Verkamaðurinn - 01.10.1938, Blaðsíða 3

VERKAMAÐURINN
3
Landsambani) berklasjúklinia verðiir stoínað i baust.
„Verkam.“ hefir verið beðinn að birta eftirfarandi ávarp
frá nefnd, sem kosin hefir verið á berklahælunum til
þess að vinna að stofnun landssambands berklasjúklinga:
Öllum landslýð er það kunn-
ara en frá þurfi að segja, hversu
ógurleg pléga berklaveikin er hér
í okkar fámenna landi. Oftast
eru það menn og konur á besta
aldri, sem falla undir hramm
þessarar voðalegu plágu. Menn
og konur, sem eru að hefja lífs-
starf sitt verða að hverfa í skyndi
frá starfi yfir lengri eða skemmri
tíma og margir fá aldrei fulla
starfsorku attur, þó þeir yfirvinni
sjúkdóminn að nokkru leyli.
Margt hefir verið gert til að
vinna á móti þessum vágesti, og
margt er hægt að gera til að
draga úr honum. En til þess að
algerlega sé hægt að yfirbuga
hann, þarf hver einasti þegn í
landinu að gera skyldu sína og
leggja sinn skerf í baráttuna.
Ef minnst er á að einhver sé
haldinn af berklaveiki, hljómar
það oftast sem dauðadómur í
eyrum almennings. Þetta er al-
gjörlega röng hugmynd, því ef
komið er til læknis tímanlega, er
hægt að lækna þennan sjúkdóm
i fleslum tilfellum. En þessi
hugsunarháttur er mjög skaðleg-
ur almenningi og þarf að upp-
ræta hann með öllu, því svo
lengi sem hann lifir í hugum
fólks, munu menn halda áfram
með að þrjóskast við að leita
læknis fyr en það er orðið of
seint og sjúkdómurinn er kominn
á það stig að við lítið verður
ráðið. Einnig er annar hugsun-
arháttur mjög ríkur hjá fólki, en
það er óþörf hræðsla, við þá,
sem dvelja eða hafa dvalið á
berklahælum. Nú er það marg-
reynt að fáir berklasjúklingar
geta rakið smitun sína til sjúk-
linga, sem dvalið hafa á hælum
og margir hafa alls enga hug-
mynd um hvar þeir hafa smit-
ast, hafa aldrei dvalið með berkla
sjúklingum svo þeir viti til.
En hvar verður þetta fólk
fyrir smitun, er spurning sem
vakir yfir mörgum. Samkvæmt
upplýsingum lækna, kemur fjöldi
fólks til læknisskoðunar með ör
eða bris í lungum, er sýnir, að
það hefir haft bólgu eða jafnvel
opið berklasár, og yfirstigið það
án læknisbjálpar, án þess að
hafa haft hugmynd um það sjálft.
Þetta er fólkið, sem mest hættan
stafar af, vegna þess að engiun
getur varist það, en það hefir
tilhneigingu til að fara óvarlega
með uppgang ef einhver er,
hrækja til dæmis á gangstéttar, i
vaska í heimahúsum eða önnur
ósótthreinsandi ilát. Ýmislegt hefir
verið gert til að ná í fólk sem
þannig er ástatt fyrir, en þvi
miður tekst það altof sjaldan eða
seint og síðar meir, til dæmis
hefir það komið fyrir að maður
hefir gengið með opna berkla í
lungum i sjálfum höfuðstaðnum
i 40 ár, án þess að hafa hug-
mynd um það sjálfur. Enginn
getur gert sér í hugarlund hversu
marga slikur smitberi getur sýkt
á svo löngum tíma, er þvi það
tjón, sem hann veldur óraetan-
legt, bæði einstaklingum og
þjóðinni sem heild. Ætti öllum
að vera það ljóst hvert alvöru-
mál hér er á ferðum, og það næg-
ir ekki að fámennur hópur
lækna geri sitt ýtrasta, heldur
verður hver einstaklingur að
gera skyldu sina sjálfs sín vegna
og vegna þess umhverfis, sem
hann lifir i.
í hverju er þá þessi skylda al-
mennings fólgin?
Ef nokkurt varanlegt gagn á
að vera í berklavörnunum þarf
hver einasti þjóðfélagsborgari að
ganga undir læknisskoðun og
láta hafa eftirlit með sér minst
einu sinni á ári.
Nú eru sjúklingar af öllum
berklahælum landsins að mynda
með sér landssamband, sem á a3
hafa það hlutverk með höndum,
að vinna að útrýming berklaveik-
innar, leiðbeina og hjálpa fólki
sem orðið hefir fyrir því óláni að
sýkjast af þessari veiki, greiða
götu þeirra, sem losna af hælun-
um og reyna að útvega þeim at-
vinnu við þeirra hæfi. Það er vel,
að sjúklingarnir hafa tekið hönd-
um saman í þessu velferðarmáli,
því hver skyldi skilja það bettil
en einmitt þeir sem standa augliti
til auglitis við þennan hræðilega
sjúkdóm. — Hver skyldi þekkja
það betur, hvað það er að vera
veikur árum saman, einangraður
frá sínum nánustu, hrifinn burt
frá iifsstarfi og hrundið út í bar-
áttu við þennan ósýnilega vágest,
með öllum þeim afieiðingum sem
því fylgja fyrir þá sjálfa og fjöl-
skyldur þeirra. En almenningur
verður að gera sér það ljóst, að
hér er ekki verið að vinna fyrir
þá eingöngu, sem þegar hafa
sýkst, heldur fyrst og fremst til
að sporna við því, að nýir bætist
f hópinn. Þetta er mál, sem alla
varðar, því hver getur sagt um
það hver verður næstur, ef til vill
ert það þú sjálfur, bróðir þinn
eða systir. Þess vegna verða allir
að leggja málum þessum lið, sjálfs
síns vegna og vegna komandi kyn-
slóða.
Að lokum viljum vér benda á
eitt atriði, sem oss finnst mjög
ábótavant í berklalöggjöfiuni, en
það er aðbúnaður sjúklinga eftir
að þeir losna af hælunum. Sam-
kvæmt skýrslum frá berklahæl-
um landsins, er árlega fjöldi
fólks, sem verður að fá aftur
hælisvist eftir að hafa verið út-
skrifað um stuttan tíma. T. d.
má geta þess, að á einu hæiinu
hafa 61 sjúklingur dvalið oftar
en einu sinni á tímabilinu 1932—
1937, þar af hafa 23 dáið.
Fólk þetta hefir allt útskrifazt
með meiri eða minni starfsorku og
ætla má, að vegna breyttra og
erfiðari lífsskilyrða er hælisvisf-
inni lauk, hafi það fallið yfir aft-
ur. Ástæðan fyrir þessu er sú, að