Reykjavík - 28.06.1902, Blaðsíða 2

2
Landsbókasafnið er opið daglega kl. 12—2, og til 3
á Mánud., Miðv.d. og Laugard., til utlána.
Landsskjalasafnið opið á 3?rd., Fmtud, Ld., kl. 12—1.
Náttúrugripasafnið er opið á Öunnud., kl. 2—3 síðd.
Forngripasafnið er opið á Miðv.d. og Ld. kl. 11—12.
Landsbankinn er op. dagl. kl. 11—2. B.stjörnvið 12- 1.
Söfnunarsjóðurinn opinn 1. MAnudag ímánuði, kl. 5—6.
Landshöfðingjaskrifstofan opin 9—10.30, 11.30—2, 4—7.
Amtmannsskrifstofan opin dagl. kl. 20—2, 4—7.
Bæjarfógetaskrifstofan opin dagl. kl. 9—2, 4—7.
Póststofan opin 9—2, 4— 7. Aðgangur að boxkössum 9-9.
Bæjarkassar tæmdir rúxnh. daga 7.30 árd., 4 síðd.,en á
Sunnud. 7.30 árd. að eins.
Afgreiðsla gufuskipafólagsins opin 8—12, 1—8.
Bæjarstjórnarfundir 1. og 3. Fimtudag hvers máxiaðar.
Fátækranefndarfudir 2. og 4. Fimtndag hvers mán.
Héraðslæknirinn er að hitta heima dagl. kl. 10—11
Tannlækn. heima 11—2. Frílækn. 1. og3. Mád. ímán.
Frílækníng á spítalanum engin frá l.Júnítil 1. Okt.
Við áætlun þessa er talsvert að athuga.
Pé er ekki slátrað jafnt á öllum tíma
ársins, en megnið er skorið á haustin. Pá
borst mikið að í einu og þá verða gerðar
miklar kröfur til slátrunarpláss og geymslu-
húss fyrir kjöt.
Nefndin hcJdur fram að ekki þurfi að skera
nema 500 fjár á dag. Með þeim útbúnaði,
sem nú er, er hægt að skera fleiri þúsuud
á dag; þessi útbúnaður heíir oft komið að
góðu liði þegar stórhópar berast að, og
slátrað er í einu handa bæjarmönnum, íshús-
inu, skipunum og til útflutnings. Einokunar-
húsið verður því annaðhvort að geta slátrað
að minsta kosti 2000 fjár á dag, eða þá
verður að banna bændum að reka fé í
stórhópum eins og hingað til hefir átt
sér stað.
En jafnvel þótt þannig tækist að koma
mönnum í skilning um, að elcki mætti skora
nema 500 fjár á dag, þá er samt 3,500 kr.
timburhús (eða 5000 kr. útbúnaður) alt' of
lítið til þess að geta tekið við þessu, þótt
ekki sé í betra lagi en það sem nú er.
Einhverjar girðingar eða básar vorða þó
að vera til fyrir féð, þótt ekki væri, ef til
vill, álitið nauðsynlegt að aðgreina féð,
eftir því sem liver ætti. Slátrunarpallar
yfirbygðir þurfa ekki að vora mjög dýrir,
en svo er hús til að geyma kjötið í, það
þarf að vera bæði stórt og vandað. Það
má ekki skylda menn til þess að flytja
kjötið burt á meðan það er volgt; það verður
að fá að hanga á góðum stað, þangað til
"það er orðið kalt, og húsið verður að vera
svo gott, að kjöt það, sem er slátrað að
kvöldi dags á veturna, frjósi ekki, þótt
það hangi yfir nóttina. Einhverstaðar
verður líka að vera pláss til að leggja af
sér mör og gærur.
Tíl samanburðar skal ég geta þess, að lms
og útbúuingur allur, sem eru notuð við
verzlun mína til slátrunar, kjötgeymslu o. s.
fr. á hanstin, kosta yfir 10,000 krónur, og þó
er að eins litlum parti af öllu fénu slátrað
hjá mér. Það er því ómögulegt að komast
af með 5,000 kr. stofnfé á þeim stað, sem
ætti að taka við öllu því sölufé, sem flyzt
til bæarins. — Um geymslu á kjöti eða sölu-
pláss getur auðvitað ekki verið að ræða.
Það yrði að drasla öllu kjötinu inn í bæ
og útbúa sölubúðir fyrir það þar.
Þegar litið er á ársreikning nefndarinnar,
þá er það fyrst að athuga, að slátrunarlaun-
in verða sett dpp fyrir þá er nota slátrunar-
húsið, frá 1,35, sem nú er, í 1,50, fyrir
stórgripi. Eorstöðumaður stofnunarinnar á
að slátra sjálfur öllum nautum án nokk-
urrar aðstoðar, og er þar moð öllum öðr-
um slátrurum bsejarins bannað að slátra
framvegis nokkru nauti hér í bæjuuu. Aft-
ur á móti geta einhverjir af þoim fengið
að hjálpa til með að skera fé á haustin,
en nefndin álítur 16 aura alt of háttkaup
hauda þeim og hefir þvi sett njbuk kaupið
í 12 aura fvrir hverja kind, en tekur 16
aura af' bæjarbúum eða öðrum, sem nota
slátrunarhúsið ( !) -
Reikningur þessi, svo fallegur sem hann
er, dettur alveg um koJl vegna þess, að
nefndin hefir ekkert vald til framkvæma
einveldis-hugmynd sina. A meðan stjórnar-
skrá okkar er í gildi, er hverjum slátrara
frjálst að reka atvinnu sína. Bæjarstjórnin
getur ef til vill skipað Reykjavíkurbúum
að slátra fyrir utan bæinn; hún getur ef
tii vill vísað slátrurum á staðinn, þar sem
þeir inoga slátra, en hún getur ekki tekið
af þeim vinnuna, og gefið öðrum. manni
einkaleyfi til að vinna 'verkið.
En hvernig fer þegar enginn vill nota
forstöðumanninn til að slátra fj'rir sig?
Þá er allur tekjuliðurinn dottinn úr sög-
unni! Þetta er in reikningslega hlið
málsins. En nú vilja menn ípyrja: Hetir
þá ekki bæjal-félagið, eða þá bændurnir,
eða kannske þjóðfólagið í heild sinni, ein-
hvern óbeinlínis liag af þessu, sem gæti
vegið upp á móti ókostum þess að öðru leyti ?
Það er ekki svo vel að svo sé.
Það er stórt tap fyrir þá, sem hafa koinið
upj) kostbærum útbúningi til slátrunar
heima hjá sér. Það er talsverður árlegur
kostnaður fyrir alla, að þurfa að senda féð
út fyrir bæ og sækja svo kjötið þangað
aftur. Það er ókleift fyrir húsmæður bæjar-
ins að þurfa að sækja slátur inn að Rauðará.
Það má ganga að því vísu, að fæstir vinna
það til að sækja það svo langt, bændur
verða því sjálfir að hirða slátrið eða láta
það verða að engu. Þetta alt gerir það
að verkum, að bændur fá mínna fyrir fé
sitt, og enn minna munu þeir fá, ef kaup-
menn hætta að kaujia það vegna örðug-
leikanna, sem verða á slátruninni og söl-
unni.
Árangurinn mundi vcrða sá, að flestir
bæjarmenn neyddust til að slátra hoima
hjá sér, og það mundi brátt koma í Ijós,
að ekki batnaði hreinlæti í kringum húsin
við það. Það mundi bæði fyrir bændur
og bæjarmenn hafa í för með sér mjög
mikla tímatöf og kostnaðarauka. Þetta
einokunarhús yrði því þungur bæjarómagi,
öllum til ills eins, þröskuldur fyrir frjáls-
um viðskiptum og allra sízt til að bæta
fyrir hreinlæti og góðri meðferð á kjöti.
Er nú virkilega þörf á að gera bæjar-
mönnum þcnnan ógreiða ?
Nefndin segir, að ástandið cins og nú
er, sé afleitt alstaðar hér i bænum, hvergi
vatnsílát, enda ekkert þvcgið nema á ein-
um stað. Þetta eru lyeinustu ósannindi
hjá inni heiðruðu ncfnd. Þar sem ég
óekki til, eru kropparnir vandlega þvegn-
ir og helt vatni vandlega yfir þá á eftir.
A allmörgum stöðum er breinlætið og
meðferðin á kjötinu alveg óaðfinnanleg, en
lað sem víðast hvar vantar, er afrenslið.
Þetta má laga alstaðar með sjóuum, bæði
fyrir ofan læk og neðan, og yfir Iiöfuð
fmnst mór sjálfsagt að ganga að öllum
þeim umbótum, sem upphaflega hoíir verið
krafist, nefnilega 15 álna fjarlægð frá íveru-
húsi, sláturþallar steinsteyptir og undir
>aki, nægilegt vatn fyrir hendi og stein-
steyjitar remmr ofan í sjó. Ennfremur
ætti að heímta dýralæknisrannsókn,
neðanjarðarrennur, góð goymsluhús fyrir
kjötið og lireinar sölubúðir; Með öðruin
orðum, það á að ondurbæta og kippa í
lag þvi sem virkit.eoa <t ábðt.a vant, og
sniða kröfurnar dálitið eftir þvi, som liór
tilh gar. Þá má fá fjölda slátrunarstaða
fyrir ekki neitt. *og suma ef t.iJ vill stærri
og betur út, búua heldur en Rauðaráreinok-
unina fyrir huguðu. Ennfremur gæti þetta
orðið spor í áttina til þess að hrinda öðr-
um verulegum prami’aramálum áfram í
bænum, t. d. vatnsleiðslu, neðanjarðarrenn-
um o. s. fr.
Mér hefir verið sagt, að höfundurinn að
áætluninni um slátrunarhúsið sé Guðjón
Guðmundsson, kandídat í danskri hóklegri
búfræði, og mér hefir verið vísað til rit-
gerðar hans um markað fyrir íslenzkar
landbúnaðar afurðir í útlöndum. Ef svo
er, furðar mig ekkert á, hvað yfirlitið er
vitlaust; það virðist vera í fylsta samræmi
við flestar tillögur hans i ritgerð þessari.
Það yrði altof langt mál að minnast nokk-
uð á ritgerð Guðjóns í þessu sambandi.
I öllu falli liggur það langt fyrir utan
verkahring bæjarstjórnarinnar að byggja
slátrunarhús fyrir útflutning á kjöti, oink-
um þegar aðalskilyrðið vantar, sem að dómi
Guðjóns er hraðskreitt skrp, þrískift og
með kælivél, er gengi tvisvar á mánuði á
á haustmánuðunum milli helztu hafna ís-
lands og Bretlands.
Það heíir mátt skilja á orðum sumra
bæjarfulltrúa, að hægt væri að koma á fót
slíku slátrunarhúsi, með því að semja heil-
brigðissamþykt um slátrun í bænum svo
stranga, að ekki væri hægt fyrír nokkurn
inann að breyta eftir henni; þá mundu
monu neyðast til að nota slátrunarhúsið
fyrir utan bæinn. Auðvitað má á marg-
víslegan hátt mishrúka valdið, en þó varla
á þann hátt, að ráðstafanirnar komi i bága
við réttlætis-gruudvallarlög allra siðaðra
þjóða. Að minsta kosti hefi ég það traust
til fulltrúa bæjarins, að þoir geri sig ekki
seka í slíku. Ég skoða þessar áðuruefndu
dylgjur sem sprottnar af kappi til þess að
koma málinu áfram, en óg vona, að forsjá-
in muni verða látin sitja í fyrirrúmi, þog-
ar endiíeg úrslit verða gerð á máli þessu.
(D. T. '
1Re\>ftjavík oð arenb.
Bui*ííssrar>próf úr lærða skólanum hafa
tekið: Eink. Btíg.
1. Þorsteinn Þorsteinsson. . • I ág. 107.
2. Magnús Guðmundssou . . . I — 106.
3. Sturla Guðmundsson . . . . 1 103.
4. Pétur Bogason . 1 100.
5. Bjarni Jónsson . I ya.
6. Olafur Björnsson . I 28.
7. Björn Þórðarson . 1 96.
8. Jón Magnússon . I 95.
9. Valdimar Erlendsson* . . . . I 95.
10. Sigurður Sigtryggsson . . . . I 93.
11. Jakob R. V. Möller* . . . . I 93.
12. Sigurður Guðinundsson . . . I 91.
13. Björn Stefánsson* . 1 90.
14. Halldór Jónsson . 1 89.
15. Brynjólfur Björnsson. . . . . I 89,-
16. Halhlór G. Stefánsson . . . . I 84.
17. Eiríkur Stefánsson* . . . . II m
18. Sigvakli Stefánsson .... II 69.
19. Vilhjálmur Pinsetl II 66,-
20. Jón Benedikts .Jónsson . . III 48.
Hinir stjörnumerktu vóru utanskóla-
sveinar.
„Geres*1* kom frá útlöndum kringum
land í rnorgun. Með hermikomhr. banka-
hókari Sighv. B.iabnason o. fl.
Samsseti míbið var haldið á Hótel
Island á Finitudagskvöld í tilefni af krýn-