Verkamaðurinn - 13.04.1949, Blaðsíða 1

VERKAMAÐURINN
XXXII. árg. Akureyri, miðvikudaginn 13. apríl 1949
1. maí í ár
launa og fulls
Hinn alþjóðlegi'og almenni baráttudagur verkalýðsins. 1.
maí, nálgast nú óðum. Á þessum degi h'el’ur alþýðan borið
fram kröfur sínar, eins og þær liala verið á hverjum fíma. I ár
hlýtur 1. maí hér á íslandi að einkennast fyrst og fremst af
tvennu: Sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar og baráttu gegn þeirri
ríkisstjórn, sem nú situr og hennar alþýðufjandsamlegu
gerðum.
1 Friðarvilji alþýðunnar mun einkenna
Verkalýðssamtökin kref jast réttlátra
sjálfstæðis þjóðarinnar
Frumvarpið um
afnám vísitölubind-
ingarinnar fellt
A fimmtudaginn í siðustu vikn
felldu sljórnarflokkarnir á Alpingi
frumvarp peirra Hermanns Cuð-
mundssonar og Sigurðar Guðna-
sonar um afnám haupránsákvccð-
anna i jircelalögunum frá 19-17. Svo
sem vcenla mátti, hafði ,,Aljrýðu“-
flokkurinn j>ar foryslu, en />essir
pingmenn greiddu atlivceði gegn
frumvarpinu:
Ásgcir Ásgeirsson, liarði Cuð-
mundsson, Emil Jónsson, Eysteinn
Jónsson, yiniiui Jónsson, Gylfi 11.
Cistason, Halld. Ásgrimsson, Hall-
grímur iienedilitsson, Helgi Jónas-
sun, Ingólfur Jónsson, Jón Gísla-
son, Jörundur Hrynjólfsson, I’áll
Þorsteinsson, Sigurður Hlíðar, Sig-
urður Krisljánssoti, Skúli Guð-
mundsson, ftefán Jóh. ftefánsson,
Slefán Stefánsson, Steingr. 'Stein-
pórsson.
Með frumvarpinu greiddu aðeins
pingnienn Sósialista atkvceði.
tyrir alllöngu síðan bar Einar Ol-
gtirsson £ram eftirfarándi fyrirspnrnir
á Alþingi:
1. „Hve mikhi nemur itmfiutningur
Itandarikjamanna til Keflavikurflug-
vallar á hinum ýmsu vörutegundum,
sem pangað liafa verið fluttar 1948,
hvað magn og verð snertir, og sérstak-
lega á áfengi, bjór og tóbaki!“
2. „Hve margir liandarikjapegnar
unnu 1. janúar 1949 á Keflavikurflug-
velli og við byggingar par! Hve margir
Islendingar! Hvað voru samsvarandi
tölur 1948!"
Spurningar þessar voru teknar fyrir
sl. miðvikudag, og þá kom í ljós, að
ekki „var hagt" að svara þeim. Hins
vegar skauzt það upp tir Jóhanni Þ.
Jósefssyni. að Bandaríkjamenn greiddu
engan toll af þeim vörum. sem þeir
flytja inn, og ekki heldur neinn tekju-
skatt. Hann vildi nú samt halda því
fram, að þctta væri í samræmi við
Keflavíkursamninginn (skyldi hann
liafa glcymt að lesa samninginn), en
VINNAN,
3. hefti, komin út
Marzhefti Vinnnnnar, tímarits Al-
þýðusambandsins og Fulltrúaráðs
verkfýðsfólaganna í Reykjavík, er ný-
komið út. Af efni þess má nefna:
Kaupgjaldstnálin, eftir Eðvard Sigurðs-
son, Frá Filippseyjum, eftir William
Winter, Fiskiðjttver ríkisins, G. V. rit-
ar um þá Jón Ralnsson og Björn
Bjarnason fimmtuga, F’erðaminning,
eftir ritstjórann, Sigurð Róbertsson.
Kvæði eru cftir Sverri Haraldsson:
Hjá vöggu barnsins stóð ég, Iryggva
Emilsson: Vegavinnumenn, Jón Jó-
hannesson: Vísa til Steins, og Þorstein
Valdem.asson: Gisting. Niðurlag sögu
Erskiue Caldwell: Kropið fyrir morg-
unsól, er í þessu hefti. Þá eru þættirnir
Af alþjóðavettvangi, Esperantónám-
skeið, Sambandstíðindi og Kaupgjafds-
tíðindi, og myndaopna eftir Sigurð
Guðmundsson. Frágangur ritsins er
hiim vandaðasti að venju.
Fullt og óskorað
sjálfstæði
Landráð hinna 37 alþingis-
manna voru framin gegn vifja
mikits meiri hluta þjóðarinnar. —
Afþýðan hafði ótvírætt látið skoð-
un sína í ljós með þeim fundasam-
þykktum, sem gerðar voru gegn
hernaðarbandalagi. Vilji þjóðar-
innar var virtur að vettugi, en í
þess stað sigað á friðsaman al-
eins og kunnugt er. ná slík fríðindi
aðeins til þeirra manna, sem hafa
þarl á vellinum vegna samgangua við
hernámsliðið í Þýzkalandi. Jóhann Þ..
sem þá var utanríkis-, fjármála1 og
dómsmálaráðhcrra, hefir m. ö. o. játað
að Bandaríkfh hafi þverbrötið Kefla-
vík.ursamninginn með vitund íslenzkra
stjórnarvaldal
Brezka stjórnin bannar
kröfugöngur í London
1. maí næstk.
Brezku íhaldsblöðin birta um þessar
mundir greinar tindir stórum fyrir-
sögntim, t. d. „F.ngin I. maí kröfu-
ganga", um að kröfugöhgur og úti-
fundir séu bannaðir í London í þrjá
mánuði, skv. skipun frá brezku stjórn-
inni. Orsökin til þessa banns er sú, að
fyrir nokkru gerðu þúsundir verka-
manna aðsúg að fundi, sem fasista-
hreyfing Mosleys stóð fyrir og vernd-
aður var af lögreglunni.
Stjórn Kommúnistaflokksins hefir
gagnrýnt innanríkisráðherrann harð-
lega fyrir þetta tiltaki. Segir þar, að
hann verndi fasistaöfiin en geri alþýð-
unni ókleift að berjast fyrir friði og
bættum kjörum.
Fréttasendingar
frá SÞ á íslenzku
Á mánudaginn hófust fréttasend-
ingar á íslenzku frá Sameinuðu
þjóðunum. Verða þær fyrst um
sinn alla daga, nema laugardaga og
sunnudaga kl. 15.22—15.27 eftir
íslenzkum sumartíma á þylgju-
lengdum 16,84 og 19,75. Daði
Hjörvar mun annast þessar frétta-
sendingar fyrst í stað.
menning vopnaðri lögreglu og ó-
aldarskríl. 1. maí mun alþýðan
flykkjast undir merki sín fjöl-
mennari en nokkru sinni til að
mótmæla þeim lögbrotum og því
fasistiska ofbeldi, sem valdhaf-
arnir hafa framið. Hún mun
flykkja sér undir merki friðarins
og gegn því að land hennar verði
lánað til þess að vera stökkpallur
til árósa á stéttarsystkini hennar í
Evrópu.
Burt með stjórnina
1. maí verður einnig baráttu-
dagur fyrir bættum kjörum verka-
lýðsins. Stjórnarliðið á Alþingi
hefur neitað að afnema vísitölu-
skerðinguna. Alþýðan mun svara
með kröfu um grunnkaupshækkun,
sem vísitöluskerðingunni nemur.
Hún mun einnig krefjast þess að
fjármólum landsins og utanríkis-
verzlun sé stjórnað þannig að vit
sé í, en ekki sé allt keyrt í strand
eins og nú horfir. Alþýðan krefst
íslenzkrar stjómar.
Þetta eru réttlætiskröfur og þær
mun alþýðan bera fram til sigurs,
hvort sem ríkisstjórninni og hús-
bændum hennar í Ameríku likar
betur eða verr. 1. maí 1949 mun
sýna að sigur alþýðunnar, sósíal-
ismans ,nálgast.
„Réttarfar64
Bjarna og Sigur-
jóns
Lögreglan í Reykjavík hefur nú
haft í haldi sjómann að nafni
Kristófer Sturluson frá 4. þ. m. —
Hann var tekinn eftir ábendingu
Heimdellings nokkurs Georgs
Napóleons Jónssonar. Kristófer
hefir fyrir konu og þrem ungum
börnum að sjá og þegar kona hans
hringdi til fulltrúa sakadómara til
þess að vita hve lengi Kristófer
yrði haldið inni og tjáði honum að
Kristófer væri eina fyrirvinna
heimilisins, var svarað: „Það varð-
ar okkur ekkert um, það er hans
að sjá fyrir því.“!!! Þá fór lögreglan
inn í íbúð þeirra, er konan var
ekki heima, braust upp hirzlur og
hafði föt á brott með sér.
Hér er svo þverbrotið allt rétt-
arfar í landinu, að slíks munu eng-
in dæmi utan fasistalanda.
Þá er einnig haldið í fangefsi í
Reykjavík, Stefáni -Magnússyni
bifreiðarstjóra, án þess svo mikið
sem að vera yfirheyrður.
En hvenær verða sökudólgarnir
teknir til yfirheyrzlu?
æyfi fengið fyrir sjáJf-
virku símastiiðinni hér
Nú loks hefur hinum vísu gjald-
eyrisyfirvöldum þóknast að veita
innflutnings- og gjaldeyrisleyfi fyr-
ir sjálfvirku símastöðinni hér á
Akureyri. Mun nú undinn að þvt
bráður bugur að fá stöðina og
hefja undirbúning að uppsetningu
hennar. Ekki munu samt allir erf-
iðleikar vera úr sögunni þar með,
3ví að nú heyrist um það rætt, að
erfiðleikar munu á að útvega það
fjármagn, sem til þarf að koma
stöðinni upp og í nothæft ástand.
Ný skáldsaga eftir
Jóhannes úr Kötlum
Innan skamms mun koma á
markaðinn ný skáldsaga eftir Jó-
hannes úr Kötlum, Dauðsmannsey.
Sagan gerist í sveit rétt fyrir síð-
ustu aldamót og er höfuðpersónan
Ofeigur, sérkennilegur bóndi og
listamaður. Bókar þessarar er beð-
ið með mikilli eftirvæntingu.
Þann 20. þ. ni. hefst í París alþjóð-
legt friðarþing listamanna og vísinda-
manna. Skorað hefir verið á iill lýð-
raðisleg samtök hvar sem er í heim-
inum að taka þátt í þingi þessn. Gert
er ráð fyrir, að þingið verði mjög fjöl-
mennt, og er búizt við því, að það sitji
nm 2000 fulltrúar frá 52 löndum.
Frakklancl mun senda um 500, Ítalía
um 300, England 200, Sovétríkin 100,
Ameríka 150, Holland og Belgía 50
hvort, og alþýðulýðveldin 20—70 full
trúa hvort. Meðal samtaka, scm til-
kynnt hafa þátttöku, eru samvinnu-
hreyfingin á Ítalíu, sem telur 2 millj.
r---------—r-——----------?
Söfnun fyrir
I VERKAMANNINN
Hafin er fjársöfnun r fyrir
Verkamanninn, sem stendur út
þennan mánuð. Enn eru ekki
nægilega margar deildir komn-
ar af stað og verða þær að
i herða sig til að dragast ekki aft-
ur úr.
I gærkvöldi var árangurinn
þannig:
1. IV. deild . . . . 90.9%
2. V. deild . . . . 62.5%
3. X. deild . . . . 28.1%
4. VIII. deild . . . . 25.0%
5. XI. deild . . . 5.7%
Alls af heildarupphæðinni
20.7%.
Hvernig verður röðin næst?
Hver verður fyrst að ná 100%.
15. tbl.
Enn frekari árásir á
lífskjör -almennings:
Tveir íhaldsþing-
menn vilja afnema
orlofslögin
Tveir þingmenn $ jálfstæðis-
flokksins Sigurður Kristjánsson og
Hallgrímur Benediktsson, flytja á
Alþingi tillögu um að ríkisstjórnin
beiti scr m. a. fyrir afnámi orlofs-
laganna, verulegum niðurskurði á
ahnannatryggingunum og stór-
minnkuðu framlagi til skólamála.
Þessir tvcir herrar eru dyggir
þjónar svartasta afturhaldsins í
landinu. Hvað varðar þá utn það,
hvort almenningur getur tckið sér
eins til tveggja vikna sumarleyfi,
hvað varðar þá um það, þó aö al-
menningur geti ekki notið skóla-
menntunar? Auðvitað varðar þá
ekkert um þetta. Afturhakiið hefir
hvort eð er alltaf álitið, að þetta
ættu fyrst og fremst að vera for-
réttindi auðstéttarinnar, alþýðunni
geri það ekkert gott, geri hana bara
lata og kærulausa.
En rétt er fyrir þessa ágætismenn
og aðra þeirra líka, að athuga þá
staðreynd, að þó að vikaiiprir
þjónar þeirra sitji nú á fullkom-
lega ólöglegan hátt í stjórn Al-
þýðusambandsins, er ekki þar með
sagt, að þeir hafi verklýðshreyfing-
una í hendi sinni, og þeir munu
fá að sanna, að verkalýðurinn þolir
þeim ekki svona óþverraiðju til
langframa.
aðra kvenna í Þýzkalandi, sem telur
325.000 meðlimi. »
Meðal þeirra, sem til þingsins hafa
boðað, eru: Frédéric Joliot-Curie,
Iréne Joliot-Curie, Pablo Picasso, J. B.
S. Haidane, Hewlett Johnson, Pietro
Nenni, Howard Fast, Charles Chaplin,
M Sjolokoff, A. Fadajeff, Martin An-
dersen-Nexö, Heinrich Mann, Anna
Seghers, José Ciral og margir fleiri frá
fjöida landa.
Aframhaldandi sigrar
uppreisnarmanna
í Grikklandi
Griski Lýðveldisherinn heldur
enn uppi stórsókn í Grammos-
fjöllunum í Norður-Grikklandi og
virðist stjórnarherinn ekki fá rönd
við reist, Jafnframt eykst stöðugt
óánægjan með stjórnina og verk-
fall opinberra starfsmanna heldur
áfram að breiðast út. Svar stjórn-
arinnar eru sífellt fleiri og fleiri
dauðadómar og stöðugt blóðugri
ógnarstjórn. T. d. voru dagana 28.
marz til 6. apríl kveðnar upp 157
dauðadómar.
Æskulýðsfélag Akureyrarkirkju
hefir almennan æskulýðsfund í
kapellunni kl. 8.30 á páskadags-
kvöld. — Sunnudagaskóli er á
venjulegum tíma á annan páska-
dag.
Framkvæmd Keflavíkursamningsins:
Samningurinn þverbrotinn með
vitund íslenzkra yfirvalda
Játning Jóhanns Þ. Jósefssonar
Friðarþing hefsf í París 20. þ. m.
Listamenn og vísindamenn úr flestum löndum
heims hafa boðað til þessa þings
meðlima, og Samband lýðræðissinn-