Suðurland - 11.07.1914, Síða 1

Jl
w
SUÐURLAND
Alþýðublað og atvinnumála
Y. árg.
Eyrarbakka 11. júli 1914.
Nr. 3.
Suðurland
kemur út einu sinni i viku, á
laugardögum. Argangurinn kost-
ar 3 krónur, erlendis 4 kr.
Ritstj Jón Jónatansson
á Asgautsstöðum.
Innheimtutnaður Suðurlands er
hér á Eyrarbakka: Marius
Olafsson, verzlunarmaður
] ] við kaupfélagið „IN G Ó L FUR“
á Hájyri. — í Reykjavík: •
Ólafur Gislason versl- !
unarmaður i Liverpool. •
Auglýsingar sendist í pront- J
smiðju Suðurlands, og kosta: J
kr. 1,50 fyrir þuml. á fyrstu siðu, 5
en 1,25 á liinum.
Cirífiur Cinarsson
ytirdómslögmaöur
Laugavcg 18 A (uppi) Reykjavík.
Talsíml 433.
Flytur mál fyrir undirrétti og yfirdómi.
Annast kaup og.sölu fasteigna. Venju
lega heima kl. 12—1 og 4—5 c. h.
Ráðherraskiftin.
Þá eru þau um garð gengin í þetta
sinn ráðherraskiftin, og þar með ráð-
in sú gáta sem mörgum mun orðið
hafa umhugsunarefni nú upp á síð-
kastið.
Getið var þess til, svona manna á
milli að þinginu mundi ekki takast
sem greiðlegast að ráða fram úr
þessu máli, mundi jafnvel alt lenda I
rifrildi og vandræðum eins og 1911.
En ekki heftr sú spá ræst sem bet-
ur fór. Eftir því sem Suðurland hef-
ir spurt var þotta mál ekki tekið t.il
meðferðar fyr en á sunnudaginn var
og þá afgreitt samstundis.
Og úrslitin urðu þau sem getið var
í fregnmiða Suðurlands á mánudaginn
að Sigurður Eggerz þingmaður Vest-
ur-Skaftfellinga varð fyrir valinu.
Sagt er að 24 þingmenn standi bak
við þessa tilnefningu.
Misjafnir verða sjálfsagt eins og
vant er dómarnir um það, hvernig
þinginu hafi heppnast valið, og eftir
dómunum þarf ekki lengi að bíða ef
að vanda lætur.
Fað hefir jafnan verið venja blað-
anna hér, að taka hverjum nýjum
ráðherra ýmist með hóflausum fögn
uði, fagurgala og skjaili, eða þá með
hörðustu árásum, getsökum og tor-
tiyggni.
Suðuiland vill hvorugum þessum
sið fylgja, því þykir réttast að bíða
reynslunnar og á henni mun það
byggja sinn dóm.
Sigurður Eggorz á stuttan stjórn-
málafcril að baki sér, of stuttan til
þess að af honum verði nokkuð l áðið.
Ritstj. Suðurlands þekkir Sig. Eggerz
að því, að vera sarnvinnugóðan mann,
og einkar varidaðan og samviskusam-
an, og þeir mannkostir ættu að hafa
nokkurt verðgildi jafnvel á stjórn-
málamarkaðinum.
Um stefnu hins nýja ráðherra í
mikilvægustu málunum er liggja fyr-
ir þessu þingi, er Suðurlandi nokkuð
kunnugt, og þó eigi til fulls, og ekki
verður hún af þingfylginu ráðin, því
hjá þinginu er enn ekki aunað að
hafa um þessi mál, en óráðnar gátur.
En væntanlega lýsir hinn nýji ráð
herra stefnu sinni um leið og hann
tekur við völdum.
Alþingi.
A þinginu er alt fremur kyrlátt
enn sem komið er, að minnsta kosti
á yfirborðinu. Fátt mála enn fram
komið önnur en stjórnarfrumvörpin,
en þau eru komin til nefnda og er
þessara helst að geta:
Stjórnarskrármálið N.d. Einar Arn-
órsson, Skúli Thoroddsen, Bjarni Jóns
son frá Vogi, Guðm. Hannesson, Pét-
ur Jónsson, Stefán Stefánsson og Jón
Magnússon.
Kosningatög (um kosningu 6 hlut-
fallskosina efrideildarþingmanna) Nd.
Ben. Sveinsson, Pórarinn Benediktsson,
Sig. Eggerz, Magnús Kristjánsson,
Skúli Th., Jóh. Eyjólfsson, Matth.
Ólafsson.
Fjáraukalög N.d. Hjört.ur Snorrason,
Sig. Sig., Jón á Hvanná, Björnilalls-
son, Guðm. Eggerz, Eggert P.llsson
og Pétur Jónsson.
Breyting á siolingalögum E.d. Eir.
Briem, Hákon, Karl Einarsson, Krist-
inn Daníelsson og Sig. Stefánsson.
Sjóvátryggingar E.d. Eir. Briem,
Guðm. Björnsson, Karl Einarsson.
Varnaþing i einkamálum E.d. Björn
Porláksson, Jósef Björnsson, Steingr.
Jónsson.
Nefndakosningar hafa enn sem
komlð er farið fram í efri deild ein3
og í fyrra með samkomulagi, hlut-
fallskosning ekki við höfð.
I neðri deild eru aftur allar nefndir
kosnar hlutfallskosningu. Við nefnd-
ar kosningu í stjórnarskrármálinu
komu fram 3 listar. Listi Sjálfstæð-
ismanna og utanflokksmanna er þeim
fylgja, hlaut 12 atkv. listi Bænda-
flokksins 8 atkv. og Sambandsfl. 5
atkv. Sést af þessu styrkur fiokk-
anna i neðri deild.
Fánamálið var rætt á miðvikudag-
inn á þingmannafundi fyrir luktum
dyrum. Daginn áður var þó málið
tekið upp í neðri deild. Höfðu þá
orðið hnippingar milli Skúia og ráð-
herra H. H. vildi ráðherra ekki láta
taka málið upp í deildinni fyr en að
fundinum afloknum, en Skúli hafði
sitt íram, og var kosin 7 manna
nefnd í málið. Ekki mun þó enn
fullráðið á hvern hátt málið verður
afgreitt af þinginu.
Bœndaflokkurinn á nú 12 menn á
þingi, 3 bændur þingsins telja sig
Peir kaupendur
S U Ð U R LANDS.
sem nærlendis búa og eiga
óborgaða eldri árganga blaðs-
ins, eru alvar- lega ámintir
utn að greiða andvirði blaðsins
nú á sumarkauptíðinni, til gjaldkerans Maríusar Ólafssonar, verzlunarmanns
ílngólfiá Eyrarbakka.
Hinir sem fjær búa og eiga
ógreidd blaðgjöld, eru beðnir að
senda þau í póst- ávísun sem allra
fyrst, til sama.
UMXXXMUUnU**UXUU**XMU***U*U
ekki til flokksins, þessir eru: Jón á
Hvanná, Hákon, og Hjörtur Snorra-
son.
Meðallandsáveitan.
Eftir Kocfocd Hanscn.
í „Suðurlandi" 30. maí 94. tbl. er
grein ein um Meðallandsáveituna.
Höfundurinn er mjög óánægður með
það sem geit hefir verið. Ekki finnst
mér nú vera ástæða fyrir mig að
líta hornauga til hans fyrir það, því
ég er, því miður, ekki ánægður með
þetta verk sjálfur.
Þegar ég var búinn að ljúka við
það, þá sá ég fyrst hvernig liefði átt
að framkvæma það, og skal hér í
stuttu máli gera grein fyrir því, hvern-
ig á þessu stendur.
Þegar óg kom til Víkur vorið 1912
á leið til Meðallands, þá sögðu mér
menn þar, að best væri að flytja efn-
ið til Langholts á Meðallandi og það-
an að Ásakvíslum, og bentu líka á,
að ábúendur þar væru best kunnugir
að því leyti er snertir vötnin á Tanga,
þar sem vatnið skiftist og rennur að
nokkru í Kúðafljót, en að nokkru í
Hálsavatn. Petta var nú rangt, því
að bændur á Ásum og Leiðvöllum
vissu betur grein á því, og frá þeim
bæjum er miklu styttra að Tanga
en frá Langholti.
1909 hafði eg gort rannsóknir fram
með Hálsavatni að Tanga, og full-
yrtu þeir sem með mér voru, að
vatnið í Hálsavatni færi alt að Meðal-
landssandi. 1912 tókst ég á hendur
sönni ferð og var þá samferða manni
frá Langholti, syni bóndans þar. Hann
fullyrti líka að alt vatnið í Hálsavatni
færi að Meðallandssaudi. Par som
það var mjög áríðandi fyrir mig að
vita þetta með vissu, íannsakaði ég
alt hraunið er liggur fyrir austan og
suðaustan þann stað, þar sem Hálsa-
vatn hverfur i hraunið, en gat ekki
komist að annari niðurstöðu, en að
hinir ofan greindu menn hefðu skýrt
mór rótt frá stefnu vatnsins.
Þegar eg var búin að stiila í Ása-
kvíslunum óx vatnið í flóðgáttiuni
og Hálsavatni svo mikið, að ég þorði
ekki að stífla alla leið til stóru eyj«
unnar er liggur í Ásakvíslunum, en
lót tvær kvíslar við hana vera opn-
ar. Ég bjóst þá við að nú myndi
mikið vatn vera komið í vatnsfarveg
inn á Meðallandssandinum, svo kall-
aðann Skurðlæk. En þegar ég kom
þangað, sá ég að hann var alveg eins
og áður.
Sannleikurinn er sem sé þessi, að
ekki Hálsavatn, heldur aðeins ofur-
lítil kvísl úr þvi, er kallast Gráakvía-
vatn, heftr framiás að Skurðlæk og
Meðallandssandi. Milli þeirra staða,
þar sem Hálsavatn og Gróukvíavatn
hverfa í hraunið er ekki nema um
200 metrar, svo engin furða er þó
menu hafi ávalt verið á þeirri skoð-
un að alt vatnið hefði framrás á
Meðallandssandi.
Ef mér hefði verið kunnugt um
þetta fyrirfram, Þá hefði átt að fram-
kvæma vinnuna á annan hátt, en
gert hefir verið.
Það hefði átt ab gera vatnsfarveg-
inn í Gráakvíavatn dýpri og breiðari
alla leið, þaðan frá, sem vatnið hverf-
ur í hraunið og til Hálsavatns, og að
byggja sterkan stiflugarð þar. Síðan
hefði ekki verið nauðsyn á að stífla
í Asakvíslarnar því í Hálsavatni er
nóg vatn til áveitunnar. Þá hefði
verið mögulegt að leggja flóðgáttina
í dýpstu lautina í Hálsavatni, og að
láta þetta renna eins og áður, en
þetta var ekki gerandi, þegar um það
var að ræða að stífla í Asakvíslun-
um, því þá myndi flóðgáttin sand-
verpast algerlega þann tíma ársins
sem hún er lokuð, þar sem hún þá
kæmi að liggja fram með straumn-
um.
1909 kom eg til Meðaliands í apríl
menn fullyrtu þá við mig, að vatnið
1 Asakvíslunum væri með minnsta
, móti, en þá var djúpt vatn í þeirri
kvísl þar sem flóðgáttin nú liggur.
Sama ár kom ég aftur þangað í á-
gúst, til þess að gera þar hallamæl-
ingar, og var vatnshæðin hin sama
sem í april. Eg lét þá uppi þá skoð-
un að vatnshæðin við Tanga mundi
venjulega breytast mjög lítið, og þeir
sem með mér voru játuðu að svo
væri.