Reykjavík - 09.06.1908, Blaðsíða 3

REYKJAVIK
95
HUQSlð YKKUR l
Meft helmingl minni vinnu, og
helmingi ódýrara en meö grœn-
sápu, þvæst alt tauið á helmingi
stittri tíma, og án þess að hinum
fingeröasta vefnaði standi nokkur
hætta af.
Með því að brúka aðeins Sunlight
Sápu stittið þér til muna erfiöi
dagslns, og föt yðar endast mikiu
allan ótta fyrir því, að Danir hefði nokkra
löngun til þess beint eða óbeint að kúga
íslendinga undir nokkur yfirráð. Með öðr-
um orðum, þetta stórfelda afsal Dana er
einungis til þess gjört, að þagga niðri í ís-
lenzkum þjóðmálaskúmum, til þess að koma á
góðu samkomulagi og gera menn ánægða!
En þetta er heldur ríflegborgun fyrir tóma
von — von sem þar að auki lítur ekki út
fyrir að ætli að rætast. Séu íslendingar
óánægðir að ástæðulnusu, þá er bezt að
lofa þeim sjálfum að hafa fyrir því að hugga
sig. Er það nú í raun og veru svo ógur-
lega þýðinðarmikið þó upp komi ástæðulaus
óánægja meðal nokkurs hluta íbúanna í fá-
mennu dönsku fylki, að þess vegna þurfi
endilega að hlaupa upp til handa og fóta
til þess, svo fljótt sem auðið er, að hluta
Danmörku í sundur og minka hana ....
til þess að geta búið til konungsríkis-af-
skræmi, sem í raun réttri er hér um bil
hið sama sem að gefa Englendingum danska
fylkið ísland — því það verða afdrif hins
íslenzka konungsrikis — Og þessi fórn (sem
blaðið „Dannebrog11 réttilega kallar eins-
dæmi í sögunni) mun að iikindum ekki einu-
sinni ná sínum aðaltilgangi! Halda menn
i raun og veru að hinir íslenzku glamrarar
hætti nú að glamra? í>að lætur mjög vel
í eyrum að kalla þennan samning „bróður-
legt handtak tveggja landa" og „traust og
innilegt band er tengi Danmörku og hina
fjarlægu sagnaey11 — En það verður ekki
langt þangað til við heyrum glamrið aftur,
sem mun yfirgnæfa alt sem skynsamir menn
segja, því þeir eru þó sjálfsagt til meðal
hinna dönsku ríkisþegna á íslandi. í fyrsta
simskeytinu sem kom frá fteykjavík er sagt
að Landvarnarfélagið þar hafi á fundi sín-
um verið mótsnúið frumvarpinu — Hinn
íslenzki glamraraflokkur er ekki ánægður
með annað en fullkominn aðskilnað. Hið
eina samband er hann vill þýðast er kon-
ungssamband. En ef svo langt er farið væri
vist bezt að segja. —<> Hafi fjandinn náð
öllum sauðunum, þá er bezt að hann hafi
hafrana líka —
Satt að segja vildum vér helzt óska að
uppreistarflokkurinn á íslandi eyðilegði
samninginn með ofsa sínum, sem alinn er á
dönsku þrekleysi og hógværð. Þá kæmi
máske annað hljóð í strokkinn hér, svo að
eftirleiðis yrði stefnt hiklaust að því eina
rétta, sanngjarna og skynsamlega markmiði:
hinni nánuslu samtenging hinna ýmsu
hluta danska ríkisins sem enn eru eftir,
sem sé Jótlands, íslands, Sjálands, Eæreyja,
Lálands-Palsturs, Pjóns, (trænlands og Borg-
undarhólms. Petta er attsaman Danmörk,
sem á að hafa eitt og sama ríkisþing, sama
fána og saraa ríkishöfðingja. Að þessu
markmiði eigum vér að keppa, og hvað sem
hrindir oss af þeirri braut getur ekki fylt
oss fögnuði heldur þvert á móti áhyggjum
•g sorg.
Erik Hansen.
Eftir það að ofanrituð grein var skrifuð,
kafa komið ýtarlegri skeyti frá íslandi, sem
staðfesta hve árangurslaus fórn vor er.
Skeyti frá Reykjavík 16. maí segir, að
blöðin „ísafold“ og „Þjóðólfur“ lýsi yfir
vonbrigðum yfirýmsu í nefndarfrumvarpinu.
Sérstaklega yfir því að Danir skuli eftir sem
áður hafa meðferð utanríkismálanna (!!!) og
yfir því að formaður hæstaréttar skuli eiga
að vera oddamaður í gjörðadómi um deilu-
mál.
Skeyti af Seyðisfirði 16. maí skýrir einnig
frá óánægju yfir frumvarpinu, að blaðið
„Austri“ sé því andvígt og að þar muni
verða haldinn fundur til mótmæla.
Þessu svipar talsvert til sögunnar um
konuna i forarvilpunni. Þegar hún varð
húseigandi vildi hún eignast jörð, þegar
hún hafði fengið jörðina, vildi hún verða
stórhöfðingi. Svo vildi hún verða konung-
ur, og þegar hún var orðin það, þá heimt-
aði hún að verða eins og guð almáttugur!
Þá kom loks til sögunnar wilji sem sagði:
nú er nóg komiðl Þá hvarf öll dýrðin og
hún sat eftir sem áður í forarvilpunni sinni.
— íslendingar þurfa að reka sig á sannan
danskan vilja, sem kallar þá aftur niður úr
skýjunum til þess að gegna skyldum sínum
sem danskir ríkisþegnar í hinu danska amti
íslandi.
í „Neue Hamb. Zeitung:" stóð
nýlega grein sem kölluð er „konungs-
ríkið ísiand" eftir J. C. Poestion.
Greinin er um hina íslenzku stjórnar-
baráttu og er mjög vingjarnleg í ís-
lands garð, eins og við mátti búast af
Poestion. Hann telur að með frum-
varpi millilandanefndarinnar hafl ís-
lendingar fengið óskir sínar uppfyltar.
Enska blaðið „Morningpost" segir
að millilandanefndinni hafi hepnast vel
að nema burtu alt, er gæti valdið ó-
ánægju frá íslendinga hálfu og að
frumvarp nefndarinnar veiti íslending-
um í aðalatriðunum alt er þeir hafi
óskað. Telur blaðið það vott um
stjórnvizku Friðriks konungs, að hann
skipaði þessa nefnd.
Sænska blaðið „Stockliolms-
Tidning* sem út kom 16. f. m.
flytur grein um sambandslagamálið og
segir þar meðal annars :
. . . Yerði nú þetta frumvarp sam-
þykt, bæði af Alþingi og ríkisþinginu,
þá er þar með fyrst og fremst því
slegið föstu, að Island er ríki (Stat) —
konungsríJd. — . . ísland fær þannig full-
veldi (suverænitet) og verður með öll-
um þjóðum viðurkent lconungsríki.
. . . Það væri gleðilegt að frumvarpið
næði samþykki beggja þinganna, svo
að hinni langvinnu og skaðlegu stjórnar-
farsdeilu lyki með þeim árangri er
báðum löndunum mætti verða til gagns
og hagsældar.
í „Upsala Tidntng fiir Upsala
stad ocb. liin“ 19. mai síðastl. skrifar
Bagnar Lundborg:
Eins og vór héldum fram hér í bJað-
inu 15. þ. m., þá verður ísland sam-
kvæmt frumvarpi sambandslaganefnd-
arinnar tvímælalaust fullveðja ríki
(suveran Stat) jafnborið Danmörku.
Það verður ekki personalunion heldur
realunion.
Innan bæjar og utan.
Lagaskólinn. Konungur hefir 13.
f. m. skipað Lárus H. Bjarnason for-
stöðumann og kennara við skólann frá
1. júlí næstk.
Eókarastaðan við Landsbankann
er veitt Albert Þórðarsyni aðstoðar-
bókara við þann banka.
„Laura“ kom hingað 27. f. m.
Með henni komu íslenzku millilanda-
nefndarmennirnir allir nema Sk. Thor-
oddsen. Ennfremur kom ráðherrafrú
R. Hafstein, frú Þóra Magnússon kona
Jóns Magnússonar skrifstofustj. o. m. fl.
t Jón Norðmann kaupm. á Akur-
eyri lézt í Kaupm.höfn nýlega. Hann
hafði verið talsvert veikur í vetur og
sigldi til að leita sér lækninga í fyrra
mánuði. Þegar þangað kom var gjörð-
ur á honum stór skurður, er síðan
leiddi hann til bana.
Að Norðmann heitnum er hin mesta
eftirsjá. Auk þess sem hann var tal-
inn einna efnaðastur maður á Akur-
eyri og hvervetna í fremstu röð er að
gagni mátti verða, þá var hann og af-
bragðs gáfumaður, skáld gott og mjög
vel að sér.
Hann var giftur Jórunni dóttur Ein-
ars B. Guðmundssonar dbrm. í Haga-
nesvík (frá Hraunum). Börn þeirra eru
6 lifandi, flest í æsku.
Norðmann heitinn var á 51. aldurs-
ári. Hann var í hvívetna hinn bezti
drengur.
_A.lt er þá þr*eirt er.
Þrennar urðu ófarir Björns Jónsson-
ar 1. og 2. þ. m.
Fyrst reyndi hann að spilla því, að
menn sæktu fundinn í Bárubúð 1. þ. m.
Það gjörði hann með því, að láta dreyfa
út hundruðum seðla rótt fyrir fundinn,
um að fundarstaðnum hefði verið breytt.
Fundarboðendur komust að þessu sóma-
bragði í tækan tima og sendu sam-
stundis út prentaða leiðróttingu.
Þegar þetta ráð ónýttist og fundar-
húsið fyltist af öllum flokkum, tók hann
það ráð að skora á alla sína menn
að ganga af fundi með sér. Þeir urðu
10 — tíu — alls.
Þegar það bragð lánaðist jafnilla og
hið fyrsta, boðaði hann til fundar í
barnaskólagarðinum daginn eftir, til
þess að hamra fram tillögu Guðm.
Hannessonar frá kvöldinu áður. En
er til kom, þorði hann ekki að heimta
ályktun af fundinum, sem sótt höfðu
5falt fleiri konur og börn en full-
orðnir karlmenn, enda feldi fundurinn
með stórmiklum atkvæðamun, að á-
lykta nokkuð um málið.
Alt er þá þrent er.
Kolafundurinn í Dalasýslu.
Sigurður Jósúa Björnsson, Vestur-ís-
lendingurinn, sem vór höíum áður getið
um hór í blaðinu að væri hingað kom-
inn í þeim erindum að leita hór að
kolum, segir í bréfi, sem hann skrifar
frá Stykkishólmi 2. þ. m. :
„Helztu fréttir eru það, að ég er
búinn að vinna við námagröft í 13
daga. Brúkleg ofnkol fann ég á 12.
feti niður, þegar inn kom í surtarbrands-
lagið, sem er, að því er enn verður
séð, 12 feta þykt. Raunar er ég sann-
færður um, að 3 — 4 fet muni enn
vera niður af sömu tegund. Alt er
þetta sedrusviður, sem er í laginu, en
vatnsaginn, sem er í gegn um bergið,
hefir gjört mest af laginu að steinbrandi,
því sedrusviður er fitulaus að innan,
og hefir vatnið því getað áorkað, að
breyta þeim hluta hans þannig. En í
yzta lagi sedrusviðarins er aftur á móti
trjáfita og það lag myndar nú surtar-
brandinn og kolin. En ekki er að
búast við reglulegum kolum fyr en
kemur inn úr vatnsrennslinu, og óg
býst ekki við, að það verði fyr en á
60 fetum — þó vitanlega sé það að
eins ágizkun mín. — En samt sem
áðnr er enginn efi á því, að þarna
er stórkosttegt kotalag, og annað lag
er víst fyrir neðan, undir þessu. En
við því verður ekki hreyft fyr en mað-
ur er að mestu laus við vatnið. Reynd-
ar er vatnið ekki neitt til hindrúnar
og heldur að minka. Ég er kominn
rúm 20 fet inn í lagið, 9 feta breið
göng og 8 fet á hæð. En mér geng-
ur seint með þeim verkfærum, sem
ég hefi. Þau eru lítt brúkandi, þó
þau séu betri en ekki neitt, þangað til
ég næ í önnur hæfilegri.
Á þessu getur þú séð, að ég tel mér
sigurinn vísan, ef ég tóri, nema hér
komi fyrir eitthvert alveg óvænt ásig-
komulag jarðmyndunarinnar. En nú
sem stendur er hún í alla staði ágæt
og álitleg, að undanskildu vatninu.
Hefði þetta lag verið í þurrara lofts-
lagi, en hér á landi gjörist, þá hefði
alt það sem ég er búinn að grafa nú
verið óblönduð ofnkol“.
Innflutningur
landa vorra frá Vesturheimi virðist
ætla að verða talsverður í ár, eftir þvi
sem komið er nú heim af Vestur-ís-
lendingum í vor og frézt hefir að koma
muni í sumar. En það er eins að gæta
við þann innflutning, og það er, eins
og áður hefir verið tekið fram hér í
blaðinu, að séð verði fyrir því, að inn-
flytjendurnir eigi aðgang að einhverri
atvinnu þegar þeir koma hingað. Það
er auðsætt, hversu mikil þægindi það
væru fyrir innflytjendurna að hér væri
til félag eða stofnun, sem þeir gætu
leitað til, er þeir koma hingað, til þess
að fá atvinnu. Þeir eru orðnir hér ó-
kunnugir, flest orðið breytt frá því,
sem var er þeir fóru héðan, og því
ekki svo auðvelt fyrir þá að útvega
sér atvinnu þegar í stað. En varla
er til þess ætlandi, að allur þorri þeirra
þoli langan atvinnumissi eftir jafndýra
langferð og þeir koma úr.
Það er því afar-áríðandi, ef vér vilj-
um, sem ekki er efamál, að þessi inn-
flutningur haldi áfram, að alvarlega sé
hugsað um þetta atriði og eitthvað
framkvœmt. Að vísu virðist Búnaðar-
félagið bezt til þess faJlið, og bezt sett,
til þess að geta orðið innflytjendun-
um að liði, en ekki spilti það neinu
þó fleiri hefðu þetta mál hugfast, og
gjörðu eitthvað í því.
Vér viljum því beina þeirri spurn-
ingu til þeirra manna hér, sem ant er
um þenna innflutning landa vorra, og
ráð hafa til þess að verða innflytjend-
unum að liði, hvort þeim ekki sýnd-
ist ráðlegt að hefjast nú handa og
mynda félagsskap til þess að veita
innflytjendunum móttök u, leiðbeina þeim
og sjá þeim fyrir atvinnu eða staðfestu
fyrst í stað.
Hér er svo mikið kvartað um fólks-
eklu og að alt sé ógjört sem gjöra
þarf. Það ætti því ekki að vera neitt
þrekvirki að útvega nokkrum innflytj-
endum nægilega vinnu, svo að þeim
væri vel borgið á meðan þeir eru að
kynnast, og þangað til þeir geta sjálfir
farið að sjá sér fyrir atvinnu.
í vist
óskast 1. október næstk. nokkuð rósk-
inn heilsugóður kvenmaður (ekki eld-
húsvist) í Túngötu Nr. 4. Kaup eins
og um semur.
Klukkur, úr og úrfestar,
sömuleiðis gull og silfurskraut-
gripi borgar sig bezt að kaupa á
Laugaregi nr. 12.
Jóhann Á. Jónaason.