Suðurland - 24.01.1914, Blaðsíða 2

126
S'UÐURLAND
ir verið siður. Fyrirlestrar voru íluttir
minnst 4 á dag, til íþróttanáms voru
ætlaðar 5 klst. á dag allá, til mál-
funda lVa tími, og á kveldin frá kl.
9—10 var oftast upplestur.
Málfundarnir voru að þessu sinni
miklum mun daufari en verið heflr
á námskeiðunum að undanförnu. Um-
talsefnin oftast smávægileg og um
ræðurnar daufar. Annars er þessara
funda nánar getið hér á öðrum stað.
Iþróttaná mskeiðið.
íþróttakennsluna höfðu þeir á hendi
Helgi Ágústsson frá Birtingaholti og
Kári Arngrímsson frá Ljósavatni, er
þá kennslu hafði á hendi á námskeið-
inu í fyrra.
Eru þeir báðir miklir að vallarsýn,
enda iþróttamenn ágætir. Hafa þeir
og mikinn áhuga fyrir íþróttum og
öliu því er likamsmentun snertir og
því ekki umkent, þótl. ýmislegt færi
öðruvísi en ætiast var til í öndverðu
hvað iþróttirnar snertir. Þar erekki
um að kenna öðru en áhugaleysi
nemenda, sem mikið þótti, þrátt fyr-
ir allar heiðarlegar undantekningar,
eins og „rektor" mælti f loka ræðu
sinni.
Glimur voru æfðar á morgnana frá
kl. 8—10, en alveg óskiijanlega fáir
tóku þátt í þeim, svo margt sem
þarna var ungra manna. Munu þeir
verið hafa eitthvað 10 alls sem glímdu
þegar bezt var.
A daginn kl. 2—4 voru oftast hafð-
ar íþróttaiðkanir úti, knattspaik stang
a’stökk og fleira, voru á þessu ýmsir
öiðugleikar því blautt var og sleipt
oftast og stundum rigning.
A kveldin frá kl. V1/^— 81/* var
kend „Mín aðferð" og tóku víst all-
fl stir þátt í henni. En yfirleitt virt-
ií-l iþrótta áhugi sumra þessara ungu
manna vera ærið daufur, en sýnu
meiri var aftur fjörglampinn í augum
þoirra, er eitthvað heyrðist til har-
monikunnar, sem stundum bar við,
þangað til þeim „tímum" var fækkað
eða að mestu afnumdir.
í fyrra fylgdu ungir menn er þá
dvöldu á námskeiðinu, íþróttakennsl
untii með miklu fjöri og áhuga, og
svo munu og nokkiir hafa gert í
Þ' tta sinn, en sýnileg var þó aftur-
förin frá í fyrra, og virðist alt benda
til þess að sama megi um þessi nám-
skeið segja sem um búnaðarnám-
skeiðin að ofætlun sé það fyrir áhuga
tnanna, að búast við að þau verði
s >11 til verulegs gagns árlega.
Efni fyrirlestra þeirra, er fluttir
voru á námskeiðinu og ekki er getið
hér að framan, var sem hér segir.
Ressir fluttu fyrirlestra:
Árnií?Pálsson sagnfræðingur:
6
EinarE. Sæmundsen:
Um skóga landsins að fornu
Og nýju 2
Um trjáiækt og blómrækt 1
Um alþýðukveðskap 1 4
Ingimundur Jónsson Holti:
Um hirðing á kúm l
Um verkleg búnaðarnám 1 2
Jón Jónatansson:
Um verkfæri og notkun þeirra 2
Um akstur 1
Um nýyrkingu 1
Um garðrækt 1 5
Jón Sigurðsson frá Kallaðarnesi:
2
Kofoed Hansen skógræktarstjóri:
Um skógmál*) 1 1
Ólafur ísleifsson læknir:
Um kynbætur plautna og trjáa 1
Um samvinnufélagshugmyndir
Bandarikjanna 1 2
Páll Bjarnason kennari:
Um menning og mentun 2 2
Sig. Sigurðsson alþm.:
Um hrossarækt 1
Um búreikningshald 1
Um fólkstreymið úr sveitum 2
Um vinnu og framleiðslu 1
Til ungu mannanna 1 6
Porf. fórarinsson Spóastöðum:
Um viðskiftastefnu 1 1
Fyrirl. ails 31
Störfum námskeiðsins var þannig
skift:
Frá kl. 8—10 glímur og st.ökk,
— — 10—11 fyriilestur,
— — 11—12 morgunverður,
— — 12 — 3 fyrirlestrar (l kl.st.
ætluð hverjum fyrirl.)
— — 3—4 íþróttir (Knattspark
og fl. úti við),
— — 4—5 miðdagsyerður,
— — 5—7 umræðufundur,
— — 7—872 íþróttir (oftast „Mín
aðferð“),
eftir 9 eða kvöldverð frjálsar skemt-
anir, upplestur og fl. Þó varð stund
um að breyta frá þessu, því fyrir-
lestrarnir urðu of margir til þess að
flytja þá á þeim tíma, er þeim var
sérstaklega ætlaður.
Þessi mál voru rædd á umræðu
fundunum:
1. Um búreikningahald,
2. — grasbýlabúskap,
3. — að „þúa“ eða „þéra“,
4. — sauðfjárhirðing,
5. — sparsemi,
6. Hafa U. m. F. rækt köllun
sína?
7. Kynbætur á hrossum og nautum.
8. Hversvegna tala menn illa hver
um aðra?
9. Um glímurnar.
10. Fólkstreymið úr sveitunum til
kaupstaðanna (rætt á tveim fund
um).
11. Hvort er betra að vera giftur eða
ógiftur?
12. Garðyrkja.
13. Aðflutningsbannið.
Heldur þóttu umræðufundirnir dauf-
ir að undanteknum þeim fyrsta og
síðasta. En á fyrsta fundinum hafði
dagað uppi margt fulltrúa af Rjóma-
búafundinum er haldinn var daginn
áður, en náði nokkuð fram á mánu
dag. Tóku margir þeirra til máls og
var talsverður dugur í umræðunum.
En þegar þeir voru farnir, varð þögn
um allan salinn — meira segja stein-
hijóð — nema þegar harmonikan var
knúð — en það var ekki ósjaldan.
Á siðasta fundinum var það aðflutn-
ingsbannið sem kveikti í mönnum,
enda voru þá um 100 manns saman
komnir, og því síst furða þótt dálítið
fjðr væri í umræðunum. En hinir
fundirnir allir — »ojá“ — það er
best að sleppa þeim.
Um upplesturinn sáu þeir: Árni
*) l’að erindi eða útdráttur úr því kera-
ur síðar í „Suðurlaudi11.
Pálssou, Ólafur ísleifsson, Jón Jónat
ansson, Jón Sigurðsson og Einar E.
Sæmundsen. — Yoru það bæði kvæði
og sögur, og skal það sérstaklega
tekið fram, að þar skákaði Jón frá
Kallaðarnesi öllum upplesurunum.
Enda sögðu þeir það á eftir að slíkan
upplestur og slíka. snild hefði þeir
aldrei heyrt eins og þegar hann las
„Svarkuiinn“ eftir Grím Thornsen.
En það þótti flestum að Jón vera
heldur spar á þessa list sína, því þótt
menn klöppuðu og klöppuðu, hreifði
Jón sig ekki að heldur. Þá mun
óhætt að segja, að ef námskeið verða
aftur haldin — sem vonandi — að
þá verði sæti hans vandskipað, verði
hann fjarri. Og því skaut Ólafur að
kunningjum sínum, að ekki hugsi hann
til að halda skemtun svo að Þjórsár
túni, að ekki trygði hann sér Jón
fyrirfram. Svo fanst honutn til um
skemtunarhæfileika hans, og svo mun
og öðrum hafa fundisf.
Auk þess söng Jón frá Kallaðar-
nesi gamanvísur nokkurar og þótti
það skemtun góð.
Fánamálið.
Ráðherra hefir skipað nefnd manna
til þess að bollaleggja um gerð ís-
lenska fánans. í nefndinni eiga sæti
þeir: Guðm. Björnsson landlæknir,
Ólafur Björnsson ritstjóii, Jón Jóns
son docent, Porl. Porláksson málari,
og Matth. Pórðarson fornmenjavörður.
Hlutverk þessarar nefndar er að
sjálfsögðu fyrst og fremst það, að afla
sér fullvissu um um það hvort blá-
hvít.i krossfáninn, sem þegar er upp-
tekinn, sé svo líkur fána annara þjóða,
að vér fyrir þá sök verðum að neyð-
ast til að breyta gerðinni. Og er
mælt að nefndin hafi þegar gert ráð
stafanir til að afla sér fullrar vissu
um þetta, og bíði nú eftir svörum.
Annars sætir það furðu að ennþá
skuli vera nokkur vafi um þetta, svo
langt sem liðið er síðan uppástungur
um þessa fánagerð kom fram. Hefði
fyrir löngu átt að vera búið að leysa
úr öllum vafa um þetta. Pað er dá-
lítið skoplegt að fáni vor er talinn
ýmist oflíkur Krítarfánanum, gríska
konungsfánanum, eða einhverjum
grískum landsfána, og enginn veit
hvað satt er í þessu. En betra er
seint en aldrei. Nú hlýtur spurning-
unni að verða svarað.
Óljúft verður oss, sem tekið höfum
trygð við bláhvíta krossfánann, að
aðhyllast, nokkra breytingu á gerð
fánans, og þeirri einni ástæðu getum
vér beygt oss fyrir, að breytingin verði
óhjákvæmileg vegna of náinnar lik
ingar við fána annarar þjóðar. Vér
bíðum þvi með óþreyju eftir áliti
nefndarinnar.
En ineðan nefndin situr að störf-
um er sjálfsagt að láta allar deilur
um málið liggja niðri. Alt þras um
fánagerðina verður ekki annað en
marklaust skvaldur, á meðan það er
ekki ljóst hverjar ástæður fram verða
færðar fyrir breytingu á gerð fánans.
r .
Omakleg ummæli.
Hr. alþm. Jón Ólafsson minnist ör-
lítið á bændaflokkinn í blaðinu „Árvak“.
Segir hann flokkinn vera hinn óþarf-
asta, og ekkert markmið hafa annað
en hið sama og hinir flokkarnir hafi
sett sér, og sem þeir geti og hafi
unnið betur að en hann.
Væri það rétt að hinir eldri flokk-
ar hefðu stefnt að sama markmiði
sem bændaflokkurinn, þá þyrfti engan
á því að furða þótt þeir hefðu unnið
meira að því markmiði en bænda-
flokkurinn, sem stofnaður var á síð-
asta þingi og á því enn skamma leið
að baki sér. Pessi staðhæfing er því
marklaus, því þótt svo væri að eldri
flokkarnir hefðu unnið talsvert að
hinu sama markmiði sem bændaflokk-
urinn hefir sett sér, er ekki þar með
sannað að bændaflokkurinn geti ekki
unnið að þessu enn meira.
Flestir af stofnendum bændafiokks-
ins hafa setið á þingi áður um nokk-
urt skeið og sumir alllengi, og verið
í hinum eldii flokkum, og auðvitað
hafa þeir beitt sór talsvert í sömu
átt og bændaflokkurinn nú stefnir, en
þeim hefir unnist miklu minna á en
veiða mæt.ti, ef þeir hefðu fasta sam-
vinnu sín í milli, þeir hafa staðið
dreifðir í eldri flokkunum, og leiðir
þeirra flokka hafa legið nokkuð í ýms-
ar áttir. Aðalmarkmið bændaflokks-
ins hafa þeir slundum séð ærið óskýrt,
en haft þá hugann á ýmsu öðru sem
til litilla þjóðþrifa hefir orðið. Nú
hefir það verið talin skylda hvers
flokksmanns að fylgja flokknum i hví-
vetna, þeir sem það gerðu ekki, vorU
stimplaðir sem svikarar og áttu hvers-
konar ófarnað í vændum. Með þessu
móti hafa þeir menn er sérstaklega
vildu vi.ina að markmiði bændaflokks-
ins, verið tafðir og heptir, stundum
með þessu markmiði alveg óskylduin
og enda andvigum málum. Þessvegna
var þess orðin brýn þörf að þessir
menn skipuðu sér saman í sjálfstæða
fylkingu, til þess að reyna að feta
sig áfram i rétta átt, en hætta að elta
mýraijós og hrævarelda gömlu flokk-
anna, sem glöptu þeirn sýn og leiddu
stundum útí ófæru eina.
Hr. J. Ól. kallar bændaflokkinn
„skálkaskjóls flokk“, segir þá hafa
bjargað sér þangað er svikið höfðu
eldri flokkana. En það geta ekki tal-
ist svik þó einhver bjargi sér til lands
þegar fleytan er að glijðna sundur
undir fótum hans.
Tilveruréttur bæudaflokksins er því
að engu leyti hrakinn með þessuiú
ummælum hr. J. Ól. né öðrum er í
líka átt fara. Og óþarft er það með
öllu fyrir talsmenn gömlu flokkanna
að veia að vefengja tilverurétt bænda-
flokksins að svo stöddu — og það
ætti að vera árangurslaust.
Mótstöðumenn flokksins ættu helst
að biða þess rólegir að flokkurinh
sýni það með framkomu sinni hvort
hann á tilverurétt eða ekki. Getí
hann ekki í reyndinni sannað tilverU'
rétt, feilur hann um koll og mega
hinir flokkarnir vel við una, þeir $
þá leifarnar svona alveg fyrirhafnar-
laust. —
En þeir vilja ekki bíða, og hvei'S'
vegna ekki ? Þeir búast við því svona
undir niðri, að flokkurinn verði ef
vill eitlhvað meir en dægurfluga, e*