unum: ísland fyrir íslendinga? Mjer
er það ekki alveg ljóst.«— Nei, það
er satt; honum er það ekki vel Ijóst.
Hann hefir meira að segja enga glóru
af réttum skilningi á þessu atriði. F*að
er því íull þörf á því, að fræða hann
um hver sé hinn rétti skilningur þessara
orða.
ísland fyrir íslendinga þýðir þá þetta
og annað ekki:
íslendingar eiga af alefli að kosta
kapps um að hafa öll umráð og yfirráð
yfir sínu eigin landi, yfir öllum gögnum
þess og gæðum.
Vér erum sem, stendur fámenn og
fátæk þjóð, en land vort er stórt og
hefir afarmiklar auðsuppsprettur, sem
við að miklu leyti látum ónotaðar; en
nú á tímum helst engri þjóð uppi til
langframa að láta auðsuppsprettnr lands
síns liggja ónotaðar; eðlileg afleiðing
þess verður sú að útlendingar, sem
hafa fjármagn í höndum, ásælast Iand-
ið og auðsuppsprettur þess og leggja
hvorttveggja undir sig, sé ekkert að
gert, en það getur aftur leitt til þess,
að Islendingar verði á margan hátt
háðir útlendum auðmönnum og að
þeim veitist sú virðing helzt að
vera annara þjónar, láta aðra menn
græða á striti sínu og kostum lands
síns, í stað þess að vera sjálfir hús-
bœndur á sínu eigin heimili. Og eina
ráðið gegn þessari hættu er, að vér
hefjumst sjálfir handa og eflum menn-
ing vora og framtakssemi svo mjög,
að vér getum sjálfir fært oss í nyt
gæði þau, er land vort hefir að bjóða
og á þann hátt bægt útlendingunum
frá. I fám orðum sagt: Vér verðum
að leggja alla vora krafta og alt vort
vit fram til þess að notfæra oss auðs-
uppsprettur lands vors svo vel, að út-
lendingar eigi ekkert erindi hingað til
lands. A þennan eina hátt verðum vér
fjárhagslega sjálfstæðir og höldum yfir-
ráðunum yfir Iandi voru.
Pað er þessi skilningur, sem á að
leggjast í orðin: ísland fvrir Islendinga;
óheimilt að þýða þau á nokkurn annan
hátt.
Og sé þetta afturhaldsstefna, þá er
Nl. ánægja í því, að það sé kallað
afturhaldsblað.
Pessi stefna kemur ekki á nokkurn
hátt f bága við það, að við lærum
það sem gott er af útlendingum og
hleypum útlendum menningarstraumum
inn í landið. Þvert í móti er hún ein-
mitt hvöt til þess að senda efnilega
menn til útlanda til þess að læra það,
sem gott er og oss má að gagni koma
og flytja það inn í landið, og hún er
heldur enginn þröskuldur í vegi þeirra
útlendinga, sem hingað vilja koma,
setjast hér að, blanda blóði við oss
og gerast íslendingar;_ en hún aftekur
með öllu að við af frjálsum vilja sam-
þykkjum lög f þá átt, að önnur þjóð
geti, ef henni svo sýnist, haft öll yfir-
ráð í þessu landi á ókomnum tímum,
eins og frumvarp millilandanefndarinnar
ætlast til. »Herrer i vort eget Hus vi
först for alt vil være« sagði danska
skáldið Ploug. d : Um fram alt viljum
við vera húsbændur á okkar eigin
heimili. Það ættum vér íslendingar að
vilja líka.
Forsetar blnarsins
komu heim úr utanför sinni með
Sterling á páskadaginn. Ýmsar sögur
hafa verið hér á flækingi um það, að
alt hafi ætlað af göflum að ganga í
höfuðstaðnum við komu þeirra, og hafa
þær sögur við álíka mikið að styðjast
einsog aðrar lygasögur, sem hleypt hefir
verið af stokkunum nú um þíngtímann.
KvœBi
það, er birtist hér í blaðinu, flutti
blaðið »Norðri* fyrir skömmu, en inn
í það höfðu slæðst nokkrar prentvillur,
sem hér eru leiðréttar.
'lþróttamót
17. júní.
Ungmennafélagar, íþróttamenn og í-
þróttavinir!
Þér hafið að líkindum tekið eftir
auglýsingunni frá U. M. F. Norðlend-
ingafjórðungs í io. tbl. Norðurlands
og io. tbl. Norðra þ. á. um íþróttamót
hér á Akureyri 17. júní í vor.
Til þess að gangast fyrir því að
slíkt íþróttamót, sem þar er auglýst
geti komist á, valdi fjórðungsþingið
nefnd úr sínu félagi, og fól hún mér
að taka f móti umsóknum íþróttamann-
anna og gefa þeim þær upplýsingar,
sem hægt væri að láta í té.
Eg tel það víst að yður sé það
ljóst að þér vinnið þarft verk með því
að vinná að eflingu og útbreiðslu nyt-
samra fþrótta, eða þeirra íþrótta sem
styrkja manninn andlega og líkamlega,
fegra hann og göfga. Með því að æfa
íþróttir með fyrirhyggju, efhr hver
og einn þá hæfilegleika sína, sem eru
til gagns og prýði hverjum manni, auk
þess, sem hann leggur drjúgan skerf
til menningar þjóðar sinnar. Fátt—
eg þekki ekkert — hefir eins holl og
mennandi áhrit á þjóðirnar, heilbrigði
þeirra, hug, fegurðartilfinningu og hugs-
unarhátt einsog heilbrígt íþróttalíf. En
um það skal ekki rætt að þessu sinni,
heldur um hitt, hverja þýðingu vér
ætlumst til að íþróttamót þetta hafi.
íþróttamót einsog vér ætlumst til
að þetta verði, hafa ekki áður tíðkast
hér á landi, nema ef vera skyldi til
forna.
Glímur, hlaup, stökk, sund og fleiri
íþróttir hata þó stöku sinnum verið
sýndar, einkum í sambandi við skemti-
samkomur og þjóðhátíðir, sem haldnar
hafa verið í nokkrum sýslum á land-
inu með lengra eða skemmra árabili.
Þar hafa íþróttirnar verið aukaat-
riði, einungis mönnum til skemtunar.
Þetta er að misþyrma íþróttunum.
Hátíðahöld þessi eða íþróttamennirnir,
sem þar hafa leikið listir sínar, hafa
ekki unnið neitt verulegt að því að
efla íþróttirnar sjálfar. Það eina sem
sjá má á þessum hátíðahöldum er,
að vér íslendingar erum þó ekki dauð-
ir úr öllum æðum og íþróttirnar eru
enn þá til, að minsta kosti að nafn-
inu.
Þrátt fyrir hátíðahöld þessi er oss
með öllu ókunnugt um íþróttamenn f
einstökum sveitum, og vér þekkjum
ekki heldur hámark í nokkurri íþrótt
hér á landi, hvort heldur sem vér
tölum um einstakar sveitir, sýslur,
fjórðunga eða landið alt. Aðferðir,
tök og lag hinna einstöku íþrótta-
manna, er oss með öllu ókunnugt um.
íþróttamennirnir vita ekkert hvað öðr-
um lfður með sínar íþróttir. íþrótta-
reglur, sem farið verður eftir eru
engar til. Samvinna og eðlileg sam-
kepni hefir ekki getað myndast. —
Með íþróttamótum, sem haldin eru í
þeim tilgangi að efla íþróttirnar sjálf-
ar, má ráða bót á þessu að meira
eða minna leyti. Þar geta íþrótta-
mennirnir kynst hverir öðrum og hver
annars íþróttum, tökum þeirra og
leikni, í að beita þeim. Þar geta þeir
borið sig saman hvorir við aðra og
kept um hámark í ýmsum greinum
íþróttanna, og eðlileg samkepni mynd-
ast við það. Þörfin verður knýjandi
fyrir reglur, sem hægt sé að fara
eftir og íþróttareglur skapast smátt
og smátt.
Ahuginn, iðkun íþróttanna og þekk-
ingin á þeim hlýtur að fara vaxandi,
og er þá tilgangi vorum náð.
* *
*
Oss ungmennafélögum, sem viljum
beitast fyrir því að koma slíku móti
á, er það fulljóst, að Vér færumst
mikið í fang. Erfiðleikarnir eru marg-
ir og miklir. Svæði eða völlur, sem
sé hentugur fyrir slík mót er ekki
til hér í grend. Alla reynslu vantar
algjörlega um það, hvernig íþrótta-
mótum verði bezt fyrirkomið. í því
efni verðum vér að skapa oss reynslu.
Mikið er undir því komið að þetta
hið fyrsta íþróttamót fjórðungsins tak-
ist vel. Fyrst og fremst sómi vor
nútíðarmanna innan fjórðungsins, því
það teljum vér víst að leikni manna
f íþróttum verði fyrst um sinn miðuð
við það, sem ákveðið verður um leikni
manna á þessu fyrsta íþróttamóti.
Meira en lítill fróðleikur um íþrótt-
irnar og þjóðlffið, ætti að vera fólg-
inn f því, sem íþróttamótin sýna, og
munu bæði íþróttamenn og sagnfræð-
ingar gera sér mat úr því að bera
íþróttamót saman á ýmsum tímum
og draga ályktanir út af þvi, sem
um þau er skráð.
í öðru lagi er það atriðið, sem ekki
er minna um vert, en það er vöxtur
og viðgangur íþróttanna.
Það er því ástæða fyrir oss ung-
mennafélaga, að vanda til mótsins og
íþróttamenn og íþróttavini að styðja
oss með þátttöku sinni. Vér biðjurn
yður! Vér skorurn á yður að styrkja
oss með þátttöku yðar, ráðum og dáð.
ítarlega fyrirsögn um það, hvernig
hinar einstöku íþróttagreinir verða
sýndar og þeim fyrir-komið, er ekki
hægt að gefa fyr en oss er kunnugt
um þátttökuna. Vonandi verður hægt
að æfa allar þær íþróttir, sem nefnd-
ar eru f auglýsingunni og ef til vill
fleiri, því það er mönnum frjálst, að
sýna þar íþróttir aðrar en þær sem
þar eru nefndar, en gera verður
nefndinni aðvart um það áður.
Viðvíkjandi þeim íþróttum, sem þeg-
ar eru nefndar, skal eg taka þetta
fram, án þess það sé svo bindandi
fyrir fþróttanefndina að við þvf verði
ekki hreyft:
Glímur. Kept verður um vinninga í
glímum í tvennu Iagi, eftir aldri og
þunga glímumannanna og verður ald-
urstakmarkið og reglugerðin fyrir glím-
unum birt síðar.
Sund. Þeir sem taka vilja þátt í
sundi eru sjálfráðir að því, hvað þeir