Reykjavík - 26.03.1907, Page 2

70
REYKJAVIK
að ef maður finnur sig hverfa frá aðal-
ýrundvallar-h\igs)óimm þessara beztu
ára, þá tel ég ástæðu til að fara að
tortryggja sjálfan sig, og meiri líkur
til að maður só farinn að komast á
afturfararskeiðið.
Því varð mér hermt við, er svo
skynsamur maður og kalalaus í minn
garð eins og G. H. bar mér þetta á
brýn.
Því fór ég að skygnast inn í sjálf-
an mig enn á ný rækilega, þvi að satt
að segja hefi ég einsett mér, að þeg-
ar ég verði var slíkrar breytingar á
fyrri skoðunum minum, þá skuli ég
hætta — ef ekki við að skrifa hugs-
anir mínar um almenn mál, þá samt
við að birta þœr á prenti.
En ég hefi ekki getað fundið, að ég
hafi breytt neinni grundvaliarskoðun.
Mér var mikil hugarhægð í því, að
á borðinu hjá mér lá bréf til mín,
dags. 1. Nóv. í haust, frá bónda í
sveit, sem vera mun einn inna vitrustu
alþýðumanna í landinu síðan Einar í
Nesi ieið. Hann ritar mór svo:
„Ég ætla að sæta þessu færi til að segja
yður, að ég les blað yðar með mikilli á-
nægju, legg það örsjaldan frá mér í illu
skapi, eins og svo mörg af hinum oftast
nær, og tel það mitt bezta blaðakaup. —
Þetta er nú máske ckki svo undarlegt.
Það mun vera líkt um aldur okkar, og ég
minnist ekki að framkoma yðar \ þjódmhl-
um okkar hafi nokkurn tima á inum breyti-
legu tímum frá 1870 verið öðruvísi en ég
mundi hafa kosið að koma fram sjálfur
eftir atvikum í hvert sinni, og ég get ekki
sagt þetta um marga aðra. Þar hefir ætt-
jarðarást yðar verið yður óhvikul leiðar-
stjarna. — Mér finst mér skylt að gera
yður þessa játningu og tjá yður, að ég
sakna yðar af þingi“.
Þetta, og stöku orð úr öðrum átt-
um, sum frá mér mikið yngri mönn-
um, styrkir mig í þeirri trú, að þó að
hr. G. H. sé skynsamur maður, ogþó
að ég hafi fyrir satt, að mér só allvel
gefið að skrifa sæmilega ljóst og vera
ekki myrkur í máli, þá hafi þó hr. G.
H. hlotið að misskilja eitthvað meira
en minna, sem ég hefi skrifað.
Því fremur trúi ég að svo sé, að hr.
G. H., þrátt fyrir ágæta vitsmuni sína
hafi getað misskilið mig, sem ég þyk-
ist hafa gengið úr skugga um, að
hann hafi allmjög misskilið sjálfan sig.
Ég hlýt að minsta kosti að vera
miklu óröksýnni, en ég hygg mig vera,
ef mór missýnist það, að hann hafi
hlotið að hafa alt aðra, og að sumu
leyti nærri gagnstæða, skoðun bæði á
sjálfstjórnarmáli og sjálfstæðismáli ís-
lands, þegar hann settist niður til að
byrja á 1. blaðsíðu „Aftureldingar",
heldur en þegar hann endaði 132.
blaðsíðuna.
Hann hefir, að mér virðist, auðsjá-
anlega verið gallharður aðskilnaðar-
maður, er hann byrjaði að rita, og
virðist mér lítiil efi leika á því, að
hann hafi sezt niður fyrst að skrifa í
þeim tilgangi, að styðja kröfur að-
skilnaðar-postulanna. Hann hugleiðir
og reynir að rökstyðja það, hve óger-
legt sé að una við það sem er, og
eins við þær breytingar á stöðu vorri
i ríkinn, er fáanlegar muni, þótt sam-
eiginlegum málum fækki, og jafn ó-
gerlegt sé að vera sjálfstætt ríki í sam-
bandi við Dani, og kemst svo að þeirri
niðurstöðu, að við ekkert minna sé
unandi en fullan aðskilnað. — En af
IRSMÍÖA-YINN DSTOFA.
Vönduð ÍI r og Hlukhur,
Bankastræti 12.
Helgi Hannesson.
•----------------------•
Frá Ameríku.
og slétt og mótað, til þaka og húsklæðningar með fleiru þar tii
þyktir Nr. 12—28.
Í stör-heildum útvega ég þessa hluti á lægra verði
en allir : 1. Stál í alls konar stöngum, til brúa og annara
smíða og bygginga.
2. Þynnu-járn og þynnu-stál (galvaniserað) bárað
heyrandi. — Margar gerðir, allar stærðir 5—12 fet, og allar
3. Vír úr stáli, til girðinga og hvers sem vera skal (galv.) með göddurn og sléttan.
4. Hveiti og flatvalzað haframél, beztu tegundir.
5. Fóðurmél (Maismé) o. fl.) góðar tegundir.
Sölu-verðið á höfn hér við land, er : innkaupsverðið i New York, -j- alt niður að 35 kr. pr. tonn, fyrir flutning,
sjóábyrgð og allan kostnað, að meðtöldum mínum ómakslaunum.
Ég hefi t. d. útvegað allra fínasta hveiti, sem til er, fyrir innan við 12 aura pundið, sömu tegund og þá var seld hér í
Evík á 18 aura pundið. Einnig hefi ég pantað stál í 30 feta langa brú (alt efnið nema gólfplankana) fyrir ca. 250 kr. hingað
komið. — Býður nokkur betur?
líverð er ákveðnara og sannara <-ii sjálft innkaupsverðið og viss npphæð
að anki l'yrir :i 11 :m kostnað.
Banka-ábyrgð fyrir sem næst fullri borgun verður að fylgja hverri pöntnn. Hver pöntun tekur minst 2*/2 mánaðar tíma.
Slík pöntun er ævinlega send áleiðis með næstu ferð tíl útlanda frá Rvík. Minsta pöntun með þessum kjörum er : 500
(127 ®) pokar af méltegundum samtals, en 15 tonn af stálvörum.
Minni pantanir, allt að V5 þessa megins, að eins lítið dýrari en hér segir.
Þetta afarlága flutningsgjald, sem hér býðst, er akkorðs-verð á stór-flutningum milli New York og Reykjavíkur beina
leið. — Ég segi beina leið, af því að það er með beinustu ferðum, sem falla, og án alls aukakostnaðar. — En það gjald er sem næst
1/3 vanalegs flutningsgjalds alla þá löngu leið; og að eias lítið hærra en það er nú á milli Skotlands eða Khafnar og íslands.
En heildsöluverð á þessum vörum er ævinlega þeim mun lægra í New York en í Norðurálfunni, sem svarar flutningsgjaldinu
yfir Atlantshafið og sölukostnaði í N.-A., enda er meginið af því hveiti, sem hingað kemur, flutt frá Ameríku með tvöföldum kostnaði.
Ef ég hér byði þessar vörur að láni til 6 mánaða, með 2—4 aura framfærslu pr. ®, frá þessu verði, — og þær mundu
þó verða ódýrari en alment gerist — þá mundu aliir landsmenn fagna þeim kjörum og sæta þeim, og blessa mig lífs og liðinn fyrir
veglyndið og hjálpsemina. — Og þó þarf ekki nema V4 eyris framfærslu pr. ® til þess að bera 6 mánaða lánskostnaðinn að meðaltali.
Sendið allar pantanir eftir þessari áritun:
S. 13. Jónsson,
HLoylíjavílc. (Box 15 A.).
því að hann er eigi að eins maður skyn-
samur, heldur líka hreinskilinn, þávill
hann rekja hugsanir sínar á enda. Og
er hann fer að hugleiða, hvernig bjall-
an verði nú hengd á köttinn, þ. e.,
hvernig aðskilnaðurinn verði fram-
kvæmdur, þá rekst hann (á bls. 126.—
127.) á konunginn og kemst ekki greið-
lega fram hjá honum, sér, að eini
vegurinn er uppreisn, og segir því, að
það mál sé „þess eðlis, að það verður
að minstu leyti rakið í riti1), og skal
því ekki frekarfa] út í það farið “.
En það er óneitanlega að taka sér
aðalatriði málsins nokkuð létt, að „fara
ekki frekara út í það“ !
Og aðalniðurstaðan á endanum
verður því sú, að vér séum enn ekki
vaxnir því að vera sjálfstætt ríki eða
að losa oss undan konungsvaldinu.
Eini vegurinn til fulls sjálfstæðis sé
því sá, að vaxa npp í það smátt og
smátt.
Með öðrum orðum: efnalegt sjálf-
stæði, verzlunarsjálfstæði (og fjöigun
fólksins), það er þá þjóðráðið, það er
leiðin, sem hann veit að kenna oss.
Ég hafði ekki séð „Afturelding" hans,
er ég reit greinina: „Betri er krókur
en kelda“.
En ég sé ekki betur, en að það sem
fyrir mér vakti í þeirri grein, sé sama
hugsunin, sem fyrir hr. G. H. vakir í
niðurlagi bókar hans (frá 126. bls. ,út
til enda). En fyrir mér er hugsunin
ekki ný.
Það er meira en þriðjungur aldar
siðan ég kvað:
„Notum þau öfl, sem að eru' okkur leyfð,
þá skal ekkert í vegi’ okkur standa.
Þið hugsið að Danskurinn hamli okkur a/ls,
— hann hugsar, ef til vill, það sjálfur!
Það er upp login afsökun. fegrunar-íals!
En það fegrar oss aldrei neitt gjálfur.
Er íslenzku kaupförin sigla um sjá
og sjálfir vér kraftanna neytum,
þá hlæjum að kúgun! — Því hver getur þá
oss hamlað, að skipinu beitum?
En þetta’ er að byrja! Og betur þó senn
gefur byr, ef vér sporið ei letjum“.
') Af mjög skiljanlegum ástæðum! jf. 01.
Það var því 1872, en ekki í fyrsta
sinn 1906, að ég hafði reynt að hugsa
hugsunina um sjálfstæði íslands til
enda.
Nú skal ég víkja dálítið að hverjum
einstökum katla í „ Afturelding“, til
að benda á, að ég hafi ekki mishermt
eða misskilið hr. G. H. — hafi skilið
hann betur en þeir skilnaðarmennirnir,
sem hafa reynt að gera sér mat úr
honum. Og reyna jafnframt að sýna,
hversu niðurstaðan, sem hann virðist
hafa œtlað að komast að, er hann
byrjaði kverið, hefir snúist við í hönd-
unum á honum eftir því sem hann
rakti lengra, svo að hún varð að leiks-
lokum alt að því gagnstæð í niðurlag-
inu við það sem hún átti að verða í
upphafi.
(Framh.)
Símskeyti tii „Reykjavíkur“.
Seyðistirði, 25. Marz, kl. 9,35 árd.
„Kong Trygve“
fórst Föstudagsmorgun 15
mílur suðaustur af Langa-
nesi. Skipstjóri og farþegar
fóru í 3 báta. Bátur skip-
stjóra kom til Borgaríjarðar
á Laugardaginn eftir 30 stunda
siglingu. Á þeim báti vóru:
Stefán Jónsson kaupmaður
á Sauðárkróki, konahans,
systir og systurdóttir,
Árni Stefánsson, Tryggvi
Aðalsteinsson af Seyðisfirði
Karl Jónasson frá Svína-
skála, Helgi ísaksson og
móðir hans af Akureyri, jóm-
frúin og 3 hásetar. Hina
bátana vantar með 5 og
13 manns, þar af 4 íslenzka
Orsmíðavinnustofa Carl I?\ Bartels ! Laugavegi 5. Talsími 137. j

Úr og klukkur,
að eins frá vönduðum verksmiðjum.
Hvergi ódýrara ct'tir gæðum.
.JÓm HEKMAII^OA,
Hverfisgötu 6.
kvenmenn og Jósef Jósefs-
son kaupmann.
„Morso“ fer að leita í
dag.
Seyðisfrði, 25. Marz, 8,20 síðd.
„Morso" kom frá Borgarfirði í kvöld
með fólkið, er bjargaðist af „Kong
Trygve". — Bátsmaður Sundberg hafði
klæðlítill setið við stýri á bátnum nær
alla leiðina frá skipbrotinu til Borgar-
fjarðar. Éessi sami maður (Sundberg)
stýrði bát þeim er bjargaði strandmönn-
um af eimskipinu „Norge“ til Færeyja
1904. — Fólkið er alt hrest. -- Með
„Morso" fara í nótt til útlanda skips-
menn fjórir, og svo Stefán Jónsson á
Sauðárkróki með konu, systur og systur-
dóttur. — Enn hefir ekkert frézt af
hinum tveim bátunum. Lítil von tal-
in um þá. 2 mótorbátar frá Eskifirði
fara út að leita i nótt. — Sundberg
er talsvert kalinn á höndum.
Blönduósi, 25. Marz.
22. þ. m. varð úti á réttri leið, nærri
kominn heim, Júlíus Guðmundsson frá
Bergi á Skagaströnd í útsunnan hríðar-
frosti. Hann lætur eftir sig konu og
7 börn á lífi, félaus.
Akureyri, 25. Marz kl. 10,20 árd.
„Iíoiiíi’ Trygve44
sokkiim í liafíö 22. þ.
m. fimtán mílur undan Langa-
nesi. Skipstjóri náði Borg-
arfirði eftir 30 klukkustunda
hrakning við 14. mann í stór-
bátnum. Af farþegum
v a n t a r séra JF»or*le*if á,
Hkinna^tad og Jósef
Jósefsson bókhaldara
á Akureyri og 15 skip-
verja.
Símskeyti til Blaðskeytasamlagsins
(„Austri11, „Frækorn“, „Rcykjavik“).
Kaupmannahöfn, 25. Marz.
Riímenía. Bænda-uppreisnin í Kú-
meníu er barátta útsoginna bænda gegn
landsdrottnum (jarðeigendum) og um-
boðsmönnum þeirra, gyðingum, og Rú-
meníukonungi. — Enduibætur á iand-
búnabarlöggjöfinni og gyðinga-löggjöí-