Reykjavík

Tölublað

Reykjavík - 04.03.1905, Blaðsíða 2

Reykjavík - 04.03.1905, Blaðsíða 2
46 KR. KRISTJÁNSSON, SkólaTÖrðustíg 4, smíðar manna bezt húsgögn og gerir við. Gjaldkeri „Reykjavíkur" er Sig- fús Eymundsson bóksali. Hann tek- ur við borgun fyrir blaðið og auglýs- ingar. Afgreiðslustofan tekur og við borg- un fyrir blaðið og gefur kvittanir fyrir hönd gjaldkera. ur Smáleturs-auglýsingar eru teknar fyrir 3 au. orðið (25 au. minst), ef fyrirfram er borgað. Þeim má koma til ritstjóra, eða á afgr.stofuna eða í prent- smiðjuna. Eaupendum er blaðið borið reglu- lega, undir eins og út er komið, en auk þess dreift á heimili í bænum sömu tölu 6g áður (alls borin í bæinn um 1400); en kaupendur einil* geta búist við að fá það reglulega (hinir á víxi, sina viku hver o.ft). Til að vera viss um að fá bl. reglulega, þarf ekki annað en vera áskrifandi (allir úmburðardrengirnir hafa áskriftabækur). Éngin fyrirframborgun er áskilin. Yerðið er að eins 1 kr. um árið. Afgreiðsla Reykjavíkur er i Bókaverzluu Jóns Olafssónar á Kyrkjutorgi (sunnan við kyrkjuna), ópin kl. 10—3 og 4.—'7. Sigríður Óiafsson. 2., 3., 4 B. og 6. tölubl. at'þ.á. rRvík“ er keypt fyrir hátt verð á afgreiðslustofunni. Bæjarstjórnin. heldur áfram að búa til ný ernb- ætti, að því er virðist án allrar lagabeimildar. í Iiaust var létt af þæjarfógetanum því skylduverki lians, að vera formaður fátækra- nefndarinnar, og Kristján Jónsson assessor og bæjarfulltrúi gerður að fátækranefndar-oddvita með 600 kr. launum úr bæjarsjóði. Nú í fvrradag var stofnað nýtt embætti; beilbrigðisstjóri fyrir bæ- inn, og var til þess skipaður dansk- ur maður, hr. Petersen »ingenior«, er kom liingað upp í sumar erl leið og keypti bér túnblett og bygðij sér hús á. Hvort hann skilur eða getur talað íslenzku, er oss ókunn- ugt um; en ætla má að sjálfsögðu að svo sé. Hann á að bafa 800 kr. árslaun. Kkki verður séð, að bæjarstjórn- in bafi neina heimild í bæjarstjórn- arlögunum til þessa. Og ekki bef- ir lienni þótt vert að kveðja til borgarafundar og leita samþykkis gjaldenda til þessa. Nei, hún ristir þessar ólar hvora á fætur annari af hrygg- lengju gjaldenda án þess að spyr- ja þá leyfis. Hvaða embætti skyldi hún stofna næst? Hvað vilja þeir? Stjórnfjenda-blöðin liggja ráðherr- anum fast á hálsi fyrir þarfasta og bezta verkið, sem hann heflr enn unnið — það, að koma á firð-rita- sambandi milli íslands og útlanda. Þau segja þetta gert þvert ofan í vilja þingsins og ákvæði, og þó er það gert í fylsta bókstaflegu samræmi við ákvæði þingsins. Þau þylja upp skilyrðin, sem sett vóru við fjárveit- inguna ef henni yröi varið til þráð- lauss firðrita, og heimfæra hana til síma-lagningarinnar. Þau segja kjörin, sem vér höfum fengið, óhæfilega þungbær ossog rang- lát, þó að þau sé langtum betri og oss liagfeldari, en þau kjör, sem nokkru sinni áður hafa staðið til boða — betri miklu en þau kjör, er sömu blöðin hafa áður talið aðgengileg í alla staði. Þau segja, ekki hafi verið reynt nema til málamynda að semja um Marconi-firði itun (þráðlausa firðritun eða loftritun), þó að ráðherrann geiði alt sem auðið var að gera í því efni, og fengi skýr og skilmerkileg tilboð um loftritun, með ýmsri tilhöguri, svo að um margt var að velja. Þau segja, að ódýrara hefði orðið að fá loftritun en síma, þó að vér höfum prentað upp hér í blaðinu öll tilboð Marconi-félagsins, og þau sýni sjálf, að loftritunin yrði margfalt dýr- ari í sjálfu sér, og auk þess hefðum vór þá orðið að bera einir allan kost- naðinn, því að Danir vildu eðlilega ekki leggja einn eyri til að kaupa loftritasamband, sem er miklu óáreið- anlegra, fyrir mai-gfalt dýrara verð, en síma-samband. Þau vita vel, að kjörin urðu svo góð, sem þau eru, og að samning- arnir yfir höfuð komust á, fyrir það, að hagnýtt var færið, er stóra nor- ræna firðritafélagið þurfti að fá -end- urnýjun einkaleyfis síns. 'Og þó vilja þau endilega, að ráðherrann hefði beðið með samningana fram yfir þing, þótt tækifærið hefðá þá veríð hlaupið úr höndum oss, og vér að líkindum mátt bíða ein 15 —f'Oár eftir að það kæmi aftur. Hvað vilja þau þessi blöð? Hver er vilji og stefna þessara manna í máli þessu. Er tilgangurinn sá, að halda landinu fyrir utanfirðritasambandvið umheim- inn enn um einn mannsaldur? Sé svo, því segja þeir það þá ekki berum orðum? Hvað vilja þeir að stjórnin hefði gert? Eða vilja þeir ekkert annað en að villa fáfróðum mönnum sjónir með ósannindum, að eins til að svala sór á stjórninni? Islandlsch Iilut. Drama in funf Akten von Wilhelm Henzen. Leipzig. (Buhnen-manuskript). Svo heitir bók, sem út kom á Þýzku í fyrra. Á íslenzku mundi hún heita: íslenzkt blóð. Leikur í fimm þátt um eftir Wilhelm Henzen. Leipzig. (Leikhús-handrit). Efnið er tekið úr fornsögum okk- ar og hefir höfundurinn einkum notað sögu Gunnlaugs ormstungu, en þó einnig tekið ýmislegt úr öðrum sög- um og fornrituin, svo sem Njálu, Eyrbyggju og Sæmundar-eddu (Ham- arsheimt). Nöfnin hefir hann lánað úr Gunnlaugs sögu ormstungu. Höf- uðpersónurnar heita Gunnlaugur, Helga og Hrafn. En reyndar hefir hann ekki bundið sig við söguna að öðru leyti en því, að þeir Gunnlaug- ur og Hrafn deila um Helgu. Gunn- laugur leiksins hefir fengið töluvert af skaplyndi Gunnlaugs þess sem sagan er af, Helga sömuleiðis ferigið nokkuð af nöfnu sinni, og þó minna, en Hrafn leiksins e'kkert af nafna sín- um Önundarsyni. í sögunni er Hrafn jafnoki Gunnlaugs að flestu, en í leiknum er hann gerður að ódreng og mannskræfu. Það er, eins og sjá má á þessu, alls ekki ætlun höfund- arins að sýna með leiknum beinlínis þet.ta fólk, sem hann hefir tekið nöfnin eftir, heldur notar hann einstök at- riði úr sögunni, eins og margir leik- ritahöfundar hafa gert á undan hon- um, til þess að leiða fram persónur frá söguöld íslands og sýna skaplyndi þeirra og lifnaðarhætti. Og þetta hefir honum yfirleitt tek ist vel. Allar persónurnar gætu vel átt heima í fornsögum okkar, þótt ekki falli alt saman hjá þeim og einhverjum ákveðnum sögupersón- um. í leiknum er mikið efni og getur hann að hkindum farið vel á leiksviði og orðið þar áhrifamikill. Um prestkosningu. —o— Eyrarlj. 15. Febr. 1905. Það sem mestum tíðindum þj’kir sæta hér, eða mest umtal hefur vakið, er prests- leysið. — Eins og allir vita, varð Stokks- eyrar-prestakall laust fyrir nærfelt einu ári við fráfall sóra Óiafs Helgasonar. En þó brauðið sé i röð beztu brauða landsins, erum við enn þá prestlausir. Það má ef til vill segja um okkur í þessu tilliti, að .„hver þjóð á við þau kjör að búa, er hún verðskuldar“. — Það er víst og satt, að siðan prestakallið varð Iaust,, hafa átt sér stað innan safnaðarins of miklir fiokka- drættir, og jafnvel æsingar. — Eins og kunnugt er, hlaut séra Stefán M. Jónsson á Auðkúlu kosningu hér í vor, fyrir ötula framgöngu Ólafs kaupm. Árnasonar á St,- eyri og fleiri manna, er með honum unnu, að líkindum mcst fyrir þá sök, að Good- templarar víldu fá prest úr sínum flokki, en það var eitur í þeirra „búk og bein- um“, og höfðu G.-templarar þó ekki auga- stað á neinum pokapresti, héldur inum þjóðkunna merkismanni, séra Zóphóníasi Halldórssyni, og svo megnar urðu æsing- arnar, að einungis 7 menn kusu séra Jónas Jónasson, þrátt fyrir það, þóhann sá ekki að eins þjóðkunnur, heldur orðinn frægur í útlöndum sem prestur og rithöfundur. Eftir kosningu varð logn um tíma, og svo kom inn nýkjörni prestur hingað og mess- aði í báðum kirkjunum, og lét söfnuðjnn vita, að hann okki gæti komið fyr en á næsta vori, en lofaði jafniramt að útvega fullnægjandi prestþjónustu, eða, að því er sumir segja, er beyrðu: að „söfnuðurinn skyldi einskis í missa“. Nokkru eftir þetta auglýstu prestarnir, er tekið höfðu að sér að þjóna, hvernig þjónustunni yrði hagað, og var það svo, að séra Ólafur Magnússon þjónaði á'Eyrarb., en séra Olafur Sæmunds- son á Stokkseyri og messuðu 3. —41) hvern helgidag, og gegndu aukaverkum „eftir þvi, sem því yrði við komið.“—Yfir þessu vaknaði gremja hjá nokkrum safnaðarlim- um, er þótti hór vera nokkuð annað „uppi á tening“ en séra Stefán hafði lofað söfn- uðinum, og varð hún svo rík, að 50 at- kv.bærir menn skriíuðu byskupi og báðu hann að hlutast til um, „að rétti safnað- arins væri í engu hallað“.— Byskupinn, sem sízt. vantar röggsemi, mun hafa von bráðar sent inum þjónandi presti bréf þetta til umsagnar, eða látið hann vita efni þess, og um leið gefiðþað í skyn, að hann myndi vera óliðlegur við söfnuð- inn, eða með öðrum orðum gefið honum hógværa áminningu; en þessa röggsemi hcfði hann alveg getað sparað, blessaður, því áminst bréf var ekki sprottið af nokk- urri óánægju moð séra Ólaf Magnússon, því hann getur sér hér mjög góðan orðs- tír, lieldur af ó mægju með, hvernig heit séra Stefáns voru uppfylt við söfnuðinn. Þetta varð til þess, að séra Ólafur boð- aði safnaðarfund og vildi fá yfirlýsingu frá bréfriturum um, að það hefði ekki ver- iö skrifað út af óánægju með sig, eða, eins og bréf biskups lá fyrir, að lýsa ytír því að bréfið hefði verið skrifað í bráðræði og að ástæðulausu. En með því nokkrir, sem undirrituðu, munu hafa verið ófúsir á að taka aftur nokkurt orð, er í bréfinu stóðr eins og það fór til biskups, þá myndaðist út af þessu litilsháttar óánægja, er nú mun reyndar vera horfin, sem betur fer. Á Nýjársdag í vetur var söfnuðinum birt bréf frá séra Stefáni, hvar með hann lætur vita að sér hafi snúist hugur, og hann muni aldrei lúngað koma — Þessu tóku rnenn misjafnlega, eins og gengur, en flestir munu þó hafa hugsað eitthvað líkt því or stend- ur í gömlu vísunni: „Mas er að hafa' mammons grát“ o. s. frv. Margir töldu Hklegt að sækja myndu um kallið nýtir prestar eins og áður og við fá einhvera þeirra, aðrir fóru að hreyfa f: íkirkju hug- mynd, en allir virtust sammála um að út- lýma æsingum og verða nú sammála, — en hvað skoður svo? Nú fyrir stuttu skýt- ur einn dag bólu upip af undirskriftasmöl- um, með áskorunarskjal til caud. Gísla Skúlasonar, að sækja um þetta brauð, og er sú áskorun að sögn gerð að tilhlutun Olafs Arnasonar á St eyri. Þetta er nú alt gott og blessað, þvi þessi cand. er sjálf- sagt mjög alitlegt prestsefni, þó hann sé alveg óreyndur í þeiriú stöðu, en það er annað athngavert í þessu máli. Fyrst það,, að hr. Ólafur A rnason ætlar sér enn á ný að ráða því einn. liver hér verður prestur, og nokkur hluti safnaðarins- er svo lítil- sigldur að lofa honum og hans útsendur- um að brúka sig sem verkfæri, er ein- göngu hlýði hans vilja; og annað er þó enn athugaverðara, að sumir srnalarnir notuðu þau meðul til að gefa áskorun þossari „vind í seglin“, er ekki eru góðu málefni samboðin, sem só þau, að Góð- templarar hefðu nú þegar skorað á síra Zophonías, og áskorun þessi væri gcrð til að koma í yeg fyrir það. Undir áskorun þessa er sagt að skrifað hafinál. 150 kjósendur af 370 á gjaldenda- skrá; margir hafa án efa skrifað undir af fullri sannfæringu, og þekkingu á mannin- um, en rnargir líka af venjulogri liugs- unarleysis-bónþægð, og sumir að sögn eft- 1) 4. hvern á Eyrarb., 3. hvern á Stokkse.

x

Reykjavík

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Reykjavík
https://timarit.is/publication/206

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.