Verkamaðurinn - 27.01.1945, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
Á hægrimennskan að ráða innan
vébanda verkalýðssamtakanna?
sem þau eiga að vinna, koma þeim
sína og
heildarsamtök, Alþýðusambandið,
og eyða þeim loks með öllu. Þá hef-
ir draumur „hægrimenskunnar"
rætst lið fyrir lið.
Verkamenn á Akureyri! Hafið
þið gleymt öllum árásum Fram-
sóknarflokksins og málgagna hans í
gárð ykkar og verkalýðssamtak-
anna? Hafið þið gleymt því, að
Framsóknarmenn eru ráðandi öllu
í bæjarstjórninni hér og frá hendi
þeirra þiggið þið nú meira atvinnu-
leysi með degi hverjum? Hafið þið
gleymt því, að Framsóknarflokkur-
inn gat ekki tekið þátt í þeirri rík:
isstjórn, sem nú situr, af þeim sök-
í næstu viku eiga verkamenn á I sem Pau el§a að vinna’ kc
Akureyri að velja forystumenn í 1 andstöðu vtð miðstöð
stjórn og trúnaðarr^ð stéttarfélags
síns, Verkamannafélagsins. Eins og
flestum mun kunnugt, fer þetta val
fram með öðrum, og e. t. v. hávær-
ari hætti, en þau undanfarin tvö ár,
sem félagið hefir starfað eftir sam-
eininguna. Að þessu sinni verður
kosið um lista (væntanlega tvo),
með nöfnum 22ja manna, þ. e.
a. s. stjórnar og trúnaðarráðsmanna
ásamt varamönnum. Ástæðan til
þess, að þurft hefir að koma til
slíkrar atkvæðagreiðslu, er sú, að
fráfarandi stjórn og trúnaðarráð
gat ekki orðið sammála um tilnefn-
ingu stjórnar fyrir aðalfund. Nú-
verandi formaður félagsins, Mar-
teinn Sigurðsson, neitaði að taka
við kosningu, sem formaður, að
öðrum kosti en þeim, að „hægri
menn„ hefðu þar hreinan meiri-
hluta, m. ö. o. flokkur hans, Fram-
sóknarflokkurinn, hefði öll ráð fé-
lagsins í hendi sér, flokkurinn, sem
fjandskapast hefir allra flokka
mest í garð verkalýðsins, flokkur-
inn, sem alla stund leggur kapp á
að knésetja samtök launþeganna,
flokkurinn, sem berst af allri sinni
orku og allri sinni slægð gegn þró-
un og nýsköpun atvinnuveganna í
landinu — stefnu núverandi ríkis-
stjórnar og flokkurinn, sem hefir
Jónas frá Hriflu og Hermann Jón-
asson að leiðarstjörnum. Þessu
„góða boði“ formannsins var vitan-
lega hafnað af vinstri mönnunum
í trúnaðarráði, en þeir buðu jafn-
framt samkomulag á þeim grund-
velli, að oddamaðurinn í stjórninni
væri óflokksbundinn, en því neit-
aði „hægrimenskan" harðlega, —
þar komst ekkert annað að en
hreinn Framsóknar-meirihluti! Og
nú eiga félagarnir sjálfir að segja til
um það við allsherjaratkvæða-
greiðsluna í næstu viku, hvort þeir
eru aufúsir á að láta „hægrimer^k-
una“, með Framsóknarstefnuna og
KEA-valdið í öndvegi, ráða lögum
og lofum innan hagsmunasamtaka
sinna. Ef svo ótrúlega fer, að
„hægri“-listinn sigri, verður það
beinlínis til þess að veikja allveru-
lega þetta félag og um leið verka-
Iýðssamtökin í landinu. Félag, *sem
stjórnað er af mönnum, sem að-
hyllast afturhalds- og kúgunar-
stefnu Framsóknarflokksins, er ekki
líklegt til þess að reynast það vopn
fyrir meðlimi sína, daglaunamenn-
ina, sem til er ætlast óg þörf er á,
Hér í bæ er nú svo háttað, að
hvergi á landi hér er annað eins
atvinnuleysi, hvergi minni fram-
kvæmdir og hvergi eins fast sofandi
bæjarvöld. — Þar með er hinn
þráði draumur afturhaldsins og
allrar „hægrimenskunnar" að ræt-
ast: atvinnuleysið er komið aftur.
Þegar svo er komið, reyna hinir
svefnværu ráðamenn að tryggja sér
einnig töglin og hagldirnar á stétta-
samtökum alþýðunnar og draga
þau einnig til sín í rekkjuna; gera
|)au veik og sundruð í því starfi,
um, að stefnuskrá hennar var allt
of róttæk fyrir hann? Að hann setti
það fyrst og fremst sem skilyrði, að
kaupgjald yrði lækkað. Oghafiðþið
gleymt öllum þeim óhróðri og lyg-
um, sem málgögn Framsóknar ausa
nú yfir Alþýðusambandið, vegna
þess, að þeir komu þar ekki fyrir-
ætlunum sínum fram, þeim draumi
sínum, að afhenda það aftur
,,hægrimenskunni“ til eignar og af-
nota? Nei, ykkur er þetta alt vel
ljóst og vegna þess má það ekki ske,
að þau öfl, sem andstæðust eru
ykkar hagsmunum og að ofan hefir
veri, lýst, nái meirihluta í Verka-
mannafélaginu við kosningarnar,
sem í hönd fara. Sýnið það þá, ekki
með litlum, heldur miklum at-
kvæðamun, að þið hafið engu
gleymt, hvað snertir „góðgerða-
starfsemi" Framsóknarvaldsins í
ykkar þágu.
Rósberg G. Snædal.
NOKKUR ORÐ UM BÆKUR
Á síðastliðnu ári hafa líklega
komið út fleiri bækur á íslandi en
nokkurntíma áður á einu ári, og er
það að vissu leyti gleðilegt, því að
slíkt ætti að vera vitnisburður um
mikinn og vaxandi bókmenta-
þroska þjóðarinnar. Ekki verðui
þó neinu slegið föstu um þá hlið
málsins að svo stöddu. Fyrst verður
lítið eitt athugað hverskonar bæk-
ur það eru, sem mest ber á og mest
hafa selst.
Þótt bókaútgáfa sé dýr og bækur
þar af-leiðandi í mjög háu verði
fara bókakaup almennings vaxandi
og er þó vissulega ennþá mjög langt
í land, að almenningur geti veitt
sér þann munað og menningar-
auka, að eignast bækur, svo að
nokkru xiemi. Bókavali fólks er
einnig mjög ábótavant og liggja til
þess margar orjakir. Ein er sú, að
alt of fáir bókaútgefendur hugsa
fyrst og fremst um það að gefa út
bækur vegna fólksins, heldur meir
vegna hagnaðarvonar, og er það
ekki nema mannlegt, í öðru lagi
skortir bóksala yfirleitt bókmenta-
lega þekkingu, svo að flestir þeirra
eru á engan hátt færir um að vera
Ieiðbeinendur almennings í bóka-
vali, eins og þó ætti að vera. Bóka-
val almennings verður því að miklu
leyti handahófsval og er það illa
farið.
' Mikill hluti þeirra bóka, sem út
komu á síðastliðnu ári geta ekki
kallast bókmentir, en það eru reyf-
arar af ýmsu tagi, og þó að þeir eigi
kannske rétt á sér tilheyra þeir ekki
bókmentum. Bókmentir eru aðeins
það, sem hefir eitthvert menning-
arlegt gildi, en það hafa reyfarar
yfirleitt ekki, þó að þeir geti, sumir
hverjir verið sæmileg dægrastytting
þeim, sem hvorki geta eða vilja
meðtaka annað, en ef vel er að gáð,
eru tiltölulega fáir í þeim hópi.
Mikill hluti þess fólks, sem kýs sér
reyfara til lesturs og andlegrar upp-
byggingar er ekki svo andlega vol-
aður, að ekki megi ráða bót á. Það
vantar aðeins leiðsögn um bókaval,
og það vantar kenslu f því að lesa
mentandi bækur á þann hátt, að
þæi geti orðið því hvorttveggja í
senn skemtun og menningarauki.
Reyfarar eru yfirleitt ixlýrasta
tegund bóka, meðal annars fyrir þá
sök, að pappír og annar frágangur
er svo lélegur, sem frekast má
verða. Þetta á sinn þátt í hversu ört
þeir seljast. En þetta þarf að breyt-
ast. Félítið alþýðufólk hefir ekki
efni á því að kaupa lélegar bækur.
Bóksalar gætu tvímælalaust sett
reyfaraútgefendum stólinn fyrir
dyrnar, ef þeir mæltu aðeins með
þeim bókum, sem væru meðmæla-
verðar. Ef hagnaðarvon af lélegum
bókum væri minni en hún er nú
mundi hún dragast sjálfkrafa sam-
an, og væri þá mikið og þarft verk
unnið.
Vikublöðin hafa ekki yfir svo
miklu rúmi að ráða, að þau geti
leyft sér að birta ítarlega gagnrýni
um allan þann fjölda af bókum,
sem út koma. En þau ættu að telja
það skyldu sína að benda lesendum
sínum á bestu bækurnar og geta
þess stuttlega hvaða boðskap þær
hafa að flytja. Gæti það orðið
mörgum góð leiðbeining um bóka-
val.
Reynt verður í næsta blaði að
geta stuttlega þeirra béika, sem út
komu á síðastliðnu ári og erindi
eiga til lesþyrstrar alþýðu. Því mið-
ur hlýtur alltaf eitthvað að verða
útundan, því að bæði er það mikið
verk að kynna sér allt, sem út kem-
ur og á það skilið að minst sé á, og
svo hitt, að það er ofvaxið fjárhags-
legri getu minni að kaupa allar þær
bækur, sem á markaðinn koma.
Þessir bókajiættir verða því ekki
eins tæmandi og skyldi.
S. R.
Hannibal og Alþýðusam-
bandsþingið.
(Framhald af 1. síðu).
um (nei, hver skildi trúa því!). Enn-
fremur segir Hannibal, að Stein-
grímur Aðalsteinsson hafi haft
hann sem gæslufanga og setið við
ldið hans og valinn maður við
hina.
Sannleikurinn er hinsvegar sá, að
eg sat hjá þessum umrædda manni,
þegar liann mismælti sig við at-
kvæðagreiðsluna og maður nokkur
að nafni Jóhannes Bergsveinsson
frá Ilólmavík. Get eg því fullkom-
lega borið um það, að þessi Vest-
firðingur spurðist sjálfur fyrir um
það, að fyrra bragði, hvort hann
myndi geta ‘leiðrétt atkvæði sitt.
Var hér því alls ekki um neina and-
lega kúgun að ræða frá einum né
neinum.
Frásögn Hannibals í jressu efni
er því uppspuni frá rótum.
Hannibal segir ennfremur: „Ann-
ar „gæslufangi“ sagði einnig já við
þessa atkvæðagreiðslu og fékk hina
ströngustu ofanígjöf af Eggerti Þor-
bjarnarsyni. — Vakti þetta athygli,
og spurði Sigurður Ólafsson, ráðs-
maður Sjómannafélags Reykjavík-
ur, hverju þessi læti sættu, hvort
menn hefðu hér ekki skoðanafrelsi,
eða eitthvað í þá átt, sagði hann“. —
Staðhæfingar Hannibals um ofaní-
gjöf Eggerts og fyrirspurn Sigurðar,
eiga enga stoð í raunveruleikanum,
og er því skáldskapur einn.
Hinsvegar var spurt . af hálfu
hægri manna um, hvort það væri
löglegt, að leiðrétta atkvæði sitt í
náfnakalli, og var það fullkomlega
viðurkent, að löglegt væri, enda
komið oft fyrir á sjálfu Alþingi.
Svo ekki meir um það.
Hannibal segir, að svokállaðir
„vafafulltrúar" hafi verið undir
strangri gæslu kommúnista á göt-
um úti, með því að láta einn ganga
á undan „fórnardýrinu" og annan
á eftir. Það er skólástjórinn, sem
svona skrifar. Minnir þessi áróðurs-
saga hans einkennilega mikið á
fréttaburð Berlínarútvarpsins, og
treysti eg mér ekki til að skera úr
því, hvor er þar fremri, en taugaæs-
ingin hlýtur að vera álíka hjá báð-
um.
Um þinglokin sjálf er óþarfi að
fjölyrða, það er öllum Ijóst, aðeftir
að Hermann Guðmundsson hafði
hlotið kosningu sem forseti Al-
þýðusambandsins reis Jón Axel
Pétursson úr sæti sínu og tilkynti,
að nú þyrfti ekki að kjósa meira,
hans menn myndu ekki kjósa frek-
ar og enginn hans manna taka sæti
í sambandsstjórninni.
Tel ég eins og vafaláust allir lýð-
ræðissinnaðir menn, að slíkar að-
farir, beri furðu lítinn vott um
trúnað við verklýðssamtökin. Ættu
Hannibal og hans menn því að
hafa hægt um sig því framferði
þeirra á þessu Alþýðusambands-
þingi var algjörlega óverjandi.
En þrátt fyrir sífeldar tilraunir
Hannibals til þess að tefja og tor-
velda störf þingsins, auðnaðist því
þó að ræða og samþykkja mörg
mikilsverð mál, en þar sem. sam-
þyktir þingsins hafa verið birtar í
blöðunum, sé eg ekki ástæðu til að
geta þeirra hér nánar.
Að lokum vil eg láta þá skoðun
í Ljós, að mér virðist það bera vott
um litla vinsemd af hálfu ,,Dags“
í garð verklýðssamtakanna, að birta
kafla úr fyrnefndri Hannibalsgrein
því Hannibal skýtur þar svo yfir
markið að jafnvel ákveðnustu and-
stæðingum verklýðssamtakanna
hlýtur að vera augljóst að söguþátt-
ur hans af þinginu sé í senn ó-
merkilegur og klaufalegur samsetn-
ingur. Jón Ingimarsson.