Reykjavík - 30.10.1904, Blaðsíða 3

195
ö£a Foulard-silki
Biðjið um sýnishorn af vor- go sumar-silkjum vorum.
Sérstaklega: Þrykt Silki-Foulard, hrá-silki, IUessalines, Louisines,
Sveizer-isaumsssilki o. s. fr. fyrir föt og blússur, frá 90 au. og þar yfir
pr. meter.
Vér seljum beinleiðis einstaklingum og sendum silki, þau er menn
kjésa sér, tol Ifrítt og buruargjaldsfrítt heim til manna.
Luzern y 6 (Schweiz)
Silkivarnings-U tflytj endur.
Getur nú . lesandinn hugsað sér
meiri Bakkabræðraskap? Meiri fá-
sihnu en þá, sem þeir herrar hafa
haldið hér fram?
TJm drengskapinn er ekki að tala.
Hann lýsir sér sjálfur í skýrslunum
hér á eftir, og öll su undirferli, sem
frammi hefir verið höfð í málinu.
En þetta er um fram alt vitsmuna-
spurning. Er meiri hluti kaupmanna
hér á því vitsmuna-reki, að þeir
haldi að það nái nokkurri átt, að
Kaupmannafélaginu komi við atkvæða-
••
greiðsla í öðru félagi, því óskyldu,
um mál, sem er félaginu sem slíku
alveg eins óviðkomandi, einsoghvað
hver kaupmaður borðar ogdrekkur?
Að þetta kemur mjög ómaklega
fram við hr. Thomsen, sem skiftir
sér lítið eða ekkert um alla pólitik,
sem hefir verið nýtasti maður í þessum
og svo mörgum öðrum félagsskap, og
svo sáttfús og friðsamur að hann hefir
boðið kærendum að segja af sér, ef
þeir geri það líka, eða þá að fresta
málinu þar til er hugir manna sef-
ast og halda þá fund — alt þetta er
í rauninni lítils vert, því að hr. Thom-
sen og hans ■ áJit stendur ekki né
fellur með svo bjánalegu uppátæki
eins og kæra þeirra félaga er.
En spurningin er: á Kaupmanna-
stétt Reykjavíkur að verða til atldcegis
eða eklci ?
Það er aðalatriðið.
Samsærið
í
.Kaupmannafélaginu.‘
I.
Mánudaginn 24. þ. m. kl. 9 hélt
„Kaupmannafélág Reykjavíkur" fund
í Bárubúð og var umræðueínið: Toll-
og skattamál, eins og auglýst var í
„Reykjavík“ 22. þ. m.
Veður og færð var ið versta. —
Póstskipið hafði frestað burtför sinni
héðan til næsta dags, og ílestir
kaupmenn vóru því uppteknir við
bréfaskriftir.
Fundariisti hafði verið sendur út
snemma dags, og skrifuðu sumir hjá
nöfnum sínum: kemur alls ekki. Það
vóru t. d. þeir B. H. Bjamason og
JErl. Erlendsson, er höfdu þó auðsjá-
anlega í hyggju að koma á fund,
eins og seinna kom fram.
Formaður mætti stundvíslega kl.
9. Þegar enginn annar var kominn
kl. 9j/4, sneri hann heim, en mætti
á leiðinni hóp manna, er komu af
undirbúningsfundi á „Sigríðarstöðum.“
Hann heilsar þeim og spyr, hvaðan
þeir komi svona seint. Þeir svara
engu, en einn þeirra bíður hann að
snúa aftur með þeim á íund í Báru-
búð. Þeir eru mjög dularfullir og
hann spyr þá þvi, hvort þeir hafi
myndað nokkurt samsæri, kveðst
samt fúslega skyldi ganga með þeim
og heyra, hvað þeir hafi á samvizk-
unni.
Fundurinn var settur. Formaður
flutti langt erindi um toll- og skatta-
mál; umræður urðu nokkrar og
nefnd var kosin.
Þá stendur upp Björn Kristjáns-
son og segist leyfa sér, aftan við ið
auglýsta fundarefni, að taka á dagskrá
nýtt mál viðvikjandi afskiftum for-
manns Kaupmannafélagsins af hluta-
félaginu „Reykjavík." Síðan las hann
upp eftirfylgjandi tillögu til íundar-
samþyktar.
„Fundurinn lýsir megnri óánægju
sinni yfir afskiftum D. Thomsens af
því að kúga hlutafélagsblaðið „Reyk-
javík“undan yfirráðum kaupmanna,
og álítur fundurinn, að hann hafi
með þessum afskiftum sínum brotið
á móti 2. gr. félagslaganna, þar
sem ákveðið er, að tilgangur Kaup-
mannafélagsins sé að efla gott
samkomulag og góða samvinnu
meðal kaupmanna innbyrðis. og
skorar fundurinn á hann nú þegar,
að leggja niður umboð sitt sem
formaður félagsins og meðlimur
kaupmannaráðsins".
B. H. Bjarnason stóð þá upp og
studdi tillöguna með inni alkunnu
málsnild sinni(I)
í>á var heimtuð atkvæðagreiðsla,
og ætluðu fundarmenn varla að láta
formann komast að orði, en hann
gat þó fengið hljóð með því að
benda á, að úrslitin yrðu hvort sem
væri in sömu, úr því að það væri
aftalað spil hjá samsærisflokknum að
læða þessu máleíni inn á fund, án
þess að nokkúr vissi af, og greiða
allir atkvæði með því.
Form. skýrði því næst frá afskiftum
sínum af stækkun hlutafélagsins
N° 10 ...= N° 10 ====Mo 10
REYNIÐ
og þér munuð eigi vilja aðra tegund.
Selt hjá öllum helztu kaupmönnum á Islandi
og um allan heim.
N° 10 = N° 10 ===== N° 10
„Reykjavík", og hélt því fram, að
samsteypa sú, sem hér væri um að
ræða, væri öllum pörtum til góðs, en
engum til ills nema sér einum, sem
hefði staðið í miðri hríðinni. Blaðið
„Reykjavík“ væri hlutafélag alveg
laust við Kaupmannafélagið. Það
stæði ekkert í lögum þess um það,
að hluthafar ættu að vera kaupmenn,
og ekkert um það heldur, að blaðið
ætti að vera ópólitískt eða auglýsinga-
blað. En kaupmenn ættu enn þá,
þrátt fyrir hlutabréfafjöldann, talsvert
fleiri hlutabréf en utanstéttarmenn,
og í stéttarmálum mundu þeir því
ætíð geta haft talsverðan meirihluta.
— Það væri því í alla staði fjar-
stæða, að formaður hefði kúgað
blaðið undan yfirráðum kaupmanna.
Þeir einir kaupmenn, sem ekki hafa
viljað skifta sér neitt af þessu blað-
fyrirtæki og ekki hafa viljað styrkja
það, hvorki með hlutabréfum né
með auglýsingum, séu einmitt þeir
B. H. B. og Bj. Kr., en nú vilja
þeir alt í einu gerá málefni hluta-
félagsins að aðalmáli í Kaupmanna-
félaginu, og það á þennan pukurslega
og miður drengilega hátt. Það séu
þeir, sem spilla samkomulagi og
samvinnu milli kaupmanna, en ekki
hann.
Hann las því næst upp 2. gr. lag-
anna, er þeir vildu dæma hann eftir;
hún hljóðar þannig:
Tilgangur félagsins er að efla
gott samkouiulag og góða sam-
vinnu meðal kanpmanna inn-
byrðis, og meðai kaupmanna-
stéttarinnar og inna j'msu
stjórnarvalda, er hafa afskifti
af málum, er varða verzlun og
sigiingar.
Hvað fyrra atriðið snertir, skír-
skotaði hann til margra ára starfa í
ýmsum félögum hér, en sagðist ekki
geta afstýrt flokkadráttum og skoð-
anamun í blaðamálum. Yiðvikjandi
síðara atriðinu, samkomulaginu og
samvinnunni við stjórnavöldin, þá
séu það einmitt þessar lagaskipanir,
sem hann hafi fyrir augum í þessu
máli. Hann hefði aldrei fengist við
pólitík, en skildi ekki í, að það gæti
álitist landráð eða því sem næst,
að styðja okkar nýju íslenzku stjórn,
sem allir flokkar fögnuðu á síðasta
alþingi. Landstjórnin væri nú að
undirbúa mörg mál, sem hefðu ina
mestu þýðingu, ekki að tins fyrir
kaupmannastéttina, heldur fyrir alt
landið. En ef alt, sem landstjórnin
gerði, yrði lagt út á versta veg,
mundi það eðlilega draga úr gagn-
legum framkvæmdum hennar. Að
breyta blaðinu nú í ópólítískt aug-
lýsingablað, sem enginn læsi, það
væri langtum fremur brot á 2. gr.
laganna; auk þess væri það að
pretta kaupendur blaðsins, en sízt
mundi það vera að efla samkomulag
og samvinnu við stjórnarvöldin.
Honum þótti hafa mistekist hrapar-
lega fyrir inum háttvirtu samsæris-
mönnum að orða þessa tillögu, en
ennþá Ijótari væri framkoma þeirra,
þar sem þeir með pukri sínu ætluðu
að skerða mannorð formannsíns í
félagsins nafni, án þess að gefa fé-
lagsmönnum kost á að greiða at-
kvæði um slíkt heiðursverk. Hann
sagðist feginn hætta við öll „stjórn-
arþægilegheitin", ef meiri hluti fé-
lagsmanna óskaði þess á fundi, sem
boðaður væri á venjulegan hátt, til
að dæma um þetta pukursmál, en
sízt dyttí sér í liug að afsala stjórn-
ina í hendur samsærismanna að
öðrum félagsmönnum fornspurðum.
Bj. Kristjánsson ávítaði formann
fyrir að hafa greitt atkvæði á auka-
fundi í hlutafélaginu „Reykjavík",
þvert á móti atkvæðum þriggja með-
stjórnenda hans í „Kaupmannaráð-
inu.“
Formanni þótti það vera sorglegur
vottur um ástandið á réttlætistilfinn-
ingu samsærismanna, ef þeir vildu ekki
leyfa honum að greiða atkvæði eftir
sannfæringu sinni, enda þótt með-
stjórnendur hans í alt öðru félagi
væru á annari skoðun.
B. H. Bjarnason fann að því við
formann Kaupmannafélagsins, að blað-
hausnum hefði verið breytt á hluta-
fólagsblaðinu „Reykjavík" og Kr. Ó.
Þorgrímsson kom einnig með ónot til
formanns út af þessu.
Form. vissi ekkí til, að blaðhausn-
um hefði verið breytt nú nýlega, en
það upplýstist seinna, að óveruleg
breyting hefði átt sér stað 1. Apríl.,
þegar formaður hefði verið erlendis,
en Ben. S. Þórarinsson hafði þá alla
umsjón með blaðinu.
Tillagan var síðan samþykt með
7 atkvæðum, er áttu þessir félags-
menn: Bj. Kristjánsson, B. H. Bjarna-
son, Kr. Ó. Þorgrímsson, Ben. S. Þór-