Reykjavík - 29.07.1911, Side 1

1R e$ fc j a v í k.
29. Júlí 1911 XII., 33

Verð h.|f. Sápuhússins og Sáp Til þvotta. Ágæt grænsápa pd. 0,16 — brúnsápa — 0,18 — Kristalsápa — 0,22 — Maseillesápa — 0,25 — Salmiaksápa — 0,30 — Stangasápa — 0,20 Prima Do. — 0,30 Ekta Lessive lútarduft — 0,20 Kem. Sápuspænir — 0,35 Príma Blegsodi 8-10—11—17 au. pd. Gallsápa á mislit föt st. 0,18 Blámi í dósum 0,08 3 pd. sóda fínn og grófur 0,15 Handsápnr frá 5 aurum upp í 1 kr. Á tennurnar. Sana tannpasta 0,30 Kosmodont 0,50 Tannduft frá 0,15 Tannburstar frá 0,12 sk’rá ►ubúðarinnar í Reykjavik. í hárið. Franskt brennivín glasið 0,28 Brillantine giasið frá 0,25 Eau de Quiníne við hárlosi í stórum glösum 0,50—0,60—1,00. — Champoo- ing duft (með eggjum) 0,10—0,25. Góðar hárgreiður á 0,25—0,35—0,50 —0,75—1,00. Ilmvötn. í glösum frá 0,10 Ekta pröfuflöskur 0,45 Eftir máli 10 gr. 0,10 Skóáburður. Juno Creme, svart 0,10 Standard i dósum 0,25 Filscream Boxcalf 0,20 Skócreame í túpum á svarta, brúna og gula skó 0,15—0,25. Brúnn áburður í dósum 0,20 Allskonar burstar og sápa, Gólfklút- ar, Svampar, Hárnælur, Kambar, mjög mikið úrval og gott verð.
h/k Sápuhúsið, Austurstræti 17. Sápubúðin, Laugaveg 40. Talsimi 155. Talsími 131.
XII., 33 |
pólitiskir kolkrabbar.
Kolkrabbann þekkiö þið — sjödýrið
með mörgu öngunum, sem meðal ann-
ars hefir þá náttúru, að þegar hann
vill forða sér, þá felur hann sig sýn-
um með því að spýta út úr sér svart-
ri vilsu, sem litar sjóinn umhverfis
hann svartan eins og blek, svo að hann
sést ekki sjálfur. Því kalla sumar
þjóðir hann blekfisk.
Alveg sömu náttúru hefir landvarnar-
sjálfstæðis-óaldar-flokkurinn.
Það ber í meira lagi á þessari náttúru
núna, því að flokknum dauðliggur á
að grugga alt í kringum sig, til að
fela sig fyrir réttlátri gremju og ó-
ánægju fyrri fylgismanna sinna meðal
þjóðarinnar.
Þeir höfðu völdin — viti menn! —
í tvö ár. Þeir komust til valda með
bíræfnum ósannindum og táldrægni,
með því að blekkja þjóðina í mesta
velferðarmáli hennar, sambandsmálinu.
Að frá tekinni lygi og óhróðri um
bezta inann þjóðarinnar og oss and-
stæðinga sína yfirleitt, var ekkert. aðal-
mál annað en sambandsmálið, sem
skildi flokkana.
En er þeir voru komnir til valda,
þá sviku þeir öll sín heit í sambands-
málinu, vöktu rótgróna óvild til vor
hjá Dönum og fyrirlitning fyrir oss
með allri framkomu sinni — og því
miður að verðleikum! Þeir gereyddu
áliti og lánstrausti landsins út á við.
Af því megum vér nú seyðið súpa.
Pólitík þeirra þessi 2 ár var tóm
persónu-pólitík, matar-pólitík, rándýra-
pólitík. Þeir settu landssjóð alveg á
höfuðið, hugsuðu um það eitt, að láta
landssjóðinn endurborga sér það fé, sem
þeir höfðu varið til kosninganna. Það
þarf ekki annað en minna á 40 þús-
undirnar handa Bjarna frá Vogi. Gjald-
þrotamönnum og ræflum voru gefnir
íeitir bitar, til að bjarga þeim frá sveit.
Og svo ófyrirleitlega var að þessu
gengið, að frá fjárstofnun landsins,
Landsbankanum, var hnuplað fé, sem
hann átti að lögum.
Af þeim 500,000 kr., sem stjórnin
tók til láns og henni var að eins
heimilað að taka til láns til að kaupa
fyrir veðdeildarbréf af bankanum, hafa
um 75,000 ltr. aldrei komið til
skila til bankans enn í dag.
Björn Jónsson þurfti á þeim að halda
til annars — t. d. að launa Vog-Bjarna
o. fl.
Lesendur minnast þess, ef til vill,
að ég spurði aftur og aftur í fyrra að
því, hvar væri niður komið nokkuð af
þessu landssjóðs-láni. Þá fékst ekkert
svar, hvorki hjá ráðherra né málgagni
hans.
Þá er núverandi ráðherra kom til
valda, vitnaðist, brátt, að ekki fanst
rómur á öllum þessum peningum.
Hann setti menn á stað 1 stjórnar-
ráðinu, að leita, og eftir langa leit og
erfiða, sást loks, að peningarnir höfðu
þó runnið inn í landssjóð. En þar
hafðt enginn sérstakur reikningur verið
haldinn yfir lánið. Þetta var þó ský-
laus skylda, því að lánið var heimilað
af Alþingi að eins í sérstökum til-
gangi, og óhemilt með öllu að nota
Laugardag
einn eyri af því til annars. Það átti
alt að renna til Landsbankans.
Núverandi ráðherra lýsti loks yfir
því á þingi, að nú væri búið að finna,
að lánið hefði þó verið greitt inn í
landssjóð. En af hlífð — óverðskuld-
aðri hlífð — við fyrirrennara sinn gat
hann ekki um, að búið hefði verið að
eyða fénu ólögleya í alt öðrum til-
gangi en heimilt var.
En það var þó einmitt það, sem
gert hafði verið.
Landsbankinn hefir ekki getað fengið
þetta fé enn, og til hans átti það þó
að ganga. En vitaskuld kemur þetta
niður á landsmönnum, því að ekki
getur bankinn Iátið út til þeirra það
fé, sem Björn Jónsson hafði rænt frá
honum í heimildarleysi. Því að svo
skildi hann við hag landssjóðs, að
landssjóður getur ekki borgað bankan-
um þetta fé.
Og tómhentur mætti hr. Björn Jóns-
son fyrir síðasta þingi, tómlientur allra
ráða og frumvarpa til að bæta úr fjár-
þrotum landssjóðs.
En óg skýt því hér inn, að það er
ekki nóg, til að bæta fjárþröng lands-
sjóðs, að demba á landsfólkið nýjum
sköttum. Það verður fyrst, eða að
minsta kosti jafnframt, að gera eitt-
hvað til að efla atvinnuvegina, auka
framleiðsluna, svo að gjaldþegnar þoli
nýja skatta. Það tjáir ekki að auka
álöqurnar, eins og Yog-Bjarni var alt-
af að prédika á þingi að gera þyrfti.
Það þarf jafnframt að auka gjaldþolið.
Með sambandsmálið hefir óaldar-
flokkurinn farið svo, að litil eða engin
von er um að ná aftur samkomulagi
við Dani á þeim grundvelli, sem sam-
bandsflokkurinn hélt fram áþingi 1909.
— En að ná samkomulagi á þeim
grundvelli, er fremst og efst á stefnu-
skrá heimastjórnarmanna eða sam-
bandsmanna; að öðru minna viljum
vér ekki ganga.
En úr því að það er vonlaust að
sinni, þá var eðlilegt, að vér hefðum
annað atriði fremst á dagskrá vorri
fyrir nœsta kjörtímabil.
Þar setjum vér það fremst, sem nú
ríður mest áí bráðina, en það er:
að efla álit og traust þjóðarinnar í
efnalegu og stjórnarfarslegu tilliti;
að vinna að óhlutdrægni þings og
stjórnar, að góðu skipulagi í fjár-
málum landsins og að eflingu at-
vinnuveganna;
að koma hagkvæmu skipulagi á
lánsstofnanir landsins og efla starfs-
magn þeirra.
Með öðrum orðum: að bœta þau
mein og grœða þau sár, sem óstjórnar-
flokkurinn sló landinu.
Sá flokkur vill aftur á móti að eins
setja nýja menn að kjötkötlunum, án
þess að breyta um stjórnarstefnuna að
öðru leyti, án þess að gera neitt til
viðreisnar þjóðinni, sem þeir hafa sjálfir
lemstrað.
Er þetta ekki fullskýr lýsing þess,
hver munur er flokkanna og hvað
þeim ber á milli!
Heimastjórnarflokkurinn hefir hvergi
hvikað í sambandsmálinu; því heimt-
um vér það fyrst og fremst af öllum
þingmannaefnum vorum, að þeir sé
oss samdóma í því máli. Hitt er auð-
vitað, að þar sem ekki verða sam-
bandsmenn eða heimastj.menn í boði,
þar styðjum vér það þingmannsefni
heldur, sem vér álítum annaðhvort
betri og vandaðri mann, eða þá af
öðrum ástæðum minna skaðlegan.
Það er og í fullu samræmi við fram-
komu flokks vors frá öndverðu, að
vilja ekki samþykkja neitt í sambands-
málinu til fullnaðar að þjóðinni forn-
spurðri. Vér sýndum það 1908. Þá-
verandi meirihluti var fylgjandi upp-
kastinu, en Hannes Hafstein rauf þing,
til þess að láta þjóðína skera úr. Kjör-
t.ími þingmanna var ekki á enda þá,
svo að hann hefði vel getað stefnt
saman þingi og fengið uppkastið sam-
þykt til íullnaðar. En hann vildi ekki
fara á bak við þjóðina. Hann vildi
sannfœra hana.
Vér heimastjórnarmenn viljum að
sambandsmálið sé ekki samþykt til
fullnaðar, fyrri en það hefir verið fyrir
Alþingi fyrst, og þing síðan veríð rofið,
og nýkosið þing tjáir sig aftur sam-
dóma.
fetta er skýr og skiljanleg og rétt-
lát frumregla.
NÚYerandi ráðherra er ekki sam-
dóma oss að öllu leyti í sambandsmál-
inu, þó að hann aðhyllist hins vegar
ekki persónusambands-vitleysuna, og
því siður skilnaðinn.
Hann fékk stuðning meirihluta Al-
þingis, er hann var til valda kvaddur.
Vér heimastjórnarmenn studdum hann
sem heiðarlegan, ráðvandan og frið-
saman mann.
Óaldarflokkurinn aftur rak hann úr
flokki sínum og kallar hann heima-
stjórnarmann (sem hann vitanlega er
ekki)- og af hverju?
Aí því að hann er heiðarlegur og
ráðvandur maður. Meira þarf ekki til
að verða rækur úr óaldarflokknum og
talinn heimastjórnarmaður!
Það er mikil lofsamleg viðurkenn-
ing, þótt óviljandi eða ósjálfráð sé, sem
óaldarflokkurinn gefur heimastjórnar-
flokknum með þessu.
En til hvers er óaldarflokkurinn að
þessu? Til hvers er hann að reyna
að telja mönnum trú um, annað veifið
að Kristján Jónsson sé heimastjórnar-
maður, af því að vér höfum stutt hann,
en hitt veifið að heimastjórnarflokkur-
inn hafi yfirgefið afstöðu sína í sam-
bandsmálinu? Til hvers?
Það er ofur-skiljanlegt. Honum
ríður lífið á að láta kjósendur gleyma
axarsköftum sínum og ósvinnu á 2 ára
stjórnarferli. Láta þá gleyma öllum
þeim sárum“og sviða, sem flokkurinn
hefir veitt þessu vesaiings-landi undan
farin ár.
Qleymskan er þeirra eina von og
athvarf. Til þess að fá menn til að
gleyma, verður að sá út nýjum ósann-
indum, nýjum blekkingum. Það er
eini vegurinn til að reyna að fága upp
á ný gyllinguna á þrotaflökum flokks-
ins, sem hann hefir enn á ný á boð-
stólum sem þingmannsefni.
Þetta er kolkrabbinn, sem spýr blekk-
inganna blekvilsu, til að lita vatnið í
kringum sig og fela allar þær óhæfur,
sem hann hefir drýgt.
Pólitiskur kolbrabbi — það er ó-
stjórnar-fiokkurinn.
Jón Ólafsson.
Það hefir vitanlega ekki verið tízka
til þessa að básuna það út í blöðum,
þó að maður hafi verið að reyna
nokkur ár að semja ritgerð, semhann
vonaðist til að yrði tekin gild til að
dispútéra um fyrir doktors-nafnbót.
Hinu skýra blöð alment frá, er maður
heflr fengið tekna gilda doktors-ritgerð
og fengið doktorsnafnbót fyrir.
Snemma í f. m., eitthvað 3—4 dög-
um áður en settur var maður í pró-
fessors-embættið í heimspeki við háskóla
íslands, símaði Magister Quðm. linn-
bogason upp hingað, að doktors-ritgerð
eftir sig í heimspeki væri tekin gild
af prófessorunum í heimspeki við Kaup-
mannahafnar-háskóla. Þetta var birt
í ísafold, símað samdægurs til Akur-
eyrar, og þar var degi síðar (10. f. m.)
birt í ísafoldar-málgagninu þar, að