Verkamaðurinn - 16.11.1926, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
not*8w til túnt»kt»r á ltndi vom. 25
ha: »tór forarmýrarflói er rasitor á
VffilstöSnm og meginhlnta hana breytt
í tón á 3 árnm. Slfkt hefðn þótt und-
ur erlendii, hvað þá hér. Bytjunin á
mýraræktnninni er hafin. Ein miljón
ha. mýrlendia býður þesa, að það aé
rseit og breytt f raektað land M þetta
er h«gt er aýat á Vífilitöðnin, með
góðnm árangri.
Á Vífilstöðnm hefir hepnait að
breyta gróðnrinánðnm melnm f gott
tún. Þetta hefir eigi áðnr veríð gert
i ivo itórum itil hér á landi. En
hverin itór ern ekki melaivæðin og
brnnnn börðin, sem biða þeis að þau
aén grædd og ræktnð?
Að ifðuitu má benda á það, að
hinn hagfræðiilegi árangnr af búikapn-
um á Vífilitöðna er nndra góður. Að
vfin veiður að lfta á það, að mjólk-
urverð befir verið hátt þesii árin, en
vinnnlaun hafa Hka verið há, og að-
ataða margra f nágrenni Reykjavfkur
hefir verið svipnð og á Vtfilitöðnm,
og þó lftið aðhafit.
A5 Vffilitöðum ættn lem fleitir að
koma nm lumarmánnðina, þá alt er
f blóma, og Hta yfir nýyrkjnna þar.
Pi mun opnasí fyrir peim nýr sjðn-
delldathringuT, og þeir sjá, hve ðiœm
andi mðguleika vér elgum i jarðvegi
vorum, hve jelkna stór auðsuppsprelía
hann getur orðið fyrlr land og lýð
Þetta eyknr trú á landíð, trú á hinnm
komandi tfmnm, með öllnm ifnum
verklegn hjálparmeðulnm. Vár vonnm
að það, lem búið er að gera á Vffils-
stöðnm, lé Iftil byrjnn. Mörg slfk býli
mnnn npp rfsa, stærri og fegri en
Vffilntaða- býlið. En það er það fyrita
■em Ijóslega sýndi það, hvaða leið á
að fara, ivo landið verði rannvernlega
ræklað og bygt«.
Þaö er einkar holt fyrir þi menn
aö lesa þessa grein Siguröar, sem
fordæma allan þjóðarrekstur. Eins
og stuttlega er dreplð i hér aö
framan, er hann ekki jafnviss, held-
ur vissari, en atvinnurekstur ein-
staklinga. Þegar honum er stjórnað
af þjóðnýtum mönnum ber hann
glæsilegan irangur. Sérhyggjan er
hans höfuðfjandi, eins og allra ann-
ara alþjóðarmila.
# # • m • •
t
Jónas Gunnlaugsson,
Dbrm.
lést aö heimili sínu hér í bænum 13.
þ. m. rúmlega nlræður að aldri. Ec
með honum einn af öidungum þessa
bæjar til hvílu genginn. Jónas heit-
inn var ekki einungis einn af þekt-
ustu og virtustu mönnum þessa
héraðs, heldur og vinsælustu af öll-
um sem kyntust honum. Á mann-
dómsirum sinum var hann höfðingi
og trúnaðarmaður sinnar sveitar og
þótti rúm hans hvarvetna vel skipað.
í ellinni naut hsnn óblandinnar
virðingar og vináttu Akureyrarbús,
og var honum ýmiskonar heiður
sýndur að maklegíeikum.
Æfistarf þessa mæta manns er að
öðru leyti almenningi svo kunnugt,
að ekki þarf að rekja það hér.
Auðvald.
Það er ekki að áatæðulausu, að sala
Oddeyrarinnar hefir valdíð svo miklu
umtali meðal fbúa þessa bæjarfélags
og fengið þeim mikið að hugaa um.
En samt aem áður munu fæstir gera
aér Ijóst, hvað hér er að geraat og
hvflfkt tfmanna tákn þesai atburður er.
Þegar einveidi keisara, konunga og
aðalaatjetta var ateypt af stóli, þá var
það gert til að brjóta niður aérrétt-
indi þau, aem þeaaar atéttir höfðu
akapað sér, til að llfa á vinnu annara,
Þá var það þriðja itétt, borgaraitétt-
in, lem brauit til valda. Hún vildi fá
að njóta afn og láta lögmál aitt um
frjáli vlðikifti og lamkepni ráða f
þjóðfélaginu.
Nú er þeni itétt, borgaraitéttin,
orðin að samskonar sérréttindastétt,
eini og aðallinn var áður. í itað gamla
áðaliini er komin peningaaðall og ham
háaðall eru atóiborgararnir — auð-
mennirnir.
Þeiair peninga áðalsmenn hafa nú
með auðiöfnun ilnni innan þjóðfélaga
hinnar »frjálsu samkepni* ikapað lér
lérréttindi til að lifa á öðrum.
Tökum dæasi. Maður kaupir land
lágu verði, byggir aér þar máike ijó-
húi eða aækir þaðán róðra eða slfkt.
Svo alt f einu, fyrir breytta atvinnu-
hætti, þá flytjá menn til þena staðar,
byggja þar þo p, bæ, borg, og auka
verðmæti landiini með mannvirkjam
ifnum og veru sinni þar, þ. e. með
vinnu ainni. Landeigandinn þarf ekk-
ert til þeisarar breytingar að hafá unn-
ið, annað en leigja út landið. O» eftir
nokkur ár er land þáð, sem áðnr var
aðeim fárra króna virði, orðið margra
hundraða þúiunda króna virði. En all-
ur lá verðmiimunur, sem orðið befir
af vinnu borgarbúanna, af byggingu
þeirra og landruðningi, fellur f skaut
— landeigandani. Htnn verður stór-
borgari, auðmaður, paninga aðalsmaður
og eignarréttur hani yfir borgarland-
inu ikipár honum aðitöðu til, sér-
réttindi.til að lifa á vinnu — annara.
Borgarbúar itofna máike til iðnáð-
arfyrirtækja, en landeigandi leigir
þeim land undir. Hann tekur þá leigu
eftir drjúgan ikílding af afrakitri iðn-
aðarfyr'rtækjanna og itingur þvf auð-
vitað f sinn vaia, Þarna ikapait hon-
um aérréttindi til þen einnig að lifa
á vinnu annara. Þetta er ein hlið þeia
valdi, icm kallað er auðvald.
Ofurlltið áþekt þenu er nú að ger-
ait f okkir litla bæjarfélagi. Þar hefir
einn maður, með auðiöfnun, ikspað
■ér aðitöðu til lérréttinda. Hann kaup-
ir landareign, sem (búar bæjarini hafa
með byggingum, mannvirkjum og vero
linni þar eða vinnu, gert verðmikla.
Og hann veit að óhætt er að kaupa
eignina, þvf bæjarbúar auka verðmæti
hennar með auknum byggingum. Og
hnnn hirðir leigu eftir att landið.
Þarna hefir þessi maður skapað iér
aðstöðu til að lifa og græða á erfiði
og framförum bæjarbúi. Hmn hefir
ikipað lér sérréttindi til, ofan á linn
fyrri auð, að eignait meira. Og þeni
auðiöfnun hani gefur honum mikið
vald yfir mönnum og mannsöflum.
Ekki ber þó að áfellait þenna mann.
Hann lifir aðeini og breytir samkvæaat
viðikiftalögmáli rfkjandi þjóðikipulaga.
Það er »framtak einitaklingiini*, sem
hér er að verki. En þetta framtak er
bvo yfirgripimikið, að það getur heft