Verkamaðurinn - 06.01.1945, Side 1

Frumvarp um að ríkisstjórnin kaupi inn
efni og vélar í 50 vélbáfa, sem smíð-
aðir verði á reikning ríkissjóðs.
Flutningsmaður frumvarpsins er Steingr. Aðaísteinsson.
Steingrímur Aðalsteinsson flytur á Alþingi frumvarp til laga um smíði
vélbáta. Fer frumvarpið hér á eftir ásamt greinargerð:
1. gr. — Ríkisstjórnin skal svo fljótt sem verða má kaupa inn efni og
vélar í 50 vélbáta undir 50 rúmlesta stærð, — einkum þó af stærðinni
25—50 rúmlesta, — og láta smíða þá á reikning ríkissjóðs.
2. gr. — Ríkisstjórnin leitar samninga við skipasmíðastöðvar landsins
um smíði þessara vélbáta, þannig að smíði þeirra verðilokiðáárinu 1946.
Nái ríkásstjórnin ekki aðgengilegum samningum við nógu margar
skipasmíðastöðvair, er henni heimilt að taka leigunámi það af skipa-
smíðastöðvunum, sem hún telur þurfa til að ljúka smíði bátanna fyrir
tilskilinn tíma.
3. gr. — Ríkisstjórninni er heámilt að taka innlent lán til þessara fram-
kvæmda, allt að 10 miljón króna.
4. gr. — Vélbáta þá, sem þannig verða smíðaðir, skal selja á verði, er
sé kaupendum ekki óhagstæðara en verðið á vélskipum þeim, sem fyr-
verandi ríkisstjórn hefir samið um kaup á frá Svíþjóð.
5. gr. — Um framkvæmdir samkvæmt lögum þessum nýtur ríkisstjórn-
in aðstoðar Nýbyggingarráðs, sem skal m. a. gera tillögur um stærð
bátanna og um það, hverjum skuli selja þá.
6. gr. — Lög þessi öðlast þegar gildi.
GREIN ARGERÐ.
Með samningum fyrverandi rík-
isstjórnar um að kaupa 45 fiskisVip
frá Svíþjóð hefir verið stigið nokk-
urt skref af hálfu hins opinbeni til
lausnar því þýðingarmikla verk
efni að endurnýja fiskiskipaflota fs-
lendinga. Frv. þetta miðar að aukn-
um aðgerðum í því efni og felur í
sér það tvent: Nokkra endurnýjun
landróðrarbátanna upp að stærð
Svíþjóðarskipanna og hinsvegar, að
innlendu skipasmíðastöðvunum
verði fengið verkefni í hendur og
stuðningi ríkisvaldsins beitt þann-
ig, að kaupendur báta þeirra, sem
þær smíða, þurfi ekki að sætara lak-
ara verði en þeir, sem kaupa er-
lenda báta fyrir milligöngu ríkis-
stjórnarinnar.
Það er að vísu augljóst mál, að
með þeim ráðstöfunum, sem þegar
hafa verið gerðar og hér eru ráð-
gerðar, er ekki leyst nema að litlu
leyti verkefnið að fá íslenskum sjó-
mönnum í hendur þann veiðiflota,
sem hæfir dugnaði þeirra og fylgir
Breytingar á Viðskiptaráði
Frá áramótum urðu mannaskifti
í viðskiftaráði, þannig, að tveir
nýjir menn komu í ráðið, í stað
tveggja er fyrir voru, sem fara.
Þeir sem koma inn í ráðið eru:
Haukur Helgason, bankafulltrúa á
ísafirði, frá Sósíalistafl. og Kjartan
Ólafsson, bæjarfulltrúi í Hafnar-
firði, frá Alþýðuflokknum.
En úr ráðinu fara, þeir Gunn-
laugur E. Briem, stjórnarráðsfull-
trúi og Jón Guðmundsson, skrif-
stofustjóri.
kröfum tímans um tækni og fljót-
virkustu veiðiaðferðir. Til þess þarf
miklu stærra átak, sem vonandi
verður gert mjög bráðlega. En þótt
þróunin stefni að sjálfsögðu að stór-
virkari tækjum, höfum við samt
reynslu af, að mjög sæmilegum
árangri má ná af fiskveiðum á bát-
um af þeirri stærð, sem hér er talað
um, einkum af stærðinni 30 til 40
rúmlesta, enda er hafnarskilyrðum
víða í verstöðvum ennþá svo hátt-
að, að ekki er hægt að stunda þaðan
veiðar nema á smáum bátum. Er
því auðsætt, að enn um. hríð verði
að nota talsvert af bátum af þeirri
stærð, sem frumv. fjallar um, og er
sjálfsagt, að innlendu skipasmíða-
stöðvarnar leysi það verkefni að
smíða þá. Hinsvegar virðist horfa
svo, að innlendu skipasmíðastöðv-
arnar hafist lítið að um nýsmíði
báta, nema ríkisvaldið skerist í
leikinn og gefi mönnum kost á að
*fá báta smíðaða hér fyrir sama verð
og þeir eru fáanlegir fyrir erlendis
frá. Hafa verið uppi ýmsar raddir
um að lækka verð báta, smíðaðra
hér, með því, að ríkið gæfi eftir
tolla á efnivörum til þeirra og gerði
ráðstafanir gegn óeðlilegri verslun-
arálagningu á efni og vinnu við
smíði bátanna og greiddi síðan
styrk til að jafna þann mun, sem
enn yrði á verði þeirra og erlendra
báta. Ýmsir vafningar mundu
verða í framkvæmd slíkra aðgerða
og mistök og linkind ekki útilokuð,
svo sem verið hefir í þeim efnum.
Hitt er miklu einfaldara, sem hér
er stungið upp á, þ. e., að ríkið ann-
ist bæði efniskaup og smíði bátanna
(Framhald á 4. síðu).
Heildsalar í Reykavík uppvísir
a5 slórfeldu svindli.
Þeir létu umboðsmenn sína í Ameríku
filsa innkaupsreikningana.
Hinn óiöglegi gróði skiptir sennilega tugum
millj óna króna.
Vilhjáimur Þór og Björn Ólafsson heildsali og fyrrv.
ráðherra, hindruðu verðlagsstjóra í að gera nauðsyn-
legar ráðstafanir til að koma í veg fyrir svindlið.
Eins og útvarpshlustendur muna
vakti Áki Jakobsson, núverandi
ráðh., athygli á því í útvarpsræðu í
fyrra að heildsalar myndu falsa inn-
kaupsreikninga sína frá Ameríku.
Þessu var mótmælt þá og jafnframt 1
talin mesta ósvinna að Áki skyldi
láta annað eins út úr sér! „Þjóð-
viljinn" og fleiri blöð sósíalista
höfðu einnig oftar en einu sinni
vakið athygli á því að alt myndi
ekki vera með feldu hvað snerti
innkaupsreikninga heidsalanna.
Svo rétt eftir að Vísir og fleiri
afturhaldsblöð voru buin að skýra
frá því að kommúnisti (hvílík
óhæfa í augum ,,Vísis“) hefði verið
skipaður í Viðskiptaráðið, berst
landslýðnum sú fregn, gegnum út-
varpið frá verðlagsstjóra að heild-
salar hafi orðið uppvísir að því
glæpsamlega framferði að falsa
innkaupsreikninga sína frá Ame-
ríku, og þannig iagt miklu meira á
vörurnar en viðskiftaráðið heimil-
aði, og að verðlagsstjóri hefði þegar
kært tvö heildsölufyrirtæki í
Reykjavík, G. Helgason & Melsteð
h.f. og O. Johnson 8c Kaaber fyrir
að láta umboðsmenn sína í Ame-
ríku fa’sa faktúrur.
Strax og viðskifti íslendinga við
Ameríku fóru að aukast af völdum
stríðsins sendu margir stórkaup-
menn í Reykjavík umboðsmenn til
Ameríku til að kaupa inn fyrir sig
vörur. Munu þeir strax hafa leikið
það bragð, að leggja meira á vöruna
heldur en leyfilegt var og vegna
þess orðróms ákvað viðskiftaráðið
strax og það tók við verðlagseftir-
litinu 1943 að þeir innflytjendur,
sem hefðu umboðsmenn eða útibú
í Ameríku, mættu reikna sér 5%
fyrir það í þóknun. Viðskiftaráðið
mun fljótlega hafa fengið veður a '
því, að þeir reikningar, er það fékk
í hendur frá heildsölunum, væru
ekki í samræmi við frumreikninga
frá seljendum og fór fram á það
við fyrverandi ríkisstjórn Björns
Ólafssonar heildsala og V. Þór bíla-
sala og coca-cola-framleiðanda, að
fá heimild til að neita gildi þessara
reikninga og að nauðsynlegar
skorður yrðu settar við því að ekki
væri unt að falsa innkaupsreikn-
inga á fyrnefndan hátt. En þá ger-
ist það furðulega, að stjórnin, sem
altaf þóttist vera að kveða niður
dýrtíðina tók afstöðu með hags-
munum heildsalanna og á móti
íagsmunum þjóðarheildarinnar og
synjaði beiðni verðlagsstjóra eða
viðskiftaráðs.
Þetta mál er aðeins á byrjunar-
sttigi, en þegar rannsókn þess er að
nllu lokið mun sannast að dýrtíðin
undanfarin ár sfafar af ólöglegri
álagningu og verslunarokri sálufé-
laga Björns Ólafssonar og Vil-
hjálms Þór, mannanna, sem jafn-
framt heimtuðu sí og æ að kaup
verkalýðsins yrði lækkað til þess
að hinir ríku glæpamenn gætu
grætt enn meira. Er vel farið að
þjóðin skyldi á stofnári lýðveldisins
’osna við hundadagastjórn þeirra
Biörns og V. Þór.
STUTTAR FRÉTTIR
Damaskinas, erkibiskup í Aþenu,
hefir verið skipaður ríkisstjóri af
Georg konungi. Ný stjórn hefir
verið mynduð í Grikklandi undir
forsæti Plastrias hershöfðingja. —
Föðurlandsvinirnir eiga engan ráð-
herra í stjórninni.
Pólska stjórnarnefndin í Lublin
hefir lýst sig sem hina einu löglegu
stjórn Póllands. Sovétrikin hafa
viðurkent hana, en Bretar og
Bandaríkjastjórn hanga enn í stél-
inu á fylgislausu pólsku stjórninni
í London.
(Framhald á 4. síðu).