Verkamaðurinn - 27.08.1938, Síða 2

2
VERKAMAÐURINN

NÝJABÍÓ
Laugar- og sunnudagskv.
kl. 9:
Keisarinn i
Kaliforníu
Sunnudaginn kl. 5
IARSAN
örðugleika að bjarga Sigurbirni
í land en var þá svo þrekaður
að bann gat ekki reynt að bjarga
mæðgunum, og druknuðu þær
allar.
Með aðstoð katara úr Reykja-
vík tókst að ná líkunum, sem
öll voru í bílnum, upp um kl. 8
um kvöldið. Var billinn á 4
metra dýpi.
Frú Guðrún Lárusdóttir var
þjóðkunn kona fyrir afskitti sín
af opinberum málum og fyrir
ritstörf.
Dóttir hennar Guðrún Valgerð-
ur var gift Einari Kristjánssyni
auglýsingastjóra »Vísis«. Varð
hann sama dag og bílslysið
vildi til, fyrir þeirri sorg að
systir hans andaðist að Vífil-
stöðum. Yngri dóttirin, er drukn-
aði, Sigrún Kristín var ógift.
Er þungur harmur kveðiun að
Sigb. Ástvaldi og öðrum vanda-
mönnum hinna látnu, og hefir
slysið vakið almenna samúð um
alt land.
SÍLDVEIÐIN.
Aflinn er að glæðast aftur.
20. þ. m. var síldaraflinn sem hér seg-
ir: Saltsíld 190.994 tunnur. Bræðslusíld
1.303.542 hektolitrar. Á sama tíma I
fyrra var aflinn: Saltsíld 179.436 tn.,
bræðsiusíld 1.784.526 hl. Síldveiðin hefir
verið sáralítil síðan fyrir helgi uns nú
eftir miðja þessa viku að skipin hafa
fengið góða veiði, jafnvel komið inn 2—
3 á sólarhring með góðan afla. í gær
voru saltaðar á Siglufirði töluvert á 15
þús. tunnur.
Ósigur fasistanna í Brasilíu.
1 maí s. 1. hermdu útvarps-
fregnir að uppreistartilraun hefði
verið gerð í Brasilíu. Var þá
lítillega sagt frá þessum atburði
hér í blaðinu. Skal nú skýrt
nánar frá þessari uppreistartil-
raun, aðdraganda hennar og
pólitíska ástandinu í landinu.
10. november 1937 hrifsuðu
leiðtogar afturhaldsins með Var-
gas núverandi forsela í broddi
fylkingar, völdin í sínar hendur
og stofnuðu hálffasistiska stjórn.
Með þessari stjórnarbyltingu átti
að hindra baráttu brasilíönsku
þjóðarínnar fyrir lýðræði og
bættum Ilífsskilyrðum og kæfa
samúðarbaráttu hennar með lýð-
ræðisstjórn Spánar og kínversku
þjóðinni, en við forsetakosning-
arnar hafði alþýðufylkingar-
hreyfingin einmitt unnið afar
mikið á.
Integralistarnir (umboðsmenn
Hitlers og Mussolini) voru einir
af aðal-stuðningsmönnum Vargas
10. november s. 1. Þeir kröfðust
þess að stjórnarhættir fasista
yrðu algjörlega teknir upp, en
það hefði þýtt að landið hefði
orðið nýlenda ltalíu og Þýska-
lands. Reir reyndu að koma
því til leiðar að Brazilia gerðist
aðili að samningnum tnilli binna
þriggja fasistísku ófriðar sinna,
Þýskalands, ftalfu og Japan.
En Vargas-stjórnin neyddist til
að hverfa frá því að taka upp
algjöra stjórnarhætti fasista.
Hversvegna?
1 fyrsta lagi var stjórnarbylting
(statskupp) Vargas hnéfahögg
framan i lýðræðisvenjur brasi-
líönsku þjóðarinnar, og var yfir-
leitt í beinni andstöðu við þrár
og vilja þjóðarinnar. Eftir stjórn-
arbyltinguna fór strax að bera á
vaxandi óánægju og baráttu gegn
fasismanum og integralismanum
gegn brögðum umboðsmanna
Hitlers og gegn landráðunum. 1
nokkrum borgum svo sem Rio
de Janeiro, Sao Paulo, Uberaba,
Campo Grande o. s. frv, barðist
alþýðan gegn integralistafélög-
unum og nasistunum og tókst
nokkrum sinnum að hindra
tundi þeirra. Pessi barátta ásamt
hinni alþjóðlegu baráttu gegn
fasismann neytt Vargas tilað láta
undan siga.
í öðru lagi olli stjórnarbyltingin
mikilli ólgu og óánægju meðal
hluta borgarstéttarainnar, sérstak-
lega meðal þjóðlega endurbóta-
flokksins, sem með 10. november
glataði fyrverandi valdastöðu
sinni.
I þriðja lagi voru jafnvel
stórar borgaralegar klikur ó-
ánægðar með stjórnarbyltinguna
sérstaklega hinar stórvaeldsinn-
uðu klíkur, sem ekki voru í
beinu sambandi við Berlin-Rom-
Tokio öxulinn. Auk þessa þrýsti
stjórn Bandarikjanna mjög mikið
á Vargas-stjórnina.
Pegar stjórn Vargas þverskall-
aðist við að uppfylla hinar skil-
yrðislausu kröfu integralistanna
og nazistanna, hófu þeir undir-
búning uppreistar gegn Vargas,
manninum, sem þeir sjálfir
höfðu stutt til valda og ætluðu
að nota til þess að koma
sér síðan í valdstólinn og gera
brasiliönskn þjóðina að nýlendu-
þrælum.
Þegar Vargas-stjórnin komst á
snoðir um fyrirætlanir fasistanna
hóf hún baráttu á móti þeimr
stjórnin lét loka samkomuhúsum
þeirra, leiðtogar integralistanna
og fasistanna voru handteknir,
vopn þeirra gerð upptæk o. s.
frv. og alþýðan í borgum og
sveitum studdi stjórnina dyggilega
í þessari baráttu gegn hinum
hötuðu fasistumi
Vargas-stjórnin hefir neytt nokk-
ra hershöfðingja og fasistiska
liðsforingja til þess að ganga úr
hernum. Samtimis hefir hún
afturkallað bannið gegn frímúra-
reglunni, og sýknað 21 liðsfor-
ingja, sem áður höfðu verið
dæmdir og reknir úr hernum,
ákærðir fyrir að hafa ekki »bar-