Verkamaðurinn - 12.01.1938, Page 2

2
VERKAMAÐURINN
Rafveitumál Akureyrar.
(Framh. af 1. síðu).
ingsstörf — undir stjórn bæjar-
stjóra — hafa gengið alveg ótrú-
lega seint.
Nú er þó svo komið að rann-
sóknum á virkjunarskilyrðum hér
í nágrenni er lokið, og ákveðið
hefir verið að virkja Laxá í
mynni Laxárdals. Benda mæling-
ar til að þar fáist 25—40 þús. hest-
afla orka. Ríkisábyrgð er fengin
fyrir alt að tveggja milj. kr. láni
og loforð fengið um lán til 22 ára,
með sæmilegum vaxtaskilyrðum.
Hvenœr er þá hægt að hefja
bygging stöðvarinnar og hvenær
getur nýja stöðin sent rafmagns-
orku til Akureyrar?
Áður en ég leitast við að svara
þessum spurningum, vil ég geta
þess að ég hefi spurt verkfræð-
inga og byggingamenn um hvað
búast megi við að bygging slíkra
mannvirkja taki langan tíma og
hafa svör þeirra bent til að það
taki 8—10 mánuði. Og þeim ber
saman um að það muni verða
bygging vélahúss og uppsetning
rafbúnaðar, sem lengstan tíma
taki.
Til glöggvunar má aðgreina þau
verk þannig:
1. Að sprengja frá vélahúsi og
fyrir frárennsli frá því, 2 mán-
uðir.
2. Bygging vélahúss 4 mánuðir.
3. Uppsetning véla og rafbúnaðar
4 mánuðir.
Önnur verk yrðu unnin á sama
tíma, en taka miklu skemri tíma.
Með því að hefja jarðvinnslu —
grafa og sprengja fyrir vélahúsi
— í febrúar mánuði, yrði hægt
(miðað við þessa áætlun) að hefja
húsbyggingu fyrir lok aprílmán-
aðar og uppsetning véla í ágúst,
og hleypa rafstraum til Akureyr-
ar í desember þessa árs.
En til þess að þetta takist verð-
ur að panta vélar og annað efni
innan skamms, og gera tafarlaust
ýmsar ráðstafanir til fram-
kvæmda.
Að þessu sinni vil ég einkum
benda á að það er svo að segja
skilyrði fyrir að framkvæma
vinnu á virkjunarstaðnum, að
þar verði fyrst reistir mannabú-
staðir, að minsta kosti fyrir 10—
20 menn.
Efni í slíka byggingu mundi
nema ca. 10 tonnum og auk þess
væri svo eldiviður og matvæli. Nú
ber svo heppilega við að gott bíl-
færi er austur og er því ráð að
nota tækifærið og flytja austur
slatta af efni, smíða bústað og
mæla fyrir sprengingum, og að
því búnu hefja svo vinnu.
Með því að hraða nú öllum
framkvæmdum er hægt að
tryggja það, að nýja rafstöðin
komi að notum næsta vetur og
mun tæplega ágreiningur um
þörf þess að fá aukna orku. Frá
fjárhagslegu sjónarmiði hefir
slíkt einnig mikla þýðingu því að
vaxtatap af t. d. 1 miljón- króna,
sem lægi í hálfgerðri byggingu
eitt ár, er 45 þús. En auk þess
verður yfirstjórn byggingarinnar
(eða eftirlit) því dýrara, sem
verkið stendur lengur.
(Framh.).
hversvegna.............?
(Framh. af 1. síðu).
kostnað almennings). En að safna
þannig sparifé héraðsbúa (alt 3
milj. kr.) svo að segja í eina
hendi, er því aðeins gott, að þeir
menn sem með fara misbeiti ekki
því afli, sem slík fjárráð almenn-
ings fá þeim í hendur og að þau
séu hagnýtt í þeim tilgangi, sem
til var stofnað.
Nú hefir alþýðan fylkt sér al-
ment em félagið, alt að hálfu
þriðja þúsundi; þar af f'llur
helmingur bændur, og útvegs-
menn, en tæpur helmingur laun-
þegar, verkamenn, sjómenn, iðn-
aðarmenn og verslunarfólk. En
með slíkri fjölda-þátttöku hefir
fólkið lagt félaginu í hendur hin
bestu skilyrði til að reynast vel
hlutverki sínu og tilgangi og ná
góðum árangri. En hefir þá hinn
tilætlaði tilgangur fólksins náðst?
Hvað vöruverð snertir hefir
Kaupfélag Eyfirðinga um langt
skeið orðið að hafa aðhald. Og
þrátt fyrir hina miklu þátttöku
launþega í félaginu hefir stjórn
þess oft ráðist á hagsmuni verka-
fólksins með því að reyna með
ýmsum ráðum að fá vinnu þess
fyrir lægra en öðrum er gert að
greiða. Þó er verslunin langsam-
lega meginþátturinn í starfseml
félagsins en atvinnurekstur þess
aðeins örlítill hluti af starfsem-
inni (að undantekinni óhjákvæmi-
legri vinnu til að 'geta rekið versl-
un, svo sem upp- og útskipun o.
fl. þ. h.).
Ég leyfi mér því að halda fram,
ekki aðeins sem minni eigin skoð-
un heldur mjög almennri, að hinn
upprunalegi tilgangur fólksins
með félagsstofnuninni hefir enn
ekki náðst svo sem efni standa til
hvað vöruverð snertir og verð
vinnunnar.
Steingrímur hefir þegar hafið
baráttu innan félagsins, fyrir
breyttri stefnu þess, sem svaraði
betur til þess upprunalega til-
gangs og mundi skapa því miklar
vinsældir og gott samstarf við
verklýðsfélögin; og er það í sam-
ræmi við stefnu Kaupfélags
Reykjavíkur o. fl. Þessi stefna
Steingríms og þar með mikils
fjölda ekki aðeins verkamanna
heldur og margra bænda, var
stjóminni mikill þyrnir í augum.
Brottrekstur Steingríms er að
vísu að einhverju tengdur við
þátttöku hans í launabaráttu
verkafólksins í bænum, sem
nokkrum sinnum hefir orðið að
beita við K. E. A., þar á meðal
þátttöku hans í kaupdeilunni í
vetur. En í þeim öllum baráttu-
málum er a. m. k. allmikill hluti
verkamanna bæjarins sekir. Þátt-
taka Steingríms í stjóm Pöntun-
arfélagsins er og einn þymir í
augum stjórnar K. E. A. En þar
sem Pöntunarfélagið er ekki sér-
stætt sem keppinautur á grund-
velli samvinnustefnunnar heldur
hafa risið upp mörg hliðstæð fyr-
irtæki á félagssvæði K. E. A. á