Reykjavík

Tölublað

Reykjavík - 07.12.1907, Blaðsíða 1

Reykjavík - 07.12.1907, Blaðsíða 1
1Re^k javth. VIII, 86 Útbreiddasta blað landsins. Upplag yfir 3000. Laugardag 7. Desember 1907 Áskiifendur í b æ n u m yfir iOOO. VIII, 86 ALT FÆST i THOMSENS MAGASÍNI. "SS < )íll;i Oí>- úlílílYolíl 5" selur Kristján Porgrimsson. Ofuar og elclaveiar ^ÍaerztnSkfr“Þvífcha"* cooooooooooooooooooooooooooooooooooooc o 8 JÓLA-BAZAR EDINBORGAR. Hr. Jónas H. Jónsson trésmiður, hefir útbúið og prýtt Bazar-salinn í Edinborg; allur sá frágangur mælir með sér sjálfur. Vér vonum, aó almenningur verði oss samdóma um, að vörurnar á Bazarnum samsvai-i fyllilega fráganginum á salnum. Vér liöfum að undanförnu fremur tekið tillit til fullorðna fólksins, að því er Bazarinn snertir, en í þetta sinn ætlum vér að leggja alla áherslu á að þóknast börnunum. Vér veitum þeim tækifæri til að eignast dálítinn ágóða. Á Sunnudaginn 8. þ. m. kl. 2—4 e. m., mega öll börn koma og heimsækja okkur á aðalskrifstofu verzlunarinnar. Hverju barni verður afhentur miði með nafni þess. Á þennan miða verður síðan skrifuð sú upphæð, sem barnið kaup- ir eða lætur kaupa fyrir, bvort sem það er gert einu sinni eða oftar, og bvort sem barnið notar bann sjálft eða lætur aðra nota bann, foreldra sína eða kunningja Þegar Bazar-tíminn er á enda, fá öll þau börn, sem notað hafa miðana, 20. hlutann af þeirri upphæð sem á hverj- um miða stendur, borgaðan í peningum. Ennfremur fá þau þrjú börnin sem liæstri upphæð hafa safnað á miða sína þessi verðlaun: 1. Góðan fatnað sniðinn á barnið, pilt eða stúlku. 2. 10 kr. í peningum. 3. 5------— 10000000000000000-0000000000000000000000 „REYKJAVXK“ Árg. [60—70 tbl.] kostar iimanlaudB 2 kr.; erlendis kr. 3,00—8 ah.— 1 áoll. Borgist fyrir 1. Júlí. Ella 3 kr. Auglýsingar innlendar: k 1. bls. kr. 1,60; 3. og 4. bls. 1,26 — Útl. augl. 33*/a°/o h»rra. - Afsláttur að mun, ef mikið er auglýst. Útgef.: Hlutafólagið „Reykjavík“. Ritstjóri, afgreiðslumaður og gjaldkeri •Jón. Ólaísson. Afgreiðsla Laufásvegi 5, kjallaranum. Ritstjórn: ---„ stofunni. Telefónari 29 ritstjóri og afgreiðsla, 71 prentsmiðjan. íslenzkir dómarar og íslenzkar ofsóknir. IV. Vér töldum upp í „Rvík“ 16. f. m. þau illmæli, sem Lárus sýslumaður Bjarnason hafði átalið í málinu gegn Einari Hjörleifssyni, og undirdómurinn hafði ómerkt. Úr þeirri upptalningu hafði óvart fallið setningin: „í stað þess rær hann öllum árum að því, að búið missi 1000 krónur“. Þessi orð hafði E. H. tekið upp úr prívat bréfi manns í Reykjavík til séra Sigurðar Gunnarssonar, og hafði sá maður ó- efað byggt á rangri frásögn séra Sig- urðar til hans um þetta mál. Þessi urnmæli hafði undirdómurinn ómerkt; yflrdómurinn lót þau standa óhögguð, en hæstiréttur dæmdi þau dauð og ó- merk, eins og undirdómurinn hafði gert. Af því að prívat-bréf þetta var frá embættismanni, gerir yflrrétturinn sér lítið fyrir og gerir það að embættis- bréfi, jafnvel þótt það beri það með sér að öllu leyti, að það er prívat bréf manna milli, þar sem bæði er verið að segja fréttir af skipakomu, senda kveðju og þvíuml.. Og auk þess seg- ist bréfrftinn síðar muni skrifa honum embættisbréf. Vér færðum um daginn rök að því, að yfirdómurinn hefði blátt áfram rangliermt eða sagt ósatt af afskiftum L. H. B. af dánavbúi Sigurðar Jóns- sonar, og að þessi sögusögn vor um yfirdóminn væri beinhnis staðfest með ummælum hæstaróttardómsins. En yfirrétturinn lét ekki við þetta sitja, heldur beitti hann réttarfars- reglu, sem að voru viti er algerlega spánný og ekki hefir fyrr beitt verið af neinum dómstóli, svo kunnugt sé. Réttarfarsreglan virðist vera sú, ef mörg illmæli eru átalin í einu, þá að láta hvert þeirra um sig, þótt ósönn- uð sé, réttlæta annað. Hér notaði yflrdómurinn ummæli í nefndu prívat bréfi, sem L. H. B. hafði þó átalið, sem sönnun fyrir réttmæti annara líkra meiðandi orða. Þá er það elcki síður nýstárleg réttar- farsregla, að virða að vettugi tvímæla- lausa játningu stefnda í meginatriði málsins; en þeirri nýlundu fann þó yfirdómurinn upp á í þessu máli. E. H. hafði játað það fyrir undirrétti, að L. H. B. hefði lýst húsinu rétt fyrir Thomsen; en yfirdómurinn segir í dómi sínum, að L. H. B. hafi ófrægt húsið við hann. Þó virðist fyrst yfir taka, er yfir- dómurinn telur það vítalaust að segja um L. H. B., að hann hafi ætlað að „hafa 1000 krónur af“ búinu. Dómur yflrdómsins í þessu máli er svo illa saminn, að ekki er auðið að sjá, hvort yfirdómurinn álítur orðin „hafa af“ meinlaus í sjálfu sér, eða hann telur L. H. B. sannan að sök um það, að hafa ætlað að svifta búið 1000 krónum á glæpsamlegan hátt. Hvorugt er reyndar trúlegt um yfir- dóminn, en annaðhvort af þessu tvennu hlýtur þó að vera skoðun dómsins. Það virðist lítt trúlegt að yfírdómur íslands skiiji ekki jafn algengt orð sem það, að „hafa af“ einhverjum. Allar orðabækur hafa að eins einn skilning á þessu orðatiltæki, þar á meðal orðabók sú, sem kend er við Jónas „aðalhöfund", en Björn Jónsson ritstjóri ísafoldar á, eftir sjálfs hans sögn i formálanum, mestan þáttinn í. Sú orðabók leggur dönsku orðin be- drage og snyde út með orðunum „að hafa af“. Sömu merkingu leggja hegningarlögin í þetta, sbr. t. d. 257. gr.: „sem hefir af manni peninga eða fjármuni". Sama skilning leggja í það allir nú- lifandi íslenzkumenn landsins, jafnt pólitískir skoðunarbræður ísafoldar sem mótstöðumenn, svo sem íslenzkukenn- arinn við mentaskólann, Pálmi Pálsson, Dr. Jón Þorkelsson landskjalavörður og prófessorarnir B. M. Olsen og Pinn- ur Jónsson. Loks hefir yfirrétturinn sjálfur lagt sama skilning í orðin, alt þangað til að L. H. B. átti í hlut. Yfirdómur- inn sagði t. d. 31. Október 1898 um mann, sem hann dæmdi í 8 mánaða betrunarhúsvinnu fyrir svik, að mað- urinn hefði „haft af póstsjóði kr. 321,00“; sjá Dómasafn, V. bd., bls. 625, 9. ]. a. o. Það er því harla ótrúlegt, að yfir- dónrurinn hafi nú misskilið orðin, enda þurfti fullkomna nauðgun á daglegu máli til þess að leggja í þau mein- lausan skilning. En ekki er hitt þó trúlegra um 3 lögfróða menn, að þeir hafi álitið það sannað um L. H. B., að hann hefði haft í frammi glæpsamlegt athæfi við búskiftin. Nú skiftir það minstu máli, hvað yfirdómurinn hefir ætlað um þetta; hæstiréttur hefir sagt', að E. H. hafi „ekki haft ástæðu“ til illyrðanna „samkvæmt því, sem fyrir liggur í málinu“. En sorglegt er það engu að síður, að geta ekki með nokkru móti fundið aðra sæmilega úrlausn á þessum dómi yfirdóms landsins, en aðra. hvora þeirra er nú var bent til. Y. Málin gegn Birni Jönssyni. Nú víkur sögunni að málurn L. B. H. gegn ritstjóra ísafoldar. Þegar þessi merkilegi yfirdómur 1 Einars málinu kom út, kunni ísafold ekki að þegja eða stilla tungu sína fremur en áður. Þó að það hefði átt að vera hver- jum þeim er þektu málavöxtu eins vel og ísafold, auðsætt, hve ranglátur dómur yfirdómsins var og það hefði átt að vera blaðinu hvöt tú, að gæta tungu sinnar, til þess að brenna sig ekki, þá urðu þó illar eðlishvatir blaðs- ins ríkari, eg blaðið braust um á hæl og hnakka til þess að bera dóminn út, og reyna að nota hann sem stórpóli- tískan sigur yfir skeinuhættum mót- stöðumanni. ísafold sagði, að L. H. B. væri með téðum yfirréttardómi: „dœmdur sann- ur að sök um fjárdráttartilraun“; hann hafi reynt til „að hafa af búinu sér í hag 1000 krónur", og fáraðisfc blaðið jafnframt mjög um það, að L. H. B. hefði ekki verið settur af fyrir bragðið, eða honum að minsta kosti „vikið frá embætti um stundar- sakir, meðan verið væri að biða eftir hæstaréttardómi í málinu“. Auðvitað tóku bergmáls-blöðin, Fj.konan og Norðurland uncLir í sama tón. ísafold hefir annaðhvort ekki haft vit til að sjá eða ekki skeytt um að sjá, að hún gerði vinum sínum í yfirdóm- inum ið mesta ógagn með þessu ó- happa-flani. Má vera að hún hafi líka hugsað með sór: flokksbræður mínir, bæjarfógetinn og yfirdómendurnir fara tæplega að dæma mig; en dýrt er að leita til hæstaréttar og því tímir Lárus varla í máli eftir mál. Og þó að hann geri það, þá verður þess langt að bíða að þar falli dórnar í málunum og á meðan verður Lárus að liggja undir öllu því, sem ég klíni á hann. Hafi eitthvað þvíumlíkt vakað fyrir ísafold, þá hefir henni orðið að trú sinni, þótt vermirinn yrði reyndar staðlítill á endanum. ísafold var sýknuð(H) af þessum um- mælum bæði fyrir bæjarþingsdómi og yfirdómi, og yfirdómurinn bætti því við, að dæma L. H. B. í 60 króna málskostnað til ísafoldar fyrir þá frekju hans og ófyrirleitni, að vilja bera af sór jafn meinlaust vinar-blak eins og þetta. Af því að þetta líkist miklu fremur tröllasögu heldur en sögu af nýorðnum viðburðum, setjum vér hér útdrátt úr dómum landsyfirréttarins, og er hann

x

Reykjavík

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Reykjavík
https://timarit.is/publication/206

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.