Reykjavík - 10.01.1910, Page 2

2
REYKJAVIK
Því úrskurðast:
Gjörðarbeiðandanum Kristjáni Jóns-
syni veitist aðgangur að Landsbanka-
húsinu og bókum bankans og skjölum.
Jón MagnÚ88on.
Úrskurðurinn upplesinn í heyranda
hljóði.
Rétti slitið.
*
* *
Með úrskurði þessum er þá fyrsti
dómsúrskurður fenginn fyrir því:
1. að Kristján Jónsson sem lög-
legur gæzlustjóri Alþingis á rétt
á að rækja gæzlustjórastörf sin.
Réttur hans til aðgangs að hús-
um, bókum og skjölum bank-
aös er bygður á þvi að hann sé
lögum samkvæmt gœzlusljóri
Landsbankans.
þá er og með úrskurðinum svo
úr skórið (sbr. forsendurnar),
að bréf ráðhcrra 3. þ. m. til E.
Br. og Kr. J. sé lögleysa.
3. Að þar sem lögin að eins á-
kveða 2 gæzlustjóra kosna af
Alþingi, þá er útnefning ráð-
herra á öðrum mönnum til að
vera gæzlustjórar eftir 1. Jan.
þ. á. lögleysa.
Ýmislegt er það fleira í at-
höfnum ráðherra og bankastjóra,
sem ólöglegt verður samkvæmt þess-
um úrskurði.
Sá græningjaskapur heyrðist þeg-
ar er úrskurðurinn var fallinn, úr
herbúðum stjórnarinnar, að úrskurð-
urinn félli þegar úr gildi, er honum
væri áfrýjað.
Þeir sem ekki heyrðu sjálíirþessa
fásinnu stjórnarliðsins, munu eiga
örðugt með að trúa henni. Hvert
barn í lögum, hvað þá heldur hver
lögfræðingur, ætti þó að vita, hver
munur er á áhrifum áfrýjunar gagn-
vart dómi og gagnvart fógetaúr-
skurði.
Áfrýjun getur stöðvað fullnæging
dóms, en áfrýjun raskar ekki gildi
fógetaúrskurðar.
Fógetaúrskurður stendur í gildi þar
til er bann er felldur úr gildi með
œðra dómi.
Kristján Jónsson hefir samkvæmt
þessu mætt og rækt störf sín í bank-
anum á hverjum degi síðan úrskurð-
urinn féll, og mun svo gera fram-
vegis.
Hætt við að þess verði langt að
bíða að nokkur dómstóll felli úr-
skurð þennan úr gildi. Það má
fullyrða, að ekki hefir verið flasað
að konum.
Daginn eftir að úrskurðurinn féll,
er mælt, að ráðherra hafi sent þá
Svein og Ara i umboði sínu niður í
banka til að banna bankastjórunum
að veita Kristjáni viðtöku. Ekki
veit ég sönnur á þessu. En hitt er
vist, að bankastjórarnir hafa ekki
viljað baka sér ábyrgð með að
hlýða því.
En um hitt hafa þeir neitað hon-
uro, að borga honum laun sin.
Verður það dýrt fyrir bankann, því
að dæmdur verður hann óefað til
þess, og þá með vöxtum og máls-
kostnaði.
Hvað verður nú þessu næst?
Hvað eiga þessi lögbrot og þessi
ófagnaður allur að standa lengi?
Það er meirihlutinn á Alþingi, sem
siðferðislega ber alla ábyrgðina á
öllum gerðum ráðherrans, meðan
þingmenn þess meirihluta láta hann !
ekki vita, að hann hafi misf traust
þeirra og fylgi.
En kjósendanna er það, að ýta
við þingmönnum sinum, og krefja
þá reikningsskapar.
En það er ekki fyrir það: nú veit
maður og heyrir daglega, hvað er
að gerast í landinu. Sú hreyfing er
þar vöknuð, jafnvel meðal meiri-
hluta-þingmanna, sem virðist gefa
fulla ástæðu til að vona, að úr þessu
fari að verða skömm óhófs ævin.
Jón Olafsson, alþm.
jfýárs-kappsunð ,6rettis‘.
Sundskálafjelagið »Grettir«, er
stofnað var hjer í Reykjavík í fyrra
vetur, og byggði í sumar sundskála
við Skerjafjörð, hefir nú ákveðið, að
þreyta kappsund í sjó á hv'erjum
nýársdegi, og fór það í fyrsta skifti
fram núna á nýársdag.
Veður var hryssingslegt, útsynn-
ings jeljagangur, en frostlaust að
kalla.
Guðjón Sigurðsson, úrsmiður* hafði |
gefið þeim fjelögum stóran og vand- |
aðan silfurbikar, er þeir skyldu
keppa um.
Þeir urðu fimrn, sem kepptu um
hann í þetta skifti: Benedikt W.
Guðjónsson, Guðm. Kr. Guðmunds- í
son, Sigurjón Pjetursson, Sigurjón
Sigurðsson og Stefán Ólafsson frá
Fúlutjörn.
Syntu þeir frá bæjarbryggjunni
yfir að lausabryggju, er sett hafði
verið fram, og voru það 50 metrar
(rúml. 26V2 faðmur).
Stefán Ólafsson vann glæsilegan
sigur og hreppti bikarinn. Hann
synti þessa 50 metra á Í8 sekúnd-
um.
t dómnefnd voru Guðm. Björns-
son landlæknir, Hallgrímur Bene-
diktsson og Ólafur Rósenkranz.
Að kappsundinu loknu sneri land-
læknir sjer að áhorfendum og hjelt
eftirfylgjandi tölu;
„Áhorfendur!
Þið hafið horft á nýárs-kappsund
nokkurra ungra manna úr Sundskála-
fjelaginu Grettir.
Þeim Grettismönnum hefur verið
gefinn mikill og vandaður silfurbikar
með þeim ummælum, að hann skuli
vera sigurlaun þess, er sigur ber úr
býtum í kappsundi á nýársdag. Jeg
kann gefendunum, Guðjóni Sigurðs-
syni úrsmið og Ungmennaljelagi
Reykjavíkur, bestu þökk fyrir gjöfina.
Bikarinn heitir „Nýársbikar Grettis".
Og Grettismenn hafa strengt þess
heit, að þreyta jafnan framvegis
kappsund um þennan bikar á sjálf-
an nýársdag, hvernig sem blæs og
frýs; það eitt er til skilið, að sjór sje
auður við land.
Sá, er sigurinn hlýtur, fær bikar-
inn að launum og nafn sitt skráð á
hann; hann er skyldur að varðveita
bikarinn vandlega, má ekki lóga hon-
um, selja hann nje veðsetja; hann
skal láta bikarinn af hendi við þann,
er næst ber af öðrum I nýárskapp-
sundi. Sá einn fær bikarinn til efa-
lausrar eignar, sem verður öllum öðr-
um fremri á þremur nýárskappsund-
um í röð.
Þið vitið, að þeir fjelagar, Grettis-
menn, hafa reist sundskála við Skerja-
fjörð, til gagns og gleði fyrir alla bæj-
arbúa.
Fjelagið er bláfátækt, og það hafði
gert sjer von um, að því mundi á-
LÁRUS FJELDSTED,
yflrréttarmálaflutningrsmaðnr
Lækjargata S.
Heima kl. 11—12 og 4—5.
skotnast einhverjar nýársgjafir frá
þeim, er hingað sæktu, ef það rjetti
út hendina.
En landslög leyfa það ekki,1) að
lagt sje á helgidögum í aðrar kistur
en guðskistuna; í dag er helgur dag-
ur og á morgun er líka heilagt, en
á mánudaginn er rúmheilagt og þá
verður Grettiskistan opin, og alla
virka daga úr því. Hún er hjá for-
manni fjelagsins, Sigurjóni Pjeturs-
syni, og það er ekki botnhylur í
henni; ef einhver kynni að eiga leið
þar fram hjá með eyri í vasanum,
væri vel gert að líta inn.
Þegar jeg var ungur og fór utan,
fyrir rúmum 20 árum, til að leita
mjer frægðar og frama, þá lagðijeg
hjer út sundin með þeim hug, að
koma helst aldrei aftur.
Jeg kunni þá ekki að meta föður-
land mitt, lærði það ekki fyr en
fjöllin hurfu mjer sjónum og heim-
þráin vaknaði.
Þetta ræktarleysi var ekki mín
sök, heldur þjóðarinnar; hún hafði
getið mig og alið mig upp, ug jeg
var ekki vitund verri, en hin börnin
hennar.
Því var svo háttað í þann tíma, á
ísárunum, að kjarkur manna var á
þrotum, ástin á landinn kulnuð og
trú þjóðarinnar á mátt sinn og meg-
in komin mitt í milli heims og helju.
Ungir menn ög hraustir flýðu land-
ið, hver á fætur öðrum, vestur um
haf.
Hreppsnefndirnar sendu fátækar
fjölskyldur, stórhópa af kornungum
börnum, sömu leið, út úr landinu,
til þess að ljetta sveitaþyngslin.
Þjóðin bar út börnin sín.
Et ötulir smástrákar voru spurðir:
„Hvað ætlar þú að gera, þegar þú
ert orðinn stór?" þá var svarið oft
þetta: „Je ædl a faða ti Ameðigu".
Þeir fóru ekki allir til Ameríku.
Þeir eru hjer flestir enn og nú full-
þroska.
En þegar þeim þykir eitthvað að,
sem þeir kalla óáran eða óstjórn, þá
rís margur þeirra upp að nýju og
segir; „Nú þoli jeg ekki þessi höft
lengur, þessa kúgun, þetta harð-
æri; nú fer jeg til Ameríku".
Og vitið þið hvaðþetta er kallað?
Þetta hefur verið kallað vottur um
manndómshug.
Þessari vanvirðu, þessum ósóma,
þessari þjóðarsmán hefur upp aftur
og aftur verið hrósað hástöfum af
nafnkunnum mönnum.
Að flýja landið, strjúka úr því,
svíkja það, þegar þjóðin á bágt —
það hefur verið kölluð manndáð hjer
á Fróni.
Svo djúpt höfum við sokkið.
Sleppum þessum þungu hugsunum.
Allir dagar eiga kvöld — og allar
nætur morgun.
Alt jafnar sig.
Lftið á þennan bikar. (Rædumadur
lyfti hátt bikarnum).
Þið haldið víst að hann sje alveg
tómur, en hann er fullur, fullur upp
á barma, — af ást og rækt við land-
ið, af heitum óskum ungra hreysti-
manna um það, að verða landinu til
gagns og þjóðinni til sóma, aldrei að
flýja, hvorki eld nje ís, óstjórn eða
kúgun, heldur eflast við hverja þraut.
Og þú, sem barst sigurinn úr být-
um í sundþrautinni — þjer sel jeg
1) Bsejarfógeti hafði bannað, að safna
samskotum meðal áhorfenda.
Markús Þorsteinsson
Frakkastig 9 — Reykjavík
selur hljómfögur, vönduð og ódýr
--- Orgel-Harmonla. -------
nú í hendur Nýársbikar Grettis, með
einlægri hamingjuósk. Það er þinn
frami, að þú færð fyrstur manna
þennan frægðargrip til varðveislu og
nafn þitt skráð á hann upp við efstu
brún. Varðveittu gripinn vel og
mundu, að þjer ber að fara með
hann eftir fyrirmælum fóstbræðra
þinna.
í þeirra nafni, fyrir hönd Grettis-
manna, þakka jeg öllum komuna, og
segi, eins og góðskáldið kvað:
Gleðilegt nýár, menn og fljóð.
Sólbjart ár yfir fögur fjöll;
frjóvsamt ár yfir blómsturvöll.
Yndisár yfir ey og sker;
arð og gagn yfir fiskiver.
Frelsisár yfir frae í jörð;
farsælt ár yfir búmannshjörð.
Læknisár yfir lýðamein;
hknarár yfir sorg og vein.
Heilsukraft yfir hvern einn arm ;
hamingjurót í sjerhvern barm.
Bjóðum svo öll fósturjörðinni gleði-
legt nýár með margföldu fagnaðar-
Opi". INiíaU húrra).
Hvað er að írétta?
Döaskn bankamennirnir, sem
Landmandsbankinn sendi hingað í
desember-byrjun, til þess að athuga
hag Landsbankans, sigldu aítur með
„Vestu“ á annan í jólum. Höfðu þeir
þá lokið starfi sínu hjer. Eins og sjálf-
sagt var, gættu þeir algerðrar þag-
mælsku um það, hvers þeir hefðu orðið
vísari, og sögðust engum segja neitt
um það, nema þeim er þá hefði sent.
Landmandsbankinn gerði þá það er
honum sýndist. Má telja sjálfsagt, að
stjórn Landmandsbankans birti skýrslu
þeirra, og verður þess vonandi ekki
langt að bíða.
Einar Hjörleifsson skáld o. fl. var
sendur til útlanda með ,Vestu‘ á annan
dag jóla. Sagði hann mönnum í trún-
aði, er hann stje á skip, að förinni
væri heitið beint til Frakklands í
fjármálaerindum, en mikið má það
vera, ef andi hans gerir ekki vart við
sig í Kaupmannahöfn, um það leyti
sem stjórn Landmandsbankans skýrir
frá árangrinum af starfi dönsku banka-
mannanna hjer,
Drukknun. Skömmu fyrir jólin
drukknuðu tveir menn úr Hafnarfirðþ
Jbn Vigfimon fertugur að aldri og
JSinar Pjetursson 28 ára, báðir giftir
menn. Höfðu þeir farið á sjó til fugla-
veiða, og hvergi komið fram, en brot
úr bátnum fundizt að sunnanverðu
við Hafnarfjörð. [„ísaf."]
Tangaveiki allmikil gengur í Húna-
vatnssýslu. Nokkrir bæir og hús á
Blönduósi sóttkvíuð. [,,ísaf.“]
Slys. Ólafur Einarsson, aldraður
maður, varð nýskeð undir stórum
sements-steypusteini í gasstöðinni hjer,
og meiddist töluvert í fæti.
Sjálfsmorð. Ólafur bóndi í Norður-
koti í Grímsnesi fyrirfór sjer fyrir
skömmu. Hafði farið út seint um
kvöld, og fundizt litlu siðar skorinn 4
háls rjett við bæjardyrnar. Hann hafði
verið mjög heilsulítill síðastl. sumar..