Norðurland - 02.03.1918, Qupperneq 3

21
Nl.
IHIéé* ••••
s * i i }(rein« ó. steinol eru hvergi betur t Carl Höe verzlun Aki úemd S íuföt f • torguð en í • pfners % jreyri. (&
•• *mwm
v r«WVMS*S<—■»»»»**'■»<*i«*..'
Deilur á deilur ofan á Englandi
(Armstrong, Conan Doyle, Spíritism
inn, kvenréttindin, o. fl )
Armstrong hét einhver helzti prest-
f Liverpool um aldamótin. Hann kom
hingað til lands um aldamótin og unni
þjóð vorri. Það var hann aem safnaði
ioo pundum sterling og sendi mér
éftir fyrsta brunann á Akureyri og
bæjarstjórnin útbýtti með bágstöddum
hér f bæ. Sonur Armstrong og nafni
er einn af ráðendum stórblaðsins Day-
ly News. Hann hefir átt í deilum sfð-
an snemma f haust sakir djarfmæla
sinna við stjórnmála- og ríkismenn
Englendinga. Sagði hann meðal annars
svo við landa sfna: »Það má kalla
hættuspil fyrir oss að bjóða Þjóðverj-
um svo harða friðarkosti, sem á boð-
stólum eru. Pað eru beinir afarkostir.
Eða hverjir bjóða þá? Það gerir hinn
mikli og voldugi minni hluti rikis vors,
sá flokkur, sem er handhafi af nálega
að öllum gæðum þessa lands og þess
veraldarrfkis. Því að þrátt fyrir vora
frjálsu þingræðis- og flokkastjórn er
hagur og fyrirkomulag hins mikla
meiri hluta alþýðunnar ekki betri held-
ur öllu lakari en hjá Þjóðverjum með
einveldið, hervald *Prússa, junkara og
auðkýfinga. Gll ráð, eignir og gæði
hjá oss eru < höndum æðri stéttanna
með meðfæddu sérréttindin. . . Helm-
ingur landsins er almenningi ónýtt
land, og hungurvofan íyrir dyrum ef
aðflutningar hindrast degi lengur. . . .
Sé margur pottur brotinn hjá óvinum
vorum, munu þeir þykjast finna nægar
gagnsakir á hendur oss.< Þessi djarf-
mæli mæltust illa fyrir í Times og
flestum öðrum stjórnarblöðum. Aðrir
rithöfundar Englendinga, sem rita f
jfkum anda, eru þeir Bernhard Shaw
og H. G. Wells. Þeir hafa lengi sagt
Ifkt og hinn fróði landi vor Þorvald-
ur Tboroddsen segir (í ferðasögum
sfnum á Englandi): »Siðmenning vorra
daga virðist ekki þrífast nema á þræla-
haldi.« Að minsta kosti hefir stóriðn-
aðurinn ekki getað það.
Þá hefir ritsnillingurinn Conan
Doyle (Sir Arthur) ekki verið iðjulaus
f Sálarrannsóknarfjelaginu enska. í
haust sem leið hélt hann afarskarpa
•g skörulega töiu fyrir miklu (jöl-
menni um spfritistahreyfinguna, sem
mjög hefir harðnað og útbreiðst á ó-
friðarárunum. Eg hef aðeins séð mið-
part erindis hans, þvf af blaðinu Ught
fáum vér einungis blöð á stangli.
Cúnan Doyle skorar á spíritistafélög
landsins að ná miklu meiri fótfestu f
atórblöðum auðmannanna, sem hingað
>til hafa óttast fylgi alþýðunnar og
Játið blöðin halda gömlu lagi og gera
gys að hreyfingunni; segir höf. að nú
aé fremur sókn en vörn f þessu mikla
máli sem varði líf og dauða. »Eg sé
þá tfð nálgast,* segir hann, »að hreyf-
ing þessi nái allsherjar viðurkenning
sem ný og fullkomnari opinberun —
já, opinberun, sú er endurfæði öll trú-
arbrögð mannkynsins og þess æðstu
hugsjónir, öll trúarbrögð — nema einn
mína eigin gömlu trú: efnishyggjuna.
„ . . Kristnin gerir eitt af tvennu,
rgerbreytist úr lögbundinni kreddutrú
Ibygðri á úreltum heims- og lífshug-
sjónum, ellegar hverfur úr sögunni.
. . . Ekkert sýnir betur fastheldni
manna við forna venju, hagnað, heimsku
og hleypidóma en binn ævagamli
andróður móti öllum nýjungum............
Sönnunargögn spíritista eru nú orðin
svo mörg og mögnuð andmæli duga
ekki lengur, sfzt íyrir klerka og vfs-
'jndamenn. . . . Að neita öllom sönn-
lunum lengur er hrein og bein fjar-
atæðaU
Loks má geta um kvenfrelsismál
Englendinga, o: að meiri hluti allra
jkvenna hafa fengið lögfest réttindi (þ.
e. kosningar- og kjörréttindi) jafnt
sem karlmenn. Má vel vera, að þetta
verði helzti sigur Englendinga f hin-
um ægilega ófriði. Það var kona, sern
samdi rétt íyrir styrjöldina hina ó-
dauðle^u bók: „Niður ineð vopnin /«,
og má því eflaust treysta, að engin
heilvita kona muni ónauðug gefa ó-
friðarvinum atkvæði sitt.
Virðist nú svo, sem af þessu, sem
hér er lauslega bent á sem nýmæli,
sjáist að töluvert rofi til f lofti, enda
vænta fleiri og fleiri að bráðum sjá
ist ný »Morgunstjarna« í austri.
Matth. Jochumsson.
X
Konur og likamsmenhing.
'Allir vita að Ifkamsrækt og íþrótt-
ir hafa ætfð haft meira fylgi meðal
karla en kvenna, þó að engum dyljist
að konum er engu sfður þörf á en
karlmönnum að hafa heilbrigða sál
og hraustan líkama. Uppeldi konunn-
ar frá fyrstu tíð á að mestu sök á
þessu skilningsleysi og fálæti fyrir f-
þróttum. Karlmennina þurfti að herða
til þess að þeir gætu staðist þrautir
hernaðar og annara starfa er karl-
mensku þurfti til. Meðan drengjunum
vora kendar fþróttir sátu stúlkurnar
heima og lærðu að sauma. Þetta hefir
haldist alt f.am á vora daga. En nú
er þetta smám saman að breytast
Nú er komið svo langt, að stúlkum
er kend leikfimi f flestum skólum.
Það er ekki auðgert að fá konurnar
til að taka upp nýja siðu, nema þeir
séu bornir fram á örmum tfzkunnar.
Það var ekki fyrr en íþróttaiðkanir
urðu einn þáttur tízkunnar að konur
fengust til að snúa á þessa leið, sem
er öruggasti vegurinn til heilbrigði
og fegurðar.
En sökum þess hversu skamt er
sfðan að konur tóku að gefa Ifkams-
rækt nokkurn gaum, bólar alstaðar
meðal kvenna í öllum löndum, mjög
á vanhyggju og skilningsskorti um
stefnu fþrótta. Þeim hættir við að lfta
á þetta málefni eins og nýja flfk sem
tfzkan hefir komið á framfæri. Um
þetta hefir kona ritað nýlega f eitt
stærsta fþróttablað Norðmanna Henni
farast svo orð: »Konurnar vilja gera
alt til þess að verja heilsuna. Hafi
þser gengið fram og aftur um göt-
urnar nokkurn tfma, eg tala ekki um
ef þær hafa verið á skfðum litla stund,
þá eru þær innilega sannfærðar um
að þær hafi í svipinn gert alt sem
þarf til þess að verja sfna dý mætu
heilsu. En þótt það sé efst á baugi
hjá þeim, að verja heilsuna, þá finst
þeim ekki nema sjálfsagt að borða
allskonar sætindi milli máltfða, drekka
mikið af sterku kaffi eða tei, hvenær
sem er. — Þær fara á kvöldin í sam-
kvæmi, snæða þar meira en þær hafa
gott af, reykja óhemju af sigarrett-
um, dansa svo og spila Bridge langt
fram á nótt. Þær geta ekki hugsað
sér annað eins og það að ganga til
vinnu sinnar á morgnana-^.,að ganga!
Þær nota sporvagnana, hitt er alt of
mikið erfiði! Það er sagt að til þess
að halda heilsu sé nauðsynlegt að
hafa einfaldan kost, reglubundið lff-
erni, hreinlæti og leikfimi, helzt dag-
lega. En þetta er of leiðinlegt, segja
þær allar. — Það er hégómaskapur
konunnar sem hér þarf að hjálpa til,
þá verður það létt verk.«
í einu stórblaði Bandarfkjanna var
fyrir skömmu ritstjórnargrein sem
vakti mikla athygli. Hún hét: Er hé-
gómaskapur konunnar nytsamlegur?
Ritstjórinn grfpur þsr inn f þetta efni.
Heldur hann því fram að öllum kon-
um, á hvaða aldri sem þær eru, sé
mjög ant um ytra útlit sitt. Honum
finst að karlmennirnir ætti að vera
stórhrifnir af þessu. í stað þess að
vinna á móti hégómaskapnum ætti
þeir að róa að því öllum árum að
auka hann. Hvers vegnar Vegna þess
að hégómaskapurinn er bezti málsvari
heilbrigðinnar hjá konunum. Það er
öllum Ijóst, að engin kona getur haft
fagran andlitslit, björt og tindrandi
augu nema hún hafi góða heilsu. Verði
konan vör við að hinn fagri andlits-
litur hennar er að hverfa af of miklu
sætindaáti, of mikilli kaffidrykkju eða
einhverju þvf lfku, þá gætir hún strax
hófs. Verði hún vör við að erfiður
andardráttur og rauðir blettir á nefi
og kinnum stafar af of þröngu Iff-
stykki, þá kýs hún strax að sýnast
dálítið gildari og fá rauða blettinn til
að hverfa. Sjái hún að hrukkur í and-
litinu, sljóleiki í augunum og aukinn
hárvöxtur á efri vörinni sé komið af
óhóflegum sigarrettu-reykingum, mink-
ar hún strax þessa nautn til þess að
grfpa nógu snemma fyrir ræturnar á
illgresinu. Hafi hún höfuðverk að stað-
aldri og asperin og önnur meðul fá
engan bata gefið, tekur hún, með tár-
in f augunum, af sér stfgvélin með
háum hælum. Þegar hún hefir gengið
nokkurn tíma á lághæluðum stfgvélum
hverfur höfuðverkurinn og eðlilegur
roði kemur aftur f kinnarnar.«
Sú stefna á enn langt í land að
konur yfirleitt aðhyllist íþróttir, þeim
finst enn að það málefni sé þeim ekki
viðkomandi. — Margir halda þvf fram,
að fyrsta skylda konunnar sé að vera
hæf húsmóðir og góð eiginkona. En
aðrir halda þvf fram, að fyrsta skylda
konunnar sé að gefa þjóðinni hraust
börn og viti borin. Mæðurnar ala upp
þjóðina og ávextirnir sýna hverju sáð
er. Börnin bera ætíð móðurmerkið og
það er ilt eða gott eftir þvf hvernig
móðirin er.
Þeir tfmar eru liðnir er sjálfsagt
þótti að konurnsr væru kúgaðar og
fákunnandi. Nú er hverjum hyggnum
manni ljóst, að því mentaðri, vfðsýnni
og heilbrigðari sem konurnar eru, því
betri skilyrði hefir hver þjóð að eign-
ast heilbrigða og hugsandi menn.
Þótt undarlegt kunni sumurn að virð-
ast er likamsmenning þjóðarinnar
mjög mikið undir konunum komið.
Það eru þær sem mestu ættu að geta
umþokað f þessu efni. En til þess
þarf þeim að vera það áhugaefni og
þeim þarf að vera ljóst hversu mikil-
vægt það er. Það þarf að glæða skiln-
ing og vekja áhuga kvenna á fþrótt-
um. Það þarf að fá þær til þess að
taka þátt f þeim, þvf það gerir meira
en efla þeirra eigin heilbrigði. Það
yrði til þess að þær mundu hvetja
börn sín til þess að iðka fþróttir, og
þá fyrst er þetta mál f réttu horfi og
byggist á heilbrigðum og öruggum
grundvelli. En nú er sá siður land-
lægur hér, að mæðurnar halda börn-
um sfnum frá öllu sem heitir fþróttir
eða Ifkamsrækt. »Þróttur,«
Hrein og heil
meðalaglös
kaupir
Lyfjabúð AKureyrar.
Morgunkjólatau.
Hvít léreft
Flonel alskonar.
Svart Cheviot.
Hálfklæði, margarteg.
Brauns verzlun.
Bald. Ryel.
Heildverzlun
Garðar3 Gíslasonar
Reykjavík
hefir meðal annars til sölu:
Kaffi.
Epli í tunnum.
Brauð í kössum.
Rúsínur.
Te.
Eldspítur.
Rúðugler.
Pakjdrn.]
Sdpu (handsápu, pvottasápu).
Umbúðastriga.
Smurningsolíu.
Gjarðajárn.
Fiskilínur.
Manilla Frumbækur.
Brauns
verzlun
Tvisttau.