Suðurland - 25.04.1914, Blaðsíða 2

172
SUÐtTRLAND
Ferð&menn!
Gleymið ekki þegar þið komið til Reykjavíkur, að koma
Prjónavél í hverju heimili
er hið gagnlegasta áhald, sem unt er að útvega því.
inn í verzlun
fflarteins Einarssonar,
Laugaveg 44.
Par fáið þið ávall nóg úrvai af allskonar vðrum svo sem:
FATAEFNI, YFiRFRAKKA, REIÐJAKKA, REGNKAP-
UR, STORMFÖT OLlUFÖT og m. m. n.
Ennfremur mikið úrval af
ALLSKONAR SJÖLOM,
og mjög mikið úrval af allskonar
ÁLNAVÖRU, einnig fleslar tegundir af MATVORU ásamt mörgu fleira
og þið munuð komast að því að hvergi fáið þið betri kaup en hjá
Marteini Einarssyni,
Laugaveg 44. Reykjavík.
Líndéns heimillsprjónavél, sem einkarétt heflr um allan heim, er ein-
földust, hentugust og ódýrust allra prjónavóla. Á hana má jafnt prjóna
munstuiprjón og sokka, brugðna kvensokka, treyjur, nærföt, vetlinga 0. s. frv.
í fyrra hlaut vélin tveim verðlaun úr gulli.
Hún kostar aðoins 55 kr. Hverri vél fylgir nákvæmur leiðarvísir.
Allar nánari upplýsingar gefur kaupfélagið „Hckla“ h|f á Eyrarbakka.
Eitlkasali *3aRo6 Sunnlögsson,
Kðbcnhavn K.
Norðurför sunnlcnskra bænda,
sú er getið hefir verið um áður hér
í blaðinu, er nú ákveðið að hefjist
19. júní næ3tkomandi. Verður Jagt
af stað þann dag frá í’ingvöllum og
farið þaðan vestur í Borgarfjörð og
þaðan norður. Ferðin stendur^ yflr
rúmar 3 vikur.
Ekki er enn fullráðið hve margir
fara hér úr austursýslunum. Ef til
vill verða einhverjir Borgflrðingar
í förinni og 1 maður verður með úr
Mýrasýslu. Fararstjóri verður Jón
Jónatansson.
-----0»0*0---
Fólksflutningurinn
úr sveitunum.
Eftir Sigurð Sigurðsson.
Framh.
IV.
En þá er að víkja að því, hvað
gert verður til þess að halda fólkinu
kyrru í sveitunuin.
Par er úr vöndu að ráða, enda
býst eg ekki við að geta bent á óbrigð
ult, ráð til þess; því er nú ver.
Mönnum hefir nú dottið ýmislegt
í hug, er orðið gæti til þess að draga
úr fólkstraumnum úr sveituuum. En
það er ver og miður að flest af því
eru í raun og veru aukaatriði, er
ekki orka neinu verulegu í þessuofni.
Það er sagt, að fólkið eigi að hafa
meira fijálsræði, að stytta eigi vinnu-
tímann, að stofna til meiri skemtana
en verið hefir, að koma á fót sem
víðast öflugum ungmennafélögum og
s. frv.
Um þetta er það að segja frá mínu
sjónarmiði, að vinnufólk heflr nú
miklu meira frjálsræði nú en það
hafði áðitr, og meira frjálsræði en
jafnvel gerist víða í óðrum löndum.
Að stytta vinnutímann meira en
orðið er ahnent — miðað við 11—12
stunda vinnutima um slátt — nær
ekki neinni átt. Það heflr enginn
gott af því, hvorki lijdin eða hús
bændurnir.
Krafa verkamanna erlendis í verk-
smiðjulöndunum um 8 stunda vinnu-
tíma, kemur ekki þessu máli við.
Þar stendur alt öðruvísi á, enda við-
urkenna flestir í rauninni réttmæti
þeirrar kiöfu. — En það er ólíku
saman að jafna, að vinna innilokað-
ur allan daginn í vondu lofti og að
óhollri vinnu, eða vera að verki t. d.
heyskap, úti undir beru lofti yfir há
sumarið. Nei, þetta, um að stytta
vinnutímann til sveita alment, er
fánýtt hjal og gagnar ekki neitt.
Svipað er og að segja um skemt-
anirnar. — fegar eg athuga hvernig
er ástatt hér austanfjalls í þessu efni,
þá virðist mér vera — jafnvel meir
en nóg — að minsta kosti nægilega
mikið _um skemtanir. Og það er
meir en vafasamt að nokkuðséunn-
ið við að auka á þær.
En svo eru það ungmennafélögin.
— Þau eru að mörgu leyti vonar-
stjarna mín, svo í þessu efni sem
ýmsu öðru. Ef þeim er vel stjórnað
og félagar þeirra skilja tilgang þess
félagsskapar, þá hefi eg trú á, að þau
geti haft töluverð áhiif í þá átt að
festa unga fólkið í sveitunum.
Þá hafa menn minst á það, að
stofnun lýðháskóla nrundi stuðla að
því að spekja fólkið. Það er völt
von að treysta á það. Hitt er annað
nrái, að gott væri og nauðsynlegt að
fá upp hér austanfjalls myndarlegan
unglingaskóla, er einnig mætti kaila
lýðskóla. Veitti naumast af að sinn
unglingaskólinn væri í hverri sýslu.
En að fara að reisa dýran lýðllá
skóla hér, er vart gerlegt, margra
hluta vegna. Það er enginn akur
fyrir slíkan skóla eins og nú stendur,
og hæpið að hann mundi þrífast
kostnaðarins vegna, þó eigi væri öðru
til ab dreifa.
En hvað á þá að gera til þess að
halda fólkinu í sveitunum?
Pað sem að mínu viti rnundi
mestu orka í þessu efni, eru auknar
og bœttar samgöngur og stofnun nýbýla
eða grasbýla.
Þrátt fyrir alt er ástandið víða
þannig, að þeir er viija fara að eiga
með sig sjálfir, geta hvergi fengið
jarðnæði, og fata þarafleiðandi í burtu
úr sveitinni.
Hinsvegar er því ekki að leyna, að
margir hafa stærri jarðir undir en
þeir geta notað, og mörg jörðin er
miður vel setin. Víða mætti því
byggja mönnum af og skifta jörðum
í tvíbýli eða tvær ábúðir. Auk þessa
hagar sumstaðar svo til, að taka
mætti upp hreint og beint nýbýli eða
grasbýli.
Sá grasbýlisbúskapur, sem hér er
haldið fram og eg hefl áður lýst
nokkuð gjör í „Frey“ 1912, er í
raun og veru smábýlabúskapur. —
Það er ekki tími til að þessu sinni
að fara að skýra frá því, hvernig
þessum búskap er háttað. En það
vil eg benda á, að víða hér á landi
er rekinn grasbýlabúskapur í raun og
veru. Skal eg þar nefna Þykkvabæ
inn í Rangárvallasýslu sem dæmi.
Sama er og að segja um margar
jarðirnar í neðanverðum Flóanum, í
í Mýrdalnum, Svarfaðardalnum og
víðar.
En það, sem hér mun ef til vill
stranda á, er þetta, að bændur vilja
ekki minka við sig jarðnæðið Stefn-
an er þvert á móti víða sú, að sam-
eina jarðir í eitt, gera einbýli úr tví-
býli 0. s. frv. En 'þetta hlýtur að
breytast með bættum samgöngum
og aukinni ræktun.
V.
Ræktuninni miðar hægt áfram, þvi
er ver og miður. Þó er það víst,
að fraratíð þessa lands og þessarar
þjóðar byggist á því fyrst og fremst,
að ræktaða landið sé aukið. Land-
bunaðurinn er og verður framtíðau-
atvinnuvegur þessa lands. Á honum
byggist öll framtiðarvon þjóðarinnar.
„Særinn er góður og síst má hann
lasta“. — En svikuli er sjávaratli.
Gott meðan góðu náir, og sjálfsagt
er að hlynna að sjávarútveginum
meðan hans nýtur.
Landbúnaðurinn hefir ávalt verið
talinn farsæll atvinnuvegur, og hann
ætti eigi síður að verða það í fram-
tíðinni. En til þess að það goti orðið
þarf að gera langt um veigameiri
gangskör að því að rækta og byggja
landið en verið hoíir. fað þarf að j
koma á fót áveitum þar sem það or I
hægt. Það þarf að auka áburðinn
og hirða hann betur en geri er. Það
þarf í stuttu máli að ryðja landið og
og rækta það svo, að á því geti lifað
margfalt fleira fólk en nú á sér stað.
Sanifma ræktuninni þarf að bæta
samgöngurnar. Fað þarf^ að bæta
þær bæði á sjó og landi. Áhrifamesta
samgöngubótin á landi hlyti að verða
járnbraut.
Það er annars margt sem þarf að
gera á j essu landi og kallar að.
Sveitirnar mega ekki við því að unga
fólkið fari í burtu undireins og það
fer að geta gert eilthvert gagn. JÞað
er öðru nær.
„lðar djúpt í mold og móðu, magn
og líf, sem hefja þarf“. segir skáldið.
Petta líf og magn sem falið er í
„mold og móðu“ eigum vér að hefja.
En til þess að það megi verða, þarf
fólkinu í sveitunum að fjölga og rækt-
un landsins að aukast og margfald-
ast. Og þá mun um leið, eins og
skáldið kveður,
„rísa brú til betri tíða,
brú til vonarlanda frónskra lýða,
brú til frelsis, brú til menta hæða,
brú til mannfélagsins æðstu gæða.“
Endir.
Kosningafróttir.
í Eyjafjarðarsýslu: Hannes Hafstein
ráðherra 382 atkv., Stefán Stefánsson
278, Jón Stefánsson ritstj. 189 >
Kristján H. Benjamínsson 111.
í Suður Þingeyjarsýslu: Pétur Jóns-
son 202 atkv., Sig. Jónsson á Arnaf
vatni 120.
l?á er nú aðeins ófrétt um kosh"
ingaúrslitin í 2 kjördæmum, Norðu1"
Múlasýslu og Austur-Skaftafellsýsl»-
Eftir þeim fregnum að dæma, e(
Suðurlandi hafa borist úr þessuö5
kjördæmum, er sennilegast að Noi'ð’
mýlingar geri jöfnuð milli Saml>ands'
ílokksins og Sjálfstæðismanna,
verði þeir þar kosnir séra Einar Jófs
son og Jón á Hvanná. En í Aust»r
Skaftafellssýslu mun mega telja koS»‘
ingu Þorleifs vísa.
Suðurland getur væntanlega í n0Ssl,!l
blaði sýnt hvernig þessi spádóú11'1
þess rætist.