Reykjavík - 20.11.1909, Blaðsíða 3

REYKJAVÍK
217
E>
Til allskonar
heimilis-notkunar.
ErviÖi við þvott og
ræstingu á heimilunum
verður helmingi minna,
þegar Sunlight sápan^
er notuð.
1686
nokkrar ástæðurnar, sem með því mæla.
Vér skulum bæta einui við: Það er vitlítið
búskaparlag, að landssjóður sé að taka lán
og greiða af því 41/2°/o vöxtu, en lána svo
aftur út fé fyrir lœgri vöxtu. Full ástæða
því til, að hækka vöxtuna, er lánunum er
breytt.
Ad 3. Snertir ekki umtatsefnið hér.
Ad 4. Hér fer inn heiðr. höf. ekki rétt
með. Alþingi liefir ekki „lagt fyrir“ lands-
stjórnina að lána einn eyri úir viðlagasjóði.
Það hefir að eins „veitt“ henni „heimild“
til þess, að svo miklu leyti, sem nokkurt
fé væri til.
Ad 5. Alveg samdóma. En snertir ekki
umræðuefnið hér.
Ad 6. Þetta atriði er ið eina, sem máli
skiftir hér. f'að eina, sem vér víttum, var
tíminn, sem stjórnin valdi til að segja upp
lánunum — nú er peningavandræðin standa
sem hæst. Ekki einu sinni þeir efnuðustu,
sem upp er sagt láni, liggja með peninga í
handraðanum. Þeir verða að fá þá að láni
annarstaðar. Að segja upp 220,000 kr. lán-
um, er að minkn um 220,000 kr. þá fjár-
npphæð í landinu, sem nðrir hefðu getnð
fengið til láns.
Höf, virðist vona, að nú muni vera að
rakna úr vandræðunum. Vér óskum, að
sú von rætist.
En var ekki hyggilegra og nærgætnara
af stjórninni að sjá einhver merki pess
fyrst, áður en hún þaut á stað að segja
upp?
Hvað er að frétta?
Gullbrúðkaup Páls Melsteds sagn-
fræðings og frú Thora Melsted var á
Laugard. í síðastl. viku. Var þeim
sent skrautritað ávarp frá fjölda bæjar-
búa, kvæði sungið eftir Stgr. Thorst.
og horn þeytt úti fyrir húsinu, en flögg
á hverri stöng. Þennan sama dag
(13. Nóv.) var gullbrúðguminn 97 ára.
Hann er nú steinblindur og karlægur,
en svaraði ávarpinu liggjandi i rúminu,
og var til þess tekið, hve vel honum
fórust orð. Hann er jafnvandur að
málfæri sínu, hvort sem hann talar
eða ritar.
Frk. Póra Friðriksson er nýiega
orðin „Officer d’ academie", sæmd svo
af Frakkastjórn.
Hr. Indriði Einarsson cand. polit.,
er settur hefir verið síðan í vor skrif-
stofustjóri á 3. skrifstofu í stjórnar-
ráðinu, hefir nú fengið veitingu fyrir
því embætti.
Skautafélagið ætlar að halda þrjú
kapphlaup í vetur, 1 fyrir drengi, 1 fyrir
fullorðna, 1 íyrir listrennendur á skaut-
um- — Skautalist ætlar það að láta
kenna í vetur meðlimum félagsins,
einkum byrjöndum.
Th. Thorsteinson kaupm., fyrrum
konsúll, hefir gefið Skautafélaginu
drykkjarhorn, stórt og vandað, silfur-
búið, og á það að verða verðlauna-
gripur.
Ólafur Áraundason, er lengi hefir
veiið verzlunarstjóri Brydes-verzlunar
hér í bænum, hefir nú flutzt til Hafnar-
fjarðar, verður þar verzlunarstjóri sömu
verzlunar. Hann var kvaddur hór með
samsæti, er hann fór.
Sanðaþjófnaður varð uppvís hér
nýlega, framinn Þriðjud. í síðastl. viku.
Þjófurinn, Guðm. Erlendsson hér í bæ,
stal 19 kindum úr rétt í Ártúnum, en
misti 10 úr rekstrinum um nóttina
hingað. Skar hinar 9 hér og lét kjötið
upp í skuldir. Þó að Þorv. Björnsson
lögregluþjónn sé allra manna ötulastur
að hafa upp á þjófum, þá er það þó
rangt frá sagt, að hann hafi komið
upp þessum þjófnaði. Það vóru sveit-
ungar mannsins, sem frá var stolið
(aðallega Björn hreppstjóri í Grafar-
holti), sem gerðu gangskör að því, og
þektu gærurnar í Sláturhúsinu. Mað-
urinn, sem þjófurinn bjó hjá, hafði
fengið hjá þjófnum nokkuð af kjötinu
upp í húsaleigu, og hann fór með
gærurnar fyrir þjófinn í Sláturhúsið
og seldi þær þar og laug til um, hver
væri eigandi kindanna.
Nýr þjófnaður er framinn hér á
hverri nóttu í bænum; sumt kemst
upp, en flest ekki, og sumir sleppa
þjófunum (svo að þeir skuli geta stolið
frá fleirum en sér?).
— Daginn sem „Laura“ fór, var
Guðmtmdur Þorleifsson (nú úr Vest-
manneyjum, en ættaður að vestan og
á leið vestur) tekinn fastur um borð
í „Laura“, eftir að hún létti akkerum.
Hann stal regnkápu i Thomsens-Maga-
sín, var tekinn þar og kápan af hon-
um, en slept. En er hann var að
fara, kom maður inn i Magasínið og
vildi fá skifti á regnkápu og fá aðra
stærð; hann skýrði frá, að hann hefði
keypt þessa kápu af Guðmundi, og
sást þá, að hann hafði stolið alls tveim
kápum. Þá var hann tekinn.
— í fyrri nótt brauzt Váldemar
Samsonsson, unglingur um 18 ára inn
í íbúðarhús séra Jóns Helgasonar.
Séra Jón varð var við; fór
ofan og tók þjófinn og fór með hann
þegar til lögregluþjóns. Þjófurinn hafði
haft uppstungu-járn (dirlc) með sór.
Yígslubyskupar kosnir. Atkvæða-
seðlar opnaðir í fyrradag. í Skálholts-
byskupsdæmi kosinn sóra Valdemar
Briem á Stóra-Núpi (66 af 84 atkv.). Séra
Jón Helgason fékk 12 atkv.; hin dreifð.
— í Hólabyskupsdæmi kosinn sóra
Geir Sœmundsson á A'kureyri með 16
atkv. (af 37); séra Bj. Jónss. í Mikla-
bæ og séra Stef. Jónsson á Auðkúlu
fengu 4 atkv. hvor; aðrir 1—2 hver.
„Sterling“ fór héðan vestur í
Stykkishólm 15. þ. m.; kom í Hafnar-
fjörð aftur í fyrradag, fór í gærmorgun
þaðan til Keflavíkur og kom hingað í
gærdag. Fór til útl. í dag.
„Laura“ fór vestur um land og
norður áleiðis til útlanda að morgni
15. þ. m.
„Skálholt“ kom loks í gærkveldi.
Erlendur P. Jónsson, blindur
maður, kom hingað frá blindra-
stofnuninni í Khöfn með „Sterling"
eftir rúma 5 ára dvöl þar. Hann hefir
lært þar að búa til mottur o. fl., og
væri fallega gert að unna honum
þeirrar vinnu, sem hann getur sætt.
Vatnsyeitan og bæjarsljórnin. —
Á fundi í fynákvöld var um það
rætt, hvað gera skyldi út af ótrú-
mensku Kjögx við vatnsveituna. Bæjar-
verkfræðiugurinn (hr. Sig. Thoroddsen)
hafði skoðað alt verkið eftir beiðni
bæjarstjórnarinnar, og staðfestist það
alt, sem „Reykjavík“ hefir áður frá
skýrt, um það, hve sviksamlega verk-
ið var unnið. Samkv. áliti hr. Sig. Th.
ákvað bæjarstjórnin (með 13 gegn 3
atkv.) að halda eftir 2000 kr. af borg-
un fyrir verkið frá Elliðaám til Gvend-
arbrunna, en öllu tryggingarfénu (1800
—1900 kr.) fyrir verkið á neðri hlut-
anum. Þeir þrír, er greiddu atkvæði
á móti, vildu halda meiru eftir og hafa
fram meiri ábyrgð. — Eftirlitsmanni
bæjarstjórnar við verkið, hr. Hansen,
hafði verið gefin von um aukaþóknun,
ef hann leysti starf sitt vel af hendi.
En þegar eftirlitið reyndist svona, varð
ekki af því að honum væri veitt sú
aukaþóknun í fyrrakvöld. Bó var ekki
gerð ályktun um það mál, heldur —
frestað. Það er þó vonandi að ekki
verði farið að samþykkja ímfcaþóknun
fyrir annað eins eftirlit og það sem
Hansen þessi hefir framkvæmt. Bæjar-
búar mnnu una því iila, er svo væri
með fé þeirra farið.
Enga ábyrgð heyrist að landsstjórn-
in geri á hendur kr. Kjögx fyrir frá-
gangiun á viðbyggingunni við þing-
húsið.
Afli. í gær var róið hór úr vestur-
bænum, og varð 60 til hlutar. — Sild
veiðist hér daglega í lagnet. Síld hefir
verið -fult af hór lengi nú. I gær sá-
um vér hér stórar síldvöður vaða uppi
innarlega á höfninni (út af frakkn.
spítala). Engin áhöld eru hér til á-
dráttar eða engir viðburðir í þá átt.
Leiðrétting. Það er ranghermt
í síðasta bl., að Kristján Buch bóka-
þjófur hafi verið starfsmaður síðasta
Alþingis. ______________
Raddir almennings.
Snœfellsnessýslu, 10. Sept. 1909.
Grasspretta, hér i sýslu sem annarstaðar,
með bezta móti, en óþurkar vóru allan Ágúst
og töfðu mjög fyrir heyvinnu, en samt mun
heyafli verða yfirleitt góður.
Yerzlun er hér erfið. títlend vara mjög
dýr. Menn byggja helzt vonir sínar, i því
efni, á inum fyrirhugaða slátrunarfélagsskap
Dalamanna, og vörupöntun í félagi, er
hyrjað hefir verið á að nvju á þessu ári og
teija má líklegt að haldi áfram.
Séra Sig. Gunnarsson hefir verið að ferð-
ast um sýsluna í sumar og boða fundi til
að segja mönnum frá afreksverkum sínum
og meirihlutans á síðasta þingi. Ekki eru
fundir þessir betur sóttir en svo, að sum-
staðar, t. d. í Eyrarsveit, er sagt að enginn
hafi msett. Á Skógarströnd höfðu mætt 6
menn, sem allir höfðu reyndar komið saman
til að mæta á öðrmn fundi, en hurfu aftur
ið bráðasta, er ekkert varð úv þcim fundi.
Sagt, er að séra Sig. vilji sem minst fara
út í pólitískt samtal hvað sem veldur.
Sumir eru þeirrar meiningar, að hann sé að
reyna að lialda þessa fundi að undirlagi
yfirhöfðingjans. Annars eru margir— af þeim
er ekki hafa sálina eingöngu í maganum —
hljóðir út af meðferð meirihlutans á áhuga-
mestu málum þjóðarinnar, einkum sam-
band8málinu, og má nú segja: „Dauft er í
sveitum, hnípin þjóð í vanda“. Það er eins
og menn alment, og engu siður sumir
meirihl.menn, vilji sem minst á sambands-
málið minnast. Hvort þeir hugsa eitthvað
líkt því er Bolli sagði forðum við Guðrúnu,
er hann hafði vegið Kjartan, skal ekki um sagt.
Helzt eru á dagskrá meðal manna bann-
lögin, sem allur fjöldinn er afar-óánægður
með. Það var í meira lagi fljótfærnislegt
að hrapa svo að þeirvi löggjöf, og kom þar
fram helzt til mikil ráðrik bindindismanna-
ákeið, að ég ekki tali um frumvarpið, eins
og það kom fyrst fram. Því verður ekki
móti inælt, að bannlögin eru í mesta máta
ófrjálsleg fyrir alla, er neyta víns í hófi, og
þeir eru óneitanlega að verða miklu fleiri,
hlutlallslega, en áður; sem þakka má vaxandi
menningu. Smám saman er verið að viður-
kenna, að rétt sét að menn hafi frjálsar
liendur í trúarefnum, og er það rétt; en því
þá ekki frjálst líka, hvers þeir neyta á sinn
kostirað og sina ábyrgð. Sumir bindindis-
meijn gpra mikið úv eitri, sem sé í áfengi?
En hvað má segjaum tóbakið? — Þessi lög
hefðu fyrst átt að verða til þegar mikill
meirihluti þjóðarinnar, að minsta kosti 4/r,
atkvæðisbærra manna, hefðu æskt þess
þvingunarlaust, eftir að hafa rætt málið og
athugað frekjulaust um nokkur ár. Hóf-
semi í hvívetna vilja allir góðir drengir
styðja, en kunna því illa, að lögð séu á þá
bönd, og reyna því ávalt að slfta þau af sér
á einhvern hátt.
Bóndi.
Barðastrandarsýslu, 37. Okt. 1909.
Við Barðstrendingar væntum eftir því,
sem núverandi ráðherra vor hafði lofað okkur
á þingmálafundum siðastl. ár, að þing, það
er haldið var i síðastl. Febrúarmán., mnndi
verða verulegt sparnaðarþing, og liöfum því
vænzt þess fram á þennan dag. að vér
mundum í hverju blaði hans, sem kæmi, sjá
ákveðna stefnu hans í fjármálum vorum; en
með því að önnur hefir orðið raunin á, þá
getum vér ekki látið hjá líða að skýra al-
Pakkalitir.
Miklar birgðir af pakkalit-
um seljast nú með þessu
verði:
10 au. pakki á 7 aura
25 —-------- 18
H/F Sápuhúsið
Austurstræti 17.
menningi frá því, hver skoðun vor sé á fjár-
málastefnu ráðherrans, og er þá nauðsynlegt
að hera saman fjárlög Alþingis 1909 við
fjárlaga-frumvarp, það er Hannes Hafstein
lagði fyrir síðasta Alþing.
Samkvæmt fjárlögunum er fjárhallinn á-
ætlaður 284 þús. krónum minni, en áætlað
var í frumvarpi gömlu stjórnarinnar. En
það, hvort tekjur landssjóðs eru áœllaðar
nokkrum þúsund ki-ónum meiri eða minni,
hefir enga þýðingu, því að þær fara eftir
alt öðrum ákvæðum en fjárlögunum, en það
sem þýðingu hefir fyrir landið í heiid
sinni, eru útgjöld þau sem ákveðin eru í
fjárlögunum, því að samkvæmt fjárlögunum
er borgað út úr landssjóði án tillits til þess,
livað tekjurnar hrökkva.
Samkvæmt fjárlögunum fyrir árin 1910—’ll
eru útgjöld landssjóðs áætluð yfir 33 þúsund
krónum meiri en fjárlagafrumvarp gömlu
stjórnarinuar fór fram á, og verður manni
því strax á að spyrja, i hverju hækkun þessi
figgi. Eftir fjárlögunum eru lækkuð tillög
til samgöngumála yfir 91 þúsund krónur, og
eru þó útgjöld landssjóðs, þrátt fyrir þetta,
hækkuð yfir 33 þús. krónur. — Hækkunin
liggur aðallega í því, að hækkaðir eru inir
svokölluðu bitlingaliðir, sem eru 15. og 16.
gr. fjárlaganna, um 67 þúsund krónur.
Hins vegar eru tillög til síma áætluð 121 þús.
kr. minni en í frumv. fráfarandi stjórnar.
Það er enginn vafi á því, að þetta er með
fuliu samþykki innar núverandi stjórnar,
þar sem núverandi ráðherra, Björn Jónsson,
lýsir yfir því í nefndaráliti fjárlaganefndar
neðri deildar Alþingis, að hann hafi mikla
velþóknun á inum svokölluðu bitlingum.
Samt sem áður lýsir hann yfir því, að
liann hafi i hyggju að leggja fyrir næsta
Alþingi frumvarpi til laga um það, að taka
ián fyrir landssjóðs hönd til þess að koma
á öllum þeim símum í einu, sem nauðsyn-
legir eru fyrir landið.
Svo mikils virði telur hann símana fyrir
landið, að hann telur rétt, að landssjóður
taki lán til þess að koma þeira á, en þó
verða þeir að lúta í lægra haldi fyrir bit-
lingum til þeirra manna, er styrkt hafa nú-
verandi ráðherra til vegs og upphefðar.
Kjósandi.
—Þð að talsvert sé til í þvi sem „Kjósandi11
heldur hér fram, erum vér honum ekki að
öllu leyti samdóma. „Bitlinga“-nafnið á ekki
við um allar þær veitingar, er standa í 15.
og 16. grein, á reyndar ekki heima nema
um fé, sem vitanlega er veitt „fyrir ekki
neitt“ af tómu flokksfylgi, en alls ekki um
fé, sem veitt er til nytsemdarstarfa, hvort
heldur líkamlegra eða andlegra.
Ritstj.
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦
♦ ♦
♦ lýjar ♦
:♦
undirsængur ♦
^ 25 pd. þungar seljast að eins á ♦
♦ -- 30 krónur - ♦
♦ um tíma. Aldrei betra tækifæri! ♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
li j á
Jóh. Jóhannessyni
Laiigaveg 19.
Skrifborð
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
— til sölu fyrir hálfvirði — ^
hjá ♦
♦ Jóh. Jóhannessyni ♦
J Laugaveg 19. ^
♦ ---------------------------♦
♦ oo Peninga oo ♦
♦ borga ég samstundis fyrir allar ♦
♦ sögu- og Ijóðabækur eldri sem ♦
♦ yngri, brúkaðar sem óbrúkaðar, ♦
♦ Jóh. Jóhannesson ♦
♦ Laugaveg 19. ♦
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦