Norðurljósið - 15.02.1893, Blaðsíða 1

Kemur út þrisvar i mánuí)i
(5.—15.—25.\ 36 blöt) á ári.
VerÖ 2 kr. (erlendis 3 kr.).
Gjalddagi 15. júlí.
NORÐDRLJÓSIÐ.
Afgreiöslustofa Þingholtsstr. 3
Uppsögn skrifleg, bundin viö
áramót, ógild nema hún sje
komin til ritstjórans fyrir
1. október.
VIII. ár.
Iíeykjavík þriðjudaginn 15. febr. 1895.
5. blað.
_
Ný gullnáma.
Vjer kvörtum og kvörtum í sífellu, að landið okkar
.geti ekki veitt nægileg gæði, svo hægt sje að fieyta
fram líflnu. Vjer kvörtum yfir peningaleysinu, korn-
leysinu, verzlunarskuldunum, hafísnum, flskileysinu o.
fl. o. fl. og er það eðlilegt, því hvert af þessu fyrir
sig getur gjört oss ærinn hnekki á ýmsa vegu, enda
þótt, að megi yfirbuga flest áf þessu að meira eða
minna leytl. Að sönnu getum vjer hvorki ráðið vind-
um nje veðuráttufari, en sje vel að gætt, hlýtur þó
hverjum heilvita manni að liggja í augum uppi, að
■ afla má hjer miklu meiri forða bæði af sjó og landi
lieldur en gjört er. Reynslan sýnir oss, og líffæra-
fræðin segir það skýlaust, að maðurinn þurfl að neyta
bæði dýi'a og jurtafæðu svo jafnvægi haldist í þroska
hinna margbreyttu líffæra iíkamans. — Dýrafæðuna
veitir náttúran oss hjer í ríkulegri mæli, bæði af sjó
og landi, en þar eð korn getur ekki þrifizt hjer nema
■ef vera kynni að eíns lítið á stöku stað, ef því væri
nokkur sómi sýndur, hlýtur þar af að leiða, að ann-
aðhvort verðum vjer að kaupa korn frá útlöndum,
■eða rækta hjer einhverja þá plöntu, sem geti komið
■oss í korns stað.
Planta þessi er til og vjer þekkjum hana allir.
Það eru jarðeplin og þau geta þrifizt hjer mœta vel
í flestum árum.
Og vjer vitum það, samsinnum það, en gefum því
-ekki frekara gaum.
Þrátt fyrir það, þótt vjer sjáum, ýmsa landa vora
spara sjer mikið fje með jarðeplaræktinni kaupa ýms-
ir enn þá jarðepli frá útlöndum !
En óræktað land, sem mætti gjöra að hinum bezta
jarðeplagarði, liggur rjett fyrir utan bæjarvegginn
svo miljónum dagslátta skiptir.
Yerzlunarskuldirnar liggja á oss eins og farg, en
hver ráð eru betri til að afnema þær en að auka
framleiðsluna innanlands, svo, vjer þurfum ekki að
kaupa jafnmíkið frá útlöndum ?
Einyrkinn eyðir mörgum dögum, opt heilli viku til
að sækja hálftunnu af rúgi í kaupstaðinn.
Skyldi liann ekki geta fengið eins mikla björg
handa heimilinu ef hann notaði vikuna til að koma
sjer upp jarðeplagaiði ?
Hvað gjörir sjómaðurinn þegar landlegurnar eru ?
Hann kvartar yfir atvinnuleysi og að ekkert sje hægt
að starfa því enginn þarfnist eitt einasta handarvik.
Sjer hann engan blett ónotaðan, svo sem 3 faðma
á hvern veg, sem hann megi nota handa sjer og sín-
um, til. þess að efla sjer eina skeppu af jarðeplum
með soðningunni, svo hann þurfi ekki að láta helm-
inginn af fiskinum, sem hann aflaði í dag, í búðina
til þess að kaupa brauð ?
Er oss viðhjálpandi ef vjer gjörum ekki sjálflr það,
sem í voru valdi stendur til þess að bjarga oss ?
Jarðeplaræktin er einmitt sú atvinna, sem reynslan
sýnir, að getur margborgað sig fremur enn flest
■annað.
Að sönnu hafa jarðeplin engan veginn annað eins
næringargildi eins og korn, en sje ræktun þeirra sómi
sýndur, áburður og útsæði vandað eins og kostur er
á, má fyrir það spara mjög mikið kornvörukaup.
Jarðeplaræktunin er ein af- hálfnotuðu gullnámun-
um hjer á landi, sem gefur margfallt tryggari arðs
von enn vinna margra gullnemanna í Kaliforniu og
Astralíu.
Reynum því að nota þau fáu ár, sem eptir eru af
þessari öld þannig, að engin jarðepli þurfl að kaupa
frá útlöndum árið 1900.
Og reynum einnig að nota þau þannig að vjer þurf-
um ekki að kaupa að tiltölu jafn mikið korn og nú
um næstu aldamót.
Grænlendingar og siðir þeirra.
(Framh.) Eins og kunnugt er lifa Grænlendingar
eingöngu af veiðum, einkum selaveiðum. Hafa þeir
sjáflr lagað báta sína og veiðarfæri eptir þörfum sín-
um, og er nærfellt aðdáunarvert, hversu vel þeim hef-
ir tekizt að bjarga sjer með jafn fátæklegum efnum
og fyrir hendi voru.
Veiðibátar Grænlendinga, er þeir nefna »Kajak» en
vjer húðkeip er 16—17 feta langur, en 22 þuml. breið-
ur um miðjuna að ofanverðu en töluvert mjórri í botn-
inn. — En þar eð húðkeiparnir eru lagaðir að stærð
eptir ræðara þeim, sem notar þá, eru þeir misvíðir um
miðjuna svo þeir sje mátulegir fyrir ræðarann að
smeygja sjer niður í þá. Aptur á móti eru þeir allir
fleygmjóir í báða enda. Innviðir húðkeypsins eru úr
trje laugböndin úr greni eða furu er þeir kaupa af
Norðurálfumönnum, en rangirnar úr víði, er þeir finna
í dalbotnunum heima hjá sjer. Að utanverðú og að
ofan eru húðkeiparnir klæddir með selskinni og að
eins með einu hringmynduðu opi um miðjuna er ræð-
arinn smeygir fótunum í þegar hann sezt í bátinn.
Enginn kjölur er undir húðkeipunum, enundirbáðum
endum eru drög úr hvalrifjum, sem hlíflr húðkeipnum
fyrir ísreki þegar hann er á floti og eins þegar hann
er settur yfir grjótið. Beinhnappar eru hafðir á báð-
um endum hans, sumpart til prýðis og sumpart til
hlífðar.
Grindina innan í húðkeipinn búa karlmennirnir
sjálflr til en kvennfólkið verkar skinnið og saumar
það utanum hana og þykir háðung mikil fari það
illa eða sje of slakt. Áður en skinnið er saumað á
er það bleytt svo vel, sem unnt er, svo það hrökkvi
saman og verði stríðara á, er það þornar.
Innan í opinu á miðjum húðkeipnum að ofanverðu
er gjörð úr trje, og er húðkeipurinn þar 11—15 cm.
á dýpt, en dálítið hærri fyrir framan opið svohægra
sje að komast ofan í hann. Botninn er mjög flatur1
og er sætið ofan á röngunum vanalega klætt með
margföldu útslitnu skinni úr gömlum bát og þar ofan
á bjarnarfeldur til þess að gjöra sætið mýkra.
Húðkeiparnir eru svo Ijettir að þá má bera langar
leiðir á þurru landi.
Fyrir framan húðkeipshringinn eru 5—6 skinnstroff-
ur, og 3—4 að aptanverðu og notar ræðarinn þær
til þess, að stinga í þær veiðarfærunum og öðrum