Norðurljósið - 13.08.1889, Qupperneq 2

54
NORÐUÍtLJÓSIÐ-
1889
pykir pess pörf. Hún er og skyld að skjóta á fundi. ef
10 fílagsraenn æskja pess.
9. gr. Fundir skulu boðaðir í blöðunum. Skal pess
getið í fundarboðinu, hvert eigi að verða umræðuefui fund-
arins.
10. gr. A fundUin ræður meiri hlúti atkvæða í öllum
rnálum. Til pess lagabreytingar komist á, verða pær að
vera sampykktar á tveim aðalfundum,
11. gr. |»eir sem vilja gjörast felagsmenn, skulu til-
kvnna pað stjórninni eða fulltrúum félagsins. Heiðursfé*
lagar eru kosnir á aðalfundi eptir tillögum stjórnarinnar.
12. gr. Hver félagsmaðut' geldur 3 króua tillag á ári
eða 25 kr. eitt skipti fvrir öll; skal pað greitt til gjald-
kera eða fulltrúa félagsins fyrir lok septemberm. ár hvert.
13. gr. í gjörðabók fél. skal greinilega skýrt frá fram-
kvæmdum pess ár hvert; |>ar skal getið allra gefenda og
hvað peir hafi gefið, og skal pað auglýst í blöðunum.
J>egar efni leyfa skal fél. láta prenta útdrátt úr gjörða-
bókinni og íélagatah
*
* ♦
jþað ætti ekki að purfa að hvetja menn til að hlynna
að pessu parflega fyrirtæki Náttúrufræðisfélagsins pVi hverj-
um manni hlýtur að vera sönn ánægjaað pví að styrkja pað
af fremsta megni. Fátt getur orðið landi voiu til meiri
sóma og gagns en gott náttúrugripasafn. Allar pjóðir um
víða veröldj sem komnar eru á nokkurt verulegt menning-
arstig, keppast við að koma upp slíkum söfnum. og vex-ja
til peii'ra ógrynni íjár á ári hverju. |>etta pykir peim
borga sig inargfaldlega, Söfnin auka ótrúlega mikið pekk-
ingu manna á náttúru landanna, og vekja eptirtekt al-
mennings á pví sem löndin framleiða og geta framleitt.
En pekking á náttúrunni er aðalundirstaða allra verklegra
framfara. Sú pjuð sem ekki pekkir náttúru síns eigin
lands, getur naumast nú á timum talizt meðal menntaðra
pjóða, né haft pað gagn af landi sinu sem annars mætti
Verða. J>að er örðugt fyrir menn að ná verulegri pekk-
ingu á náttúru lands sins ef ekld erU náttúrugripasöfn t'll
að styðjast við. Engin náttúrulýsing, hversU vel sem hún
er rituð, getur jafnast á við gott safn; pað er annað að
sjá hlutinn og skoða en að heyra honum lýst pótt vel sé.
A góðu náttúrugripasafni geta menn á fáum stundum séð og
skoðað pað sem engum einum raanni rnundi endast alduí'til
að finna og skoða ef hann ætti að leita pess sjálfur um
Íög og láð.
Náttúra lands vors er mjög einkennileg og auðug, og
ber óefað margt í skauti sinu, sem enn er ópekkt, en
Verða mundi vísindunum að miklu gagni. J>að er pví
enguru vafa bundið að vísindamenn útlendir mundu streyma
hingað árlega ef hér vceri gott og yfirgripsmikið náttúru-
gripasafn. Og hve mikið gagn getur pað ekki gjört land-
inu ? J>ó ekki sé tekið tillit til annars en pess, að slíkir
menn mundu flytja með sér inn í landið talsvert af pen-
ingum, er peir eyddu hér, pá er pað eitt beinlíuis gróði
fyrir landið, auk pess selu peir mundu líka auka menntun
manna, beinlínis og óbeinlínis. J>á mUndum vér komast
í nánara samband við aðrar menntaðar pjóðir, en pað get-
ur aptur vakið oss og hvatt til að hagnýta oss betur en
gjört er kra; ta og gæði vors eigin lands, og færa oss í
nyt vísindalega og verklega kunnáttu annara pjóða.
Landar goÖir! styðjið þetta þarflega fyrirtæki t orbi
’og verki. Það verður yður og niðjutn yðar til gagns
ng sóma.
Eg, fylgdarmaður séra Arnljóts Ólafssonar, ætla að leyfa
mér sein sjónar- og vitundarvottUr að gefa nokkra viðbót
við frásögnina í „ívorðui’k ‘ 11. tbk um slys Jóns sál. frá
Gautiöndum.
Að samfei'ðamenn .Tóns sál. hafi álitið að hann myndí
geta haldið ferðinni áfnmi eptir áverkann, er ekki nema að
nokkru leyti satt.
þeir héldu aðeins, og Jón sál. meira að segja iiku
sjálfur, að hann eptir að hafa hvílt sig til inorguns myudi
verða svo hress, að hann gæti setið á hesti vestur að Kot-
utn; en lengra var aldrei gert ráð fyrir að hann færi, að svo
stöddu, og er skiismunur á pví og ferðinni sem átti að veraí
til Rvíkur. Ennfremur að sár hítns hafi ekki verið hreinsuð
og bundiu af ofangreindum ástæðum, eins og stendur í áminnstri
frásögn er furðu einfeldnislega ástæðulnust. þau voru ekki
hreinsuð* af peirri auðskildu ástæðu, að hann með engu
móti poldi að við pau væri komið; enda purfti læknirinn
að blása inn í hann morfíni pegar hann pvoði sárin upp
seinna. — En hvað „sárin“ sjálf snertir, pá voru pau hvergi
sto djúp að úr peim blæddi, lieldur aðeins hruflur á skinn-
inu, sem leir hafði sezt f, og eptir vitnisburði þorvarðar
Kjerúlfs, læknis, náðu pau hvergi inn úr innstu skinnbimn-
um. Að séra Arnljótur hafi ,.riðið til Skagafjarðar-1 er
satt með peim litla viðauka, sem sleppt er í frásögninni,
að við vöktum öll yfir Jóni sál. frá pví um kveldið kl. 8,
er slysið vildi til, og til inorguns í söinu mund eðurí 12 klt.
og pá fyrst var pað að séra Arnljótur reið til Skagafjarð-
ar. Og að hann fór pá, var margra hluta vegna. Bæði
var pað, að fröken Elin Harstein er var með séra Arn-
ljóti, og hafði ekki fremur enn aðrir sofuað neitr, mundi
ekki hafa polað að vuka ótiltekið, og svo var liitt, að séra
Arnljótur sá, að hann gat par ekkert sjálfur gert, par sem
Jón frá Sleðbrjót ætlaði að bíða hjá Jóni sál. og búið var
að útvega mann til að senda til bœja og seinast pað,
sem mest var, að hvorki séra Arolj. né neinn áleit hór
undir nokkrum kringumstæðum um neina lifshættu að gera*.
Til sönnunar pví að petta var eptir ástœðum* ekki neitt
fljótfærnislegt né einfaldlegt álit er pað, sem mörgum er
kunnugt, að J>oigr. dóhnsen læktir, sagði að meiðslin vær
öldungis ekki hættuleg, og áleit ennfremur, að Jón sál.
myndi geta farið suður með „Tnyra þann 10. p m. Slíkt
hið sama sagði einnig J>or\arður læknir Kjerúlf, er kom
til Jóns i Bakkaseli tveim döguiu áður en hann dó. en sem
var | á svo frískur, að hann gekk á milli rúma, sat uppi
og las í biikuin lengstutu dögum. Hann sagðist hafa hlust-
að á honuin með pípu og „percuterað“ hann og ekki get-
að orðið var við neina innvortis bólgu né meiðsli og full-
yrti, að hann myndi geta koinið suður með „Thyrab |>að
er pví alveg tilhæfulaust að orðið hafi „að bera hann (Jón)
dauðvona til bæjar . . .“ því hann var hvorki þá né áður
neitt líkur þvi að vera dauðvona*.
Hvernig sem dauða hans og dauðaorsök svo er furið
svo mikið er vist. að Jón sál. bar eogin* sýnileg dauða-
merki* fyr eu hér uin bil 4 klt. áður en hann dó, og pau
komu öll svo að segja í einu og öilum er við voru á óvart.
í pað heila tekið finnst mér umgetin frásögn í ,.Norð-
urlj.“ um slys, veikindi og legu Jóns sál. mjög svo óíullkomin,
ómerkileg og með eða móti vilja miða til pess, að lesend-
urnir, er ekki geta pekkt til, komist á pá skoðun. að hér
hafi altt verið draugalega eyðilegt, og braparlega kulda-
kæruleysislegt; en með pví vei’ður hinn sorgljgi dauðí
Jóns Sigurðssonar engu minna sorglegur. Og hver, sein
pekkti hann, mun Vera viss uin pað, að honum helði ekkert
verið siður kært en pað, að vita að dauði sinn yrði, með
öðru, tilefni til pess að dreifa skugga á samferða.i enn sína
og pá um leið á einn aí sinum beztu og elztu vinum, og
pað vissu menn að séra Arnljótur Ólafsson var.
Bægisá 9. júlí 1889.
Arnljótur Gjslason.
Leiðrétting.
f>egar Norðurljósið gat um fráfall Jóns sál. Sigurðssonar
á Gautlöndum, þá kvað það meðal annars svo að orði; „Sam-
*) laeturbreytmgiu er gjörð af oss. Ritstj.