Reykjavík - 25.03.1905, Qupperneq 2

62
KR. KRISTJÁNSSQN,
Skólavörðustíg 4,
Smíðar manna bezt húsgögn og gerir yið.
i mbé V iCim u'úM VuiuL
Hothöggid!
100,000 Rúsar teknir til fanga.
Rúsar hafa í orrustunni við
Múkden mist ails 200,000
manns
og ógrynni herfangs.
Með eimsidpinu „Marie“, er kom
í gærtil „ Völundar", bárust oss norsk
blöð („Morgeubladet" o. fl.) til 14.
þ. m.
Síríöíö. Orrustan mikla við
Múkden, sem getið var um síðast,
vár onn okkí alveg á enda, að því
leyti, að ekki var enn útséð um, að
ÓRigur Rúsa kynni ekki að verða enn
meiri, og er hann þó svo gifurlegur,
að fádæmum sætir.
Það er styzt af að segja, að her
Jtúsa er sundraður allur, svo að segja
tná, að þeir hafi engan teljandi víg-
færan her í Mandsjúríi framar.
Rúsar vissu ekki til, að þeir hefðu
nema fjórum japönrkum meginher-
jum að mæta í orrustu þessari: her
Kurohi's að austan, her Noilzu’s að
sunnan og Ohu’s og Nogi’s að
vestan; en þeir komust að raun
um, að enn var fimta herinn við að
eiga, vestast, og kom það þeim alveg
á óvart. Því síður vissu menn i
Norðurálfu af þessu og kom það
öllum á óvart, því að ekki kvis
hafði af þeim her komið í neinu
blaði. Þessi 5. her hafði riðið Rús-
um alveg að fullu síðast. Kuro-
patkin kvartar um það, að njósnir
sínar sé ónýtar, en Japanarviti aftur alt
um Rúsaher og hvað þar fer fram.
Nú kemur „Times" (London) 9. þ.
m. og segir svo frá! „Nú er oss ó-
hætt, án þess að skaða bandamenn
vora Japana, að skýra frá því, er
hingað til hefir verið um þagað, að
í lok síðasta árs buðu Japanar út úr
öllum héruðum landsins nýjum her;
það vóru meira en 6 herdeildir —
hver herdeild (division) er 20 — 25
þús. hermenn —; var það einvalalið
og var Kavímúra hershöfðingi yfir
það skipaður. Fyrra hlut Janúars
var her þessi fluttur til ófriðar-svæð-
isins, en enginn kunni að segja, hvert
hann skyldi fara, hvort heldur til
Yladivostok eða til austurhers Japana,
sem Kúróki stýrir. Þann dag í dag
(9. Marz) hefir Oyama ekki enn þurft
að hioyfa varalið sitt, sem enn er
því óþreytt. En það, að Oku hefir
haldið sér mest í víggirtum stöðvum
og í þorpunum vestur af Múkden,
meðan þeir Nogi og Kavímúra keppa
norður eftir (Nogi hefir enda farið svo
hratt norður með her sinn, að hann
hefir farið 25 mílur enskar á sólar-
hring, sem er óheyrður hraði fyrir
her) — það bendir á, að Japanar
ætla sér meira, en að heyja stórorr-
ustu ; þeir ætla auðsjáanlega að reyna
að kvía meira eða minna af her Rúsa
af og helzt ná járnbrautinni fyrir
norðan þá og neyða þá svo til að
gefast upp.“
Japönum tókst að kljúfa austur-
her Rúsa, þann er Kuropatkin stýrði
sjálfur; hröklast nú eystri hlutinn á
flótta norður og austur af Tjú sjún
(sem er um 20 mílur enskar norðar
en í háaustur frá Mukden). En sá
herinn, er Kúropatkin stýrði, flýði
undan norður og vestur áleiðis til
Tie-líng. En nú hafa Japanar tekið
Múkaen og hreinsað alt landið 25
mílur þar norður af, svo að þar er
ekkert eftir af Rúsum.
Norður hjá eðajafnvel norður fyrir
Téfiing eru herflokkar japanskir kom-
nir (Nogi’s lið?) og ekki ganga nú
járnbrautarlestir frá Harbin lengra
suður en á næstu brautarstöð fyrir
norðan Tie-ling, enda hefir Kuropatkin
ekkort lið fengið frá Harbin síðan 1.
Marz. Ekki höfðu Japanar þó tekið
sjálfa borgina (Tie-ling).
Aðal-orrustu sína átti Oku við
vesturher Rúsa 7. þ. m.; hafði hann
lið miklu minna en þeir, en vann þó
sigur á þeim.
Enn var nokkuð af her Rúsa fyrir
sunnan Múkden, suður við Sjafljót,
en er nú ílúið norður á leið.
Mannfall í orrustu þessari, er meiri
er en nokkur orrusta fyrr 1 heimi,
er ógurlegt, og þó miklu meira á
Rúsa hlið.
Alls hafa þeir, eftir því er þeir
hafa sjálfir frá skýrt, mist 200,000
manna. Af því eru 100,000 teknar
til fanga. 26500 lík fallinna Rúsa,
segir Oyama 13. þ. m., að Japanar
hafi talið á vígvelli þá rétt á undan.
Fullum 50,000 sárra manna óvígra gátu
Rúsar komið undan norður áður en
Japanar náðu brautinni. Af þeim
vóru 1200 yfirforingjar.
Af herfangi, er Japanar náðu, er
nefnt: 20 fánar, 500 fallbyssur,
60,000 byssur, 150 skotfæravagnar,
1000 járnbrautarvagnar, 200,000
kanónukúlur, 26 milíónir byssu-skeyti
(hlaðnar patrónur), 3 milíónir lítra
(potta) af korni, 55,000 „kókú“ af
matvælum [1 kókú — liter
eða potturj, 45 rnílna lengd af járn-
brautarteinum, 2000 hestar, 1000
vagnar fermdir fatnaði, 1 milíón dag-
verða af brauði, 70,000 tons af eldi-
við, 60,000 tons af heyi, urmull af
nautfé, tjöldum, símastólpum og alls
konar verktólum áuk ótaí annara
hluta.
Hcrfloti Rúsa undir forustu Rosj-
destvenski’ heldur sig við Madagask-
ar. Nú er fullyrt, að hann verði
kvaddur norður til Suez-skurðar til
að bíða þar nánari skipana.
Skaðabæturnar, sem Bretar
heimtuðu fyrir árásina á fiskimenn
sína í Englandshafi, hafa Rúsar greitt
umsvifalaust, £ 65,000. Fiskimenn-
irnir í Húll eru þó harla óánægðir;
segja að tjón sitt sé £ 45,000 meira,
og heimta nú, að Bretastjórn borgi
mismuninn sjálf, fyrst hún hafi rekið
réttar þeirra svo slælega.
Búsncskur drcngskapur. Einn
af yfirforingjum þeim, sem Japanar
tóku til fanga í Port Arthur og létu
lausa gegn drengskaparheiti þeirra
um að taka ekki framar þátt i stríð-
inu, hafa þeir nú tekið til fanga á
ný í orrustu. Hann hafði farið til
Sínlands, látist ætla heimleiðis, en
haldið beint norðar til Rúsahers og
brotið svo drengskaparorð sitt.
— Mælt er að Kuropatkin hafi
simað Rúsakeisara og beiðst leyfis til
að selja yfirforustuna öðrum í hend-
ur, því að sjálfur sé hann örmagna
á sál og líkama.
— Sífeldar sagnir berast um það
frá Pétursborg, að Kuropatkin eigi
heim að kveðja. En ekkert af því
eru áreiðanlegar fregnir.
Fyrst var sagt, að Nikolás stórfursti
ætti að taka við forustunni eystra
eftii hann. Svo er sagt, að ýmsir
væru að herða á keisaranum, að taka
sjálfur (!!!) forustuna. Síðast ertalað
um, að Dragomíroff hershöfðingi, gam-
all fauskur, sé liklegastur til þess.
— Hart eiga Rúsar á flótta þess-
um: 54 klukkustundir bragðaði einn
herflokkur þeirra kvorki þurt né vott.
— Nú er fullyrt frá Japan, að þar
sé verið að búa út nýjan her, 100,000
manna, er senda eigi nú þegar í
styrjöldina.
Búsland. Heldur aukast en þverra
uppþotin og óeirðirnar þar heima fyrir.
í fylkjunum Saratoc, Samara, Orel
og Kursk hafa bændur síðustu dag-
ana rænt stórgózin, brent hús, en haft
búpening burt með sér. Svo breidd-
ist þetta út til fylkjanna Tsjernikóv
og Sjíevak. Þar heflr herlið bælt
niður óeirðirnar í svip. — I Varsjá
er ókyrt mjög, og um alt Rúsland
má búast við að óspektirnar fari nú
fyrst að vaxa fyrir alvöru eftir ófar-
irnar síðustu og mestu eystra. Stjórn-
in harðbannar að birta nokkrar fregn-
ir um ósigra Rúsa framar, en fregn-
irnar berast ótrúlega út samt, og ef
til vill ýktar, er ekkert sést í blöð-
unum.
Lánstraustið þrýtur. Svo ersagt,
að inir frakknesku og þýzku banka-
menn, sem Rúsastjórn leitaði til um
lán, hefði tjáð henni 11. þ. m., að
lán það er Rúsar vildu fá í Apríl, sé
engin tiltök að þeir fái í Frakklandi
eða Þýzkalandi, nema þeir verði farn-
ir að leita friðar áður. Þá er nú í
flest skjól fokið, enda kvað þetta hafa
fengið mjög á Rúsa-keisara og þann
flokk manna, er stríðinu vill fram
halda.
Aftur er sagt um þetta og ófarir
Rúsa eystra, að frelsisflokkurinn í
Rúslandi eigi örðugt með að dylja
gleði sína yfir öllum þessum óförum.
Segja, að þá fyrst sé umbóta von
heima í Rússlandi, er Rúsar liggi al-
veg ílatir í ófriðnum.
—50,000 fleira lið en Japanar segj-
ast Rúsar sjálfir hafa haft við Múk-
den. [Vafasamt mun þó, hvort þeir
hafa vitað rétt töluna á her Kaví-
múra; og gæti því verið, að liðsmun-
ur hafi verið minni].
— Svo segja þýzkir herforingjar,
að aldrei hafi í heimi eins stór orr-
usta verið háð sem þessi við Múk-
den, og aldrei jafn-mikill sigur unn-
inn í einni orrustu.
—- Múkden verður nú fyrst um
sinn aðsetur Oyama og aðal-birgða-
stöð hers hans. Þaðan og frá Tie-
ling verður svo aðsókninni beint að
Harbin, segir hermálastjórn Japana.
Frakklaml. Dreyfus-málinu er
nú lokið, og þó á annan veg, en
menn bjuggust við. Ógildingardóm-
stóllinn hefir ekki vísað málinu fyrir
nýjan herrétt, heldur komist að þeirri
niðurstöðu, að málið hafi verið rang-
lega höfðað í öndverðu: fyrir land-
ráð. Það sem Dr. hafi verið gefið
að sök, hafi ekki verið þess eðlis, að
það ætti að teljast landráð, heldur
njósnarmenska, og því sé dómarnir
yfir honum ógildir. En þetta er tek-
ið sem vottur þess, að ógildingardóm-
stóllinn telji Dr. saklausan, en treysti
ekki réttvísi herdóms til að sýkna
hann.
Noregur. Það hefir ræzt, sem
„Rvík“ spáði síðast, að Michelsen
yrði stjórnarforseti þar. Hann er
ríkisráðherra og dómsmála; Lovland
er ríkisráðherra í Stokkhólmi (hann
hefir fyrr verið ráðgjafi og er manna
harðastur gegn Svíum); Knudsen pró-
fastur (kyrkju og kenslu mál); Gunn-
ar Knudsen (fjármál); Arctander
(verzlunarmál); Olssen (landvarnir);
Lemkuhl (kaupm. frá Björgvin, al-
mannastörf); Vinje (landbúnaðarmál);
Hagerup-Bull og Botnher (ráðherrar
í Stokkhólmi).
5 af þessum eru hægri menn, 4
vinstri, en 1 (Vinje) af meðalflokkL
Þeir Michelsen og Arctander hafa
verið hatursmenn í prívatlífi langa
tíð. En Michelsen bað hann að gleyma
nú öllu slíku og ganga í ráðaneytið
með sér, er velferð ættjarðarinnar
væri í veði. Arctander neitaði fyrst,
en lét þó tilleiðast fyrir tilmæli flolcks-
manna sinna.
Stórþingið setti 19 manna nefnd
í konsúla-málið og komst hún sam-
hljóða að þeirri niðurstöðu, að ráða