Reykjavík - 21.05.1910, Blaðsíða 1

1Re^k javík.
XI., 33
Útbreiddasta blað landsins.
Upplag 2,800.
Laugardag 31. Maí 1910
Áskrifendnr i b » n u m
yflr IOOO.
XI., 33
ReykSavik - Hamborg - Kaupmannahöfn.

UPPBOÐ

>»■
,BDINBORG“
Miðvikudag’inn 35. J>. m., lcl. 11 árd.
Á uppboði þessu verða selðir ýmiskonar
Skóverkstæðismunir, Leður o. m. fl.
Baðliúsið virka daga 8—8.
BÍ8kupsskrif3tofa 9—2.
Borgarstjóraskrifstofa 10—8.
Bókasaín Alp.lestrarfél. Pósthvisstr. 14, 5—8.
Bréfburður um bæinn 9 og 4.
Búnaðarfélagið 12—2.
Bæjarfógetaskrifstofa 9—2 og 4—7.
Bæjargjaldkeraskrifstofa 11—3 og 6—7.
Bæjarsíminn v.d. 8—10, sunnud. 8—7.
Forngripasafnið sd., þrd. fimtud. kl. 12—2.
Islandsbanki 10—2’/» og 51/*—7.
Lagaskólinn ók. leiðbeining 1. og 3. ld. 7-8 e.m.
Landakotsspítalinn 10*/»—12 og 4—5.
Landsbankinn ÍO1/*—
Landsbókasafnið 12—3 og 6—8.
Landskjalasafnið á þrd., fmd. og ld. 12—1.
Landsjóðsgj.k. 10-2, 6-6, þrjá 1. d. í m. 10-2, 6-7.
Landssiminn v.d. 8—9, sunnud. 8—11 og 4—6.
Læknaskólinn ók. lækning þrd. og fsd. 12—1.
INáttúrugripasafnið sunnud. I1/*—2*/».
Pósthú8ið 8—2 og 4—7.
Stjórnarráðið 10—4.
Söfnunarsjóður 1. md. i mán. kl. 5.
Tannlækning ók. í P.str. 14, 1. og 3. md. 11—12.
„REYKJAYlK"
Árgangurinn kostar innanlands 3 kr.; erlendis
kr. 3,50 — 4 sh. — l doll. Borgist fyrir 1. júlí.
Auglýsingar innlendar: á 1. bls. kr. 1,50;
3, og 4. bls. kr. 1,25. — Útl. augl. 33*/»°/o hærra.—
Afsláttur að mun, ef mikið er auglýst.
Ritstj. og ábyrgðarm. Stefá.11 RunóIísboh,
Pingholtsstr. 3. T alsími i 8 8.
yijgeiísla .Reykjavikur*
er í
Skólastræti 3
(beint á móti verkfræðing Knud Zimsen).
Afgreiðsla blaðsins er opin frá kl. 9
árd. til kl. 8 síðd. - Talsími 199.
Ritstjóri er til viðtals virka daga
kl. 12—-1. — Plnglioltsstr. 3.
Kælirúi Thore-félagsins.
Blekkingarog prettir „ísafoidar“.
„Upp koma svik um síðir“.
Inn nýi „ritstjóri" ísafoldar, sonur
ráðherrans, tók í fyrrasumar við rit-
stjórn ráðherra-málgagns þessa.
í fyrsta tölublaðinu eftir það (4.
Sept. 1909) ritar hann (eða lofar föð-
ur sinum að rita?) grein fremst í
blaðið um „Samgöugumálið,‘.
Þar segir svo:
„Kælirám gerði Alþingi ráð fyrir i tveim
millilanda-skipum, en engum í strandbát-
unum. Eftir samningunum verða kælirúm
ekki einungis i 2 millilandaskipum, heldur
par að auki í 2 strandbátum. Með þessu
móti er ekki einungis Regkjavík og þeim
tiltölulega fau bæjum, sem millilandaskipin
leggja leið sína um, gerður kostur á því að
koma smjöri, fersku kjöti og fiski o. s. frv.
á markaðinn, heldur og nærri hverjum
krók á öllu landinu. Betra verður ekki
á kosiðu.
Mönnum getur illa hefnst fyrirjað
trúa „Isafold".
Það er eins og mönnum ætli aldrei
að lærast að trúa því, að hún sé eins
frábitin allri sannsögli og hún er.
Sigurður bóndi Fjeldsted á Ferju-
bakka las þetta í ráðherrablaðinu, og
glæptist til að trúa því — því fremur
væntanlega, sem honum var kunnugt
um, að aða/ástæðan (nærri því eina
ástæða) þingsins til að heimila ráð-
herra að gera 10 ára samning um
ferðirnar, var sú, að með því fengist
kælirúm í tvö mittilanda-skip. >
í þessu trausti réðst Sigurður í að
reisa sór íshús í vetur, og gera sam-
ninga við aðra bændur um kaup á laxi
til útflutnings í kælirúma-skipunum.
Nú tókst hann ferð á hendur hing-
að til Rvíkur (og er hér nú) til að
semja við Thore-fél. um flutning á
laxi í kælirúmum í sumar.
Honum brá heldur í brún, er af-
greiðslumaður félagsins hér tjáði hon-
um, að í engu skipi félagsins, er
hingað gengur, öðru en strandbátun-
um, yæri kælirúm.
„En samningurinn?“
„Hann áskilur að eins kælirúm í
einu millilanda-skipi“.
„Hvaða skip er það þá?“
„Það er Ingólfur“.
„Ingólfur?! //“
„Já, Ingólfur".
„Hvenær fer hann þá næst frá
Reykjavík í surnar?"
„Aldrei. Hann kemur alls ekki til
Reykjavíkur“.
„Oghann teljið þið mittilanda-skip?“
„Já“.
„Skil ég það þá rétt, að félagið
hafi ekkert kælirúm í neinn skipi
sínu, því er gengur milli Reykja-
víkur og útlanda í sumar?“
„Já. Ekkert kælirúm".
Geta nú þeir sem lesið hafa ráð-
herrablaðs-ummælin, sem upp eru
prentuð hér að framan, hugsað sér
stórfeldari blekkingar og pretti?
Vitaskuld ber ég ekki Thorefélaginu
neitt slíkt á brýn í þessu sambandi,
heldur ráðherrablaðinu, sem víssvitandi
hefir gert leik til þess að tæla almenn-
ing og með því bakað mönnum stór-
kostlegt fjártjón.
Fari maður nl. að lesa ofan í kjöl-
inn sjálft samningsskjalið við Thore-
félagið, þá kemur brátt í ljós, að þar
stendur alt annað, en ráðherrablaðið
skýrir frá.
Þar stendur:
„Millilandaskipin. — Eitt skipið á
að vera með kælirúmi . . . og fari
það skip 7—9 áætlunarferðir".
Hér stendur ekki, að þetta „milli-
landaskip“ skuli nokkurn tíma koma til
Reykjavíkur alt sumarið (en þaðan er
einmitt aðállega þörf á kælirúmsflut-
ningi til útlanda).
„Ingólfur" fer milli Khafnar og
verzlunarstaða þeirra norðan og aust-
an lands, sem hr. Tulinius hefir við-
skifti við. En hann (,,Ing.“) er með
því titlaður „millilandaskip".
Hvað segja smjörbúin okkar um
þetta?
Hvað segja allir sanngjaruir menn
um þetta?
Hér er þá eitt laufblað í lárviðar-
sveig núverandi ráðherra.
Eða — einn naglinn í lians pöli-
tisku líkkistu!
Jón Ólafsson alþm.
*
* *
Eftirskrift. Eftir að ofanritaðar
línur vóru settar í prentsmiðjunni, get
ég bætt því við, að afgreiðsla Thore-
félagsins hér var spurð, hvort hún gæti
ekki takið hér lax í kælirúm strand-
bátann'a og flutt hann í þeim þar til
er þau ná í „Ingólf", og sent laxinn
svo í kælirúmi með honum til út-
landa. En afgreiðslan neitaði því, kvaðst
ekki þora að taka vöruna til flutnings
um svo langan tíma, sem þetta tæki.
Þá fer nú að minka gagnið af kæli-
rúmum strandferðabátanna, enda kvað
þeir ætlaðir að eins til að flytja beitu-
síld hafna milli.
Alt er nú á eina bókina lært!
Það mun þó vera til nokkurt kæli-
rúm i „Ingólfi" ?
Spyr sá sem ekki veit.
J. Ól.
„8pyr sá sem ekki Yeit“,
IV.
Hvað liður Landsbanka-reikningnum ?
„Starfsár bankans er almanaks-
-árið. Ársreikning bankans skal
semja svo snemma, að hann verði
í síðasta lagi 4 mánuðum eftir
árslok birtur í helztu blöðum
landsins^.
L. um stofn. Landsb. 18. Sept.
1885, 28. gr.
Þetta er skýlaust ákvæði laganna.
Þessu ákvæði hefir undantekningarlaust
verið hlýtt frá því fyrsta er bankinn
var stofnaður — þangað til nú.
Nú eru komin Maí-lok senn og enginn
bankareikningur kominn.
Hvað ber til?
Reikningur bankans (ársreikningur)
er ekki annað en útdráttur úr bókum
bankans, og er því hvorki ýkja-vanda-
samt nó ýkja-langvint verk að semja
hann.
Nú eru nýir bankastjórar, og „nýir
vendir sópa bezt“. Því bjuggust menn
við ársreikningi bankans heldur fyrr,
en síðar, en vant er og lögboðið.
Nú er mælt að bankinn hafi minna
að gera, en nokkru sinni fyr, lítið
annað en endurnýjanir á lánum.
Nú hefir bankinn vitanlega miklu
fleiri starfsmenn, en hann hefir nokkru
sinni áður haft.
En hví kemur þá ekki reikningurinn?
Hefir ráðherra útvegað bráðabirgða-
lög — í brýnni nauðsyn —, er breytt
hafi laga-ákvæðunum um birting reikn-
ingsins? Ef svo er, hví eru þau þá
ekki birt?
Hvað getur það verið, sem tefur
birtingu (eða samningu?) ársreiknings
Landsbankans ?
Spyr sá sem ekki veit.
Jón Ólafsson, alþm.
Pingmálafundur Rangæinga.
Ár 1910 þann 17. Maí-mán. var
haldinn almennur alþingiskjósenda-
fundur fyrir Rangárvallasýsln sam-
kvæmt fundarboði alþingismanna sýsl-
unnar, dags. 2. þ. m. Fundur þessi
var boðaður „í tilefni af aðgerðum
ráðherra gagnvart landsbankanum og
kröfum ýmsra landsmanna um auka-
þing þar af leiðandi", eins og komist
er að orði 1 fundarboðinu.
Fundurinn var haldinn undir beru
lofti, með því húsrúm var lítið. Fund-
arstjóri var kósinn Björgvin sýslu-
maður Vigfússon og skrifari sjera Skúli
Skúlason. Hófust síðan umx-æður
samkvæmt fundarboðinu.
Eftir nokkrar umræður bar 1. þing-
maður upp svolátandi tillögur:
1. „Fundurinn lýsir yfir þeirri skoðun
sinni og styður hana meðal ann-
ars við þegar uppkveðinn úrskurð
dómsvaldsins, að ráðherrann hafi
gengið inn á valdsvið þingsins og
tekið sjer ólöglegt og óhæfilegt
einveldi yfir Landsbankanum með
afsetning gæzlustjóra hans fyrir
fult og alt og skipun annara í
þeirra stað. Þetta telur fundur-
inn að þjóðin megi als ekki þola
afskiftalaust, enda lítur svo á, að
heppilegast sje bæði fyrir úrlausn
bankamálsins og stjórnmálaástand-
ið í landinu yfirleitt, að þingið
taki bankamálið til athugunar og
úrslita sem allra fyrst. Fundurinn
skorar því á þingmennina að fara