Óðinn - 01.09.1913, Síða 8

48
ÓÐINN
ustu dróttkvæðu vísu hans, sem tilfærð er: »Hvarfak
blindr of branda«. (Tragisk vísa!) Annars eru til vísur
bæði eftir Gretti og Egil, sem ljá oss eins og lykil að
því, hvernig hvor þeirra afreksmanna um sig litu á hina
líkamlegu yfirburði sína gagnvart öðrum vöskum mönn-
um. Grettir kvað: »Treystek mjer við, mistar | mót-
sennandi, þrenna«, o. s. frv. Og Egill segir: »Veitst, ef
ferk með fjóra | færat sex, þás vexli | hlífa hneitiknííum |
hjaldrgoðs við mik roðnum«. í Egils vísu segir að hann
treysti sjer með íjóra menn gegn hverjum sex öðrum,
en Grettir kveðst þora að fást einn við þrjá. Og lætur
hvorttveggja nærri sannindum.
Að öðru leyti er best að láta ævintýrasögur forn-
kappa vorra eiga sig — nema þær, sem bersýnilega eru
þjóösögur, eins og sögurnar um fjárgröft þeirra feðga
Skallagrims og Egils, Gullþóris og fleiri. Peim sögnum
eiga engir menn lengur að trúa, enda eru fáar sagnir til
um það, að slíkir dalakútar hali fundist.
Að endingu vil jeg ítreka þá skoðun mína, að Egill
hafi ekki ort Höfuðlausn á þeirri einu nóttu, sem Arin-
björn gætti hans og sat yfir lionum meðan hann orti og
festi drápuna. Sannanir get jeg ekki tilfært — nema
eina, og hún er sú, að mjer þykir slíkt tilsvarandi öfgar
eins og Iýsa sjer í sögunni utn föður Egils, þegar liann
sótti steininn, sem hann lúði við járnið. Svo ímynda
jcg mjer, að öllum hljóti að finnast, ef þeir skynja forn-
kvæði til hlítar, og hver vandi og kunnátts fylgdi að
semja þau í þá daga, að enginn fyndi á missmíði. En
Egill stóð þar því lakara að vígi, sem hann var neydd-
ur til að yrkja lof um Eirik konung. Pað hefur honum
þótt litlu minni þrekraun en efvjerættum að vinna oss
það til lífs, að yrkja um afreksverk gamla kölska. Kvæðið
er stórvel ort að formi, kenningum og orðfæri, svo og
að hrynjanda, stíganda og átakanlegri lýsing grimmasta
herskapar og manndrápa. En hvar er lofið? í*að er svo
lítið og ljelegt sem verða má, því að í öllu kvæðinu
finst hvergi minst á, hvar Blóðöx hafi barist, og meira
glamur en í báðum stefjunum mun hvergi finnast í forn-
drápum; hið siðara er næstum því broslegt:
Bauð úlfum hræ
Eiríkr o/ sœ.
— rjett eins og Egill hefði viljað segja: »Pú barðist
helst uppi í landssteinum, karl minn, sjálfsagt af höfð-
ingsskap við úlfanaa.') Egill shvatar mærðinni« og
klykkir út með því, að nefna gjafmildi konungs, og endar
drápuna með glamri.
Þannig lit jeg á Höfuðlausn. Það hefur verið listar-
formið, sem varðveitti hana, ásarnt viðburðinum, og
alls ekki efnið.
Malth. Joch.
0
1) Beri menn saman Velleklu (orta c. 25 árum síðar) og Höfuð-
lausn, þá sjest mismunurinn á sögurikri lofdrápu og málamyndar-
drápu. Og þó er Höfuðlausn betur ort að lormi.
Róland.
Eltir A. Kopisch.
Til Spánar fluttist frjettin,
að fallið hefði í val
Róland, sá garpur gildi,
í grend við Ronceval.
Til hárfagrar Hildigunnar,
er harmafregn þá bar,
hún bjó sig klaustur-klæðum
og kappann syrgði þar.
En svo barst önnur saga,
og salt hún greindi frá,
að áslin yrði’ hans bani,
en aldrei branda-þrá.
Og það var sverðið sárast,
er sundur hjarlað skar,
að hárfagra Hildigunnur
nú Herrans brúður var.
A hæð við klaustrið hennar
hann-hreysi lítið bjó;
að hlusta’ og horfa þangað
var honum stundar fró.
Úr djúpi dals leið kliður,
er dægrin stytti löng;
þá sló hans hjarta harðast
við Hildigunnar söng.
Að hennar huldu kvæðum
lians liugur fastar balst,
uns prúða hetjuhjarlað
al harmi siðast brast.
Karl Jónasson þýddi.
tí.
Bálför minnisbókar.
Jeg kveð þig að fullu. Að sollnasta sárinu,
er sviðið mjer hefur, og beiskasta tárinu
sjónvottur varstu. í sárust þrautunum
samfylgdin eina á grýttustu brautunum.
Pú varst við barm mjer, er sælustu sælunni
sveipaði’ um hug mjer með vormorguns kælunni.
Pú reyndir ásthita inndælu fundanna,
algleymis samrensli hjartnanna’ og mundanna.
Gjörvalla hjúfurblær laugar þig loganna,
þú liggur i armlögum hringiðu soganna.
En jeg bíð hjer aleinn á ströndinni starandi
mót stormi, sem æðir um hugsjóinn Ijarandi.
Sveinn Jónsson.
*