Suðurland - 10.01.1914, Blaðsíða 3

suðurland
Aðalfundur
Ábyrgðarsjóðs opinna róðmskipa í Ámessýslu verður haldinn í Barnaskólan-
um á Eyrarbakka sniinudngiun 25. þ. ni. kl. 2 e. hád.
Verða þar lagðir frarn raikningar sjóðsins fyrir 3 siðastliðin ár, kosin
stjórn og endurskoðendur til næstu 3ja ára og rædd ýms mál, er sjóðinn
varða.
Mundakoti 9. janúar 1914
f. h. st.jórnarinnar
Jón Einarsson.
u*uu**uuuuuuu**uuuu*uu*uuu*
119 _
Aðalfundur
Prentfélags Árnesinga verður haldinn i Fjölni
m.’ mm
á Eyrarbakka laugardaginn 31. jan. 1914,
kl. 11 f. hd.
Hluthafar ámintir um að mæta.
<3*rantfálagsstjórnin.
***************************
lagði þar grundvöllinn að^þessu st.aifi
þar, og á honum heflr siðan verið
bygt. Skoðað hefir verið 3var á ári,
að haustinu, á útmánuðum og
svo seinast á vorin oða rétt
fyrirj Áláttinn, mældar fyrningir.
Hey öll hafa verið mæld á haustin
og síðan metin eftir gæðum, eftir
föstum reglum. Reynsla sú sem
fengist hefir í þessum hreppi er mik-
ils virði og mjög eftiitekt.averð.
í sumar á þingi léði Guðjön Guð
iaugsson hallærisnefndinni í efri deild
sem haun sj.ilfur átti sæti í, ýmis-
legt af skýrslum og öðrum fróðleik
ura reynslu þeirra Fellshreppinga um
heyásetningseftirlitið. Er nokkuð af
þessum skýrslum pi9ntað í nefndar-
álitinu. Meðal annars var þar ritgerð
eftir Guðjón (úr óprentuðu sveitablaði)
um hey og fjireign Kollflrðinga á 10
ára tímabilinu 1888—97. Af því að
svo fáir lesa skjalapait þingtíðiudanna,
en svo margir þurfa að kynna sér
alt það sem til gagns má vevða fyrir
þetta forðagæslumál, birtir Suðurland
kafla úr þessaii ritgerð Guðjóns, og
fer liann hér á eftir:
„Mest hey á þeisum 10 árum
hafa verið 1891—92 eða. réttara sagt
haustið 1891, 14755 teningsálnir, en
minst 1888, 8190 teningsátnir, og
þar næst í haust eð Jeið. Mrstar
fyrningar voiið 1891, 2791 ten.ál.,
en eflaust minstar næstl. vor, en þess
skal getið, að þossar sáralitlu leifar í
vor eð leið voru aldrei mældar, og
eru því settai hér aðeins eítir ógreini
legri frásögn annara, en að líkindum
hafa þær ekki verið meiri. Lengstur
innistöðutími mun hafa verið vetur
inti 1891—92, en styst.ur veturinn
1894—95.
Af skýrslunni hór að framan1) geta
hreppsbúar 'farift nærri um, nær á
þessu io ára timabili hafa verið mest
hey og nær minst á hverri einstakri
jörð, og hið sama geta menn séð
viðvíkjandi fyrningum, og á skýrslunni
hér á eftir geta menn séð, nær flestur
fénaður heflr verið á fóðrum í hreppn-
um og nær fæstur, on ekki hefi eg
getað verið að telja fénað hvers heim-
ilis útaf fyrir sig.
Skýrslauin búpening og lieyblrgð-
ir í Fellshr. s\ fóðrum 1888-98
Ár Hoy Fénaður á fóðrum
ten.áln. kýr sauðfé hross
1888-89 8190 28i/2 803 56
1889—90 11235 32 998 59
1890—91 12280 31i/4 1219 66
1891 — 92 14755 321 k 1419 68
'892—93 10924 25i/a 1249 65
*) hað er skýrsla um heybirgðir lijá
hverjum einstökum bónda í ln-eppnum á
þessu 10 ára tímabili. Pir þeirri skýrslu
bér slept, en úr tekið rúmmál heyjanna í
"ilum hreppum fyrir livert ár, og sett iuuí
8kýrslunai húr á eftir. Ritstj.
Ár Hoy ten áln. Fénað ur á fóðrum
kýr sauðfé hross
1893-94 11828 29l/2 1309 72
1894-95 11620 28i/a 1311 73
1895-96 12202 291/s 1328 83
1896 - 97 11194 27i/o 1293 8 li/a
1897—98 9726 26i/a 1080 70
Eins og þeim er kunnugt, sem
veiið hafa í hrepnum þessi árin. hafa
haustaldir kálfar verið taldir sem l/6
úr kú og vetrungar sem V2 kýr, og
af þessu leiða brotin, því að hér er
átt við kýrþunga á fóðri, en ekki
kýr í eiginlegri merkingu. Fæstir
kýiþungar hafa þá verið á fóðrum
veturinn 1892 — 93, t25l/z, og þar
í vetur, aðeins ^/^, og teldi eg það
eitt af mestu framförum hreppsins,
ef það staíaði ekki af fóðurskorti.
Sauðfé langflest veturinn 1891—92,
1419, en fæst 1888—89. Bæði hey
og fénaður fara drjiigum vaflandi til
vorsins 1892, en fyrningar fóru vax-
andi til vorsins 1891, en vorið 1892
minkuðu þær stórum, eða úr 2791
ten.ál. niður í 1580, og hafa aldrei
orðið nálægt því eins miklar síðan,
og huifu alveg, að heita mátti, næst-
liðið vor, enda vantaði suma marg-
falt meiri hey en fyrningunum nam,
og þó undarlegt megi viiðast, vant
aði suma allmikið fóður til þess, að
vel hefði verið, af þeim, sem þó áttu
fáar álnir eftir að lokum, sem stafaði
af því, að kýr fóru fyrri af gjöf en
búist var við og að um sauðbuvðinn
þurft litið að gefa. Kúaþungi var
líka mestur veturinn 1891—92, en
hross langflest veturinn 1895—96,
63 tals.
Það sem væri einna mestur fróð-
leikur í og mjög nyteamt, ' væri, að
geta skýrt nákvæmlega rétt frá, hvað
innistöðutíminn hefði verið lungur
hvern vetur, lielst á hveijum bæ,
en til þess að slíkt sé mögulegt, þurfa
I allir skepnuhirðingamenn að rita ná-
kvæmar gjafatöflur. Um þetta er
onn æriðlilið hér í plássi, sem leiðir af
því, að svo fair eru hneigðir fyi ir að
rita daglega með nákvæmni það, sem
við ber, eða hinar daglegu útgjalda-
eða tekjugreinir, og að því er þetta
snertir, af því svo fáir eru, sem með
stöðugum áhnga stunda skepnuhirð
ingu og hafa okki um annaft að hugsa.
En því mega menn trúa, að þessi
starfi, þegar hann er byrjaður og
kominn i góða reglu, útheimtir miklu
minni tíma, en menn gera sér í hug-
arlund með fyrstu, er því skemt.ilegri
sem menn gera hann lengur, og verð
ur til margháttaðra gágnsnnina uppá
framtiðina. Einn maður hér í hreppi
(J. Þ.) heflr ritað í þesskonar töflur
nokkra vetur, og á þeim, ásamt, öðr
um upplýsingum, sem hægt heflr
vorið að snapa sér, hufir á hveiju
vori verið sett í ásetningsbókina áætl-
un urn meðal innistöðutíma á öllum
skepnum hvern vet.ur, en af því að
þetta er svo afar mismunandi í sveit-
inni, að því er snert.ir sauðfé og hross,
þá verður sú áætlun aldrei arinað en
meira og minna ónákvæmar getgátur,
enda þótt þetta sé nákvæmlega at-
hugað á einum eða tveimur bæjum.
En það, sem einkum gefur mér nokkra
von um, að þessar áætlanir hafi ekki
verið fjarri sanni, er heymegnið, sem
eyðst heflr hvern vetur í hreppnum.
Og þó er nú þetta öfugt við það, sem
eiginlega á að vera, því að innistöðu-
tíminn á að sanna, hve rétt eða röng
áætlunin um heybirgðirnar hefir verið,
en heybirgðirnar — sem ávalt hljóta
að vera að nokkru áætlaðar — eiga
ekki að sanna innistöðutímann, en
undir núverandi Irringumstæðum er
þetta þó sterkasta sönnunin.
Innistöðutíminn, samkvæmt áætlun
okkar, hefir þa verið þessi:

Ar Kýr íáauðfé Hross
1888 — 89 . 32' 20 15
1889 — 90 . 35 20 15
«-H CT> 1 O C5 00 r-H 35 20 15
1891—92 . 37 26 25
1892—93 . 33 17 16
1893—94 . 34 20 17
1894—95 . 33 16 15
1895—96 . 36 24 22
1896—97 . 35 19 22
1897—98 .
Fess skal getið, að innistöðutím-
inn 1896—97 er aðeins ákveðinn eft
ir því, sem mér einum þótti næst
sanni, að rnundi hafa verið, af því
það fórst fyrir, að við skoðunarmenn-
irnir bærum okkur saman um það
næst!. vor.
Að svo miklu loyti sem menn
halda, að þetta yfirlit fari ekki langt
frá því, sem hefir í raun og yeru átt
sér stað, geta menn dærnt um vetr-
arrikið hér í hreppi þessa siðustu 9
vetur, og þar af líka dæmt um,
hverju Kollfirðingar megi búast við
sem oftast í þessu ofni, því þó að
það kunni að vera, að vetrarríki á
þessu tíu ára timabili hafl veiið minna
en á flestum öðium áratugum, þá
er það ósannað, og ekki líklegt að
það fari langt fjarri meðaltalinu af
öllum áratugum síðan þessi snjóakriki
bygðist.
Af vigtarskýrslunni mætti að mínu
óliti nokkuð læra, en þar eð
fjárvigtun viiðist ekki vera neinn
átrúnaðarstaifi Kolifiiðitiga nú sem
stendur, þá ætla eg ekki að þreyta
mig né aðra á þeirn hugleiðingum að
siuni. Bækurnar geta geymt skýi>l
urnar fyrir þá af eftirkomendunum,
sem kunna að iíta öðruvísi á fjár-
vigtina en meiri hlutinn gerir nú, og
einhverntímageturhúnorðið „móðins“
aftur, þó að hún þyki ekki skreyta
búnaðarháttu vora nú.
Hvort að þessar opinberu hey- og
fjárskoðanir leiði gott af sér eða ekki,
um það ætla eg ekki að fara mörgum
orðum, og er það þó ekki af því, að
eg sé á báðum áttum i því efni,
lieldur af því, að eg hefi engin mót-
mæli heyrt gegn þeim hér i hreppi
sem teljandi séu, og sist rökstudd
mótmæli, og þá get eg ekki verið að
eyða orðum um það, sem allir virðast
vera ásáttir um, eða þá treysta sér
ekki til að mótmæla með rökum.“
Vetrarríki er allmikið í Fellshreppi
og þarf því þar að ætla fénaði mikil
hey. Skoðunarmenn telja veturinn
1893 verið hafa meðalvetur, og þá
heyeyðslan 108,6 ten.álnir fyrir hverja
kú, 4^/g ten.ái. fyrir sauðkind, og 19
ten.óinir fyrir hvert hross. Það ár
nemur mismunurinn á áætlun ásetn-
ingsmanna og ending heyjanna um
2°/0. Sýnir þetta ljóst að ásetningur
þeirra hefir ekki verið neitt handa-
hóf.
Á reynslu þeirra Fellshreppinga má
mikið læra, og yrði forðagæslan sam-
kvæmt nýju lögunum víða framkvæmd
með jafnmikilli vandvirkni og ná-
kvæmni og Guðjón Guðlaugsson gerði,
þá þyrfti ekki að efast um árangurinn.
Að vísu mun þykja meira vandhæfi
á heyásetningi í útbeitarsveitum en
þar sem vetrarríki er mikið, en ef
reynsiunni er fylgt með gaumgæfni á
hverjum stað, ætti þó að mega einn-
ig þar byggja á föstum grundvelli. —
Rúmsins vegna verður ekki farift
I fleiri orftum um forðagæslulögin eða
j forðagæslustarfið að þessu sinni, verð-
| ur vikið að því aftur síðar.
------0~*OK>----
Spjátrungar,
(Brot).
Þeir „spásséra" og „spekulera“
og „spandéra" og „kókettera“
þeir á sér láta ærið bera
sem nllra minnst þó vilja gera
meft manndráps flibba og iiaiðan hatt
þó hafi þeir ekkert í lit-la skatt.
Staka.
D. D. P. A. dó fyvir oss
dýið sé því fyrir ómakið
reis upp aptur íslenskt hnoss
en alveg sama tóbakið.
Kári.