Reykjavík - 10.11.1908, Blaðsíða 1

1R fc \ a\> t fc.
IX, 51
Utbreíddasta blað landsins.
Upplafi yfir 30£SS>.
Þriðjudag 10. Nóvember 1908
Áskrifendur í b æ n u m
yfir JOOIO.
IX, 51
'EÖS* ALT FÆST í TH01WSEWS MA£ASfm.^g%
OÍ118, 0<>‘ elllilYélai* seiur !(ristján Porgrirnsson.
„RHYKJ AYIK“
j\ ?■ tj, [minnBt 60 tbl.] koatar innaulands 2 lcr.; erlondit
cr. 3,00—3 8h.— 1 aoll. BorgÍ8t fyrir 1. Júlí. Ella 3 kr.
Áuglijsingar innlendar: á i. bls. kr. l,5ö;
ö og 4. bls. 1,25 — XJtl. angl. 38*/s#/o hærra. -
i/slúttur að rnun, ef mikið er anglýst.
Útgef.: Hlutafélagið „ReykjaA?ík“.
Ritwtjóri, afgreiðfllumaðnr og gjaldkeri
MagnÚH K. Klöndal
Pingholtsstræti 28. Talsími 199.
Ritstj. er áreiðanl. að hitta heima
á virkum döguiu
lil. 13—1 og 4—síörl.
„Reykjavík“ kostar frafn-
vegis 3 kr á ári. Peir, sem
horga blaðið fyrir 1. Júli, fá
þö eins og hingað til I kr.
afslátt. Hún verður þannig
áf'ram ódýrasta blað landsins.
Jíýr atvinnuvegnr.
Loddarasltapur.
Fjárdráttur.
Allir sem farið liafa til annara
landa, þekkja loddarana.
Sumir þeirra lita andlit og hend-
ur, klæða sig skrípabúningi, hoppa
og skoppa um leiksviðið, æpa og
hrina og láta öllum illum látum.
Aðrir eru prúðbúnir eða búnir
eins og aðrir menn. Þeir gjöra
»kraftaverk«. Þeir sýna tóman
hatt og týna svo upp úr honum
ótal hluti, lifandi fugla, klúta og
klæði, vopn og hnífa og þar fram
eftir gölunum. Þeir skjóta lifandi
dúfum út úr lítilli skammbyssu,
mylja sundur vasa-úr manna og
setja þau aftur í samt lag o. s. frv.
Þessi loddaraháttur er alkunnur
erlendis og rekin þar sem a l-
v i n n u v e g u r.
Skrípaleikur þessi hefir sjaldan
verið sýndur hér á landi. Og því
síður verið rekinn sem atvinna.
En nú er bætt úr háðu.
íslendingar hafa nú eignast
1 o d d a r a, meira að segja a t-
v i n n uloddara.
Það eru andakuklararni r.
Einar Hjörleijsson leiddi það
kukl inn i landið, eins og ýmislegt
annað.
Og »í s a f o 1 d« gleypti þá ó-
heillaílugu, eins og svo margar
aðrar flugur. Hún llulti i fúlustu
alvöru eða líklega öllu heldur i
fátalætisalvöru fréttir af handlækn-
ingum framliðinna lækna, flutti
illa orkta kviðlinga og illa samd-
ar skáldsögur eftir látna listamenn.
Og sagði alt þetta jafn eðlilegt eins
og ílóð og fjöru.
Og þessi ósköp gengu i suma,
að minsta kosti i heimskingja
og sálarsjúka menn.
Kuklararnir færðu sig upp á
skaptið og mynduðu söfnuði,
bjuggu sér til »musteri« og lögðu
á sig safnaðargjald, miklu hærra
en í kristnu söínuðunum. Kukl-
ararnir geta gjört alt milli himins
og jarðar — alt nema eitt. Þeir
eru ekki enn komnir upp á það
að lifa á loftinu og komast líklega
seint upp á — þ a ð.
Líklega hefir upprunalega verið
stofnað til þessa kukls i politiskum
tilgangi. Og víst er um það tvent,
að safnaðarfólkið er nálega alt úr
þjóðræðis(landvarnar)liðinu,:t!)og að
kuklið var notað óspart í kosn-
ingarbaráttunni síðastliðið sumar.
Eftir því sem kuklararnir urðu
leiknari i listinni, óx matarlist
þeirra og yfir höfuð að tala löng-
un þeirra í jarðnesk gæði.
Söfnuðurinn gat ekki satt þarfir
þeirra.
Þessvegna urðu j)eir jafnframt
að u m f e r ð a r-kuklurum.
Einar Hjörleifsson og Indriði lnd-
riðason hafa ferðast um mikinn
hluta landsins i sumar og haust
og — h a f t fé af fólki með kukli
sínu.
Þeir hafa leikið listir sínar fyrir
Húsvíkingum, Akureyringum og
eru nú nýkomnir heim úr leið-
angri um Vestfjörðu. Sýndu sig
og anda sína á ísafirði, Bolúngar-
vík, (sbr. »Veslr« tbl. 56) og á öðr-
um viðkomustöðum skipsins, víst
alstaðar nema á Patreksfirði.
Indriði talaði við andana og lét
þá flytja ýmsa muni frá og til um
herbergið, en Einar útlistaði með
»visindalegum« rökum, hve »of-
boð eðlilegt« þetta alt væri.
Og hvað haldið þið, að þeir hafi
heimtað fyrir þessi »kraftaverk«?
Þeir heimtuðu sumstaðar 5 —
fimm krónurat hverjum áhorf-
anda, hvorki meira né minna.
5 krónur fyrir slik kraftaverk.
Pað er — fjárdráttur.
Og svo er heimskan mikil i
þessu landi, að aðsóknin varsum-
staðar töluverð.
*) Pó eru mjög margir í pví tiði
andstæðir andakuklinu.
Leiðbeining
í lögfrœðislegum efnum fá
fátœklingar ókeypis i Laga-
skólanum, I. og 3. laugardag
i hverjum mánuði skólaársins.
kl. 7—8 að kvöldi.
Þangað sóttu prestar og prelátar
t. d. prófasturinn í Stykkishólmi.
En aftur á móti var sumum vísað
frá t. d. Stefáni skólastjóra Stef-
ánssyni á Akureyri.
Og allstaðar var bannað að bregða
upp ljósi. Einar sagði, að það gæti
kostað hvorki meira né minna en
— lif Indriða.
En vitanlega er ljósinu hér út-
hýst og haldið dauðahaldi i myrkr-
ið, af þvi að lýgi og svik dafna
ekki i ljósi. Þan þurfa myrkurs
við.
Enda höfðu kuklararnir rekið
sig ónotalega á áhrif ljóssins í
»musteri« sínu einu sinni í vor,
er var.
Andarnir áttu að flytja stóla og
annan stofubúnað, en þá varð raf-
magnslampi til að upplýsa, að
Indriði hjálpaði stólnum á stað í
það skiftið, og það með svo mikl-
um fítonskrafti að stóllinn þaul í
hengilampa, og lampinn aftur í
höfuðið á Birni Jónssyni ritstjóra.
Pvi gekk Björn lcngi með um-
bundið höfuð i vor.
Og auk Ijóssins hafa ólukku
andarnir orðið til þess að leika á
loddarana. Fyrir nokkrum árum
fréttist lát íslenzkrar konu frá út-
löndum. Andi hennar fór í Ind-
riða og skýrði frá látinu. En svo
vitnaðist það, að andlátsfregnin var
ósönn. Sama kom fyrir um stúlku
á Mýrunum tyrir nokkrum missri-
um. Og loks kom sama óhappið
fyrir núna á dögunum í Yestfjarða-
leiðangrinum. Maður var sagður
dauður í blöðunum, meðal annars
í »Rvík«, sem allir andar eðlilega
lesa. Andi mannsins fór í Indriða
og sagði látið, en svo kom það
upp úr káfinu, að andlátsfregnin
hafði verið kviksaga. A því vör-
uðu sig hvorki Indriði né andarnir.
En gamanlaust, þér kuklarar,
loddarar og ,fjárdráttarmenn‘, sem
leikið ykkur bæði að guðs og
manna lögum, varið ykkur, varið
ykkur á 257. gr. hegningarlaganna.
Hún leggur hegningu við »svikum
i spilum . . . með sýningum, þul-
um, særingum, spám og öðrum
slíkum liindurvitnum«.
Og umfram alt. Vara þú þigal-
menningur. Láttu ekki loddar-
ana hafa j)ig að ginningarfífli, og
láttu þá að minsta kosti ekki fara
i buddu þína.
Fundur
í „Fram‘,‘ fimtudaginn 12. þ. m.
á venjuleguru stab og tnna.
Jón Magnússon skrifstofnstjóri
talar.
Tngir þnsnnða i veði.
Lárus H. Bjarnason hreyfði því í
bæjarstjórninni fyrir tæpum 4 vikum
og aftur fyrir tæpri viku, að vatns-
veituverkið gengi alt of seint, að það
mundi víða vera lakar unnið en
skyldi og verða alt of dýrt.
Bæjarstjórnin hummaði málið fram
af sér i bæði skiftin, virti ekki einu
sinni skriflega, hógværa umkvörtun
3—400 borgara svo mikils að lesa
hana upp.
Svo tóku borgarar bæjarins málið
í sina hönd á sunnudaginn er var,
og gjörðu því hæfileg skil.
Það er sagt frá borgarafundinuni
annarstaðar í blaðinu, enda vísast
tit þess.
Hér skal að eins þess getið, að
meðal annars óvænts kom það frain
á fundinum, að bæjarsjóður mundi
eiga t u g i þ ú s u n d a á h æ 11 u
og að öllum líkindum m i s s a þá, ef
ekki verður undinn bráður bugur að.
Það er senr sé komið upp úr kaf-
inu, að óhæfilega grunt er
sumstaðar á vatnspípun-
u m á leiðinni frá Rauðará inn að
Elliðaám og auk þess sumslaðar i 11 a
búiðumþærað öðruleyti.
Hr. O. V. Kjögx kevpti verk þetta
til framkvæmda. Skurðirnir áttu,
samkvæmt samningi, að vera að
minsta kosti 5 f i m m fet á dýpt, og
alt átti verkið að öðru leyti að vera
vel vandað.
Samkvæmt eftirfarandi skýrslu 3
borgara bæjarins, sem tóku sig til
og athuguðu verkið á ýmsum stöð-
um laugardaginn er var, hefir verk-
ið verið unnið á þessa leið.
Laugardaginn 7. p. m. fór ég meö þeim
Þorgrími Guðmundssyni og Eyjólfi Gísla-
syni inn med vatnsskuröi þeim, er hr.
O. V. Kjögx hefir tekið í akkorð af
bænum. Ég fór til þess að skoða frá-
ganginn á verkinu, og sérstaklega til þess
að prófa dýptina ofan á rörunum. Ég
fór alla leið inn að Löngumýri. Rar
sem ég prófaði dýptina fyrst var við læk
þann, sem rennur neðan við Bústaði.
Rörin eru leidd yfir lækinn í timbur-
stokk. Austan við timburbrú þá, sem
gjörð er yfir stokkinn var dýptin 21
tomma ofan á rörið; utan um röriðvar
valið tommu tóverki.
Nokkrum álnum austar var 1 alin og
16 tommur ofan á rör; þar næst mældi
ég i lítilli laut vestan við Blesagróf og
reyndust þar 1 tommur ofan á rör. Ofan
á jaröveginum var 10 tomma hár mold-
arhryggur, likastur því sem mold hefði
verið sópað að frá báðum hliðum meö
vendi, svo laus að ég gat sópað motd-
inni frá með fætinum.
I gildrögum suður af Artúnum er
garður úr hnausum hlaðinn ofan á rörin
og eru vatnsaugu gegnum garðinn; þar
gat ég ekki skoðað nákvæmlega af því
að ég vildi ekki rifa upp garðinn, en i
vatnsaugunum reyndist dýptin 15 -20
tommur.
í Blesugróf hitti ég úllendan mann,
sem sagði mér að hann hefði vcrið við
verkið. Og þarna sagði hann mér að
rörin lægju sumstaðar 2 fet i jörð, en
sumstaðar ofanjarðar, og var umbún-
aður þar ekki annar en garður iir
hnausarusli, sern hrúgað var lauslega
saman, en hvergi hlaðið, garðurinn tæp-
lega 11/» alin á liæð, og sagði þessi út-
lendingur mér að verk þetta væri full-
gjört. '
Reykjavik.
S i g u r ð u r .1 ó n s s o n Fjöllum.