Alþýðublaðið - 20.04.1921, Blaðsíða 1

1921 Miðvikudaginn 20. aprfl. 89 tölubl.
Meira slit,
meira kaup.
Andstæðiagar verklýðsinshampa
þyl óspart, að verkamenn vilfiekki
vinna eftirvinnu, og foringjarnir
Ihvetji þá til þess að vinna hana
ekki. Þeir ganga svo út frá þess-
um skakka grundveili og setjast
niður á óæðri endann og reikna
út það tap, sem „landið og verka-
menn* tapi á þessari þrákelkni
verkamanna, að vilfa ekki slíta
kröítunum með þvf, að vinna
aukavinnu, eftir að hafa þrælað
ailan daginn — og viija ekki vinna
fyrir það „gæðakaup* sem vinnu
kaMpendur hafa heitið að verðlauna
aukaerfiði og áreynslu úttaugaðra
verkamanna með. Þessir göfugu(l)
þjónar og taglhnýtingar auðvalds-
ins fá svo út háar tölur og segja
svo með heiiagri vandlætingu: Sjá
hér verkamaður hverju þú varpar
á glæ fyrir ofstopa þinn og fé-
lagsskap; varpaðu frá þér félags-
skapnum og vertu auðmjúkur og
leiðitamur þeirn, sem auðinn hafa,
þá munt þú umbun hljóta — ör-
birgð og aftur örbirgð, þegar þú
ert orðinn úttaugaður — því þá
hefir auðvaldið ekki gagn af þér
lengur og varpar þér frá sér, eins
og þegar mjaltakonan varpar gam-
alli og gatslitinni þvottadulu á
sorphauginn. •—
En hvorki verkamenn né for-
ingjar þeirra hafa sagt, að eftir-
vinnu vilji þeir enga hafa. Hitt
hafa þeir sagt, og eru þar I full-
nm rétti sínum, að þeir vilji ekki
vinna eftirvinnu að þarílausu, og
þegar brýn nauðsyn krefji sé
ekki nema sanngjarnt, að greitt
sé það kaupgjald fyrir slíka vinnu
^em upp sé sett og hæfilegt má
teljast. Og helgidagavinnu vilja
þeir með öllu afnema.
Hefir nú orðið nokkurt tap á
þvf, að eftirvinna hefir ekki verið
unnin undanfarið? Og hafa verka-
menn tapað á þvi ?
Þessum spurningum má óhikað
báðum svara neitandi. Ef nokkurt
tap hefir orðið, þá er það félags-
nefnu þeirri að kenna, sem ætlaði
um helgina að sletta sér fram I
það, sem verkaraönnum og vinnu-
kaupendum einum kemur við, og
tafði með heimsku sinni í tólf
stundir, að tveir eða þrír togarar
yrðu affermdir. Utgerðarmenn hafa
áreiðanlega grætt drjúgan skilding
á þvf, að engin eftirvinna hefir
verið u'nnin, þvf skipin hafa ekk-
ert tafist og þeir hafa sloppið við
að greiða eftirvinnukaup. Verka-
menn hafa heldur ekki tapað, I
heild sinni, því miklu fieiri hafa
fengið vinnu en ella myndi, þar
sem losa þurfti skipin á svo
skömmum tfma. En þvf fleiri sem
vinnu fá, því jafnara dreifist vinn-
an og því fieiri verkamenn fá
aura til þess að kaupa mat handa
svöngum börnum sfnum.
Verkamenn vilja helst enga eft
irvinnu vinna vegna þess, að þeir
vita hve mjög erfiðisvinna styttir
æfina, og þvf meira styttist^æfin,
sem lengur er unnið á hverjum
degi. Likami mannsins er í sjálfu
sér ekki annað en vél, en þáð ver
settur en aðrar vélar, að hann
verður daglega að fá endurbætur
til þess að eyðilcggjast ekki. Því
meira sem hann er notaður, því
meiri endurbóta þarf hann við;
en eins og kunnugt er fara flestir
verkamenn aftur í vinnu klukkan
sex að morgni, þó þeir hafi unnið
lengur en hinar venjulegu io
stundir, sem af öllum sérfræðing-
um er talinn of langur vinnutfmi,
hvað þá, ef lengri er. Annað at-
riði kemur hér lfka til greina, ekki
veigaminna. Margir, jafnvel flestir
verkamenn, hafa fyrir heimili að
sjá. Þar þurfa þeir ýmsum störf-
um að gegna, þegar þeir koma
heim frá vinnu, og verða oftast
nær að trassa þau fyrir þreytu
sakir, ef um langa eftirvinnu er
að ræða.; Geta allir skilið hve ó-
heppilegt slfkt er.
Það er þvf eðjilegt og sjálfsagt,
að verkamenn vilji sem allra mest
losna við eftirvinnu, og enn þá
sjálfsagðar er þó hitt, að þeir fái
vel borgað það erfiði, sem þeir
leggja á sig f ofanálag við dags-
erfiðið. Og það erfiði eiga þeir
ekki hvað sízt að vcrðleggfa sjélf-
ir. Enda hafa þeir gert það og
munu standa við samþykt sína,
meðan þeim lýst.
Þeir eiga orku sfna sjálfir og
eru frjálsir að þvf, að verðleggja
hana. Og þvt meiri orku seut
þeir eyða, því meira sem slit Ifk-
amans verður, því heerra verð
leggfa þeir auðvitað á orkuna.
Kvásir.
Ný bók.
Andrés G. Þorrnar:
Hillingar.
Menn eru nú orðnir svo vanir
því, að nýjir höfundar komi fram
á ritvöllinn, að það er ekki skoð-
að sem neinn stórviðburður, þótt
einn bætist við. Það nærri því
Iiggur fremur við, að menn séu
orðnir leiðir á öllum þessum skáld-
skap. Og það er að sumu leytí
von, því að satt að segja er nú
sumt, sem þvf nafni er nefnt, hálf-
gert léttmeti. Þó megá menn ekki
láta það fæla sig frá að veita því
eftirtekt, þegar efnilegir byrjendur
koma fram. Þá vil eg heldur mæ'ia
með forvitninni.
Þessi bók er eftir ungan mann
og hefir hann ekkert ritað áður
opinberlega. Bókin er ekki löngr
kringum 150 bls., og er sjö smá-
sögur og æfintýri. Nokkuð bera
þær þess vott, að höf. er byrjandi,
en þó gefa þær um leið von um
gott áframbald. Einkum kemur
byrjandablærinn fram f efnisvalinu.
Þó er ekki bægt að segja að efra-
in séu illa valin, heldur fremur
hitt, að höf. tekst ekki altaf fuHI-
komlega að afmarka efnið, svo að-
það verði méðfærilegt í smáiogu*1