Reykjavík - 24.06.1911, Qupperneq 1

epk j avík.
XII., S7
Laugardag' 24. Júní 1911
XII., 27
Minningarljóð
9
á 100 ára afmæli
Jóns Sigurðssonar
Sungin á fæöingarstaö hans
Rafnseyri við ArnarQörö 17. júní 1911.
Umboðsstarf það, er herra konsúll Jes Zimsen hefir haft á hönd-
um vor vegna fyrir Reykjavik og grennd, höfum vjer eftir vingjarn-
legu samkomulagi falið á hendur
firmainu H. Th. A. Thomsen
Reykjavík, og leyfum vjer oss að tilkynna það hjer með.
Kaupmannahöfn, 26. mai 1911.
jVíagðeborgar brunabótajjelag
Aðal-umboðsmenn:
Hellesen & Malmstroi
Þagnið, dægurþras og rigur!
Rokið meðan til vor flýgur
ö r n i n n mær, sem aldrei hnígur
islenzkt meðan lifir blóð:
minning kappans, mest sem vakti
manndáð lýðs og sundrung hrakti,
fornar slóðir frelsis rakti,
fann og ruddi brautir þjóð.
Fagna, ísland, fremstum hlyni
frama þins, á nýrri öld,
magna Jóni S i g u r ð s s y n i
sigurfull og þakkargjöld!
Arnarfjörður, fagra sveitin!
tjöllum girt, sem átt þann reitinn
þar, sem nafni hann var heitinn,
hetjan prúð, sem landið ann,
heill sje þjer og þínum Qöllum,
þar sem sveinninn, fremri öllum
lærði að klífa, hjalla af hjöllum,
hátt, uns landi frelsi vann!
Eyrin Rafns! Það ljós sem lýsti
löngu síðan við þinn garð,
enga helspá í sjer hýsti:
íslands reisnar tákn það varð.
Lengi hafði landið sofið
lamað, beillum svift og dofið —
fornt var vígið frelsis rofið,
farið kapp og horfin dáð.
Loks hófst reisn um álfu alla,
árdagsvættir heyrðust kalla —
þjóð vor rumska þorði varla,
því að enginn kunni ráð — —
þar til li a n n kom, fríður, frækinn,
fornri borinn Arnar slóð,
bratta vanur, brekkusækinn.
Brjóst hann gerðist fyrir þjóð.
Vopnum öflugs anda búinn,
öllu röngu móti snúinn,
hreinni ást til ættlands knúinn,
aldrei hugði’ á sjálfs síns gagn.
Fætur djúpt í fortíð stóðu,
fast í samtíð herðar óðu
fránar sjónir framtíð glóðu.
Fylti viljann snildar magn.
Hulinn kraft úr læðing leysti,
lífgaði von og trú á rjett.
Frelsisvirkin fornu reisti,
framtíð þjóðar rnark Ijet sett.
Áfram bauð hann: »E k k i v í k j a«.
Aldrei vildi heitorð svikja.
Vissi: Hóf æ verður ríkja
vilji menn ei undanhald.
Víðsýnn, framsýnn, fastur, gætinn,
fjáði jafnan öfgalætin,
kostavandur, sigri sætinn
sótti rjettinn, skildi vald.
Jafnt í byr og barning gáður
báts og liðs hann gætti þols.
Engum dægurdómum háður-----------
Djnra naut hann sjónarhvols.
Lífstríð hans varð landsins saga.
Langar nætur, stranga daga
leitaði’ að hjálp við hverjum baga
hjartkærs lands, með öruggt magn.
Alt liið stærsta, alt hið smæsta
alt hið fjærsta og hendi næsta
alt var honum eins: hið kærsta,
ef hann fann þar lands síns gagn.
Ægislijálm og hjartans mildi
hafði jafnt, er stjnði lýð
magn í sverði, mátt í skildi
málsnild studdi, hvöss og þýð.
ísland, þakka óskasyni,
endurreisnar fremstum hljrni,
þakka Jóni Sigurðssyni,
sem þjer lyfti mest og best.
Sjást mun eftir aldir næslu
enn þá ljós af starfi glæstu.
Nær sem marki nær þú hæstu
nafn hans ljómar æðst og mesl.
Gleðji Drottinn frömuð frelsis
fósturjarðar sverð og skjöld!
Lagabætir, brjótur helsis,
blessist starf þitt öld af öld!
p. p.
Viðurkenning konungs á starfsemi
lóns Sigurðssonar.
Svo var hugsunaihátturinn í Dan-
mörku á dögum Jóns Sigurðssonar, og
svo lítill skilningurinn á íslands mál-
um, að Danir skoðuðu forvígismann
réttinda íslands að sjálfsögðu sem óvin
Danmerkur. Og ekki skildi Friðrik
konungur VII. starfsemi Jóns betur
en aðrir Danir. Þess var ekki heldur
von af þeim konungi, sem aldrei hafði
reynt að skilja þjóð vora og aldrei
bar hlýjan hug til íslands.
Alla sína ævitíð lifði Jón svo, ,að
konungsvaldið sýndi ekki í neinu, að
það kynni að meta rétt stjórnmála-
starf hans. 1856 gerði konungur hann
að vísu að riddara, en það var óefað
fyrir framkvæmdir hans í fjárkláða-
málinu (og ef til vill fyrir vísindalega
starfsemi hans).
Alt þangað til fyrra Laugardag hefir
enginn vottur sést þess, að konungs-
vaidið hafi skilið, metið og virt starf-
semi Jóns Sigurðssonar í stjórnmála-
baráttu vorri. En þá kom hann líka
svo virðulegur og hlýr sem íramast
varð á kosið. Konungur Islands sendi
stjórn sinni hér á hundrað ára afmælis-
degi Jóns Sigurðssonar, sem jafnframt
var stofnunardagur íslands-háskóla, svo-
látandi símskeyti:
„ TJm leið og ég á þessum minning■
ardegi hugsa með öllum íslendingum
til ins milda leiðtoga og göfuga mál-
svara þjóðarinnar, hið ég yður að hera
fram bskir mínar um það, að háskóli
sá, sem til minningar um hans mikla
œviverk er stofnaður á þessum degi,
megi verða til lieiðurs fyrir vísindin
og til gagns fyrir land og lýð “.
í þessum orðum liggur svo ljós og
réttur skilningur á starfi Jóns Sigurðs-
sonar, að vér getum að eins óskað
þess, að allir Danir mætti skilja það
eins vel og rétt éins og konungurinn;
því að það er rétt skilið af konungi
vorum, að eins víst og það er, að
enginn maður hefir unnað ættjörðu
sinni heitara en Jón Sigurðsson, eins
víst er hitt, að enginn maður sá glögg-
vara en hann, að sambandið við Dan-
mörku var íslandi hollast og íarsæl-
ast, væri því að eins réttvíslega skip-
að. Hefði Jón Sigurðsson lifað nú,
hefði sambandið við Danmörku engan
betri vin átt en hann, og skilnaðar-
-heimskan engan eindregnari fjandmann.
Það er annars engin tilviljun, að
viðurkenningin og réttur skilningur á
Jóni Sigurðssyni kemur fyrst fram af
hálfu konungsvaldsins af munni þess
ins sama konungs, sem fyrstur nefndi
ísland „sitt ríki“ (í ræðunni á Kol-
viðarhóli: „Begge mine Riger“). Það
er þessi skilningur á afstöðu landanna
og þessi hlýja samúð við oss, sem
gerir Friðrik VIII. eigi síður ástsælan
meðal vor, heldur en faðir hans var.
Slíkan konung er gott að eiga.
J. Ó.