Reykjavík - 21.07.1906, Side 1

tR e $ kí a v>th.
VII. 31.
Útbreiddasta blað landsins.
Upplag yfir 3000.
Laugardaginn

MJT FÆST I TBOIISEKS HAGtSlWI.
Ofna Og ©ldavélar aehir Kristján Porgrímsson.
Ofnar og eldavélar
er bezt hjá Jul. Schnu.
Neltar nofckur því?
Timburm. iveinn Júusion
frá Vestmannaeyjum annast útsölu á
Ojnum og €I9avélum
í fjærveru minni, meðan ég fer til
útlanda. Ofnarnir og eldavélarnar eru
svo góðir, að menn mega skila aftur,
ef ástæða er til að líki ekki.
Jul. Schau.
„REYKJAYÍK"
Árg. [60—70 tbl.] koitar innanlandi 1 kr.; crlendis
kr. 1,60—2 sh.—60 ct*. Borgiit fyrir 1. .Túlí.
Auglýsingar innlender: á 1. bls. kr. 1,26; á 2.
bls. 1,16; á 3. og 4. bls. 1,00 [á faetákveðnum st-að
á 3. og 4. bls. 1,15]. — Útl. augl. 3S1/*®/0 k»rra. —
Afsláttur að mun, ef mikið er auglýst.
Útgef.: Hlutafélagið „Reykjavik“.
Bitstjóri, afgreiðslumaður og gjaldkeri:
•Jón Óliifssoxj.
Afgreiðsla Laufásvegi 5, kjallaranum.
Ritstjórn: ----„ stofunni.
Telefónar:
29 ritstjóri og afgreiðsla.
71 prentsmiðjan.
Tímarit.
»Ægir«. I, 12. Efni: Fiskiafli íslendinga
má búast við, að „Breiðablik" verði
vinsæl og eigi það skilið. Efni þessa
1. tbls. er: 1. Til lesenda, tvö ávörp,
er ritstj. hefir ritað, ið fyrra undir
nafni kostnaðarmannsins, en ið síðara
undir sjálfs síns nafni. — 2. Sam-
band við andaheiminn. — 3. íslenzkir
námsmenn (með 2 myndum). — 4.
Á Hofmannaílöt. Bókmentamál (Nýtt
kyrkjublað). — 5. Svipur móður hans
(Saga eftir franskan höf., þýdd úr
þýzku).
Það væri raligt að dæma tímarit
þetta eftir þessu 1. (sýnis) blaði. Vér
teljum víst, að það verði að jafnaði
betra en þetta 1. blað.
Um 2. ritgerðina (samb. við anda-
heiminn) er það að segja, að ritstj.
virðist lítt hneigður að andakuklinu
hér, en hann er svo persónulega
heillaður og hrifinn af þeim herrum
séra Einari og Birni Jónssyni, og ó-
kunnugleiki hans á því andstyggilega
„húmbúgi", sem hér er leikið, er svo
mikill, að hann er að skjalla þessa
menn með fleðuskap, en kemur lítið
við málefnið.
og fraratíðarhorfur hans. [,,Eiski“ er afli,
og „fiskiafli11 er því afla-afli — upptugga.
Réttmæli er „fiskafli11]. — Fr. Macody Lund:
Fiskur, peningar, menning og pólitík —
Aflabragða-annálar. — Sjómenn og íslend-
ingar (grein um íslenzk orð fyrir útlend í
máli sjómanna. Mann furðar að eins að
sjá þá grein i „Ægi“, sem misbýður móður-
máli voru verr en nokkurt annað blað eða
tímarit — auðvitað að „Frækornum11 frá
skildum). — Laun (grein um laun verka-
manna á sjó og landi.) — Smávægis (í eínni
smágrein er Walther Wellman heimskauts-
fari skírður upp og nefndur Walter Wel-
man, og er hann kallaður nafntogaður
blaðamaður og uppgötvari(l). Vel þekk-
jum vér Mr. Wellman, og er það rétt, að
hann er blaðamaður góður, en uppgötvari
— nei, það er vist „Ægir“, sem hefir
„uppgötvað“ það einn).
„Brciðablik44 heitir nýtt mánaðar-
rit í Alþingistíðinda-broti, tvídálkað,
16 bis. hvert tölublað auk kápu. Það
kemur út í ‘Winnipeg á kostnað Ólafs
Þorgeirssonar prentara, en ritstjóri
þess er séra Friðrik J. Bergmann.
Ytri frágangur þess er vandaður,
kápan in snyrtilegasta, sem nokkurt
ísl. tímarit hefir enn haft — mikill
munur að sjá það eða ósköpin utan
á „Skírni" vorum, þótt verri væri í
fyrra en í ár.
Séra Friðrik var mörgum orðinn
góðkunnur af „ Aldamótum", sem
hefðu átt að lifa enn. Þeim og hon-
um fór sífelt fram ár frá ári. Því
Það er og mein, að ritstj. þekkir
að eins til andatrúarblaðanna hér
heima og frásagna þeirra, og hefir
látið þau leiða sig til ýmissa ósann-
inda og skakkra ályktana.
Ha-nn talar um þá Björn og séra
Einar eins og „menn, sem álitnir
eru leiðtogar lýðsins í fyrstu röð(!).
Forkólfarnir í frelsisbaráttufi.H) þjóð-
arinnar og öllum andlegum áhuga-
málum(l). Listfengustu rithöfundar-
nir, sem nú eru uppi með þjóð
vorri (?!).“
Ritstj. veit, að Björn Jónsson var
einu sinni merkur og mikilhæfur
blaðamaður, en hefir ekkert hugboð
um, að sú tíð er löngu liðin; Björn
orðinn næst minst metni blaðamaður
iandsins (næst séra Einari), blað hans
orðið að orðtaki fyrir samviskulaus-
leg ósannindi og vindhanaskap. Sár-
fáir, ef nokkrir, af þingmönnum úr
andstæðingaflokkinum kannast nú við
„ísafold" lengur sem málgagn flokks-
ins. Alit hans og blaðsins er hér á
iandi gersamlega þroiið. Barátta
þeirra séra Einars og hans er sannar-
lega ekki /VeZsí'sbarátta. Frelsinbar-
átta þarf aldrei að styðjast við sífeld
ósannindi og dulning sannleikans
í allri frásögn um viðburði. Lesi
ritstj. „Breiðablika" iýsing þá á þess-
um mönnum, sem annað andstæð-
ingablað hefir nýlega gefið og upp er
tekin óbjöguð hér á öðrum stað í
þessu tbl., þá mun hann sjá, að það
21. Júlí 1906.
Áskiifendur í b æ n u m
yflp 900.
VII., 31.
Verzlunin „Edinborf.
Þrjátíu krónur gefins!
í næstu tölublöðum »ísafoldar« og »Reykjavíkur« verða
auglýsingar frá oss, sem vert er að gefa gaum.
Getið nú upp á, live mörg orð
verða í auglýsingum vorum i báðum þessum blöðum til samans
frá því 21. þ. m. (dagurinn í dag) er liðinn og fram til 18. Ágúst
(sá dagur ineð talinn). Tölustafir í auglýsingunum eru ckki
taldir meö, en öll orð önnur.
Ágizkunina verður að rita á eyðublað úr öðru livoru
blaðinu, sem birt verður neðan við hverja auglýningu
og klippa verður úr og fylla út.
Við ágizkunum verður tekið frá 13. Ágúst að morgni til
16. s. m. á hádegi.
Sá sem næst kemst réttri tölu, fær 15 kr. verðlaun; sá
næsti ÍO kr.; sá þriðji líi'.
Hvert umslag með ágizkun í afhendist á skrifstofu verzl-
unarinnar og verður þar ritaður dagur og stund á við móttöku.
Gizki tveir á sömu tölu, verður sá fremri, sem fyrr afhenti.
Enginn, sem er í þjónustu verzlunarinnar fær að taka þátt
í ágizkununum.
Enginn þarf að kaupa neitt til að taka þátt í þessu.
eru fieiri en heimastjórnarmenn, sem
sjá, að alt strit þeirra Bj. J. og séra
E. Hj. er ekki annað en persónuleg
kjötkatla-barátta.
Heilindum séra Einars ætlum vér
ekki að lýsa. Traust til þess manns
bera víst fáir menn á þessu landi.
Að hann .er listfengur maður sem
skáld, kemur ekki vitund við stjórn-
mála-framkomu hans. En hverja aðra
andatrúarmenn séra Fr. J. B. getur
talið með „listfengum rithöfundum",
er oss ráðgáta. Vér þekkjum engan
annan, í þeim flokki, sem geti einu
sinni ritað sæmilega móðurmál sitt,
nema Björn Jónsson, en „listfengur';
rithöfundur" verður hann aldrei talinn,
— og ef til vill Harald Níelsson.
Þá segir séra Fr. J. B., að inn 1
„Tilraunafélagið" hafi „smám saman
dregist ýmsir helztu menn og gætn-
ustu“ hér í Rvík. Enginn hlutur
getur verið öllu fjær sannleikanum.
Af þeim mönnum, sem í félagsskap
þessum eru, er Björn Jónsson sá
eini, sem nokkru sinni hefir verið
talinn með „helztu" mönnum hér,
þótt nú sé hann ekki lengur svo tal-
inn, né heldur meðal inna „gætn-
ustu“(!!!). Aðrir félagsmenn eru svo
lítt nafnkunnir, að almenningur mundi
lítt kannast við n'ófn þeirra einu sinni,
nema Haraldar Níelssonar og Guðm.
Finnbogasonar, sem báðir geta, verið
sómamenn, en hvorugur geta talist
til „helztu“ (ef það á að þýða merk-
ustu) manna bæjarins, og Guðmundi
verður að rninsta kosti aldrei „gætnin"
að fótakefli.
Séra Friðrik segir, að „andstæð-
ingar ritstjóranna í stjórnmálum “ hafi
„svert" þá fyrir þetta. Það er ósatt
mál. „Rvík" hefir einna mest gert
anda-flónskuna að umtalsefni, en aldrei
„svert" neinn mann fyrir það. Hún
heflr að eins beitt háðsins og skops-
ins réttmætu vopnum.
En það er alt annað en að sverta
menn. — Gersamlegur misskilningur
er það og, að umtal öndunga-fjenda
hafi „knúið“ þá öndunga til að gera
andakuklið að blaðamáli. Það gerðu
þeir öndungar sjálfkrafa að fyrra
bragði — þóttust boða þjóðinni nýtt
evangelium, og þd fyrst fórum vér
og aðrir, er óbeit höfum á öllum
hjátrúarauka og heimskuauka, að
gera það að umtalsefni. Þetta rang-
herroi ritstj. „Brbl.“ stafar án efa af
því, að hann hefir ekki lesið önnur
blöð en „ísaf.“ og „Fj.konuna" —
að minsta kosti ekki að staðaldri. En
vér viljum einlæglega ráða honum
til að lesa öll ísl. blöðin á báðar
hliðar; það er honum nauðsynlegt
sem ritstjóra, er tala vill með köfl-
um um íslands mál.
„Óhugsandi" þykir séra Friðriki, að
öndungar hér hafi nokkur brögð i
frammi, því að þeir [o: séra Einar,
Indriði o. s. frv.] sé of „valinkunnir “[!!!]
menn og of reyndir að sa««söý2í[!!!!!].
Dauðyfli má sá maður vera, sem
les þetta og getur hláturs bundist.
„Hvað gæti þeim gengið til?“
Það kynni séra Fr. betur að skilja,
ef hann væri hér.
Ritgerð þessi er aðalritgerðin í
þessu blaði, og er vonandi að eitt-
hvað betur ritað verði aðalmál næsta
blaðs.
Sagan („Svipur móðurinnar") er ó-
merkileg og ekki vel þýdd. Annars
ritar þó séra Fr. gott mál, svo furða
má heita.
Vér vonum, að ið bezta af hæfi-