Reykjavík - 26.05.1904, Blaðsíða 2

94
Port Arthur virðast Rúsar hafa
náð samgöngum við aftur snöggvast.
Japanar höfðu, að pví er séð verður,
haldið mestu af liði sínu norður í
átt til Njú tsjang, fullöruggir þess, að
^þeir hefðu gert járnhrautina öfæra;
en Rúsar þykjast hafa bætt hana aft-
ur og komið einni járnbrautarlest
suður til Port Arthur hlaðinni nieð
púðri, og komist svo til baka aftur.
En er Japanar urðu þessa varir, tóku
Jteir þegar aftur brautina og haía sett
þar nægt heriið til að gæta hennar,
svo að Port Arthur er aftur af skor-
ið öllum samgöngum. Svo er að sjá,
sem Japönum sé ekki um að sprengja
mikið upp at brautinni eða skemma;
munu ætla sér að nota hana sjálfir
sem fyrst.
Japanar missa tundursJcip. Rúsar
höfðu fylt alt með sprengivélum haf-
ið með landi fram norður af Talien-
wan og var af því háski búinn öll-
um skipum, er þar þurftu að landi
að leggja, hvort heldur verzlunar-
skipum eða herskipum. Japanar hafa
því verið önnum kafnir að íiska upp
sprengivélarnar og hreinsa þannig
skipaleiðina. En við þetta urðu þeir
fyrir því slysi, að ein vól sprakk, áð-
ur þeir næði henni upp, og sprengdi
hún tundurskip, sem var að vinna
að þessu, og fórust þar sjö menn, en
aðrir sjö urðu sárir eða meiddust.—
Þetta er fyrsta herskip, sem Japan-
nr hafa mist í stríðinu.
Liðflutningar Japana. Símskeyti
frá Seoul 9. þ. m. segir, að nýlagður
sé þaðan á stað 83 flutningsskipa-
floti með 70,000 hermenn um borð,
og átti ein herdeild af því liði að fara
á land á Ljá-tung-skaga, en hinn
herinn allur til Takúsjan (vestur af
Antung). Síðari fregn segir alt það
lið á land komið heilu og höldnu.
Fregnriti Chicago-blaðsins „Daily
News“ er á vakki á eimskipi, sem
„Fawan" heitir og blaðið hefir leigt.
Hann símar 12. þ. m. til blaðs síns:
Japanar bönnuðu oss að nálgast Iand
austan á Ljá-tung-skaga, sögðu þar
væri alt fult af sprengivélum enn
með ströndum fram. Japanskur for-
ingi, sem kom um borð til vor, sagði
Rúsar væru að reyna að veita mót-
spymu hvervetna á skaganum, en
það kæmi fyrir lítið; „þeir hrökkva
hvervetna undan oss. Vér erum al-
veg hlessa á Rúsum annars; þeir
eru engu hraustari viðureignar í
orrustu heldur en Sínverjar". Fregn-
riti þessi segir, að búast megi við,
að ráðist verði á Port Arthur bæði
frá sjó og landi um 16. þ. m.
Bréf frá einum foringja í stórskota-
liðinu í Port Arthur segir svo frá:
Port Arthur er óvinnandi að kalla
má; þreföld röð skotvirkja umkringir
hæinn; fram af hverri skotvirkjaröð
er höll brekka („glacis) og neðan við
hana víggröf og gaddavírs-girðing
innan við gröfina. Vér höfum nóg
skotfæri og vistir til 9 mánaða. —
Japanar segja, að bærinn verði þrot-
inn að vistum innan missiris. Þeir
(Japanar) eru nú að flytja stórar fall-
byssur að til umsátursins.
T ladivostok. Þaðan er þess að
geta, að Japanar hafa tekið á sitt
vald Port Lazareff, höfn skamt frá
Vladivostok, og hafa þar fasta stöð
fyrir flotadeild sína, þá er varðkvíar
Vladivostok; en flotadeild Rúsa þar
verður að halda sér inni á höfn í
Vladivostok og þorir ekki sig að
hreyfa þaðan. Eiga nú Rúsar enga
fleytu lengur í Asíu-höfum, er geti
á haf út haldið.
Onýt tilraun. Rúsar höfðu sent
berdeild nokkra austur yfir Yalú
nyrzt, eitthvað á fjórða þúsund manns,
eða fullar fjórar þúsundir. Þetta lið
hefir brotist þar suður yfir fjöllin og
inn í Norður-Kóreu, og ætlaði það
að reyna að slíta 3amgöngu linu Jap-
ana milli Andsjú og Widsju. Flokk-
ur af þessu liði, um 1000 manns,
réðst á Andsjú; vóru Japanar þar
fámennir fyrir, en vörðust vel; þó
segjast þeir ekki hefði getað haldið
bænum til lengdar, ef sér hefði ekki
komið liðsauki frá Fong-yang. En er
þeim kom hjálp þaðan, hröktu þeir
Rúsa af höndum sér. Svo hólt nokk-
uð af riddaraliði Japana, er hafðist
við í bæjunum milli Andsjú og Wíd-
sjú, norður í land, til að reyna að
komast norður fyrir herflokk þann,
er réðst á Andsjú, og varna honum
að komast burt aftur. Segir síðasta
fregn, að þeim hafi tekist að króa af
200 Rúsa af því liði, og muni þeir
verða að gefast upp von bráðara.
Japanar setja lier á land nærri
Njú-tsjang. Á Þriðjudaginn fyrir
Hvítasunnu, þ. 17. þ. m., símar fregn-
riti „Daily Telegraph" (London), að
morguninn áður (Mánud. 16.. þ. m.)
hafi mikill floti flutningaskipa og nokk-
ur herskip Japana haldið að landi til
Kai-tsjá, sem er jprnbrautarstöð (og
höfn) 20 mílur enskar suður og aust-
ur af Njú-tsjang. (Þessi litli bær er
sýndur á herkorti voru og markaður
sem lítið o í járnbrautinni rétt upp
af stafnum M. í nafninu MANDSJÚRÍ,
en nafnið stendur þar ekki, og getur
hver maður skrifað það við). Lið
nokkurt rúsneskt með fallbyssur var
fyrir til varnar; en fallbyssurnar frá
herskipum Japana létu kúlur sínar
syngja þeim um höfuð, Rúsunum, svo
lystilegan rammaslag, að fallbyssur
Rúsa þögnuðu, en Rúsar tóku þegar
að dansa eftir lagi Japana og döns-
uðu sem fætur toguðu út úr bænum
Og upp í járnbratarvagnana og þeystu
norður í land stundu eftir nón. Er
þar styzt frá að segja, að Japanar
settu þar 20,000 hermanna á land.
Næsta dag héldu Japanar þegar á eft-
ir gangandi norður eftir, og er mælt
að von væri á meiru landgönguliði
þegar á eftir. Rúsar kváðust ætla
að halda undan til Hai-tsjeng, sem
er járnbrautarstöð 15 mílur (enskar)
norður af Njú-tsjang. Þangað ætluðu
Japanar að elta þá.
Á Mánudagskvöldið, er þessi tíð-
indi fróttust til Njú-tsjang, héldu
Rúsar burt síðasta herflokki sínum,
er þeir höfðu haldið þar, og héldu
þeir með járnbrautinni norður til
Hai-Tsjeng. Þar kvað lið þeirra ætla.
að veita viðnám„ en verði þeir hrakt-
ir þaðan, ætla þeir að halda undan
noi'ður til Ljá-tsjang; þar segjast
þeir hafa 70,000 manns til varnar.
— Aftur segja síðustu símskeyti 17.
þ. m., að Kuropatkin sé að búast
brott úr Ljá-tsjang með alt sitt lið,
og ætli ekki einu sinnni að stað-
næmast í Múkden, heldur halda
beint norður til Tsjarbin; það muni
taka Japana 6 vikur að elta sig
þangað, en þá geti hann mætt þeim
þar með 225,000 manns. Hversu
sem þetta fer (en það fregnast nú
innan fárra daga), þá er hitt víst, að
Japanar eru komnir með meginher
sinn að austan rétt að Múkdrn, og
er herinn í þrem deildum. Ein kem-
ur sunnan og austan að, önnur að
austan, en þriðja er komin norður
fyrir Múkden, og getur ráðist á að
norðaustan. Er það lið komið svo
nærri, að því er Rúsar segja,
að Japanar geta lagt til orr-
ustu þá er þeir vilja. Og svo
eltir nú þessi ný-lenti her frá
Hai-tsjá flóttann að sunnan, og verð-
ur þá sótt að Rúsum frá þrem hlið-
um í senn við Múkden.
Kúrópatlán og Alexieff eru nú
komnir í hár saman; sýnist sitt
hvorum um varnirnar. Kúropatkín
kennir Alexieff' ósigurinn við Yalú;
segir þar hafi verið farið eftir hans
fyrirskipunum, er hann hafi gert
þvert ofan í sínar fyrirskipanir. —
Kúrópatkin vill sprengja upp rús-
nesku skipin i Port Arthur og ekki
láta verja þann hæ; vill reyna að
halda her suður á við og reyna að
bjarga setuliðinu í Port Arthur, er
hann vill láta flýja þaðan, og halda
svo öllu liðinu norður til Tsjarbin
nú þegar. Alexieff segir Rúsland
megi ekki missa skipin, og ef þeir
gefi upp Port Arthur, verði það svo
nnkill virðingar-hnekkir, að þeir megi
ekki við því. Rúsakeisari og hans
ráðunautar í Pétursborg eru sam-
dóma Alexieff um þetta.
Mannúð Japana. Rúsnesku fang-
arnir særðu í Antung una vel sín-
um hag. Kuroki hershöfðingi Jap-
ana heimsótti þá og gaf öllum stór-
gjafir, 90 krrónu virði hverjum. Lofa
Rúsar hann mjög fyrir.
Antung unnin fyrir Sinverja. Jap-
anar hafa tilkynt yfirhershöfðingja
Sínverja í Mandsjúrí, Seng-Tsjá, Tart-
ara-höfðingja, að það sé Sínverjum
til handa að þeir hafi unnið Antung,
og skora á hann að senda þangað
sínversk yfirvöld til að taka, við stjórn-
inni, og biðja hann að skora á sín-
verska kaupmenn, er þaðan höfðu
allir flúið, að hverfa nú heim aftur
og reka í friði atvinnu sína. — Þetta
hefir vakið inn mesta fögnuð meðal
Sínverja um alt Mandsjúrí.
Frakkar borga brúsann? Rúsar
hafa nú samið um lántöku á 32
milíónum punda (567 mil. króna) og
ætla franskir auðmenn eða bankar
að fleyta því láni (fyrir 5°/o), hversu
sem það gengur. — Þá er fram vórui
lögð skuldabréfin fyrir inu nýja láni;
Japana, er vér gátum um nýlega, L
Lundúnum og boðin til kaups þar,.
þá var svo mikið framboð peninga,.
að boðin var tvítugföld sú upphæð,.
er á þurfti að halda.
Okyrrist í Bústandi. Frá Yínar-
borg kemur sú fregn 11. þ. m., að;
byltingamenn í Rúslandi sé farnir að
hreyfa sig. Stjórnin rúsneska hefir-
nýlega komist að uppreistarsamsæri,
og var tiigangur þess, að sprengja
upp virki öll og herforðabúr, er til
næðist í Rúslandi, en myrða keisara.
og Plehve innanríkis-ráðgjafa. Eru
sterkir verðir nú settir um öll virki.
og herforðabúr, og lífvörður keisaræ.
aukinn mjög. Einn af samsæris-
mönnunum Ijóstaði öllu upp fyrir
180,000 króna mútu frá lögreglulið-
inu.
Tilraun, er vartvarð við um dag-
inn, til að sprengja upp herforðabúr-
in í Kronstadt, og jafnvel bæinn all-
ann, vár ein grein afþessu samsæri,.
en átti ekkert skylt við Japana.
Scrbía. Pétur konungur er nær
örvita orðinn af svefnleysi; nær sem
hann festir blund, dreymir hann þeg-
ar, að Mílan heitinn Serba-konungur-
æði vopnaður um alla höllina og
hrópi á hefnd yfir morðingjum Alex-
anders sonar síns.
England. 8. þ. m. andaðist Jór-
víkur-Páll (York-Powell) „regius pro-
fessor" í sagnafræði við Öxnafurðu-
háskóla.
Hvað kostar vatnið úr brunnunum?
Auðvcldnr reikningur.
Það kom í Ijós 1902, þá er rann-
sökuð var vatnseyðsla í bænum, að
teknir eru úr brunnum bæjarins að
meðaltali 17 pottar á mann á dag;
fátækt fólk tekur minna, sem sé
tæpa 6 potta á mann á dag, en efn-
að fólk meira, sem sé 21 pott á
mann á dag.
Hver vill sœkja einar vatnsfötur,
það er að segja 30 potta eða 60
pund af vatni, úr brunni, góðan götu-
spöl og jnn í hús, fyrir 4 aura?
4 aurar eru boðnir fyrir vatnsföt-
urnar! Hver vill sækja vatn úr bæ-
jarbrunnunum allan ársins hring fyr-
ir þetta verð?
Ég ætla að gera ráð fyrir því, að-
þetta þyki ekki vel boðið, þyki slæm
og illa borguð vinna, og munu flest--