Reykjavík - 02.03.1907, Blaðsíða 1

1R e y> kj a vtk.
Ið löggilta blað til stj órnarvalda-birtinga á íslandi.
VIII,, 16
Útbreiddasta blað landsins.
Upplag yfir 3000.
Laugardag 2. Marz 1907.
Áskrifendur í b æ n u m
yflr IOOO.
VIII., 16 i
*LT FÆST I THOMSEHS MAGASlWI.
Otaa og eidavélor KiUja l^fkaa
Verzluiiiii
Edinborg.
Pað er engum efa undirorpið að^nú, þegar
skipaeigenður og útgerðarmenn
fara að útbúa skip sín til fiskveiða, ættu þeir fyrst
af öllu að koma í
verzlunina Edinborg,)
því þar geta þeir fengið alt, sem þeir þarfnast, með
b e z t u verði og kjörum.
Kaðla af öllum teg.
T^íiiiii* alls konar.
Alls konar seglgarn og skipmannsgarn.
Salt, beztu teg., og yfirhöfuð allarvörur,
er til skipaútgerðar heyra.
Svo og alls konar matvörur og
k o 1.
„REYKJAYÍK"
Árf. [W—70 tbl.] kostar innanlands 2 kr.; erlendis
kr. 3,i0—3 sh.— 1 ioll. Borgist fyrir 1. Júlí.
■Aaglýsingar innlendar: & 1. bls. kr. 1,60;
3. •( 4. bls. 1,26 — Útl. augl. 33*/••/• hærra. —
Afsláttur að mun, ef mikið er auglýst.
Útgef.: Hlutafélagið „Reykjavík".
Bitstjóri, afgreiðslumaður og gjaldkeri
Jón ÓltifwHon.
Afgreiðala Laufásvegi 5, kjallaranum.
Sitstjórn: ---„ stofunni.
Telefónan
29 ritstjóri og afgreiðsla,
71 prentsmiðjan.
Sögnsajn „Rvíkur“
kom síðap en heitið var, og biðjum
vér velvirðingar á því.
En vér vonum að það sé bætt upp
með því, að í stað 192. bls., sem
lofað var, fá kaupendur nú 232
bls.
Nú verður kaupendum sent safnið
með fyrstu ferðum, öllum sem skuld-
lausir eru fyrir blaðið fram að 1.
Jan. þ. á.
Nýir kaupendur fá sögusafnið ó-
keypis og frítt sent sér jafnótt og
]>eir borga þennan árgang (með 2
kr. fyrir 1. Júlí).
Ársfundur í hlutafélaginu
„Reykjavík“
verður haldinn í Hotel Island
Iiaugardag- ». narz kl. 4 síðd.
þessu þarf að linna.
s' Þau hafa lcngi tíðkast breiðu spjótin,
að kornungir menn a bezta aldri veltast
úr embættum og gerast lands-ómagar á
eftirlaunum.
Paö er ekkert leyndarmál, að ýmsir
embættismenn, er gert höfðu sig ófæra
til Þjónustu með drykkjuskap, vóru áð-
ur látnir segja af sér embættum og velt-
ast svo upp 4 landssjóð, í stað þess að
vera settir af eftirlaunalaust.
Vonandi er að núverandi landsstjórn
haldi ekki áfram inni eldri tízku að
gera landssjóðinn að töðugarðasiðferðis-
legra þrotaflaka.
]-,n viö íleiru verður líka að sjá. Það
er heldur ekkert leyndarmál, að læknar
vorir sumir hafa gerzt helzt til bónpægir
embættismönnum, sem af einhverjum á-
stæðum hafa óskað að skifta embættis-
atvinnuveginum við annan atvinnuveg
sér geðícldari og arðsamarí, en langað
til að Iata landssjóð eftirlauna sig, pótt
lítið hafi verið að heilsu peirra.
Komi slik vottorð fram frá einhverjum
lækni um embættismann, sem grunsamt
er um, að alls ekki sé ófær til að pjóna
embætti fyrir heilsubrests sakir, pá er
einsætt að láta einhvern þann lækni, er
treysta má að samvizkusemi, skoóa
lausnarbeiðanda. Pað er skylda lands-
stjórnarinnar að verja álögum pyngt bak
fátækrar alpýðu gegn óréttmætri ásælni
á landssjóðinn.
Vér skulum ekki dylja pess, að pað
er alment umtal manna um lausnarbeiðni
sýslumanns Rangvellinga, sem heflr vakið
hjá oss hugleiðingar pessar. Ekki fyrir
pað, að hann heyri til peirra manna,
sem gert hafa sig ófæra til embættis-
pjónustu með drykkjuskap. Ekki heldur
fyrir pað, að vér viljum fullyrða né get-
um fullyrt, að pað sé ósatt, að hann sé
orðinn farlama heilsuleysingi, pótt eng-
in ytri merki eða likur hafl verið til
pess að sjá par til eftir að hann sótti
um lausn frá embætti.
Maðurinn er á bezta aldri, 42 ára
gamall; pað eru ekki full 5 missiri síð-
an honum var veitt embætti, langléttasta
og ábyrgðarminsta sýslumannsembættið
á landinu.1) Af þessum tæpum 5 miss-
irum höfum vér heyrt kunnuga gizka á,
að hann muni varla hafa dvalið 365 daga
i sýslunni, en tíöum verið á skemtiferð-
um eða öðrum ferðalögum, sem embætt-
inu vóru óviökomandi, utan sýslu og
stundum utan lands langtímum saman.
Embættisferðir heflr hann sárlitlar, ef
annars nokkrar, haft, aðrar en manntals-
þingaferðirnar, sem eru stuttar og auð-
veldar, og svo, ef til vill, að skreppa á
sýslufund, svo sem hálfrar stundar ferð
frá heimili sínu.
Pað virðist mega vera sérstakt slys,
að vér ekki segjum: ganga kraftaverki
næst, að sýslumaður geti slasað sig á
embættisferð í Rangárvallasýslu, ekki
sízt ef hann hefir enga embættisferð
þurft að hafa á vetrardegi. En á pví
mun lausnarbeiðnin vera bygð, að svo
hafl verið. Enginn liérlendur læknir
heflr enn fengist til að votta um meiðsl
pessi. — Auðvitað er pað ekki óhugsandi
þó, aö maðurinn sé svo stórmeiddur,
að hann geti hvorki riðið í hægðum
sínum né látið aka sér um sléttlendiö i
Rangárvallasýslu. En ekki er nema eðli-
legt, er við liggur að demba ungum
manni á eftirlaun ævilangt, ef til vill
hálfa öld enn, að gengið sé úr skugga
um, að svona mikið kveði að heilsu-
bilun hans. Og órækar sannanir virð-
ist eiga að heimta fyrir pví, að maður-
inn hafl fengið petta ósýnilega meiðsl á
embœttis-ierd.
Lifsábyrgðarstofnanir eru einatt strang-
ar í að heimta fullar sönnur fyrir að
öll skiljæði eigi sér stað, þau er veita
gjaldpega réttindi gagnvart peim. Ef
sýslumaður Rangæinga hefði verið trygð-
ui' gegn slysförum í einhverju vátrygg-
ingarfélagi, pá heföi pað félag án efa
vcrið strangt um fullar sannanir fyrir
kröfu hans, og tæplega tekið gilda skýrslu
einhvers og einhvers ópekts læknis úti í
löndum, né tóma sögusögn sýslumanns
um, hvar og hvenær hann hefði meiðst.
En hvílir ekki jafn-rík skylda á ráðs-
mönnum landssjóðs, að gæta réttar hans,
eins og á forstjórum vátryggingarstofnun-
ar að gæta réttar hennar?
Annað er ekki gott að sjá.
í því liggur engin tortryggni gegn sýslu-
manni Rangæinga sérstaklega. Pað er
skylda slíkra stofnana eða varðveitanda
J) Pótt Vestmanneyjasýsla sé enn um-
ferðarhægri, pá hefir sýslumaður þar ó-
líkt meiri og ábyrgðarsamari störfum
að gegna.
almanna-fjár, að vera kröfustrangir við
alla. Sé pví fylgt, pá tekur pað eigi til
eins fremur en annars. Gerir heldur
ekkert mein eða miska peim sem getur
fært fullar sönnur á atvik pau er hann
byggir málstað sinn á.
En er eitt að athuga. Ef svo skyldi
reynast, að ungan og annars hraustan
embættismann bagaði í bili eitthvert
meiðsl — eru pá lögin svo, að enginn
vegur sé annar en að varpa honum sem
œvilöngum ómaga á landssjóð? Er ekki
auðið aö veita honum hvild um stund
— og setja mann í stað hans — eða veita
honum bíðlaun par til er útséð er um,
hvort krankleiki hans sé langvinnur, t.
d. árum saman, eða að eins um stundar
sakir?
Sé lögin svo, pá pyrfti að breyta þeim.
Raddir almennings.
Embættls-lielti.
Það mun vera satt, sem mælt er,
að sýslumaður Rangvellinga (Einar Ben.)
sé að sækja um lausn frá embætti sakir
meiðsla, er hann hafi orðið fyrir á em-
bættisferðí?)1)
Gárungarnir eru nú raunar að fleygja
pví, að þetta séu engin veruleg meiðsl,
heldur „mínister-grilla", er hann hafi
gengið lengi með í maganum og sé
nú sigin niður í mjöðm. Röntgens-
geisla-rannsókn ytra kvað hafa leitt
þetta í ljós.
En gamanlaust — það er enginn
smáræðisbaggi fyrir landssjóðinn að
taka svona við manni í blóma lífs síns
og gjaldahonum 2/s sýslumannslauna,
r) Sumir segja: á sláttu-ferð.
2000 kr. á ári, fyrir ekkert, eða verra
en ekkert, mundu sumir segja þar eystra.
En hvernig víkur þessu nú við? Er
maðurinn svo farinn að heilsu, að hann
verði að fá Iausn? Og ekki lítur nú
svo út. Hann fer allra sinna ferða
hér og jafnvel staflaus.2) Og svo heíir
hann nú upp á síðkastið ferðast á skip-
um og á járnbrautum ytra. Ekki eru
þær þó svo mjúkar viðkomu? Hvað
er þá að manninum? Ja, — hann
kvað ekki geta riðið!
Er það þá svo nauðsynlegt eins og
hagar til þar eystra, einmitt á Rangár-
völlunum? Hefir sýslumaðurinn ekki
ekið lieilu húsi austan undan Eyjafjöll-
um að sýslumannssetrinu á Hofl? Gæti
hann þá ekki ekið sjálfum sér um
Rangárvellina? Nú og jafnvel þótt
hann geti nú ekki ekið alstaðar, getur
hann þá ekki, eí hann er ekki fær um
að ríða klofvega, reynt að ríða' einvega
stöku sinnum og látið sér enga læg-
ingu að þykja?
Þessum spurningum fyndist mér að
landsstjórnin gæti beint til sýslumanns-
ins, áður en hún veitir honum laus-
nina.
Annars gætu læknarnir liér lánað
2) Satt er það, að óhaltur gekk herra
sýslumaðurinn í Höfn, og óhaltur á leiðinni
upp hingað, og óhaltur eina viku eða meira
eftir að hingað kom, en nú fyrir 4 — 5 dög-
um er hann skyndilega orðinn draghaltur;
en grein þessi var komin í vorar hendur
áður, og hefir höf. því eigi vitað um heltina.
Rilstj.