Reykjavík

Tölublað

Reykjavík - 24.03.1906, Blaðsíða 1

Reykjavík - 24.03.1906, Blaðsíða 1
Útbreiddasta blað landsins. Upplag t 3000. Áskiifendur í bænum yfir 900. IRcphjavik. I tgef. : HLUTAPKLAQIB „RErKJAVÍK,, Telefónar: Nr. 29 (Laufásv. 6) 80 (þinghúsið) — 71 (Prentsmiðjan). VII. árgangur. Laugardaginn 24. Marz 1906. 12. tölublað. ALT FÆST ( THOMSENS MAGASÍNI. ^ Ofiia Og eldavélar selur Kristján Porgrímsson. n f n o r nrv e I rl o w ó I o r Játa allir að b e z t og ó dý r a s t sé hjá stcinhöggvara U I ll d ( Ug olUaVoldl J«il. Soliítii; eða getur nokkur mótmælt því ? „REYKJ AYÍK“ Árg. [60 -70 tbl.] kostar innanlands 1 kr.; erlendis kr. 1,60—2 sh.—60 cts. Borgist fyrir 1. -Túlí. Auglýsingar innlendar: á 1. bls. kr. 1,26; á 2. bls. 1,15; á 3. o’g 4. bls. 1,00 [á fastákveðnum stað á 3. og 4. bls. 1,15]. — Útl. augl. 33l/3°/o bœrra. — Afsláttur að mun, ef mikið er auglýst. Ritstjóri, afgreiðslumaður og gjaldkeri : Jón Olafsson. Afgreiðsla: Laufásvegi 5, kjallaranum. Ritstjórn: ---„ stofunni. Útbreiðslufundur öndunganna. Á þriðjudagskvöldið var héldu önd- ungarnir hér í bæ útbreiðslufund í „Fjölni,“ og skemtu mönnum með ævintýrum eftir H. C. Andersen, er hann átti að hafa samið í andaheim- inum og Jónas Hallgi-ímsson þýtt þar fyrir hann. Á samkomu ‘þessari gerðist Harald- ur Níelsson cand. theol. sannleiks- vitni þeirra öndunganna og skýrði frá öllum tildrögum. Sagði hann svo frá, að unglingspiltur einn Guðm. nokkur Jónsson, er situr í 2. bekk mentaskólans, hefði komið til sín 16. þ. m. og ritað niður ósjálfrátt ævin- týri þau, sem upp vóru lesin. Ævintýrið fyrra höfðu þeir skýrt „Kærleiksmerkið," og las Einar ritstj. Hjörleifsson það svo upp, sem honum væri það mjög kunnugt. Síðan las hann upp kvæði sama efnis, og loks ævintýri á dönsku, sem einnig átti að vera eftir H. C. Andei'sen og nefn- ist „Det er det samme.“. Hvorttveggja þessara ævintýra virt- ust eiga að vera varnarskjöl fyrir andatrúnni og sannleiksgildi hennar. Islenzkaða ævintýrinu svipaði til „Stúlkunnar með eldspýtumar," þar sem hana dreymir sig komast í himna- ríkissæluna. Danska ævintýrið virt- ist orkt út af efninu í erindi Stgr. rektors Thorsteinssonar: „Á sorgar- hafsbotni sannleiksperlan skín —“ nema hvað þetta sorgarhaf var orðið að kærleikshafl hjá þeim öndungunum. Það var næstum því brjóstumkenn- anlegt að sjá, hvað Har. Níelsson virtist sannfærður um, að alt þetta stafaði frá andaheiminum. Honum virtist ekki hafa dottið það i hug, miðillinn hafi getað verið undir dáleiðsluáhrifum (posthypnose) °S að honum hafi verið lagt alt þetta í munn áður í dáleiðslunni, svo og ;Skipunin um að fara til hans og gera Þetta, Einkennilegt var það að minsta 'kosti, að Guðm. kom til Haraldar eins 0g honum væri það ósjálfrátt, ■°g að Einar ritstj. Hjörleifsson var ■Þar bíeði á undan og eftir. Þessi piltur, sem þeir nú nota fyrir miðil, kvað líka þó hann sé að öðru leyti mjög vandaður, trúa á Einar Hjör- leifsson eins og guð sinn, og getur það líka stafað af dáleiðsluáhrifum. En ilia er farið með aumingja pilt- inn, ef hann er notaður þannig ósjálf- rátt og óafvitandi til þess að-.. bera fram blekkingar öndunga í dáinna manna nafni. Öðruvísi er ekki hægt að skýra fyrirburð þennan á eðlilegun hátt. Enn þá eru sumir öndunganua farnir að leika æði hátt spil. Náttúrlega er ekki loku fyrir það skotið, að pilturinn hafi getað samið ævintýrin sjálfur, því að hann er vel gefinn og skáldmæltur. Hann kvað og vera mjög hlyntur og handgeng- inn öndungunum og því ekki óeðli- legt, að hann reyni að styðja mál- stað þeirra bæði sjálfrátt og ósjálf- rátt. En að H. C.. Andersen skyldi endilega verða fyrir vali hans, kem- ur ef til vill af því. að hann er mjög kunnugur ævintýrunum. Að minsta kosti hefir Guðrn. haft ævintýii Andersens að láni i allan vetur frá manni hér í bænum, senr á þau. Því hefir eigandi Ævintýranna sjálfur skýrt frá. ÍJðcíui! annars! Áreiðanleiki loftritunar. Oss er enn í minni, að í sumar á þingi fullyrtum vér, að loft- ritun hefði enn hvergi orðið hagnýtt til frambúðar landa milli. Þær fáu tilrannir, sem í þ᧠átt hefðu gerðar jjverið.yýiefðu allar reynst svo óábyggilegar, að frá þeim hefði verið horfið aftur eftir örskamma stund. Þetta var og er satt og rétt. En dr. Valtýr Guðmundsson kom þá held- ur gleiður á kreik með eitt dæmi: stór- þingið norska hefði veitt fé til loftritun- arsambands milli fiskivera í Noregi. — Auðvitað hafði þetta ekkert sönnunar- gildi, því að þetta var ekki „landa milli,“ heldur yfir tiltölulega stuttan spöl — milli \ ereyjar og Rastar — og vita allir, að loftskeyti komast jafnaðarlega að nóttu til miklu lengri veg, sem sjá má af inni einkar- fróðlegu og áreiðanlegu grein Dr. Þórðar Þórðarsonar, er „Rvik“ flutti nýverið (eftir „Vínlandi“). Vér skyldum því ekki hafa farið að minn- ast á þetta, sem í rauninni er einskis virði til eða frá, eins og það kom fram og á stóð, ef ekki hefði borið svo við, að vér höfum nýverið fengið vitneskju um það frá Noregi, hver reynd hefir par orðið á pessari loftritunar-tilraun. Þeir Siemens og Halske, sem hér höfðu erindreka i sumar og öllum þótti gera skást loltritunartilboð þá, höfðu boðist til að koma upp stöðvum þessum í Noregi, | og varð um það samningur ger. Um mánaðamótin .Tan. — Eebr. þ. á fór yfirstjóri firðritunarmálanna í Noregi norð- ur til að „taka út“ stöðvarnar og „opna“ sambandið. En or hann hafði látið prófa það nokkra daga, varð sú raun á, að loft- ritun þessi væri svo ótullkomin og óvið- unandi, að ríkið neitaði að taka verkið gilt. Verkfærin reyndust ónotandi, og verða þeir Siemens og Halske að íitja upp á ný og senda norður ný og fullkomnari áhöld og setja þau upp. Auðvitað sanuar þetta ekkert gegn loft- ritun í sjálfu sér, þar sem vitanlegt er, að hún kemur að góðum notum á miklu lengrs j færi, heldur en hér var við að eiga. En það sýnir óneitanlega annað — hve j vandur Dr. Valtýr er að röksemdum fyrir | reynslu loftritunar og áreiðanleika. ’ | Fáir íræðimenn, þeir er bezt bera skyn á þetta mál, efa það, að einhvern tíma j komi sú tíð, að loftskeyti megi senda. að að minsta kosti á nóttu og þegar skilyrði j eru annars góð, yfir svo mikla fjarlægð, j að takmörk verði því varla sett. En þeir eru og allir jafnframt á einu máli um það, að enn sem komið er sé loftritun á æði ófullkomnu tilraunastigi, og að það sé enn alls óvíst, hve langt líða muni þar til er hún t. d. kemst svo langt, að reiða megi sig á hana á mjög löngu færi. Ef dæma skyldi eftir, hve seinar hafa verið fram- farirnar til þessa, mundu það geta orðið margir áratugir. En hitt skiftir meiru, að þeir sem mest og bezt hafa kannað málið, örvænta um nokkra útsjón til þess, að auðið verði að koma í veg fyrir, að hver, sem vill reisa sér viðtökuáhald, geti náð skeytunúm. Því er það skiljanlegt., að riki og félög hvérvotna í heimi eru nú sem óðast að leggja ný síma-sambönd bæði á sjó og landi, en nota hvergi loftritun, nema eins og neyðarúrræði, þar sem öðru verður fyrir einhverja sök ekki við komið. Áreiðanleiki loftskeyta. 2. þ.m. hafði símað verið frá Kaupmannahöfn, segja dönsk blöð, til Marconistöðvar- innar í Poldhue, og hafði stjórnin danska beðið hana að senda upp hingað loftskeyti um heimboðið til þingmanna, og var það gert þann 3. þ. m., en ekki hefir það skeyti fram komið, fremur en svo mörg önnur, sem menn vita nú með fullvissu nm, að aldrei hafa hingað náð, þótt send hafi verið, og munu þó öll skeytin hingað vera endurtekin 2—3 kvöld hvert eftir annað. — Eftir að þetta var ritað, höfum vór fengið áreiðanlega vitneskju um, að 8. þ. m. tók Marconi-félagið að sór til flutnings hraðskeyti frá heild- sala í Höfn til atvinnufólags hér í bænum. Heildsalinn reit þeim svo sjálfur nú með síðasta póstskipi, og kveðst vona, að þeir hafi fengið það. — En það hefir aldrei fram komið. Þannig vitum vér þá um 2 hrað- skeyti einstakra manna á einni viku (2. og 8. þ. m.), sem félagið hefir sent með loftritun, en ekki komið fram. Hve mörg af skeytum þeim er fólagið sendir fyrir sjálft sig, koma aldrei fram, frá því er enginn til að segja. En áreiðanlegt væri, að verða að eiga mikið undir þvílíku sambandi! Ástæðulaust ámæli. ísaf. ámælti mjög ráðherra Vorum fyrir það, að hann skyldi ekki hafa sent hingað loftskeyti um útfarardag konungs, heldur hefði prívat-maður (hr. Ó. Ól- afsen, af firmanu H. P. Duus) orðið til þessa. Vér getum nú frætt blaðið á því, að það var beint eftir beiðni ráðherrans að hr. Ólafsen sendi skeyt- ið um þetta. í skeytinu sjálfu stóð og: „skýrið blöðunum. frá“ („com- municate newpapers“), og það gerði viðtakandi hér líka, og ætti ísaf. að vera þakklát fyrir þá hugulsemi. \ Afturfór í öðru lífi. í dag vóru sungin hér erfiljóð yfir Jóni sál. Jónssyni frá Stóradal, og þótti það nýlunda, að tvö löngu dáin skáld annað danskt og hitt íslenzkt, H. C. Andersen og Jónas Hallgríms- son, höfðu gengið í íélagsskap um að koma þessum erindum saman í anda- heiminum. Þau vóru prentuð (hér í

x

Reykjavík

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Reykjavík
https://timarit.is/publication/206

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.