Reykjavík - 04.11.1905, Blaðsíða 2

■206
REYKJAVÍK
Vore islandske Chauvinister.
I)er er Grænsor for hvad der burde
"vacre tilladeligt — endogsaa for en Oppo-
sition. — Hvad vilde man t. Eks. i Dan-
mark sige om i Tyskland bosatte Danske,
der fandt paa at bagvaske Danmarks par-
lamentariske Regering i tyske Blade ?
Den som vil betænke dette, kan saa nog-
enlunde slutte sig til de Fplelser, det
vækker hos os Islændere, at vore íslandske
Chauvinister idelig leverer danske Blade
falske Fremstillinger af lslands særlige
indre politiske Sager.
Vi har her i Landet en chauvinistisk
Organisation, den saakaldte Folkesuveræn-
itetsforening („Þjóðræðisfélag11). Dennes
eneste synlige Opgave har til Dato været,
at udsprede blandt mindre oplyste god-
troende Folk her i Landet l0gnagtige For-
dreielser og falske Beretninger om bevis-
lige Fakta, samt begrundet paa disse
Fremstillinger at s0ge at oparbeide Had
og Mistro mellem Island og Danmark.
Dette noble Partis Emissær i Danmark
er Dr. Valtyr Gudmundsson, Partiets op-
rindelige F0rer, der nu er relegeret til
Bagtropperne. At alle de Uefterrettelig-
heder og Fordreielser af Sandheden an-
gaaende islandske Sager, som fremkommer
i danske Blade, hidrprer fra Dr. V. G.,
drister vi os naturligvis ikke til at sige,
men at han har sin væsenlige Del deri,
derom vidner bl. A. de (bestilte?) Inter-
viewer af Doktoron, som man i afvigte
Foraar kunde læse i adskillige Hdjreblade,
navnlig „Nationaltidende“, samt i et Par
Middagsblade.
Sk0nt Islands særlige Anliggender al-
deles ikke vedkommer det danske Publikum
og vi saaledeg i Grundon helst var fri for
at diskutere disse Sager paa Dansk, n0d-
és vi dog hertil, da det ikke kan være os
ligegyldigt, at der for danske Læsere ud-
spredes tcndenti0se Usandheder om vore
særlige indre Anliggender, i den aaben-
lyse Hensigt at udsaa Tvedragt og sætte
ondt Blod mellem de to Broderfolk.
Derfor vil vort Blad af og til, naar vi
íinder Anledning dertil, paavise de Ueft-
erretteligheder, som vore Chauvinister
finder paa at udsprede i den danske
Presse.
Denne Gang skal vi paatale den Usand-
hed, der udspredes fra disss Herrer, at
der af Althinget sidste Sommer blev ved-
taget en Lov, der skulde hjemle Marconi-
selskabet i London at vedligeholde en
traadl0s Telegrafforbindelse mellem ]sland
og Storbritanien, og derved selvf0]gelig
komme i Strid med den 20-aarige Kon-
cession, der er givet Store Nordiske, paa
telegrafísk Forbindelse mellem Island og
evropæiske Lande. Herfor paaberaabe3 § 4
i den saakaldte Telegraf-Lov, der nu
ventelig har faaet kgl. Sanktion.
Hvad staar der saa i denne Lov?
I § 1 staar, at ved denne Lov forbeholdes
der Landet (o: Island) Eneret til alle Slags
telegrafiske, telefoniske og andre elektro-
tekniske Meddelelsesforbindelser / Island
og inden dettes Sfjterritorium. — I § 4
staar saa, at saadanne Forbindelser, der
var opprettede og i Drift f0r d. lste Juli
"“1905, skal have Lov til at fortsætte som
hidtil. — Men Betingelsen herfor er, at
Forbindelsen er indenlands og ikke
jitrœkker sig udenfor Soterriloriel.
Nu havde Marconiselskabet i Londori
d. 26. Juni i Aar oprettet en marconi-
grafisk Modtagelsesstation her i Byen, rig-
tignok uden at ansóge om, endsige erholdc,
nogen Tilladelse hertil fra Regeringen.
Men da der ingen Afsendelsesstation var
•nller er her i Landet, og Stationen saa-
ledes kun modtogTelegrammer fraPoldhue,
England, saa er dette ikke nogen inden-
landsk Forbindelse, men en Forbindelae
med Udlandet, hvorom Loven slet ikke
handler, og fornuftigvis ikke kunde handle.
Da Loven nu maa foreligge trykt med
autoriseret dansk Oversættelse og sikkert
ved Henvendelse til det isl. Ministeriums
Kontor i Kpbenhavn kan erholdes, saa
har den danske Presse Anledning til at
overbevise sig om, at vi her har refereret
rigtig.
I Danmark udspreder saa vore Chauvi-
nister, at den isl. Regering og Althinget
lrar lovhjemlet Marconiselskabets Modtage-
apparat hersteds og derved brudt den med
St. N. indgaaede Kontrakt om Kabelanlæg
hertil. Heroppe udspreder deres Organer
(„Isafold,“ „FjalIkonan“ o. s. v.), at St. N.
paa Grund af vort „Kontraktbrud11 ansér
sig ]0st fra Kontrakten og sletikke vil
anlægge noget Kabel. Snart hedder det,
at St. N. vil sags0ge den isl. Landskasse
til Skadeserstatning for det Indgreb, Mar-
coniapparatet g0r i St. N.s. Eneberettig-
else. — Snart igen hedder det, at dersom
Regeringen drister sig til (hvad den natur-
ligvis g0r) at forbyde Marconistationen
her, og, om npdvendigt g0res, lade den
nedrive, saa vil Marconiselskabet anlægge
Sag mod Regeringen og faa Landskassen
d0mt til en uhyre Erstatning (!).
En anden Gang skal vi belyse andre
Sider af disse Herrers Yirksomhed i
danske Blade.
-- ■ i i i ■ --
\.andshomanna tnilli.
Leiðarjing var haldið að Ljósa-
vatni 30. Sept. þ. á. — Fundarstjóri
var Sigurður á Yzta-Felli, skrifari
Ingólfur Bjarnarsoti.
Þetta gerðist á þinginu:
Þingmaðurinn (P. J.) skýrði fyrst
þingheimi allýtariega frá helztu störf-
um síðasta Alþingis, málum þeim er
það hafði til meðferðar og afgreiðslu
þeirra; einkum skýrði hann mjög svo
greinilega ágreiningsmál þingflokk-
anna og þó sérstaklega hraðskeyta-
málið.
Engar fyrirspurnir komu fram eftir
ræðu þingmannsins, en nokkrar um-
ræður urðu um þingmálin yfírleitt
og að því búnu voru samþyktar eftir-
ritaðar 3 yfirlýsingar með ölluin atkv.
kjósenda (er munu hafa verið um 80)
gegn 1 og 2:
1. Fundurinn lýsir ánægju sinni
ýfir því að nú má búast við þvi að
ísland komist í hraðskeytasamband
við útlönd á næsta ári, og telur fram-
kvæmdir þings og stjórnar hagkvæm-
ar í því máli.
2. Fundurinn telur toDhækkunar-
lög síðasta Alþingis hagkvæm eftir
atvikum, en heldur fast við það, að
hér megi ekki tjalda nema fyrir næsta
fjárhagstímabil. —
3. Fundurinn lýsir megnri óánægju
sinni yfir árásum þeim, er þingræði
vort hefir orðið fyrir á þessu sumri
af hálíu inna svokölluðu þjóðræðis-
manna.
Fleira gerðist eigi.
Fundargerðin lesin upp og samþykt.
Sig. Jónsson, Ing. Bjarnarson,
fundarstjóri. ritari.
(„Gjallarhorn")
— Á öðru leiðarþingi á Húsavík
er oss sagt að sömu tillögur hafi
samþyktar verið með 42 gegn 24 atkv.
Seyðisfirðl, 12. Okt. — Mannalát.
Nýdáinn á sjúkrahúsinu hér úr krabba-
meini Þórarinn Jónsson óðalsbóndi
frá Bárðarstöðum í Loðmundarfirði,
54 ára. —- í gær andaðist á sjúkra-
húsinu Guöm. Pálsson bóndi í Litlu-
Vík, nær þrítugur. Dó úr sullaveiki.
— Fyrir nokkru látin á Vestdalseyri
gömul kona Sezelja, ekkja Hjálmars
Þorstdnssonar.-----Fjárflutningur.
S/s „Frithiof", fór héðan í fyrri nótt
með 2,353 fjár: 460 er það hafði
tekið á Breiðdalsvík hjá kaupfél. þar,
950 frá pöntunarfél. hér, 526 frá
Framtíðar-verzlun og 417 frá Jörgen
Hansen á Vopnafirði. -— — 23. OJct.
Ný trúlofun: frk. Karen Wathne
og héraðsl. Georg Georgsson á Fá-
skrúðsfirði. — Veikindi. Bæjarfógeti
Jóh. Jóhannesson hefir all-lengi undan-
farið legið mjög hættulega veikur af
blóðspýtingi. Nú heldur í afturbata.
— Kaupm. Stefán Steinliolt hefir um
tima verið mjög veikur af maga-
sjúkdómi.-------Húsbruni. 6. þ. m.
brann barnaskólahúsið á Bakkagerði
í Borgarfirði (eystra), vátrygt fyrir
1400 kr., en meira virði. Jakob Jóns-
son kaupm. átti vöruleyfar í því, um
2000 kr. virði (hafði verzlað þar í
sumar). Ábyrgð á þeim var út runnin
30. Sept., svo að hann ber þann skaða
bótalaust. [„Austri“].
TCe'jftjavífe oq ðrenö.
Botnvörpungar höndlaðir. — 26.
f. m. var islenzki botnvörpungurinn
„Sea Gull“ tekinn og sektaður um
2000 kr. fyrir veiði i landhelgi (Garð
sjó). — 30. Okt. tók „Hekla" 2 botn-
vörpunga í Garðsjónum og hafði þá
inn til Hafnarfjarðar. Annar var
„Sea Gull“ frá Hull, fékk 2500 kr.
sekt og afla og veiðarfæri upptækt.
Hinn var „Queen Alexandra" frá
Hull; fékk 1500 kr. sekt og upptækt
afli og veiðarfæri. — 2. þ. m. tók
„Hekla“ botnvörpunginn „Cavalier"
(Hull) við Vestmaunaeyjar og flutti
hann þángað. Hann hafði vörpuna
úti og var í landhelgi, en bar fyrir
sig bilun á vélinni. Hún reyndist
þó óbiluð, er vélstjóri af „Hekla“
kom um borð. Þessi botnv. fékk
360 kr. sekt, en ekkert upptækt.
Mannalát. 22. f. m. Pórdís ung-
frú Torfadóttir (skólastj. í Ólafsdal),
24 ára úr lungnatæring. — 16. f. m.
Hans Stephensen, fyrrum bóndi á
Hurðurbaki, bróðir Þorvaldar, séra
Hannesar og séra Stefáns, afburða-
maður að kröftum og dugnaði-----1}
þ. m. Pórður Pórðarson öðalsbónþi
á Leirá, staddur hér í bæ. Tók inn
stpchnin-dust (eitur, som hann hafði
keypt fyrir lækninn á Akranesi] og
beið þegar bana. Iíafði nýselt föður-
leifð sína Leirá með öllum hjáleigum
fyrir 15000 kr. Guðna Þorbergssyni
sæluhúsverði á Kolviðarhóli, en mun
hafa fallið þangt að þurfa þess. Hann
var drengur góður sem hann átti
ætt til.
Kolviðarhói hefir Guðni Þorbergs-
son selt Sigurði Daníelssyni frá Her-
ríðarhóli í Holtum fyrir 7500 kr.
Marconí-stöðin hér bilaði um
fyrri helgi, en Mr. Newmann hefir
gert við hana aftur að fullu.
»Skálholt« kom í fyrramorgun, en
»Hólar« í fyria kvöld. Margt far-
þegja með þeim. .
Vexta-hækkun ísl. banka á innlánum,.
sem auglýst var í síðasta bl., er gott og
rétt fyrirtæki. Það er nær að draga
pannig að sér innlánsfé með vaxtahækk-
un, þá er peningar verða dýrari erlend-
is eins og nú er. — Hitt er og jafn-
sjálfsagt fyrir banka, að færa upp út-
lánsvöxtu, pá er pein stíga á heims-
markaðinum. Það er betra, að verða
þannig fær um að hafa næga peninga,.
heldur en að verða að hætta öllum
víxilkaupum og lánum fyrir peninga-
leysi. En því að eins getur borgað sig„
að flytja peninga hingað og hafa þá
hér til útláns, að vextir hér stigi, þá
er þcir stíga erlendis. Eins falla þeir
aftur að sjálfsögðu hér, er þeir falla á
heimsmarkaðinum. Þetta er barnalær-
dómur í bankafræðinni.
Veðurathuganir
i Roykjavík, eftir Sigríbi Björnsdóttur.
1905 Okt. Nóv. Loftvog millim. Hiti (0.) -*■» *o -fi *o <D > P b£> cð a -Þ-» m Úrkoma millim.
Fi 26. 8 736,6 3,5 sw 2 10 8,6
2 743.9 —0,3 NW 2 9
9 751,8 -2,4 N 2 3
Fö 27. 8 760,5 -5,0 NE 1 0
2 762,£ —1,0 E 1 4
9 760.9 0,6 E 2 7
Ld 28. 8 753.1 8,6 NE 1 10
2 752,5 3.7 NE 1 10
9 753,9 2,8 0 10
Sd 29. 8 757,9 L2 0 10
2 759,3 1,9 0 9
9 758,6 0,1 N 1 4
Má 30. 8 758,2 1.1 NE 1 10
2 758,0 2,0 NE 1 10
9 759,7 1.8 E 1 8
Þr 31. 8 759,6 0,8 0 10
2 759,7 1,7 0 9
9 760,7 — 0,5 NE 1 3
Mi 1. 8 760,9 -2,2 0 6
2 761,5 -1,8 O 5
9 762,4 —2,6 0 0
Farþegasultur „Fjallkonunnar".
S/s „Moskov“, Borgarfjörður, 29. Okt. 1905_
Herra ritstjóri »Reykjavíkur«E
í »Fjallkonunni« frá 20. þessa
mánaðar slendur grein nieð fyrir-
sögninni: »Fimm daga farþegasult-
ur,« samin af stúlku, er ritsljór-
anum »er kunn að öllu góðu.«
Yiljið þér, herra ritstjóri, taka
upp í lieiðrað blað yðar nokkrar
línur til útskýringar þessum áreið-
anlega ferðapistli?
Þessi stúlka kvartar yfiiy að
þefurinn, sem lagði á móti henni
þegar ofan kom á annað farrými,
liafi verið »líkastur nálykt,« og að
»óþverrinn frá salernunum hafi
runnið yfir gólfið.« — Eins og
flestum íslendingum, er ferðast
hafa með »Lauru«, mun kunn-
ugt er mjög vel búíð um loftrás-