Reykjavík

Tölublað

Reykjavík - 20.11.1909, Blaðsíða 1

Reykjavík - 20.11.1909, Blaðsíða 1
fcjaví ft. X,, 54 TJtbreiddasta blað landsins. Upplag yfip 3000. Laugardag 20. Nóvember 1909 Áskrifendur í b ao n u m yfir 1000. ALT FÆST I THOMSENS MAGASlNl. Baðliúsið virka daga 8—8. Biskupsskrifstofa 9—2. Corgarstjóraskrifstofa 10—3. fiókasaín Alþ.lestrarfél. Pósthvisstr. 14, B—8. Bréfburður um bæinn 9 og 4. Búnaðarfélagið 12—2. Bæjarfógetaskrifstofa 9—2 og 4—7. Bæjargjaldkeraskrifstofa 11—3 og 5—7. Bæjarsíminn v.d. 8—10, sunnud. 8—7. Forngripasafnið opið hv. virkan dag kl. 11—12. Islandsbanki 10—2‘/j og Bl/a—7. Lagaskólinn ók. leiðbeining 1. og 3. id. 7-8 e.m. Landakotsspitalinn 10'h—12 og 4—5. Landsbankinn IO'/j—21/*. Landsbókasafnið 12—3 og 5—8. Landskjalasafnið á þrd., fmd. og ld. 12—1. Landsjóðsgj.k. 10-2, 5-6, þrjá 1. d. í m. 10-2, 5-7. Landssíminn v.d. 8—9, sunnud. 8—11 og4—6. Læknaskólinn ók. iækning þrd. og fsd. 11—12. Náttúrugripasafnið sunnud. Vjt—2J/>. Pósthúsið 8—2 og 4—7. Stjórnarráðið 10—4. Söfnunarsjóður 1. md. í mán. kl. 5. Tannlækning ók. í P.str. 14, 1. og 3. md. 11—12. „REYKJ AYÍ K“ Árg. [minnst 60 tbl.] kostar innanlanda 3 kr.; erlendit kr. 8,50—4 sh.—1 doll. Sé borgað fyrir 1. Júlí, 1 kr. afsl. Auglýsingar innlendar: & 1. bl«. kr. 1,60; 3. og 4. bls. 1,35 — Útl. augl. 38*/*°/o bwrra. — Afsláttur að mun, ef mikið er auglýst. Hlutafélagið „Reykjavík“. Ábyrgðarm. «Jón Olafsson, alþingism. SLindargötu 28. Fónn 20. yfygreiðsla ,Reykjavíknr‘ er á Smiðjustíg 7. Afgreiðslúm. blaðsins er áreiðanlega að liitta þar ltl. XO—11 f. m. og 2—4 e. m. — Fónu 199. Ritstjópi er til viðtsls virka daga, nema Mánudaga, kl. 4—5 síðd., Lindargötu 28. Stefnuskráin. Ráðherrablaðið birti 8. Ágúst 1908 „stefnu- ,skrá“ sína. I henni var þetta m. a.: „Við skulum láta kné fylgja kviði meðan við liggjum ofan á þeim, höfum völdin, með öllum þeim fylgjandi lilunnindum og hags- munum“. „Við skulum heita á fylgismenn okkar um nóga og góða atvinnu eða önnur fríðindi, ef við berum sigur úr bytum“. „Við skulum varast, eftir því sem hægt er, að láta aðra menn fá embætti eða sýsl- anir, en reynda eða líklega fylgismenn okk- ar, hvað sem líður hæfileikum þeil’ra“. „Við skulum koma okkur upp sem flest- um leppuðum saurblöðum, sem við getum notað til að svívirða þá aila persónulega, sem okkur eru andvígir . . . i ’:ið sem við þurfum til slíkra blaða að lcosta úr okkar vasa, tökum við af almannafé með launa- hækkunum og bitlingum11. Hver sem viil hafa fyrir að iesa ráðherra- biaðið (XXXV. árg. 48. tbl.) 8. Ágúst 1908, getur sannfært sig um, að þetta stendur þar svona. Svo geta menn borið saman orðin og tverkin og séð, hvort ekki hefir verið við- íeitni til að lialda þessa stefnuskrá. Snúið úr ensku. Margur lífið selur sitt — selur það fyrir brauð. Aðrir selja sálina fyrir silfurs og gullsins auð. Hold og blóð er hrak-ódýrt; helzt er um of þess mergð. Manns-sálir hafa’ á markaðnum þó marg-oft lægra verð. J. Ól. yroflntiiingsbanmð. Bæði fylgismenn og mótstöðumenn bann- laga byggja mjög málstað sínn á því, hvort hannlögin hafi fylgi nógn mikils meiri hluta þjóðarinnar. Sumir telja 5/s nóg; aðrir heimta að minsta kosti zji. Oss virðist sem báðir skjóti fram hjá markinu og hæfi ekki — fari á mis við það sem er kjarninn i málinu. Þá er um það er að ræða að banna at- hafnir, þá er aðalkjarni málsins sá: hefir þjóðin (löggjafarvaldið) siðferðislegan rétt til þess? Og þá er undir því komið, hvort athöfnin er svo löguð, að hún snerti þann einn, sem fremur hana, og enga aðra, eða hún er þess eðlis, að hún verði ekki framin, án þess að rétti annara sé misboðið. Enginn neitar því, að rétt sé að banna mönnum að stela, því að með því að stela er jafnan gert á annara hlut. — Enginu mun hinsvegar neita því, að löggjafarvald hafi engan sið- ferðislegan rétt til að banna mönnum að ganga í silkinærfötum, því að það gerir eng- um öðrum rangt til að menn kiæðist silki næst sér. Hvort vín hefir nokkurt eitur i sér eða ekki, kemur málinu heldur ekki við. Otai- margt, sem menn neyta daglega, hefir ofur- lítið af eitri í sér. Ef auðið er að sýna fram á, að öli nautn áfengis geri öðrum rangt til, en þeim sem neytir þess, þá hefir þjóðfélagið siðferðisleg- an rétt til að banna það. — Meira að segja: Þótt auðið sé að neyta áfengis án þess að gera með því á annara lilut, þá getur samt verið siðferðislega réttmætt að banna þá nautn, ef auðið er að sanna, að nautn á- fengis hafi í för með sér almennan pjóðar- voða, og að eigi sé auðið á annan hátt, að hefta þann voða eða minka hann svo, að tjónið af honum verði ekki meira, en tjón það er leiðir af banninu. Hafi þjóðfélagið siðferðislegan rétt til að banna athöfn, þá hefir það rétt til að gera það með einföldum meirihluta. — En hafi það ekki siðferðislegan rétt til þess, þá öðl- ast það hann ekki með neinum atkvæða- fjölda, hve mikill sem er. TJm það ættu umræðurnar að snúast, hvort svo sé eða ekki. Hvorugur málsaðili gerir málstað sínum sannarlegt gagn til langframa með því að hylja aðalkjarna máisins með orðgnótt og málalengingum um auka-atriði. Þetta er ritað að eins til bendingar báðum aðilum. Ódýr húsagerð. Grjótsteypa. — ,Lath‘ og ,plaster‘. [Niðuri.]. — Hitt atriðið er það sem á ensku er kailað „Latli“ og „Plaster“. — Er það kalk-klæðning á rimlum. Hún er notuð alment mjög í Ameríku —, nálega eingöngu innanlrúss — svo alment, að þar er varla þiljað innan nokkurt einasta íbúðarhús á annan hátt. Á útveggjum er það oft haft tvöfalt, og reynist það þá sérlega hlýtt, en á loftum og skilrúmum er það vanaiega einfalt. Það fer sérlega vel, og endist vel með góðri umgengni. Þegar sprungur koma í það, eða ef úr því brotnar, þá er gert við það með sárlitlum tilkostnaði; og þegar nýi blærinn á því fölnar, er það þvegið með þar til gerðu ódýru dufti, úthrærðu í vatni, og þá með þeim lit sem ’nver óskar („Kalsomining"). — „Lath“ og „plaster" er aðallega notað í bindingshús; — en þó oft sem þiijur á grindum innan á steinveggjum. Það er gert þannig: Fyrst er „lath“-ið neglt á stafina og bitana (þverS um), um alt húsið; en „iath“-ið er 4 feta langir tré-listar, sem eru xjt—3/s þml. á þykt og 1—1 Va þmi. á breidd. Og eru þeir látnir ná á þrjú 16 þml. stafabil, á víxl,—hvor kafli urn 2 fet á lengd.1) Þegar búið er að lista (,,latha“), þá er farið að „plastra". Það er: þá er kalkblandan sett á, strokið um og á með þrýstingi, með fjöl, jafnt og slétt, þannig að það iæsi sér að innanverðu. Eftir svolitla stund er það elt til með járnflöt til að jafna það. Þegar það er hart orðið, er sett á það þunn gips- húð á sama hátt, og „afpússað" jafn- framt. Þessi kalkblanda er búin til vana- legast úr lesktu kalki að Va, sandi sálduðum að 3/r, og svo alt að x/2 af greiddu búkhári í kalkfötuna. Þessi þilju-aðferð er afar-ódýr; vestan hafs kostaði hún (með efni og öllu verki) álíka mikið og flettinga-þiljur, og var timbur þar þó ódýrara en hér. Hór á Reykjum geta menn einnig séð sýnishorn af þessu, og fengið frek- ari upplýsingar í því efni. Æskilegt væri að „Búnaðarritið11 vildi taka upp þessa grein (eða þá „Freyr") til frambúðar-leiðbeiningar fyrir bændur iandsins. Reykjum í Mosfellssveit, Okt. 1909. 8. B. Jónsson. Alþing’is-luísið. Herra ritstjóri „Reykjavikur“! í blaði yðar 6. þ. m. hafið þér gert Al- þingishúsið að umtalsefni og segið, að það liggi undir skemdum, vatn gangi þar upp i kjallaraun, hitavélin gerskemmist og húsið og það sem í því sé, ef aldrei sé hitað þar upp eða hirt um vélina, og spyrjið svo um leið, hvað forsetarnir hugsi og hvort þetta eigi að vera sparnaður. Með því að hér er gefin í skyn vanræksla frá okkar hálfu, sem l) Milli lista mun vera ca. 1—1 */* þml. bil. Ritstj. X,, 54 Iðnaöarmenn I Munið eflir að ganga »Sjúkrasjóð Iðnaðarmanna.t Sueinn Jónsson gjk. Heima kl. 6 e. m. — Ðókhlöðustíg 10. ekki er á nokkrum rökum bygð, væntum við þess að þér ljáið eftirfarandi leiðrétt- ingu og skýringu rúm í blaði yðar: Það er rétt, að hitavélin í húsinu liggur undir skemdum, en það stafar af þvi, liversu óheppilega henni hefir verið komið fyrir af þeim, er önnuðust viðbótarhygginguna við AlþÍDgishúsið og lögðu hitaleiðsluna. Hefir nú þegar verið varið allmiklu fé til að hefta vatnsuppgang i kjallaranum, þar sem vélin er, en hefir lítið sem ekkert hjálpað og verður vist aldrei að verulegu liði, af því að fráganginum hefir í upphafi verið svo ábótavant. En um hitun hússins er það að segja, að löngu áður en athugasemdin í „Reykjavík11 birtist, hefir þess verið farið á leit við stjórnina, að hún gerði ráðstafanir til þess, að húsið yrði hitað upp að vetrin- um, til að reyna að verja véiina skemdum, og mun stjórnin þegar hafa gert fyrirskip- anir í þá útt. En dýrt hlýtur það að verða og mundi hafa veríð öldungis óþarft, ef vel hefði verið frá vélinni og verkinu öllu gengið. Yið forsetarnir herum sannarlega enga ábyrgð á því, hvernig verk þetta hefir verið af hendi leyst i upphafi. Við getum ekki annað gert en bent stjórninni á, hvers við þurfi, og það hefir verið gert. Á verki þessu ber landsstjórnin alla ábyrgð, en við alis enga. Skemmist húsið og vélin vegna þessa frágangs -— og það getur vel verið að upphitun ein verði ekki næg til þess að vernda vélina og hitaleiðsluna — þá er það á ábyrgð þeirra, er létu framkvæma verkið, áður en við fórum að hafa nokkur afskifti af umsjþn hússins. Reykjavík, 8. Nóvember 1909. Hannes Borsteinsson. Kristján Jónsson. • * — Auðvitað eiga forsetarnir enga sök á þvi, hve illa (sviksamlega?) viðaukinn við þinghúsið hefir gerður verið. Sá sem verkið vann, er nú um það bil að fara úr landi, og lítur út fyrir að hann eigi engri ábyrgð að sæta fyrir þetta verk sitt eða önnur. En eftir að þessi húsviðbót er nú upp komin, er hún væntanlegaí umsjá forsetanna eins og húsið í heild S’nni. Á þeim virðist vafalítið að ábyrgðin hvíli fyrir viðhaldi og meðferð hússins, og virðist þeirra skylda, að sporna við tjóninu eftir megni. Ráðherrann hefir víst enga skyldu til að sjá um húsið, nema hann taki hana góðfúslega að sér af forset- unum, ef þeir vilja koma umsjóninni yfir á hann. Enga fyrirskipun eða ráðstöfun hefir hann enn gert, svo kunnugt sé, til að varð- veita húsið og hitavélina. Það eina, sem hann hefir forðað skemdum, ei’u húsgögn þau og myndir, sem hann hefir „bjargað11 heim til sin! En ætla má, að eitthvað verði nú gert eftir að forsetarnir hafa nú (þökk sé „Rvík“) kannast við, að hitavélin liggi undir skemd- um. Yonandi það dragist ekki þar til það er um seinan. >3/u ’09. Ritstj. Ógeðslegt er að sjá ráðherrablaðið rífa klæði sín og barma sér af gremju yfir því, að „Rvík“ gat nýlega um þjófnað tveggja unglinga, stjórnardindla-sona, og var svo mannúðleg að nefna hvorlú dreng- ina né föðurnöfn peirra. Sjálft tekur rhbl. fréttagrein „Rvíkur“ upp orðrétta, alla eins og hún var, og veitir henni þannig útbreiðslu meðal þeirra af les- endum sínum, er ekki lesa „Rvík“, og skyldi menn ekki ætia að hún gerði það, ef það væri nokkurt ódæði að flytja sanna fregn. Hins minnist hún ekki, að þá er maður úr stjórnandstæðinga-flokki fyr- irfór lífl sínu í vor, þá nefndi hún manninn fullu nafni, og var það ekki tiltökumál’ En hún hnýtti par við hnjóðsyrðum um manninn dauðan,

x

Reykjavík

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Reykjavík
https://timarit.is/publication/206

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.