Verkamaðurinn - 18.08.1945, Síða 2

2
VERKAMAÐURINN
Fangarnir, sem Bretar af
hentu rannsóknarlögregl-
unni látnir lausir
En rannsókn í málum þeirra er ekki lokið
jMMiMitiiiiiitiHiiiiiiiiiiiHiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiHitiMiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Jan Karski:
Glóðu Ijáir, geirar sungu
Saga leynistaríseminnar í Póllandi
Þetta er fyrsta frósagan, sem rituð hefir verið af
sjónarvotti og þótttakanda um leynistarfsemina í
Póllandi. Jan Karski starfaði i fjögur ár sem leyni-
legur erindreki og hraðboði leynistarfseminnar og
kynntist af eigin raun handtökum og pyndingum
Gestapo.
ii n iii 1111111111111111111n111111111111111111111111in111111111111111111111111111111
1111111111111111111111111111111111111111
iiiiiiiiiini
l•lllllllllllllllllllll•lllml•lll•llllmllmlllllllllllllllllllllllllllllmmllllmml
Frá barnaskólanum
Barnaskóli Akureyrar tekur til starfa laugardaginn
1. september n. k. kl. 10 árd. Mæti þá öll 7, 8, og
9 ára börn (fædd 1936, 1937 og 1938)
Foreldrar, sem þurfa að fá undanþágu um tíma fyrir
börn, sem eru í sveit, hafi tal af skólastjóranum dag-
ana 30. og 31. ágúst kl. 1—3 s. d.
Skólastjórinn.
•Mimiimiiiitiiiimiiiiiiiiiimmimiiimmmmiiiiiiitiiiimiimiiiimiiiiiiimiiiiiiiiiiiimmimmmmmmiimiiiiiiiiiiiiii

?$$$$$$$$$$$t^
TILKYNNING
FRÁ KJÖTVERÐLAGSNEFND
Heildsöluverð á dilkakjöti í sumarslátrun, hefur verið
ákveðið fyrst um sinn kr. 12.70 hvert kíló.
Smásöluálagning óbreytt frá því, sem verið hefur eða
13% á súpukjöti.
Vegna þess, að birgðir af frystu dilkakjöti eru nú mjög
litlar, vill Kjötverðlagsnefnd hvetja sláturleyfishafa, til að
byrja slátrun nú þegar.
KJÖTVERÐLAGSNEFND
Fyrir nokkru síðan afhentu
bresku hernaðaryfirvöldin íslensku
rannsóknarlögreglunni 9 íslend-
inga og 1 Þjóðverja, sem voru sak-
aðir um starfsemi hér á landi í þágu
Þjóðverja. Menn þessir voru:
1. Guðbrandur Hlíðar, dýralækn-
ir, Akureyri.
2. Einar Björn Sigvaldason,
hljómsveitarstjóri, Reykjavík.
3. Páll Sigurðsson, verkfræðing-
ur, Reykjavík.
4. Lárus Sigurvin Þorsteinsson,
sjómaður, Reykjavík.
5. Hjalti Björnsson, matsveinn,
Norðfirði.
6. Magnús Guðbjörnsson, Rvík.
7. Sverrir Matthíasson, verslunar-
maður, Vestmannaeyjum.
8. Jens Björgvin Pálsson, loft-
skeytamaður af Artic, Reykjavík.
9. Sigurður Normann Júlíusson,
sjómaður, Reykjavík.
10. Ernst Frezenius, búfræðing-
ur. Var hér áður búsettur og ís-
lenskur ríkisborgari, en telur sig nú
vera orðinn þýskan ríkisborgara
aftur.
Þeir hafa nú allir verið látnir
lausir úr gæsluvarðhaldi. Hafa
frumskýrslur verið teknar af þeim,
og rannsókn verður haldið áfram í
málum þeirra, og verða öll gögn í
þessum málum síðar send dóms-
máláráðuneytinu til fyrirsagnar.
Var föngunum slept úr varðhald-
inu með því skilyrði, að þeir
dveljist innan lögsagnarumdæmis
Reykjavíkur meðan á málinu
stendur, eða á öðrum þeim stað er
dómurinn samþykkir.
í greinargerð frá sakadómara,
sem hann hefir sent blöðunum
segir svo:
Um málsatvik þau, sem fram
hafa komið við rannsóknina skal
þetta tekið fram:
1. Jens Björgvin Pálsson var loft-
skeytamaður á Arctic. Arctic var
sent til Vigo á Spáni í árslok 1941
og kom aftur til Reykjavíkur 25.
febrúar 1942.
Meðan skipið lá í Vigo leituðu
Þjóðverjar á Jens og undirgekkst
hann að senda þeim veðurfregnir
á heimleiðinni, svo og að útvega
þeim íslensk blöð, ef hann kæmi
aftur til Spánar. Honum var fengið
senditæki. Hann kveðsf hafa sent
þeim 8 skeyti á leiðinni heim ein-
ungis varðandi upplýsingar um
veður á leiðinni.
Jens kveðst hafa verið þvingaður
til þessa starfa, með því að Þjóð-
verjarnir hafi hótað að sökkva skip-
inu á leiðinni hingað, nema því að-
eins að hann lofaði þessu.
2. Einar Björn Sigvaldason og
Lárus Sigurvin Þorsteinsson kornu
til Raufarhafnar hinn 17. apríl
1944. Þeir komu tveir einir á litlum
mótorbát frá Noregi og voru þegar
settir í varðhald í breskum herbúð-
um. Þeir höfðu haft með sér sendi-
tæki falið í olíubrúsa, en köstuðu
því fyrir borð áður en þeir komu.
Einnig þeir voru sendir hingað til
að afla Þjóðverjum veðurfregna.
Einar var látinn læra loftskeyta-
tækni í Þýskalandi, en Lárus var
við slíkt nánt í Kaupmannahöfn er
Þjóðverjar leituðu hans.
Báðir segjast þeir hafa leiðst út í
þetta á þeim forsendum, að þeim
var boðin hjálp til heimferðar, er
síðar var því skilyrði bundin að
þeir ynnu að þessum fréttasending-
um sem þeir og lofuðu. Það var
samkomulag þeirra að vinna ekkert
að þessu eftir að heim var komið,
heldur gefa sig fram við yfirvöldin.
3. Magnús Guðbjörnsson og
Sverrir Matthíasson komu hingað
til lands að Eiði, Langanesi 25.
apríl 1944. Komu þeir á kafbáti
upp undir landið, en reru síðan til
lands á gúmmíbát. Þeir skildu eftir
í lendingunni bátinn og farangur
sinn, þar á nteðal 2 senditæki og
báðu um að láta yfirvöldin vita um
komu sína og voru þegar handtekn-
ir af amerískum hermönnum.
Þeir hafa viðurkent að hafa verið
sendir hingað af Þjóðverjum til
þess að senda fregnir af veðurfari,
skipaferðum og öllu því er við kom
hernaðarmálefnum hér. Báðir
höfðu þeir verið látnir læra með-
ferð og notkun senditækja áður en
þeir fóru.
Þeir höfðu dvalið við atvinnu í
Þýskalandi og halda því báðir fram,
að þeim hafi upphaflega verið boð-
ið að komast heim og síðan verið
flæktir út í þetta.
Þeir segjast ekki hafa ætlað sér að
inna af höndum erindi sitt og þess-
vegna gefið sig fram.
4. Ernst Freseníus, Hjalti Björns-
son og Sigurður Norðmann Júlíus-
son komu hingað til lands á þýskum
kafbáti hinn 30. apríl 1944 og lentu
í Selvogsnesi á Austurlandi. Þeir
voru handteknir hinn 5.maí,erþeir
voru á leið upp til lands. Þeir höfðu
með sér tvö senditæki.
Erindi þeirra átti að vera að senda
Þjóðverjum allskonar upplýsingar
um veðurfar, skipaferðir, hernað-
arsvæði og hernaðarmálefni hér á
landi. Áður en þeir fóru voru þeir
látnir læra loftskeytatækni.
Ernst Frezeníus var foringi farar-
innar. Hann var í þýska hernum og
fór hingað að skipun yfirmanna
sinna og sem hermaður.
Frezeníus hefir dvalið hér á landi
áður um nokkurra ára skeið og
veittur íslenskur ríkisborgararéttur
með lögum nr. 39, frá 8. september,
en hann kveðst hafa afsalað sér hon-
um.
Þeir Hjalti og Sigurður segjast
hafa verið flæktir út í þetta á þeim
forsendum, að þeim var í upphafi
boðin aðstoð til að komast til Ís-
lands, en þeim hafi ekki verið fært,
að srtúa við, þegar þeim var sagt frá
skilyrðunum. Báðir telja þeir það
hafa verið ætlun sína, að gefa sig
fram er til íslands var komið og
vinna ekki að erindi því sem þeir
höfðu undirgengist, enda segjast
þeir hafa framkvæmt skemdarverk
á senditækinu áður en það var tekið
í notkun.
5. Guðbrandur Hlíðar hafði feng-
ið fararleyfi úr Danmörku til Sví-
þjóðar að afloknu námi í árs-
byrjun 1944 og síðar fararleyfi frá
Svíþjóð, en var teptur í Englandi á
leið hingað 12. febrúar 1945.
Hann hafði staðið í sambandi við
Þjóðverja nokkurn, er dvalið hafði
hér á landi fyrir nokkrum árum, m.
a. nálægt Akureyri og þá komist í
kynni við fjölskyldu hans.
Hann hefir viðurkent að hafa
undirgengist eftir að til íslands
væri komið, að aðstoða menn er til
hans kynnu að leita og sendir væru
frá Þjóðverjum. Átti hann að
þekkja þá, er þeir bæru honum
kveðju frá St. Bernhardshundinum
Halldóri. Átti aðstoð hans að vera í
því fólgin að láta þeim í té nauð-
þarfir, ef að því ræki, svo og útvega
þeim hitamæla, loftþyngdarmæla
og þessháttar.
F.innig var farið fram á það við
hann, að hann sendi héðan bréf-
lega, en með leyniletri, sem hann
var látinn læra, upplýsingar um
ýmsa hernaðarlega mikilyæga staði
hér á landi.
Guðbrandur hefir haldið því
fram, að hann hafi verið þvingaður
út í þetta af áðurgreindum Þjóð-
verja, er leitaði hann uppi undir
yfirskyni vináttu við fjölskyldu
hans. Hann kveðst þegar áður en
hann kom til Svíþjóðar hafa eyði-
lagt efni það, er nota skyldi við
leyniskriftina og segist ekki hafa
ætlað sér að halda loforðin við
Þjóðverjana, er til íslands kæmi.
Tíundi maðurinn, sem afhentur
var af hernaðaryfirvöldunum, Páll
Sigurðsson, var látinn laus úr gæslu
fyrir nokkrum dögum eða strax er
fyrir lágu upplýsingar um mál hans,
er sýndu, að grunsemdir þær, er á
honum hvíldu, höfðu eigi sannast.
f